Ma naxkʼe xchʼool li Yos chaawix?
KʼARU NAXKʼUT CHIQU LI YOBʼTESIHOM
Li xbʼeen hoonal naq ak xyoʼlaak jun li kʼuulaʼal, aajel ru naq li naʼbʼej t-aatinaq rikʼin ut tixqʼalu xbʼaan naq aʼin tkʼanjelaq chiru li neneʼ naq tkʼiiq. a
Kʼaʼut naq jun li naʼbʼej qʼaxal naxkʼe xchʼool chi rilbʼal li xkʼuulaʼal li tojaʼ xyoʼlaak? Saʼ li hu The Journal of Perinatal Education, li xJeannette Crenshaw, jun laj kʼutunel kixye naq, naq ak nayoʼlaak jun li kʼuulaʼal jun li hormona li nakʼabʼaʼiik oxitocina «naxbʼaanu naq li naʼbʼej tixkʼul, tixtuʼresi ut tril li xkʼuulaʼal». Saʼ li hoonal aʼan li xjunxaqalil li ixq narisi jun chik li hormona li «natenqʼank re, re naq truuq aatinak ut bʼatzʼunk rikʼin li xkʼuulaʼal». Kʼaʼut wank xwankil aʼin?
Li rahok li nawank saʼ xyanq li naʼbʼej ut li kʼuulaʼal chalenaq rikʼin li Jehobʼa. b Li awabʼej David kixbʼanyoxi re li Jehobʼa naq kirisi chaq saʼ li xkʼubʼ xsaʼ li xnaʼ ut naq maakʼaʼ tixxiwa naq naqʼuneʼk xbʼaan li xnaʼ. Chʼolchʼo chiru naq li Jehobʼa kiʼilok re chalen chaq saʼ li xyoʼlajik. Joʼkan naq kixye: «Naq toj wankin chaq rikʼin linnaʼ, ak laaʼat ajwiʼ linYos!» (Salmo 22:9, 10).
KʼOXLA AʼIN: Wi li Yos kixbʼaanu chixjunil aʼin re naq li naʼbʼej junelik tixkʼe xchʼool chirix li xkʼuulaʼal, ma inkʼaʼ tawiʼ naxkʼe xchʼool li Yos chirix li junjunq chi kristiʼaan? (Hechos 17:29).
KʼARU NAXKʼUT LI SANTIL HU CHIRIX CHANRU NOKOORIL LI YOS
Li Jesukriist li naxnaw ru chiʼus laj Yobʼtesinel, kixye: «Ma inkʼaʼ tabʼiʼ nakʼayimank wiibʼaq li kokʼ xul chi jun sentaaw? Ut maajun rehebʼ taatʼaneʼq saʼ chʼochʼ chi inkʼaʼ ta traj leeYuwaʼ. Ut laaʼex, toj ajlanbʼilebʼ chixjunil li rismal leejolom! Mexxiwak bʼiʼ: qʼaxal terto eetzʼaq chiru naabʼalebʼ li kokʼ xul» (Mateo 10:29-31).
Moko chiqajunilo ta naqakʼe reetal ebʼ li kokʼ tzʼik, ma ta chik tqakʼe reetal naq nekeʼtʼaneʼk chiru chʼochʼ. Abʼan li Jehobʼa narilebʼ chi junjunqal. Usta naabʼalebʼ li kokʼ tzʼik, maajunwa teʼxtaw xwankil junaq li kristiʼaan chiru li Yos. Relik chi yaal: Li Jehobʼa naxkʼe xchʼool chaawix.
Li Yos naraj naq sa toowanq ut naxkʼe xchʼool chiqix
Li Santil Hu naxye:
-
«Li nimajwal Yos junelik yook chi xkʼebʼal reetal li kʼaru yookebʼ chi xkʼulbʼal li wankebʼ saʼ ruuchichʼochʼ re naq tixkʼe xkawilal xchʼoolebʼ li ani tiikebʼ xchʼool chiru» (2 CRÓNICAS 16:9, Wy).
-
«Li Qaawaʼ naxkʼaakʼalehebʼ li tiikebʼ ru xyuʼam, ut narabʼihebʼ naq nekeʼxyaabʼa li xkʼabʼaʼ» (SALMO 34:16).
-
«Chisahoʼq linchʼool, chisahoʼq li waanm saʼ xkʼabʼaʼ xnimal laarahom. Laaʼat xawil naq qʼaxal xtoqʼobʼaal wu ut xanaw chixjunil li xrahil li waanm» (SALMO 31:8).
«XINKʼOXLA NAQ MOKO NIKINXRA TA LI JEHOBʼA»
Ma nokooxtenqʼa tawiʼ xnawbʼal naq li Jehobʼa naxkʼe xchʼool chiqix ut nokooxra? Chʼolchʼo naq joʼkan. Li xHannah c li wank Inglaterra, naxye:
«Junelik xinkʼoxla naq li Yos moko nikinxra ta ut naq inkʼaʼ narabʼi lintij xbʼaan naq moko kaw ta linpaabʼal. Ninkʼoxla naq yook xbʼaanunkil naq tintoj rix linmaak malaj maakʼaʼ ninʼok wiʼ chiru. Xwekʼa naq maakʼaʼ naraj re».
Abʼan, anaqwan li xHannah chʼolchʼo chiru naq naraheʼk xbʼaan li Jehobʼa. Kʼaʼut naq kixjal xnaʼlebʼ? Aʼan naxye: «Timil timil xinjal linkʼaʼuxl. Junxil chik xwabʼi jun li seeraqʼ li naʼaatinak chirix li xkamik li Jesús, aʼin xinxtenqʼa chi xkʼebʼal reetal naq li Jehobʼa nikinxra. Ninkʼe ajwiʼ reetal naq nikinxra naq naxsume chaq lintij, joʼkan naq naabʼal sut ninyaabʼak naq nintijok. Joʼkan ajwiʼ, xtzolbʼal li Santil Hu ut wulak saʼebʼ li chʼutam rehebʼ laj testiiw re li Jehobʼa xinxtenqʼa chi xnawbʼal ru chiʼus li Jehobʼa ut xnawbʼal kʼaru narekʼa chiqix. Anaqwan ninnaw naq li Jehobʼa nokooxra, nokooxtenqʼa ut naxkʼe xchʼool chiqix».
Kʼajoʼ xchʼinaʼusal li naxye li xHannah! Chanru taanaw laaʼat naq li Yos naxkʼe xchʼool chirix li nakaawekʼa ut naxtaw aawu? Saʼ li jun chik tzolom taataw li xsumenkil.
a Li rahil chʼoolejil li narekʼa li naʼbʼej naq ak xyoʼlaak li xkʼuulaʼal naru nachʼaʼajkink re chi xraabʼal. Abʼan, meekʼoxla naq laaʼex wank eere naq nekeekʼul aʼin. Li Instituto Nacional de la Salud Mental re Estados Unidos, naxye naq li rahil chʼoolejil li narekʼa jun li ixq naq ak xyoʼlaak li xkʼuulaʼal «nachalk saʼ xkʼabʼaʼ li nakʼulmank saʼ li xjunxaqalil ut saʼ li xchʼool. [...] Aʼin moko nakʼulmank ta xbʼaan li naxbʼaanu malaj li naxkanabʼ xbʼaanunkil li naʼbʼej». Wi taawaj xnawbʼal xkomon li naʼlebʼ chirix «¿Qué es la depresión posparto?», naru taawil li hu Ajsi aawu! 8 re junio 2003, maakʼaʼ saʼ qʼeqchiʼ.
b Li Santil Hu naxye naq li xkʼabʼaʼ li Yos aʼan Jehobʼa (Salmo 83:18, TNM).
c Xjalmank wiibʼ oxibʼ li kʼabʼaʼej.