SAʼ XKʼABʼAʼ naq rajlal yook chi nimank li minok u saʼ «rosoʼjikebʼ li kutan», ebʼ laj kʼanjel chiru li Jehobʼa naqaj naq nimaq ru li qakuyum (2 Tim. 3:1-5). Ak re, naq li ruuchichʼochʼ aʼin naxra ribʼ xjunes, maakʼaʼ chik li usilal rikʼinebʼ chi moko nekeʼxkuy ta ribʼ. Ebʼ li qas qiitzʼin aʼin maakʼaʼebʼ xkuyum. Joʼkan naq, ebʼ laj paabʼanel tento teʼxkʼoxla ebʼ li patzʼom aʼin: «Ma xinxbʼon li ruuchichʼochʼ aʼin li maakʼaʼ chik xkuyum? Kʼaru naraj xyeebʼal naq wanq aakuyum? Ut chanru tinbʼaanu re xyuʼaminkil junelik li chaabʼil naʼlebʼ aʼin?».

Saʼ li Santil Hu, li kuyum moko kaʼaj tawiʼ naraj xyeebʼal xkʼulubʼankil naq tnumeʼq junaq li nimla chʼaʼajkilal. Naraj bʼan xyeebʼal naq wi nokookuyuk inkʼaʼ tsachq li qoybʼenihom. Naq wank qakuyum, moko kaʼaj tawiʼ naqakʼoxla rix li naʼajmank chiqu, naqakʼoxla bʼan ajwiʼ rehebʼ li junchʼol, joʼ ajwiʼ li naʼajmank chiruhebʼ li inkʼaʼ sa nokooʼeʼril. Inkʼaʼ naqakʼulubʼa naq toojosqʼoʼq chi junajwa rikʼin, naqoybʼeni bʼan ttuqlaaq ru li qachʼaʼajkilal. Joʼkan naq, inkʼaʼ nasachk qachʼool naq li Raatin li Yos naxye naq li kuyum nasiya saʼ li rahok (1 Cor. 13:4). * Wank ajwiʼ, saʼ xyanq ebʼ li naʼlebʼ li «naruuchin li Musiqʼej» (Gal. 5:22, 23). Joʼkan bʼiʼ, kʼaru naʼajmank re xyuʼaminkil li kuyum?

Re xyuʼaminkil li kuyuk, tento tqapatzʼ re li Jehobʼa naq tooxtenqʼa rikʼin li xsantil musiqʼej, li kʼebʼil rehebʼ li nekeʼxkʼojobʼ xchʼool rikʼin (Luc. 11:13). Joʼkan bʼiʼ, usta li xmusiqʼ li Yos wank xwankil, tento tookʼanjelaq chirix ut toonaʼlebʼaq aʼ yaal li kʼaru xqatzʼaama saʼ li qatij (Sal. 86:10, 11). Joʼkan naq, tento tqakʼe qaqʼe chi xyuʼaminkil wulaj wulaj li kuyuk re naq txeʼinq saʼ li qachʼool. Abʼanan, toj wank tana tento tqabʼaanu re naq li kuyuk wanq junelik saʼ li qayuʼam. Chirix kʼaru yooko chi aatinak?

Tooruuq xyuʼaminkil li kuyuk wi naqatzʼil rix ut wi naqakʼam qe rikʼin li chaabʼil eetalil li kixkanabʼ li Jesus. Naq li Apostol Pablo kiʼaatinak chirix li «akʼ yuʼam», li naxchap ajwiʼ li «kuyum», kixye rehebʼ laj paabʼanel: «Li xtuqtuukil usilal li Kriist [...] chitaqlanq taxaq saʼ leechʼool» (Col. 3:10, 12, 15). Re naq li tuqtuukilal aʼin ttaqlanq saʼ li qachʼool, tento tqakʼam qe rikʼin li xkawil xpaabʼal li Jesus naq chʼolchʼo chiru naq saʼ xqʼehil li Yos ttuqubʼanq re li nakʼehok re qakʼaʼuxl. Wi naqakʼam qe rikʼin li Kriist, maakʼaʼ tsachoq re li qakuyum, usta yooq chi kʼulmank junaq li naʼlebʼ saʼ li qasutam (Juan 14:27; 16:33).

Usta yooko xrahinkil ru naq twulaq li akʼ Ruuchichʼochʼ li yeechiʼinbʼil qe xbʼaan li Yos, naqatzol chiʼus li kuyuk naq naqakʼoxla rix chanru nokooxkuy aʼan. Li Santil Hu naxye qe: «Li Qaawaʼ inkʼaʼ nabʼayk chi xkʼeebʼal li  bʼarwan kixyeechiʼi. Wankebʼ nekeʼkʼoxlank re naq yo chi bʼayk, abʼan moko yaal ta. Nim xkuyum li Yos eerikʼin; inkʼaʼ naraj naq taasachq junaq, naraj bʼan naq chixjunilebʼ teʼyotʼeʼq xchʼool ut teʼxjal xkʼaʼuxl» (2 Ped. 3:9). Peʼyaal naq xkʼoxlankil li xkuyum li Jehobʼa narekʼasi li qachʼool re naq wanq qakuyum rikʼinebʼ li junchʼol? (Rom. 2:4). Anaqwan naq chʼolchʼo chik chiqu aʼin, qilaq wiibʼ oxibʼ li eetalil bʼarwiʼ tqakʼutbʼesi li qakuyum.

Wank jalan jalanq li naʼlebʼ bʼarwiʼ nayaleʼk rix li qakuyum. Jun eetalil, wi naqakʼoxla naq wank xwankil li qaatin, us raj naq wanq qakuyum re naq inkʼaʼ tqachʼik qibʼ naq junaq yooq chi aatinak (Sant. 1:19). Maare t-ajmanq ajwiʼ naq wanq qakuyum naq wanqo rikʼinebʼ li qechpaabʼanel li nekeʼxbʼaanu junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ nawulak chiqu. Us naq inkʼaʼ toopoʼq saʼ junpaat, tento bʼan tqakʼoxla rix li xkuyum li Jehobʼa ut li Jesus naq nokoopaltoʼk chiruhebʼ. Aʼanebʼ inkʼaʼ nekeʼxkʼe xchʼool rikʼin li xkachʼinal ru li qapaltil. Nekeʼxkʼe bʼan xchʼool chirix li xchaabʼilal ru li qanaʼlebʼ ut naq naqakʼe qaqʼe re naq t-usaaq li qabʼaanuhom (1 Tim. 1:16; 1 Ped. 3:12).

Joʼkan ajwiʼ, naru nayaleʼk rix li qakuyum naq junaq li qas qiitzʼin tixye naq xqabʼaanu malaj xqaye junaq li yiibʼ aj naʼlebʼ. Wi joʼkan raj, maare saʼ junpaat toopoʼq ut tqakol qibʼ. Abʼan li Raatin li Yos naxye naq moko joʼkan ta toonaʼlebʼaq: «Qʼaxal us li kuyuk chiru li nimobʼresink ibʼ. Matjosqʼoʼk saʼ junpaat, xbʼaan naq li josqʼil wank saʼ xchʼoolebʼ li jipebʼ» (Ecl. 7:8, 9). Joʼkan bʼiʼ, wi moko yaal ta li yook chi yeemank chiqix, tento tqatzʼil rix chiʼus chanru toosumenq. Aʼan kixbʼaanu li Jesus naq xeʼxkʼe saʼ xutaan chi maakʼaʼ xyaalal (Mat. 11:19).

Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej tento teʼxkʼutbʼesi li xkuyumebʼ, ut qʼaxal us wiʼ chik teʼxkutbʼesi aʼin naq t-ajmanq xtijbʼalebʼ li xkokʼal chirix junaq li yiibʼru aj naʼlebʼ, li atawank malaj li xbʼaanuhomebʼ. Qakʼoxlaq li kixkʼul jun li qechpaabʼanel aj Mattias xkʼabʼaʼ li wank saʼ Betel re Escandinavia. Naq saaj chaq ut wank saʼ li tzolebʼaal junelik nekeʼxseʼe saʼ xkʼabʼaʼ li xpaabʼal. Naq keʼxtikibʼ xchʼiʼchʼiʼinkil, li xnaʼ xyuwaʼ inkʼaʼ nekeʼxnaw chaq aʼin. Abʼan, xeʼril li chʼaʼajkilal li kixkʼam chaq aʼin. Laj Mattias inkʼaʼ chik chʼolchʼo chiru ma wank saʼ li yaal. Laj Gillis, li xyuwaʼ, naxye: «Xqayuʼami chiʼus li kuyum». Laj Mattias naxpatzʼ aʼin: «Ani li Yos? Ut wi li Santil Hu maawaʼ Raatin li Yos? Chanru naqanaw naq li Yos nokooxtaqla chi xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ?». Naxye ajwiʼ re li xyuwaʼ: «Kʼaʼut nekeewechʼ wix wi laaʼin inkʼaʼ ninpaabʼ li nekeepaabʼ laaʼex?».

Laj Gillis naxye: «Wank sut, li walal kiʼaatinak saʼ josqʼil, abʼan moko yook ta xjosqʼil saʼ xbʼeen li xnaʼ chi moko saʼ inbʼeen, saʼ xkʼabʼaʼ bʼan li yaal, xbʼaan naq kixkʼoxla naq xbʼaan aʼin kichʼaʼajkoʼk li xyuʼam». Kʼaru kixbʼaanu laj Gillis? «Naabʼal sut xinchunlaak rochbʼen ut chiru naabʼal hoor xooʼaatinak. Yal nawabʼi, ut joqʼeqil ninbʼaanu re li patzʼom re xnawbʼal kʼaru narekʼa ut naxkʼoxla. Saʼ jun kutan, xinchʼolobʼ chiru jun li naʼlebʼ re naq tnaʼlebʼaq tana chiru jun kutan ut moqon chik  tooʼaatinaq wiʼ chik. Ut wank sut, xinye re, naq twaj wiibʼ oxibʼ kutan re xkʼoxlankil li xye we. Saʼ xkʼabʼaʼ naq rajlal nokooʼaatinak, laj Mattias kiʼok xtawbʼal ru ut xkʼulubʼankil li naqakʼut chirix li xkamik li Jesus, li xkʼulubʼ li Jehobʼa chi awabʼejink ut chirix li xrahom li Yos. Usta moko saʼ junpaat ta kinaʼlebʼak, ut naabʼal sut kichʼaʼajkoʼk chiqu, abʼan li xrahom chirix li Jehobʼa kiʼok chi kʼiik timil timil. Kʼajoʼ xsahil qachʼool rikʼin li wixaqil xbʼaan naq kiwank qakuyum naq saaj chaq laj Mattias ut saʼ xkʼabʼaʼ li qakuyum kiʼok chi naʼlebʼak chiʼus ut li yaal kiwulak saʼ xchʼool».

Naq laj Gillis ut li rixaqil yookebʼ chaq xtenqʼankil laj Mattias, chʼolchʼo chaq chiruhebʼ naq li Jehobʼa ttenqʼanq rehebʼ. Laj Gillis naxye: «Naabʼal sut, xinye re laj Mattias naq kʼajoʼ naqara joʼkan naq naqatzʼaama re li Jehobʼa chi anchal qachʼool naq tixtenqʼa chi xtawbʼal ru li xnaʼlebʼ». Kʼajoʼ nekeʼxbʼanyoxi ebʼ li yuwaʼbʼej aʼin naq xeʼwank xkuyum rikʼin li ralal.

Ebʼ li tzʼaqal aj paabʼanel tento ajwiʼ teʼxyuʼami li kuyum naq yooqebʼ rilbʼal junaq li xkomon malaj ramiiw li xnimank xyajel. Qilaq jun li eetalil chirix li xʼEllen, * li wank ajwiʼ Escandinavia.

Maare waqxaqibʼ chihabʼ anaqwan, li xbʼeelom li xʼEllen wiibʼ sut kikamk jun jachal li rulul ut inkʼaʼ chik us xkanaak, joʼkan naq, inkʼaʼ chik narekʼa li toqʼobʼank u, li sahil chʼoolejil chi moko xrahil xchʼool. Li chʼaʼajkilal aʼin, kʼajoʼ naxlubʼtesi li xʼEllen. Aʼan naxye: «Kʼajoʼ nawaj raj li kuyum ut li tijok saʼ linyuʼam!». Ut naxye ajwiʼ: «Li xraqal li Santil Hu li kʼajoʼ naxkʼojobʼ inchʼool aʼan Filipenses 4:13, li naxye: “Chixjunil ninkuy xnumsinkil saʼ xkʼabʼaʼ Li nakʼehok xkawubʼ inchʼool”». Saʼ xkʼabʼaʼ li wankil aʼin, li xʼEllen toj yook xyuʼaminkil li kuyum ut chʼolchʼo chiru naq li Jehobʼa yook chi tenqʼank re (Sal. 62:6, 7).

Chʼolchʼo naq, li xnimal ru eetalil chirix li kuyuk aʼan li Jehobʼa (2 Ped. 3:15). Saʼ li Santil Hu, wank naabʼal li eetalil bʼarwiʼ li Jehobʼa kixkʼutbʼesi li xnimal ru xkuyum (Neh. 9:30; Is. 30:18). Jun eetalil, qilaq chanru kinaʼlebʼak li Jehobʼa naq laj Abrahan kiʼok xpatzʼinkil re kʼaʼut tixsach li tenamit Sodoma. Inkʼaʼ kixchʼik ribʼ chi aatinak, toj reetal naq laj Abrahan kiraqeʼk chi xyeebʼal re li xkʼaʼuxl wiʼ xchʼool. Chirix chik aʼan, naq li Jehobʼa kixjultika li junjunq chi naʼlebʼ li yook wiʼ xkʼaʼuxl laj Abrahan aran kixkʼutbʼesi chiru naq kixkʼe xchʼool chi rabʼinkil ut kixkʼojobʼ ajwiʼ xchʼool naq kixye re, naq inkʼaʼ tixsach li tenamit Sodoom wi tixtaw saʼ li tenamit lajeebʼaq li winq li tiik xchʼool (Gen. 18:22-33). Aʼin li xnimal ru eetalil chirix li kuyum ut li kuyuk ibʼ!

Relik chi yaal, li kuyuk aʼan jun li chaabʼil naʼlebʼ li wank saʼ li akʼ yuʼam li tento tqatiqibʼ wiʼ qibʼ joʼ aj paabʼanel. Wi naqayal qaqʼe chi xyuʼaminkil li chaabʼil naʼlebʼ aʼin, tqakʼe xloqʼal li Qayuwaʼ li wank saʼ choxa, li nokooxra ut wank xkuyum, ut toowanq saʼ xyanqebʼ «li yookebʼ reechaninkil li xyeechiʼom li Yos rikʼin li xpaabʼaalebʼ joʼwiʼ rikʼin li xnimal xkuyumebʼ» (Heb. 6:10-12).