1. Kʼaru li kʼanjel kixkʼe li Jehobʼa saʼ ruqʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej?

NAQ li Jehobʼa kixyobʼtesi laj Adan ut li xʼEva kixkʼehebʼ saʼ xchʼool xrahinkil ru naq teʼwanq ralal xkʼajol. Joʼkan peʼ naq li Santil Hu naxye: «Li qakokʼal aʼanebʼ li rosobʼtesihom li Qaawaʼ» (Sal. 127:3). Re naq tooruuq xtawbʼal ru li aatin aweʼ, qakʼoxlaq naq jun li qamiiw naxye qe naq tqakʼula naabʼal li xtumin. Peʼyaal naq oxloqʼaq raj chiqu naq kixkʼojobʼ xchʼool qikʼin? Abʼan tixkʼe ajwiʼ qakʼaʼuxl ut tqasikʼ raj chanru xkʼulankil chiʼus li xtumin. Joʼkan ajwiʼ naxbʼaanu li Jehobʼa li tzʼaqal Qamiiw, kixkʼe saʼ ruqʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej xsikʼbʼal li sahil chʼoolejil choʼq rehebʼ li ralal xkʼajol ut xsikʼbʼal naq us teʼwanq, aʼin qʼaxal wank xwankil chiru li tumin.

2. Kʼaru ebʼ li patzʼom tixchaqʼbʼe li tzolom aʼin?

² Ani yaal re ma teʼwanq ralal xkʼajol li sumsukebʼ ut joqʼe? Ut, kʼaru teʼruuq xbʼaanunkil li naʼbʼej yuwaʼbʼej re naq sahaqebʼ saʼ xchʼool li ralal xkʼajol? Qilaq wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naxkʼe li Raatin li Yos li naru naxtenqʼahebʼ laj paabʼanel li sumsukebʼ re naq teʼxsikʼ chiʼus li teʼxbʼaanu.

3. a) Ani yaal re ma teʼwanq ralal xkʼajol li sumsukebʼ? b) Kʼaru ebʼ li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu tento teʼxjultika li ramiiw ut li xkomon li sumal?

³ Saʼ wiibʼ oxibʼ li tenamit, naʼoybʼenimank naq li tojoʼ xeʼsumlaak saʼ junpaat teʼwanq ralal xkʼajol. Maare li xjunkabʼal malaj jalan chik kristiʼaan teʼxmin ruhebʼ re naq teʼnaʼlebʼaq joʼ kʼaynaqebʼ xbʼaanunkil saʼ li tenamit. Laj Jethro * jun li qechpaabʼanel  re Asia, naxchʼolobʼ: «Saʼ li chʼuut wiibʼ oxibʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej nekeʼxmin ruhebʼ li junchʼol chi sumal re naq teʼwanq ralal xkʼajol». Laj Jefri jun chik li qechpaabʼanel re Asia, naxseeraqʼi: «Wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan nekeʼxye re li sumsukebʼ naq us raj naq teʼwanq ralal xkʼajol wi inkʼaʼ maaʼani t-iloq rehebʼ naq teʼtiixq». Abʼan aʼ yaal re li junjunq chi sumal ma twanq ralal xkʼajol malaj inkʼaʼ. Ak riiq li junjunq chi sumal (Gal. 6:5). Yaal naq ebʼ li ramiiw ut ebʼ li xkomon li tojoʼ xeʼsumlaak nekeʼraj naq sahaqebʼ saʼ xchʼool, abʼan us raj naq chixjunilebʼ teʼxjultika naq aʼ yaal re li junjunq chi sumal li tixbʼaanu (1 Tim. 5:13).

4, 5. a) Bʼar wank li wiibʼ chi naʼlebʼ tento teʼaatinaq wiʼ li nekeʼxkʼoxla sumlaak? b) Chʼolobʼ joqʼe raj us naq teʼaatinaq chirix li naʼlebʼ aʼin.

⁴ Wi jun li sumal naraj naq twanq ralal xkʼajol, tento naq teʼaatinaq chirix wiibʼ li xnimal ru naʼlebʼ: xbʼeen, joqʼe nekeʼraj naq teʼwanq li ralal xkʼajol, ut xkabʼ, jarubʼ ralal xkʼajol nekeʼraj. Abʼanan, joqʼe tzʼaqal xhoonalil re aatinak chirix li naʼlebʼ aʼin? Ut, kʼaʼut naq jwal wank xwankil?

⁵ Us raj naq li yookebʼ xkʼoxlankil sumlaak teʼxkʼubʼ ma teʼwanq ralal xkʼajol malaj inkʼaʼ, xbʼaan naq jwal aajel ru naq teʼxkʼe ribʼ saʼ aatin naq toj maajiʼ nekeʼsumlaak. Joʼkan ajwiʼ, tento teʼxkʼe reetal ma ak kawresinbʼilebʼ chi xbʼaanunkil li kʼanjel aʼin. Wiibʼ oxibʼ li tojoʼ xeʼsumlaak nekeʼxkʼoxla naq us raj naq teʼroybʼeni jun malaj wiibʼ chihabʼ re naq teʼwanq ralal xkʼajol, xbʼaan naq naabʼal hoonal ut metzʼew naʼajmank re rilbʼalebʼ li kokʼal. Nekeʼxtaw ru naq wi nekeʼroybʼeni twanq xhoonalebʼ re naq teʼkʼayq ut re naq teʼxkawresi li xsumlajik (Efes. 5:33).

6. Saʼ xkʼabʼaʼ li hoonal li wanko wiʼ, kʼaru xeʼxsikʼ xbʼaanunkil wiibʼ oxibʼ li sumsukebʼ?

⁶ Junchʼol chik li qechpaabʼanel nekeʼxkʼam re rikʼin li eetalil li xeʼxkanabʼ li oxibʼ chi ralal laj Noe ut ebʼ li ralibʼ, li moko xeʼwank ta xkokʼal saʼ junpaat (Gen. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Ped. 2:5). Li Jesus kixjuntaqʼeeta li qakutan rikʼin li xkutankil laj Noe, ut relik chi yaal naq li hoonal aweʼ «qʼaxal [chʼaʼaj] xnumsinkil» (2 Tim. 3:1; Mat. 24:37). Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, wiibʼ oxibʼ li sumsukebʼ toj maajiʼ nekeʼraj naq teʼwanq xkokʼal re naq teʼruuq xkʼebʼal xtzʼaqobʼ li xkʼanjelebʼ chiru li Yos.

7. Chanru truuq xtenqʼankilebʼ li sumsu li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu saʼ Lucas 14:28, 29 ut saʼ Proverbios 21:5?

⁷ Naq yooqebʼ xkʼubʼankil ma teʼwanq ralal xkʼajol malaj inkʼaʼ, li sumsukebʼ li wank xnaʼlebʼebʼ tento naq teʼxkʼe xhoonal «chi xbʼirbʼal rix joʼnimal» teʼxsach (taayaabʼasi Lucas 14:28, 29). Ebʼ li wankebʼ chik ralal xkʼajol  nekeʼxnaw naq li xkʼiresinkilebʼ li kokʼal moko kaʼaj tawiʼ naraj naabʼal li tumin, naraj ajwiʼ li hoonal ut li metzʼew. Joʼkan naq us raj naq li sumsukebʼ teʼxkʼoxla ebʼ li patzʼom aweʼ: «Ma tento tookʼanjelaq qakabʼichal re naq tooruuq xwenteninkil li qajunkabʼal? Ma juntaqʼeet ru qakʼaʼuxl chirix li naʼajmank? Wi tookʼanjelaq qakabʼichal, ani tkʼiresinq rehebʼ li qakokʼal? Ani aj ikʼin teʼxtzol naʼlebʼak ut kʼoxlak?». Ebʼ li sumal li nekeʼxtzʼil rix chiʼus ebʼ li patzʼom aʼin, nekeʼxkʼe saʼ ajl li naxye saʼ Proverbios 21:5 (taayaabʼasi).

8. a) Kʼaru ebʼ li chʼaʼajkilal chʼolchʼooq chiruhebʼ li qechpaabʼanel li sumsukebʼ naq naru nekeʼxnumsi? b) Kʼaru tixbʼaanu li bʼeelomej li naxra li rixaqil?

⁸ Li naʼbʼej ut li yuwaʼbʼej tento naq teʼxkʼe naabʼal xhoonal ut xmetzʼew re rilbʼal ebʼ li ralal xkʼajol. Joʼkan bʼiʼ, wi nekeʼwank naabʼal ut chi kokʼaj xsaʼ li ralal xkʼajol, maare tchʼaʼajkoʼq chiruhebʼ xkʼebʼal re li junjunq chi kokʼal li naʼajmank chiruhebʼ. Wiibʼ oxibʼ li sumal li xeʼxnumsi li chʼaʼajkilal aʼin xeʼxye naq inkʼaʼ chik nekeʼxnaw kʼaru teʼxbʼaanu. Maare li naʼbʼej junelik tawajenaqaq li xjunxaqalil ut li xchʼool, ut saʼ xkʼabʼaʼ aʼin maakʼaʼaq chik xmetzʼew re tzolok, re tijok ut re puktesink chi rajlal. Tchʼaʼajkoʼq tana ajwiʼ chiru xkʼebʼal xchʼool saʼ li chʼutam ut xtawbʼal rusilal. Abʼan, relik chi yaal naq li bʼeelomej li naxra li rixaqil tixbʼaanu chixjunil li wank saʼ ruqʼ re xtenqʼankil saʼ li chʼutam ut saʼ li ochoch. Jun eetalil, tixkʼe xqʼe chi tenqʼank saʼ li ochoch, tixkʼe xchʼool re naq rajlal xamaan chixjunil li xjunkabʼal teʼruuq xtawbʼal rusilal li loqʼonink joʼ junkabʼal ut tixkʼaytesi ribʼ chi puktesink rochbʼen li xjunkabʼal.

9, 10. Kʼaru jwal aajel ru naq teʼxbʼaanu li naʼbʼej yuwaʼbʼej li nekeʼraj xtenqʼankilebʼ li ralal xkʼajol?

⁹ Kʼaru teʼruuq xbʼaanunkil li naʼbʼej yuwaʼbʼej re naq teʼxkʼut chiruhebʼ li ralal xkʼajol xraabʼal li Jehobʼa? Chanru teʼruuq xkolbʼalebʼ chiru li xmaaʼusilal li ruuchichʼochʼ aʼin? Qilaq wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naru natenqʼank rehebʼ.

¹⁰ Patzʼomaq saʼ leetij li xtenqʼ li Jehobʼa. Qakʼehaq reetal li eetalil li keʼxkanabʼ laj Manoah ut li rixaqil. Naq kixnaw naq twanq jun li ralal, aʼ laj Sanson, kixtzʼaama re li Jehobʼa naq tixkʼut chiru chanru xtijbʼal.

11. Joʼ naxkʼut Jueces 13:8, kʼaru teʼruuq xbʼaanunkil li naʼbʼej yuwaʼbʼej re xkʼambʼal rehebʼ rikʼin laj Manoah?

¹¹ Laj Nihad ut li xʼAlma, li chalenaqebʼ Bosnia-Herzegovina, keʼxkʼam re rikʼin laj Manoah. Nekeʼxseeraqʼi: «Joʼ laj Manoah xooʼelajink chiru li Jehobʼa re naq tixkʼut chiqu chanru xkʼiresinkilebʼ chiʼus li qakokʼal. Ut aʼan kixsikʼ jalan jalanq li naʼlebʼ re qasumenkil: rikʼin li Santil Hu, li qatasal hu, ebʼ li chʼutam ut ebʼ li nimla chʼutam» (taayaabʼasi Jueces 13:8).

12. Kʼaru eetalil keʼxkʼe laj Jose ut li xMaria rehebʼ li ralal xkʼajol?

 ¹² Kʼehomaq jun chaabʼil eetalil. Ex naʼbʼej yuwaʼbʼej, li kʼaru nekeeye re leeralal eekʼajol wank xwankil. Abʼan maare qʼaxal tkʼanjelaq chiruhebʼ li nekeebʼaanu laaʼex. Chʼolchʼo naq laj Jose ut li xMaria keʼxkʼe jun chaabʼil eetalil chiruhebʼ li ralal xkʼajol, saʼ xyanqebʼ aʼan wank li Jesus. Laj Jose moko kaʼaj tawiʼ kikʼanjelak chi kaw re xwenteninkil li xjunkabʼal, kixkawresihebʼ ajwiʼ xchʼool re naq oxloqʼaq chiruhebʼ li xloqʼoninkil ru li Jehobʼa (Deut. 4:9, 10). Usta moko tenebʼanbʼil ta saʼ li Xchaqʼrabʼ laj Moises, «rajlal chihabʼ» kixkʼamebʼ Jerusalen chi xninqʼehinkil li Paswa (Luc. 2:41, 42). Maare wiibʼ oxibʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej li wankebʼ chaq saʼ li kutan aʼan xeʼxkʼoxla naq chʼaʼaj, najt ut terto bʼihajik joʼ junkabʼal. Abʼanan, oxloqʼ chiru laj Jose li xnaʼlebʼ li Yos ut kixkʼut ajwiʼ chiruhebʼ li xkokʼal naʼlebʼak chi joʼkan, ut li xMaria naxnaw ajwiʼ chaq chiʼus li naxye li Santil Hu. Chʼolchʼo naq rikʼin li raatin ut li xbʼaanuhom kixkʼut chiruhebʼ li ralal xkʼajol xraabʼal li Raatin li Yos.

13. Kʼaru kixbʼaanu jun li sumal re xkʼambʼal re rikʼin laj Jose ut li xMaria?

¹³ Laj Nihad ut li xʼAlma, li xooʼaatinak wiʼ saʼ li raqal 11, xeʼxyal xkʼambʼal re rikʼin laj Jose ut li xMaria re naq chi joʼkan teʼruuq xtenqʼankil li ralal chi xraabʼal li Yos ut chi kʼanjelak chiru. Aʼanebʼ nekeʼxseeraqʼi li xeʼxbʼaanu: «Xqayal qaqʼe re naq li qawanjik tixkʼut chiru li qalal li rusilal li naxkʼam chaq xyuʼaminkil li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu». Ut laj Nihad naxye ajwiʼ: «Aajel ru naq tqakʼe qaqʼe wi naqaj naq ebʼ li qakokʼal teʼnaʼlebʼaq joʼ nokoonaʼlebʼak laaʼo».

14. Kʼaʼut naq tento teʼxnaw li naʼbʼej yuwaʼbʼej anihebʼ li ramiiw li ralal xkʼajol?

¹⁴ Tenqʼahomaq leeralal eekʼajol chi xsikʼbʼal li chaabʼil amiiw. Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej tento naq teʼxnaw ani aj ikʼin nekeʼwank li ralal xkʼajol ut kʼaru nekeʼxbʼaanu. Tento ajwiʼ teʼxnaw ani aj ikʼin nekeʼaatinak saʼ Internet ut saʼ selular. Li xnaʼlebʼebʼ li ramiiw naru nataqlank saʼ xbʼeen li nekeʼxkʼoxla ut li nekeʼxbʼaanu (1 Cor. 15:33, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators [Wy]).

15. Kʼaru teʼruuq xtzolbʼal ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej rikʼin laj Jessie?

¹⁵ Kʼaru teʼruuq xbʼaanunkil li naʼbʼej yuwaʼbʼej wi moko naabʼal ta nekeʼxnaw chirix li ululchʼiichʼ, li selular malaj li tableta? Laj Jessie, jun li yuwaʼbʼej li nachalk Filipinas naxye: «Usta moko naabʼal ta naqanaw chaq chirix li kʼanjelobʼaal aʼin, abʼan inkʼaʼ xqakanabʼ xyeebʼal rehebʼ naq naru nekeʼxtaw li chʼaʼajkilal». Moko keʼxye ta rehebʼ li ralal xkʼajol naq inkʼaʼ teʼroksi yal saʼ xkʼabʼaʼ naq ebʼ aʼan inkʼaʼ nekeʼxnaw roksinkil. Naxchʼolobʼ: «Xinye rehebʼ linkokʼal naq naru nakʼanjelak chiruhebʼ li xselular malaj li xtableta re xtzolbʼal jun chik aatinobʼaal, xkawresinkil ribʼebʼ choʼq re li chʼutam ut re rilbʼal wulaj wulaj xsaʼ li Santil Hu». Ex naʼbʼej yuwaʼbʼej, ma ak xexʼaatinak rikʼinebʼ leekokʼal chirix li chaabʼil naʼlebʼ li natawmank chirix li xtaqlankil li esil ut li jalam u saʼ li selular malaj li tableta li wank saʼ li tasal «Jóvenes» re jw.org^®? Ut ma ak xeetzʼil rix rikʼinebʼ leekokʼal li bʼideo: Ma chʼaʼaj chaawu xkanabʼankil junpaataq li selular malaj li tableta? ut, Chiwanq aanaʼlebʼ naq taawoksi ebʼ li redes sociales!? * Li naʼlebʼ aʼin jwal nakʼanjelak re naq teekʼut chiruhebʼ leeralal eekʼajol roksinkil chiʼus li kʼanjelobʼaal aʼan (Prov. 13:20).

16. Kʼaru xeʼxbʼaanu naabʼal li naʼbʼej yuwaʼbʼej, ut kʼaru rusilal xeʼxtaw?

¹⁶ Naabʼalebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej nekeʼxbʼaanu chixjunil li wank saʼ ruqʼ re naq ebʼ li xkokʼal teʼwanq choʼq ramiiw ebʼ li hermaan li yookebʼ xkʼebʼal jun chaabʼil eetalil saʼ li xkʼanjel  li Jehobʼa. Aʼan tzʼaqal xeʼxbʼaanu laj Dani ut li xBella, jun li sumal li nachalk Costa de Marfil. Kʼaynaqebʼ chaq chi xbʼoqbʼal saʼ rochochebʼ li cheekel winq li naʼulaʼanink chʼuut. Laj Dani naxye: «Aʼin kʼajoʼ naq kikʼanjelak chiru li walal. Kiʼok joʼ aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink ut anaqwan nakʼanjelak joʼ ruuchil li cheekel winq li naʼulaʼanink chʼuut». Ex naʼbʼej yuwaʼbʼej, ma texruuq raj xbʼaanunkil aʼin re xtenqʼankil leekokʼal?

17, 18. Joqʼe teʼxtikibʼ xtzolbʼalebʼ li ralal xkʼajol li naʼbʼej yuwaʼbʼej?

¹⁷ Tikibʼomaq chi xtijbʼal leeralal eekʼajol chalen chaq saʼ xkachʼinalebʼ. Jwal us wi inkʼaʼ nekexbʼayk chi xbʼaanunkil aʼin (Prov. 22:6). Joʼkan kixbʼaanu li xʼEunice li xnaʼ laj Timoteo, ut li xLoida li xnaʼchin, keʼxkʼut chiru laj Timoteo chirix li Jehobʼa chalen saʼ xyoʼlajik (2 Tim. 1:5; 3:15). Saʼ xnumikebʼ li kutan, laj Timoteo kirochbʼeni li Apostol Pablo naq xkoho chi puktesink saʼ jalan chik tenamit.

¹⁸ Laj John ut li xPaula, jun chik li sumal li chalenaq Costa de Marfil, keʼxkʼut chiruhebʼ li waqibʼ chi ralal xkʼajol xraabʼal li Jehobʼa ut kʼanjelak chiru. Kʼaru kitenqʼank rehebʼ? Keʼxkʼam re rikʼin li xʼEunice ut li xLoida. Nekeʼxye: «Naq tojaʼ xeʼyoʼlaak li qakokʼal, xqatikibʼ xchʼikbʼal saʼ xkʼaʼuxebʼ li Raatin li Yos» (Deut. 6:6, 7).

19. Kʼaru naraj xyeebʼal xchʼikbʼal li Raatin li Yos saʼ xkʼaʼuxebʼ li kokʼal?

¹⁹ Kʼaru naraj xyeebʼal xchʼikbʼal li Raatin li Yos saʼ xkʼaʼuxebʼ li kokʼal? Li chʼolʼaatin malaj li verbo chʼikok, naraj xyeebʼal xkʼebʼal saʼ li kʼaʼuxej junaq li naʼlebʼ naq nayeemank naabʼal sut. Re naq teʼruuq xbʼaanunkil aʼin, ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej tento naq rajlal teʼxkʼe xhoonal chi wank rikʼinebʼ li xkokʼal. Maare wanq sut textitzʼq chi xyeebʼal junaq li naʼlebʼ saʼ reqaj ribʼ. Abʼan naru nekeeril aʼin joʼ jun chaabʼil hoonal re xtenqʼankilebʼ leeralal eekʼajol chi xtawbʼal ru ut chi xpaabʼankil li Raatin li Yos.

20. Chʼolobʼ chan raj ru t-oksimanq li naxye Salmo 127:4 rikʼin li xkʼiresinkilebʼ li kokʼal.

²⁰ Nawomaq chanru nekeʼkʼoxlak ut nekeʼnaʼlebʼak leeralal eekʼajol. Saʼ li Salmo 127 naxye naq ebʼ li alal kʼajolbʼej chanchanebʼ li ral simaj (taayaabʼasi Salmo 127:4). Joʼ chanru naq li ral simaj jalan jalanq xyiibʼankil ut li xnimal ru, jalan jalanq ajwiʼ li junjunq chi kokʼal. Joʼkan naq ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej tento teʼril chanru teʼxtij li junjunq chi kokʼal. Jun li sumal li nachalk  saʼ li tenamit Israel li xeʼruuk xbʼaanunkil naq li wiibʼ chi ralal xkʼajol teʼkʼanjelaq chiru li Jehobʼa nekeʼxye kʼaru kitenqʼank rehebʼ: «Chixjunqalebʼ xqatzol chaq li Santil Hu rikʼinebʼ». Abʼan aʼ yaal re li najolomink re li junkabʼal ma aajel ru malaj ma naruhank xbʼaanunkil aʼin.

21. Kʼaru li tenqʼ naru nekeʼroybʼeni li naʼbʼej yuwaʼbʼej rikʼin li Jehobʼa?

²¹ Maare wanq sut li naʼbʼej yuwaʼbʼej qʼaxal teʼoq xkʼaʼuxl chirix li chʼaʼajkilal li naxkʼam chaq xkʼiresinkilebʼ li alal kʼajolbʼej, abʼan ebʼ li kokʼal aʼan jun xmaatan li Jehobʼa. Li Yos yoʼon wank re xtenqʼankilebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej. Seebʼ xchʼool chi rabʼinkil naq nekeʼtijok ut naxsumehebʼ rikʼin li Santil Hu, li qatasal hu, li eetalil ut li naʼlebʼ li nekeʼxkʼe li naʼbʼej yuwaʼbʼej aj paabʼanel li ak xeʼxkʼiresi chaq li xkokʼal.

22. Kʼaru wiibʼ oxibʼ li chaqʼal ru maatan naru nekeʼxkʼe li naʼbʼej yuwaʼbʼej rehebʼ li ralal xkʼajol?

²² Nayeemank naq xkʼiresinkilebʼ li kokʼal aʼan jun li kʼanjel li naxkʼam junmay chihabʼ, abʼan li xyaalalil aʼan naq li xkʼanjel junaq naʼbʼej yuwaʼbʼej maajunwa naraqeʼk. Li chaqʼal ru maatan li naru nekeekʼe re leeralal eekʼajol aʼan leerahom, leehoonal ut li xtzolbʼalebʼ rikʼin li Santil Hu. Jalan jalanq nekeʼnaʼlebʼak li alal kʼajolbʼej rikʼin li nakʼutmank chiruhebʼ. Abʼanan, naabʼalebʼ li xeʼkʼiresiik chaq xbʼaan ebʼ li xnaʼ xyuwaʼ aj Testiiw nekeʼrekʼa ribʼ joʼ li xʼAnna jun li qechpaabʼanel li nachalk Asia, aʼan naxye: «Naq ninkʼoxla lintijbʼal li xeʼxkʼe we linnaʼ inyuwaʼ, ninbʼanyoxi naq xineʼxqʼus ut xeʼxkʼut chiwu xraabʼal li Jehobʼa. Moko kaʼaj tawiʼ xeʼxkʼe linyuʼam, xeʼxkʼut bʼan chiwu xtawbʼal xyaalal linyuʼam» (Prov. 23:24, 25). Peʼyaal naq chi miyon aj kʼanjel chiru li Jehobʼa teʼxye raj ajwiʼ aʼin?