Xpatzʼom ebʼ laj ilol hu
Li Santil Hu naxye naq aajel chaq ru wiibʼ li testiiw re xkʼutbʼesinkil naq paabʼajel li kikʼulmank (Num. 35:30; Deut. 17:6; 19:15; Mat. 18:16; 1 Tim. 5:19). Abʼanan, rubʼel li Xchaqʼrabʼ laj Moises, wi jun winq naxmux malaj naxbʼatzʼune ru junaq li tzʼaamanbʼil ixq «saʼ kʼalebʼaal» ut aʼan kixjap re, li winq namuxuk sumlaak, abʼan li ixq maakʼaʼ xmaak. Saʼ xkʼabʼaʼ naq maaʼani kiʼilok re li xkʼulmank, kʼaʼut naq joʼkaʼin naraqmank chaq aatin?
Li eetalil li natawmank saʼ Deuteronomio 22:25-27 moko yook ta xkʼutbʼesinkil ma wank xmaak li winq malaj inkʼaʼ, xbʼaan naq aʼin ak chʼolchʼo ru. Li chaqʼrabʼ aweʼ naxkʼutbʼesi bʼan naq li ixq maakʼaʼ xmaak. Qatzʼilaq rix li naxye rubʼelaj Deuteronomio 22:25-27.
Ebʼ li raqal li wank rubʼelaj naʼaatinak chirix jun li winq li nawank saʼ wiibʼal rikʼin jun li tzʼaamanbʼil ixq «saʼ li tenamit». Saʼ xkʼabʼaʼ naq ebʼ li tzʼaamanbʼil ixq chanchan tawiʼ naq ak sumsukebʼ chik, li winq aʼin wank xmaak chi muxuk sumlaak. Ut chanru nakanaak li ixq? «Inkʼaʼ xpatzʼ xtenqʼankil saʼ li tenamit». Wi kixjap raj re, chʼolchʼo naq wank raj ani kiʼabʼink ut kikolok re. Abʼan, saʼ xkʼabʼaʼ naq inkʼaʼ kixjap re, kimuxuk ajwiʼ sumlaak. Joʼkan naq xkabʼichalebʼ wankebʼ xmaak (Deut. 22:23, 24).
Abʼanan, li Xchaqʼrabʼ laj Moises naʼaatinak ajwiʼ chirix jun chik li naʼlebʼ li naru nakʼulmank: «Wi li winq xtaw chaq li tzʼaamanbʼil saaj ixq saʼ kʼalebʼaal ut xmin ru ut xyoklaak rikʼin, kaʼajwiʼ li winq aʼan taakamq; maakʼaʼ taabʼaanu re li saaj ixq, xbʼaan naq maakʼaʼ xmaak ut moko xkʼulubʼ ta naq taakamsiiq. Li xkʼulmank aran chanchan junaq winq tixkut ribʼ saʼ xbʼeen li ras riitzʼin ut tixkamsi. Xbʼaan naq saʼ kʼalebʼaal xtaweʼk chaq li tzʼaamanbʼil saaj ixq: li ixq xjap re, abʼanan maajun wank aran re xtenqʼankil» (Deut. 22:25-27).
Naq kikʼulmank aʼin, ebʼ laj raqol aatin nekeʼxpaabʼ li naxye li ixq. Nekeʼxkʼoxla naq «li ixq xjap re, abʼanan maajun wank aran re xtenqʼankil». Joʼkan naq moko kixmux ta li xsumlajik. Abʼanan, li winq wank xmaak xbʼaan naq kixbʼatzʼune ut kixmux ru li xsumlajik li ixqaʼal saʼ xkʼabʼaʼ naq «xmin ru ut xyoklaak rikʼin».
Joʼkan bʼiʼ, usta li chaqʼrabʼ aʼin kiraj xkʼutbʼesinkil naq li ixq maakʼaʼ xmaak, li eetalil aweʼ naxkʼut naq wank xyaalal re xpaabʼankil naq aʼ li winq wank xmaak, xbʼaan naq kixbʼatzʼune ut kixmux ru li xsumlajik li tuqʼixq. Chʼolchʼooq chiqu naq ebʼ laj raqol aatin teʼxtzʼil raj chiʼus ut teʼraqoq raj aatin aʼ yaal chanru kixye li Yos naabʼal sut rehebʼ (Ex. 20:14; Deut. 13:14; 17:4).