NAʼLEBʼ RE TZOLOK 14
Qataqehaq li xyok chi anchal qachʼool
«Li Kriist kixkʼul rahilal saʼ eekʼabʼaʼ: kixkʼam eebʼe re naq teetaaqe li xnums [“chi anchal eechʼool”, TNM]» (1 PED. 2:21).
BʼICH 13 Cristo es nuestro modelo
RUʼUJIL LI TZOLOM *
1, 2. Kʼaru eetalil natenqʼank qe chi xtawbʼal ru li aatin li natawmank saʼ 1 Pedro 2:21?
QAKʼOXLAQ naq xkoho chi bʼeek rochbʼenebʼ li qamiiw saʼ jun li naʼajej, abʼan nokoonumeʼk saʼ jun li bʼe li xiikʼ ru ut nujenaq chi sulul. Naxkʼut qabʼe jun li winq li naxnaw chiʼus li naʼajej aʼan, ut naq yook chi bʼeek naxkanabʼ li xnaʼaj roq saʼ li sulul. Tojaʼ naq, chi maakʼaʼ saʼ qachʼool nasach chiqu, abʼan inkʼaʼ nokooxuwak. Chiqajunilo naqayal qaqʼe chi xtaqenkil li xnaʼaj roq li kikanaak saʼ li sulul.
2 Joʼ tzʼaqal aj paabʼanel, joʼkan ajwiʼ nakʼulmank qikʼin. Yooko chi bʼeek saʼ jun li bʼe li qʼaxal xiwxiw ru, aʼ li maaʼus aj ruuchichʼochʼ aʼin. Us tana naq li Jehobʼa kixkanabʼ li Jesús, jun aj kʼutul bʼe li tzʼaqal re ru, re naq tqataqe «li xnums» malaj li xyok chi anchal qachʼool (1 Ped. 2:21). Joʼ naxye jun li hu li naʼaatinak chirix li Santil Hu, laj Pedro kixjuntaqʼeeta li Jesús rikʼin jun aj kʼutul bʼe. Joʼ naq junaq li kristiʼaan naru tixtaqe li xnaʼaj roq laj kʼutul bʼe, laaʼo ajwiʼ naru tqataqe li xyok li Jesús. Abʼanan, kʼaru ebʼ li yok aʼan? Kʼaʼut naq tento tqataqe? Ut, chanru tqabʼaanu?
KʼARU NARAJ XYEEBʼAL XTAQENKIL LI XYOK LI JESÚS?
3. Kʼaru naraj xyeebʼal xtaqenkil li xyok junaq li kristiʼaan?
3 Kʼaru naraj xyeebʼal xtaqenkil li xyok junaq li kristiʼaan? Naq li Santil Hu naroksi li aatin bʼeek ut oqej wank sut yook chi aatinak chirix li naxbʼaanu junaq li kristiʼaan saʼ chixjunil li xyuʼam (Gén. 6:9; Prov. 4:26). Li xbʼaanuhom junaq li kristiʼaan naru najuntaqʼeetamank rikʼin li xyok malaj li xnaʼaj roq li naxkanabʼ naq nabʼeek. Joʼkan bʼiʼ, xtaqenkil li xyok junaq li kristiʼaan naraj xyeebʼal xkʼambʼal qe rikʼin malaj xbʼaanunkil li naxbʼaanu.
4. Kʼaru naraj xyeebʼal xtaqenkil li xyok li Jesús?
4 Joʼkan bʼiʼ, kʼaru naraj xyeebʼal xtaqenkil li xyok li Jesús? Rikʼin wiibʼ oxibʼ li aatin: naraj xyeebʼal xkʼambʼal qe rikʼin. Saʼ li raqal li naxjolomi li tzolom aʼin, li apóstol Pedro yook chi aatinak chirix li chaabʼil eetalil li kixkanabʼ li Jesús naq kixkuy li rahobʼtesiik. Abʼan wank jalan chik naʼlebʼ li kixbʼaanu li Jesús li naru naqabʼaanu laaʼo (1 Ped. 2:18-25). Relik chi yaal, chixjunil li kixbʼaanu ut kixye li Jesús saʼ li xyuʼam aʼan jun chaabʼil eetalil choʼq qe.
5. Usta laaʼo aj maak, kʼaʼut naq tooruuq xkʼambʼal qe rikʼin li Jesús? Chʼolobʼ.
5 Abʼanan, ma tooruuq laaʼo joʼ aj maak xkʼambʼal qe rikʼin li Jesús? Chʼolchʼo naq joʼkan. Qakʼehaq reetal naq li apóstol Pedro moko kixye ta naq tento tqataqe li xyok «chi tzʼaqal re ru», kixye bʼan naq tento tqabʼaanu «chi anchal qachʼool». Wi naqataqe li xyok li Jesús yooqo xyuʼaminkil li naʼlebʼ li kixkʼe li apóstol Juan naq kixye naq tento toowanq «joʼ naq kiwank li Jesus», naraj naxye naq tqabʼaanu li wank saʼ quqʼ re xkʼambʼal qe rikʼin (1 Juan 2:6).
KʼAʼUT TENTO TQATAQE LI XYOK LI JESÚS?
6, 7. Kʼaʼut naq nokoojilok chixkʼatq li Jehobʼa naq naqataqe li xyok li Jesús?
6 Wi naqataqe li xyok li Jesús, toojiloq chixkʼatq li Jehobʼa. Kʼaʼut? Xbʼeen, xbʼaan naq li Jesús kixkanabʼ jun chaqʼal ru eetalil chirix li naraj xyeebʼal wank joʼ nawulak chiru li Yos (Juan 8:29). Joʼkan bʼiʼ, wi naqataqe li xyok li Jesús, sahaq saʼ xchʼool li Jehobʼa qikʼin. Joʼkan ajwiʼ, chʼolchʼo chiqu naq li qachoxahil Yuwaʼ tjiloq chixkʼatqebʼ li nekeʼxyal xqʼe chi wank saʼ amiiwil rikʼin (Sant. 4:8).
7 Xkabʼ, li Jesús kixkʼam re chi tzʼaqal re ru rikʼin li Xyuwaʼ. Joʼkan naq kiruuk xyeebʼal: «Li xʼilok wu, xril ru li Yuwaʼbʼej» (Juan 14:9). Naq naqakʼam qe rikʼin li Jesús ut naqilebʼ li junchʼol joʼ kirilebʼ aʼan, yooko xkʼambʼal qe rikʼin li Jehobʼa. Jun eetalil, kixtoqʼobʼa ru jun li winq li saqlep rix, jun li ixq li jwal nim xyajel ut kixtoqʼobʼa ajwiʼ ruhebʼ li xeʼkamk xkomon malaj ramiiw (Mar. 1:40, 41; 5:25-34; Juan 11:33-35). Naq qʼaxal naqayal qaqʼe chi xkʼambʼal qe rikʼin li Jehobʼa, qʼaxal nokoojilok chixkʼatq.
8. Chʼolobʼ kʼaʼut naq xtaqenkil li xyok li Jesús tooxtenqʼa chi xqʼaxbʼal ru «li ruuchichʼochʼ».
8 Wi naqataqe li xyok li Jesús, inkʼaʼ txik qachʼool chirix li maaʼus aj ruuchichʼochʼ aʼin. Naq jun qʼoqyink aj chik ma nakamk, li Jesús kixye: «Laaʼin xinqʼax ru xwankil li ruuchichʼochʼ» (Juan 16:33). Aʼin naraj xyeebʼal naq moko kixkanabʼ ta naq li ruuchichʼochʼ aʼin ttaqlanq saʼ xbʼeen li naraj xbʼaanunkil, li naxkʼoxla ut li xnaʼlebʼ. Maajunwa kisach saʼ xchʼool naq kikʼulunk saʼ Ruuchichʼochʼ re xsantobʼresinkil li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa. Kʼaru tqabʼaanu laaʼo? Wank naabʼal li naʼlebʼ li naru naxik wiʼ qachʼool. Abʼan, wi naqakʼe qachʼool chi xbʼaanunkil li rajom li Jehobʼa, laaʼo ajwiʼ tooruuq xqʼaxbʼal ru «li ruuchichʼochʼ» joʼ kixbʼaanu li Jesús (1 Juan 5:5).
9. Kʼaru tento tqabʼaanu re naq junelik toowanq saʼ xbʼehil li yuʼam?
9 Wi naqataqe li xyok li Jesús, tqataw li junelik yuʼam. Naq jun li saaj winq bʼihom kixpatzʼ re li Jesús kʼaru tixbʼaanu re xtawbʼal li junelik yuʼam, li Jesús kixye re: «Tatchalq ut tinaataaqe» (Mat. 19:16-21). Li Jesús kixye re wiibʼ oxibʼ aj judiiy li inkʼaʼ nekeʼxpaabʼ naq aʼan li Kriist: «Ebʼ linkarneer nekeʼrabʼi xyaabʼ inkux; [...] ut ebʼ aʼan nikineʼxtaaqe. Laaʼin ninkʼe rehebʼ li junelik yuʼam» (Juan 10:24-29). Ut kixye re laj Nicodemo naq li ani tpaabʼanq re, tixtaw li junelik yuʼam. Laj Nicodemo wank chaq saʼ xyanq ebʼ li xninqal ru aj raqol aatin saʼ xbʼeenebʼ laj judiiy ut kiraj xnawbʼal chirix li Jesús (Juan 3:16). Naqakʼutbʼesi naq wank qapaabʼal chirix li Jesús naq naqayuʼami li kixye ut li kixbʼaanu. Wi joʼkan tqabʼaanu, junelik toowanq saʼ xbʼehil li yuʼam (Mat. 7:14).
CHANRU TQATAQE LI XYOK LI JESÚS CHI ANCHAL QACHʼOOL?
10. Kʼaru tento tqabʼaanu re xnawbʼal ru chiʼus li Jesús? (Juan 17:3).
10 Re naq tooruuq xtaqenkil li xyok li Jesús chi anchal qachʼool, tento naq xbʼeenwa tqanaw ru (taayaabʼasi Juan 17:3). Aajel ru naq junelik tqabʼaanu. Tento naq wulaj wulaj yooqo xnawbʼal ru chiʼus, aʼin naraj xyeebʼal; xnawbʼal chanru nanaʼlebʼak, nakʼoxlak ut chirix li xchaqʼrabʼ. Maakʼaʼ naxye ma junxil malaj tojeʼ xooʼok saʼ li yaal, tento naq rajlal tqakʼe qaqʼe chi xnawbʼal ru li Jehobʼa ut li Jesús.
11. Chirix kʼaru naʼaatinak li hu Mateo, Marcos, Lucas ut Juan?
11 Li Jehobʼa kʼajoʼ naq nokooxra, joʼkan naq re naq tqanaw ru chiʼus li Ralal, kixkanabʼ chi Heb. 12:3). Chanchan tawiʼ naq aran naqil li xyok li Jesús. Wi naqatzʼil rix chiʼus ebʼ li hu aʼin, rajlal yooqo xnawbʼal ru chiʼus ut tqataqe li xyok chi anchal qachʼool.
tzʼiibʼanbʼil saʼ li Raatin ebʼ li hu Mateo, Marcos, Lucas ut Juan. Ebʼ li hu aʼin nekeʼaatinak chirix li xyuʼam li Jesús ut li xkʼanjel chiru li Yos. Naxkʼut chiqu kʼaru kixye, kirekʼa ut kixbʼaanu li Jesús. Li kaahibʼ chi hu aʼin nokooxtenqʼa chi xkʼoxlankil rix chiʼus li eetalil li kixkanabʼ li Jesús (12. Chanru tqataw rusilal ebʼ li kaahibʼ chi hu li naʼaatinak chirix li xyuʼam li Jesús?
12 Wi naqaj xtawbʼal rusilal ebʼ li hu aʼin, moko tzʼaqal ta wi kaʼajwiʼ naqayaabʼasi, tento bʼan tqakʼe qahoonal chi xtzʼilbʼal ut xkʼoxlankil rix chiʼus li yooko xyaabʼasinkil (juntaqʼeeta rikʼin Josué 1:8). Qilaq wiibʼ li naʼlebʼ li naru nokooxtenqʼa chi xkʼoxlankil rix ut xyuʼaminkil li naqil saʼebʼ li hu aʼin.
13. Chanru tooruuq rilbʼal chi kutankil li naqayaabʼasi saʼebʼ li hu li naʼaatinak chirix li xyuʼam li Jesús?
13 Xbʼeen, qilaq chi kutankil li naqayaabʼasi saʼebʼ li kaahibʼ chi hu aʼin. Qakʼoxlaq naq yooko rabʼinkil, rilbʼal ut rekʼankil li yook chi kʼulmank saʼ li hoonal aʼan. Us raj naq tqasikʼ xkomon li naʼlebʼ saʼebʼ li tasal hu li naxkʼe qe li xmolam li Jehobʼa. Qatzʼilaq rix ebʼ li raqal li wank rubʼelaj li yooko xyaabʼasinkil. Qasikʼaq xkomon li naʼlebʼ chirixebʼ li kristiʼaan, li naʼaj, li kikʼulmank rubʼelaj ut li kikʼulmank moqon. Wi li yooko xyaabʼasinkil natawmank saʼ jun chik rehebʼ li hu aʼin, qajuntaqʼeetaq ut maare aran tqakʼe reetal junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ xeʼxtzʼiibʼa ebʼ li junchʼol.
14, 15. Kʼaru tqabʼaanu re xyuʼaminkil li naʼlebʼ li naqatzol saʼebʼ li hu li naʼaatinak chirix li xyuʼam li Jesús?
14 Xkabʼ, qayuʼamiq li naqayaabʼasi saʼebʼ li kaahibʼ chi hu aʼin. Rikʼin wiibʼ oxibʼ li aatin, tento tqayuʼami li naqatzol chirix li Jesús (Juan 13:17). Naq ak xqatzʼil rix chiʼus junaq li naʼlebʼ li kikʼulmank, qakʼoxlaq: «Kʼaru naxkʼut chiwu? Chanru tkʼanjelaq chiwu re xtenqʼankilebʼ li junchʼol?». Qakʼoxlaq ani tooruuq xtenqʼankil, ut saʼ xhoonalil, saʼ xyaalal ut saʼ tuulanil qayehaq re li xqatzol.
15 Qilaq jun eetalil re xnawbʼal chanru tqabʼaanu li wiibʼ chi naʼlebʼ aʼin. Qatzʼilaq rix li kixbʼaanu li xmalkaʼan nebʼaʼ li kiʼileʼk xbʼaan li Jesús saʼ li rochoch li Yos.
LI XMALKAʼAN NEBʼAʼ NAWULAK SAʼ ROCHOCH LI YOS
16. Seeraqʼi li yook chi kʼulmank saʼ Marcos 12:41.
16 Rilbʼal chi kutankil li naqayaabʼasi (taayaabʼasi Marcos 12:41). Qakʼehaq reetal li yook chi kʼulmank. Li kutan aʼan 11 re nisán re li chihabʼ 33. Wiibʼ oxibʼ kutan chik ma nakamsiik li Jesús. Jayeʼq jun kutan kikʼutuk saʼ rochoch li Yos. Ebʼ laj kʼamolbʼe saʼ li paabʼal li xikʼ nekeʼril li Jesús, inkʼaʼ nekeʼxkanabʼ xyalbʼal rix. Wiibʼ oxibʼ rehebʼ nekeʼxwechʼ rix li xwankil ut junchʼol chik nekeʼok chi patzʼok re xchapbʼal saʼ aatin (Mar. 11:27-33; 12:13-34). Tojaʼ naq li Jesús naxik tana saʼ li naʼaj bʼarwiʼ nekeʼwank li ixq saʼ li rochoch li Yos. Naril ebʼ li xkaaxil li tumin li wank saʼ xnebʼaal li rochoch li Yos. Nachunlaak ut naxkaʼya ebʼ li kristiʼaan li yookebʼ chi kubʼsink. Naxkʼe reetal naq naabʼalebʼ li bʼihom jun tuubʼ li tumin nekeʼxkʼe. Maare moko najt ta wank chiruhebʼ li kaax, joʼkan naq narabʼi naq natzinlok naq natʼaneʼk li tumin chisaʼ.
17. Kʼaru kixbʼaanu li xmalkaʼan nebʼaʼ li naʼaatinak wiʼ Marcos 12:42?
17 (Taayaabʼasi Marcos 12:42). Tojaʼ naq li Jesús naril «jun li xmalkaʼan nebʼaʼ» (Luc. 21:2). Chʼaʼaj tzʼaqal li xwanjik. Chʼolchʼo naq inkʼaʼ natzʼaqlok li xtumin re xnumsinkil li junjunq chi kutan. Usta joʼkan, najilok chixkʼatq jun li kaax. Ut inkʼaʼ naraj naq t-ileʼq naq naxkʼe wiibʼ li kokʼ tumin ut maare inkʼaʼ natzinlok naq natʼaneʼk saʼ li kaax. Abʼan li Jesús naxnaw naq kixkʼe wiibʼ li kokʼ tumin li maakʼaʼ chaq xwankil chi moko natzʼaqlok re xloqʼbʼal junaq chʼina tzʼunun. Li tzʼunun wank chaq saʼ xyanqebʼ li xul li nekeʼxtzeka ebʼ laj Israel li qʼaxal kubʼenaq chaq xtzʼaq saʼebʼ li kutan aʼan.
18. Joʼ naxye saʼ Marcos 12:43, 44, kʼaru kixye li Jesús chirix li kubʼsink li kixkʼe li xmalkaʼan?
18 (Taayaabʼasi Marcos 12:43, 44). Li Jesús nasach xchʼool chi rilbʼal li naxbʼaanu li xmalkaʼan. Joʼkan naq naxbʼoqebʼ li xtzolom ut naxye rehebʼ naq cheʼrilaq li naxbʼaanu li xmalkaʼan ut naxye: «Li xmalkaʼan aʼin nebʼaʼ naabʼal xkʼe chiru chixjunilebʼ li xeʼkʼehok tumin saʼ li kaax». Chirix chik aʼan naxchʼolobʼ: «Chixjunilebʼ xeʼxkʼe li naʼelaʼank chiruhebʼ; [xbʼeen xbʼeen ebʼ li bʼihom] ut aʼin saʼ li xnebʼaʼil xkʼe joʼchʼinal joʼnimal li wank chiru, xkʼe chixjunil li taakʼanjelaq raj re xloqʼbʼal xwa rukʼaʼ». Saʼ li kutan naq li ixq kixkʼe chixjunil li wank chiru, kixkʼutbʼesi naq kʼojkʼo xchʼool naq li Jehobʼa t-iloq re (Sal. 26:3).
19. Kʼaru li chaabʼil naʼlebʼ naru naqatzol rikʼin li kixye li Jesús chirix li xmalkaʼan nebʼaʼ?
19 Qayuʼamiq li naqayaabʼasi. Qakʼoxlaq: «Kʼaru naru nintzol rikʼin li kixye li Jesús chirix li xmalkaʼan nebʼaʼ?». Qakʼoxlaq li kixbʼaanu li xmalkaʼan nebʼaʼ. Maare kiraj raj xkʼebʼal naabʼal re li Jehobʼa, abʼan nebʼaʼ. Usta joʼkan, kixbʼaanu chixjunil li wank saʼ ruqʼ; kixkʼe re li Jehobʼa li qʼaxal chaabʼil. Ut li Jesús naxnaw naq loqʼ chiru li Xyuwaʼ li kubʼsink li kixkʼe li xmalkaʼan. Arin naqatzol jun chaabʼil naʼlebʼ: li Jehobʼa nasahoʼk saʼ xchʼool naq naqakʼe re li qʼaxal chaabʼil, naq nokookʼanjelak chiru chi anchal qachʼool ut chi anchal li qaanm (Mat. 22:37; Col. 3:23). Makachʼin nawulak chiru li Jehobʼa naq naqabʼaanu chixjunil li wank saʼ quqʼ: saʼ xyanq wank li hoonal ut li metzʼew li naqoksi re xloqʼoninkil ru, joʼ naq nokoopuktesink ut naq nokoowulak saʼebʼ li chʼutam.
20. Chanru tqayuʼami li xqatzol chirix li xmalkaʼan? Kʼe jun eetalil.
20 Chanru tqayuʼami li xqatzol chirix li xmalkaʼan? Efes. 4:29). Qaseeraqʼiq rehebʼ li chaabʼil naʼlebʼ li xqatzol chirix li xmalkaʼan nebʼaʼ. Wi tqaseeraqʼi rehebʼ, aʼin tixjultika chiruhebʼ naq sa saʼ xchʼool li Jehobʼa naq naqabʼaanu chixjunil li wank saʼ quqʼ saʼ li xkʼanjel (Prov. 15:23; 1 Tes. 5:11). Naq naqawaklesi xchʼoolebʼ li junchʼol saʼ xkʼabʼaʼ naq nekeʼxkʼe re li Jehobʼa li qʼaxal chaabʼil, usta ebʼ aʼan teʼxkʼoxla naq maakʼaʼ yookebʼ, yooko xtaqenkil li xyok li Jesús chi anchal qachʼool.
Qakʼoxlaq ebʼ li hermaan li tkʼanjelaq chiruhebʼ naq tqajultika rehebʼ naq li Jehobʼa sa saʼ xchʼool rikʼin li nekeʼxbʼaanu. Jun eetalil, ma naqanaw ru junaq li hermaan ixq li xikenaq xchihabʼ ut ra saʼ xchʼool malaj naxkʼoxla naq maakʼaʼ chik naʼok wiʼ xbʼaan naq inkʼaʼ chik nakʼanjelak chiru li Jehobʼa joʼ naxbʼaanu chaq junxil? Malaj, ma naqanaw ru junaq li hermaan winq li nim malaj inkʼaʼ chik nakʼiraak li xyajel joʼkan naq nachʼinaak xchʼool xbʼaan naq inkʼaʼ naru chi wulak saʼ chixjunil ebʼ li chʼutam? Naru naqaye rehebʼ li chaabʼil aatin re xwaklesinkil xchʼoolebʼ (21. Kʼaru chʼolchʼo chaawu naq taabʼaanu laaʼat?
21 Qʼaxal naqabʼanyoxi naq saʼ li kaahibʼ chi hu aʼin naqataw naabʼal li naʼlebʼ chirix li xyuʼam li Jesús ut chi joʼkan tooruuq xtaqenkil li xyok chi anchal qachʼool. Peʼyaal naq us raj xkʼubʼankil junaq li naʼlebʼ re tzolok saʼ junesal malaj joʼ junkabʼal chirix li kaahibʼ chi hu aʼin? Re xtawbʼal rusilal li naʼlebʼ li tqakʼubʼ, tento tqil chi kutankil li naqayaabʼasi ut tqayuʼami. Moko kaʼaj tawiʼ tqabʼaanu li kixbʼaanu li Jesús, jwal aajel ajwiʼ ru naq tqabʼi li kixye. Saʼ li jun chik tzolom tqatzʼil rix kʼaru tooruuq xtzolbʼal chirix li kixye li Jesús naq tʼuytʼu chiru cheʼ.
BʼICH 15 Alabemos al Primogénito de Jehová
^ párr. 5 Joʼ tzʼaqal aj paabʼanel, tento naq chi anchal qachʼool tqataqe li xnums malaj li xyok li Jesús. Saʼ li tzolom aʼin tqil kʼaru ebʼ li yok aʼan, kʼaʼut naq tento tqataqe ut chanru tqabʼaanu.
^ párr. 60 XCHʼOLOBʼANKIL LI JALAM U. Perel 4 ut 5: Jun li hermaan naxkʼoxla rix li kixye li Jesús chirix li xmalkaʼan nebʼaʼ, moqon naxwaklesi xchʼool jun li hermaan li ak cheek chik xbʼaan naq nakʼanjelak chiru li Jehobʼa chi anchal li raanm.