Xpatzʼom ebʼ laj ilol hu
Kʼaʼut naq li Jesús kixye li raatin laj David li natawmank saʼ Salmo 22:2 naq kamk kamk re?
Joʼ naxye saʼ Mateo 27:46, naq li Jesús kamk kamk re, kixye: «At inYos, at inYos, kʼaʼut naq xinaakanabʼ injunes?». Chi joʼkaʼin, li Jesús kixkʼe chi tzʼaqlok ru li kixye laj David saʼ Salmo 22:2 (Mar. 15:34). Li Jesús moko kixye ta li aatin aʼin saʼ xkʼabʼaʼ naq kichʼinaak xchʼool malaj saʼ xkʼabʼaʼ naq maakʼaʼ chik xpaabʼal chirix li Yos. Kutan saqenk chiru kʼaʼut naq tkamq ut chi anchal xchʼool kixkʼulubʼa (Mat. 16:21; 20:28). Naxnaw ajwiʼ naq saʼ li hoonal naq tkamsiiq, tkanabʼaaq xjunes jun chʼina kʼamokaq xbʼaan li Jehobʼa (Job 1:10) Chi joʼkan, li Jehobʼa kixkanabʼ naq li Jesús tixkʼutbʼesi chi tzʼaqal re ru naq inkʼaʼ tixtzʼeqtaana li Xyuwaʼ usta qʼaxal ra tixkʼul naq tkamsiiq (Mar. 14:35, 36).
Joʼkan bʼiʼ, kʼaʼut naq li Jesús kixye li aatin aʼin? Inkʼaʼ naqanaw chi tzʼaqal, abʼan qilaq wiibʼ oxibʼ xyaalal kʼaʼut tana kixye aʼin. *
Rikʼin li aatin aʼin, li Jesús yook tana chi xkʼutbʼal naq li Jehobʼa inkʼaʼ tixkol chiru li kamk. Aʼan tento tkamq re xtojbʼal rix li qamaak chi inkʼaʼ ttenqʼaaq xbʼaan li Jehobʼa. Kitibʼeloʼk ut tento tkamq re naq «li kamk kixkʼul, aʼan usilal choʼq rehebʼ chixjunil» (Heb. 2:9).
Maare li Jesús kixjultika wiibʼ oxibʼ li raqal re li Salmo 22 re naq tchalq saʼ xchʼoolebʼ li kristiʼaan chixjunil li naxye li Salmo aʼin. Chiruhebʼ li kutan aʼan, ebʼ laj judiiy kʼaynaqebʼ chaq chi xxokbʼal saʼ xchʼoolebʼ naabʼal li Salmo. Joʼkan bʼiʼ, wi nekeʼjultikaak chiruhebʼ jun ajwiʼ li raqal, saʼ junpaat nachalk saʼ xchʼool chixjunil li naxye jun xtasal li Salmo. Wi aʼan raj kiraj xbʼaanunkil li Jesús, naraj naxye naq yook raj xtenqʼankilebʼ li xtzolom aj judiiy re naq teʼxjultika chixjunil li propesiiy li natawmank saʼ li Salmo aʼin chirix li xkamik (Sal. 22:8, 9, 16, 17, 19, 25). Joʼkan ajwiʼ, saʼ xraqik li Salmo aʼin nachʼolobʼamank naq li Jehobʼa «aʼan [li] awabʼej» li t-elq chiʼubʼej ut naq li Xʼawabʼejilal twulaq saʼ xbʼeenebʼ «joʼkʼihal li wankebʼ junsut junrubʼel choxa» (Sal. 22:28-32).
Naq li Jesús kixye li raatin laj David, maare yook xyeebʼal naq maakʼaʼ xmaak. Naq toj maajiʼ nakamsiik, kiraqmank aatin saʼ xbʼeen ut kiqʼabʼaak chi xmaajewankil li Yos, ut aʼin moko kibʼaanumank ta saʼ tiikilal (Mat. 26:65, 66). Saʼ junpaat kiraqmank aatin saʼ xbʼeen, chi qʼeq ut inkʼaʼ kibʼaanumank joʼ naxye li chaqʼrabʼ (Mat. 26:59; Mar. 14:56-59). Naq li Jesús kixye li aatin aʼin joʼ patzʼom, maare yook xkʼutbʼesinkil naq moko xkʼulubʼ ta naq ttenebʼaaq li maak aʼan saʼ xbʼeen.
Maare li Jesús kixbʼaanu ajwiʼ aʼin re xjultikankil rehebʼ li junchʼol naq usta laj David, aʼ li kitzʼiibʼank re li Salmo aʼin, yook xkʼulbʼal li rahilal moko naraj ta xyeebʼal naq maakʼaʼ chik li rusilal li Jehobʼa saʼ xbʼeen. Moko kikehoʼk ta li xpaabʼal laj David chirix li Jehobʼa, xbʼaan naq, naq kixbʼaanu li patzʼom aʼin kixye naq kʼojkʼo xchʼool naq li Yos naru naxkolebʼ laj kʼanjel chiru. Ut li Jehobʼa inkʼaʼ kixkanabʼ rosobʼtesinkil laj David (Sal. 22:24, 25, 28). Kamaʼin ajwiʼ kikʼulmank rikʼin li Jesús, aʼ «li Ralal laj David», usta yook xkʼulbʼal li rahilal chiru cheʼ, abʼan aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq maakʼaʼ chik li rusilal li Yos saʼ xbʼeen (Mat. 21:9).
Maare ajwiʼ li Jesús kiraj xyeebʼal naq qʼaxal narahoʼk saʼ xchʼool naq xkanabʼaak xjunes xbʼaan li Jehobʼa re xkʼutbʼesinkil chi tzʼaqal re ru naq nakʼanjelak chiru li Xyuwaʼ chi anchal xchʼool. Naq laj Adán ut li xʼEva xeʼxqʼet ribʼ chiru li Jehobʼa, kiʼajmank naq li Jesús trahobʼtesiiq ut tkamsiiq. Abʼan moko aʼan ta chaq li rajom li Jehobʼa saʼ xtiklajik. Li Jesús moko kixbʼaanu ta junaq maaʼusilal, abʼan tento raj tkamsiiq ut trahobʼtesiiq re xkʼutbʼesinkil naq tikʼtiʼ li naxye laj Tza, re xtojbʼal rix li qamaak ut re xtawbʼal wiʼ chik li kixsach laj Adán ut li xʼEva (Mar. 8:31; 1 Ped. 2:21-23, 24, TNM). Truhanq raj xbʼaanunkil aweʼ wi li Jehobʼa tixkanabʼ xjunes jun chʼina kʼamokaq chiru chixjunil li xyuʼam.
Joʼkan ajwiʼ, maare li Jesús kiraj raj xtenqʼankilebʼ li xtzolom re naq teʼxtaw ru kʼaʼut naq li Jehobʼa kixkanabʼ naq tkamsiiq chi joʼkaʼan. * Li Jesús naxnaw naq naabʼalebʼ teʼluktaaq xchʼool naq teʼril chi kamk chiru cheʼ joʼ jun aj elqʼ (1 Cor. 1:23, TNM). Wi ebʼ li xtzolom teʼxtaw ru kʼaʼut kikamsiik, tchʼolaaq raj chiruhebʼ kʼaʼut naq kiʼuxmank chi joʼkaʼan (Gál. 3:13, 14). Chi joʼkan ebʼ li xtzolom inkʼaʼ teʼril joʼ jun aj elqʼ, teʼril bʼan joʼ Laj Kolol rehebʼ.
Maakʼaʼ naxye kʼaʼut naq li Jesús kixye aʼin, aʼan naxnaw naq usta tkamq chi tʼuytʼu chiru cheʼ, yook xbʼaanunkil li rajom li Jehobʼa. Chirix chik aʼan, kixjap re ut kixye: «Xtzʼaqlok ru» (Juan 19:30; Luc. 22:37). Relik chi yaal naq li Jehobʼa kixkanabʼ xjunes jun chʼina kʼamok li Jesús re naq ttzʼaqloq ru chixjunil li kichalk xbʼaanunkil saʼ Ruuchichʼochʼ. Chi joʼkaʼin ajwiʼ kitzʼaqlok ru «chixjunil li tzʼiibʼanbʼil» chirix «saʼ li xChaqʼrabʼ laj Moisés, saʼ xHuhebʼ li Propeet ut saʼebʼ li Saalm» (Luc. 24:44).
^ párr. 2 Chaawil ajwiʼ saʼ li hu aʼin li raqal 9 ut 10 re li tzolom «Kʼaru naqatzol rikʼin li aatin li kixye li Jesús naq kamk kamk re?».
^ párr. 4 Naq li Jesús kixbʼaanu li xkʼanjel chiru li Yos arin saʼ Ruuchichʼochʼ, wank sut kixye ut kixbʼaanu ebʼ li patzʼom moko re ta xkʼutbʼesinkil chanru narekʼa ribʼ, re bʼan xnawbʼal kʼaru nekeʼxkʼoxla ebʼ li xtzolom (Mar. 7:24-27; Juan 6:1-5; chaawil li hu Laj Kʼaakʼalehom 15 re octubre 2010, perel 4 ut 5. Maakʼaʼ saʼ qʼeqchiʼ).