Joʼ naxye jun li hu, li jurameent aʼan «xyeebʼal malaj xyeechiʼinkil chi anchal qachʼool junaq li naʼlebʼ ut xkʼebʼal li Yos joʼ testiiw […] chirix li naqaye malaj li naqayeechiʼi» (Diccionario de uso del español, de María Moliner). Jun li jurameent naru nabʼaanumank chi tzʼiibʼanbʼil malaj rikʼin li qaatin.

Wankebʼ nekeʼxkʼoxla naq moko us ta xbʼaanunkil junaq li jurameent xbʼaan naq li Jesús kixye: «Maajun wa teekʼe jurament. […] Joʼkaʼin bʼan teebʼaanu: wi tento teeye naq yaal, junes «yaal» teeye. Ut wi tento teeye naq inkʼaʼ, junes «inkʼaʼ» teeye. Li kʼaru natiqok ruhebʼ li aatin aʼin, rikʼin chik li maaʼus nachalk chaq» (Mat. 5:33-37). Yaal, li Jesús naxnaw naq li Xchaqʼrabʼ laj Moisés naxye chaq naq ebʼ laj Israel wank sut tento teʼxbʼaanu junaq li jurameent ut naq ebʼ li xmoos li Jehobʼa xeʼxbʼaanu ajwiʼ aʼin (Gén. 14:22, 23; Éx. 22:10, 11). Naxnaw ajwiʼ chaq naq li Jehobʼa kixbʼaanu ebʼ li jurameent (Heb. 6:13-17). Joʼkan naq, li Jesús moko kixye ta naq maajunwa tbʼaanumanq junaq li jurameent. Yook bʼan chi aatinak chirix naq inkʼaʼ teʼxbʼaanu junaq li jurameent chirix junaq li naʼlebʼ li maakʼaʼ xwankil. Junelik tqabʼaanu li naqaye, xbʼaan naq aʼin naraj li Jehobʼa.

Kʼaru taabʼaanu wi teʼxye aawe naq taaye junaq li jurameent? Xbʼeenwa chʼolchʼooq chaawu naq taabʼaanu li taaye. Wi inkʼaʼ, maabʼaanu. Li Raatin li Yos naxkʼe li naʼlebʼ aʼin: «Us naq maakʼaʼ taayeechiʼi, chiru naq taayeechiʼi ut chirix chik aʼin inkʼaʼ taabʼaanu» (Ecl. 5:5). Chirix chik aʼan, taatzʼil rix li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu chirix aʼin ut moqon bʼaanu joʼ xaatzol saʼ li Santil Hu. Bʼar wank junjunq rehebʼ li naʼlebʼ aʼin?

Wankebʼ li jurameent naxchap ribʼ rikʼin li naraj li Yos. Jun eetalil, naq jun sumal aj Testiiw nekeʼsumlaak, nekeʼxye li jurameent naq nekeʼxkʼe li raatin. Li nekeʼsumlaak nekeʼxkʼe li Yos ut jalanebʼ chik choʼq xtestiiw naq teʼxra, teʼril ut teʼroxloqʼi ribʼebʼ. (Jalanebʼ chik maare inkʼaʼ teʼxye li aatin aʼin, abʼan nekeʼxbʼaanu ajwiʼ li jurameent ut nekeʼxkʼe li Yos joʼ testiiw). Tojaʼ naq nekeʼxaqabʼaak joʼ bʼeelomej ut ixaqilbʼej ut naʼoybʼenimank naq maajunwa teʼxraq ru li xsumlajikebʼ (Gén. 2:24; 1 Cor. 7:39). Us naq ebʼ li nekeʼsumlaak nekeʼxbʼaanu li jurameent xbʼaan naq aʼin naxchap ribʼ rikʼin li naraj li Yos.

Wankebʼ li jurameent li inkʼaʼ nawulak chiru li Yos. Wank jurameent li inkʼaʼ nekeʼxbʼaanu ebʼ laj paabʼanel joʼ xyeebʼal naq teʼxkol li xtenamit saʼ li yalok malaj naq teʼxtzʼeqtaana li xpaabʼalebʼ. Wi joʼkan raj teʼxbʼaanu, teʼxqʼet li xchaqʼrabʼ li Yos. Li Santil Hu naxye rehebʼ laj paabʼanel: «Moko rehex ta li ruuchichʼochʼ», joʼkan naq inkʼaʼ nekeʼokenk saʼ  li xnaʼlebʼ malaj li xchʼaʼajkilal li ruuchichʼochʼ (Juan 15:19; Is. 2:4; Sant. 1:27).

Wankebʼ li jurameent nabʼaanumank joʼ chanru narekʼa li qachʼool. Wank sut naq laj paabʼanel tento tixkʼoxla chiʼus li naʼlebʼ li kixkʼe li Jesús re xtojbʼal «re li awabʼej li kʼaru re li awabʼej, ut re li Yos li kʼaru re li Yos» naq toj maajiʼ naxbʼaanu junaq li jurameent (Luc. 20:25).

Qakʼoxlaq naq junaq laj paabʼanel naraj wank saʼ junaq chik tenamit malaj naxpatzʼ li xhu re bʼihajik saʼ jalan chik tenamit, abʼan tento tixye junaq li jurameent. Wi li jurameent aʼan naxye naq tixbʼaanu junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ nawulak chiru li Yos, li kixtzol saʼ li Santil Hu t-ekʼasinq re, re naq inkʼaʼ tixbʼaanu. Maare li xchaqʼrabʼ li tenamit tixbʼaanu naq tixjal bʼayaq li naxye li jurameent, re naq inkʼaʼ tixtochʼ xchʼool chirix li naxpaabʼ.

Xyeebʼal junaq li jurameent li jalbʼil bʼayaq ru naxchap ribʼ rikʼin Romanos 13:1, li naxye: «Chexpaabʼanq chejunilex chiruhebʼ li wankebʼ xwankil». Chi joʼkan maare junaq laj paabʼanel tixkʼoxla naq moko maak ta xbʼaanunkil junaq li jurameent joʼ aʼin.

Wank ajwiʼ xwankil li naxye li qachʼool li tzolbʼil xbʼaan li Santil Hu naq teʼxye qe naq tqabʼaanu junaq li naʼlebʼ malaj tqoksi junaq li kʼaʼaq re ru naq tqaye junaq li jurameent. Ebʼ laj Roma ut ebʼ laj Escitia nekeʼroksi li xchʼiichʼ naq nekeʼxye li jurameent, nekeʼroksi li xwankil li xyosil li pleetik re xkʼutbʼesinkil naq teʼxbʼaanu li nekeʼxye. Ebʼ laj Grecia nekeʼxtaqsi li ruqʼ saʼ choxa naq nekeʼxbʼaanu junaq li jurameent. Chi joʼkan, chʼolchʼo chiruhebʼ naq wank ani naʼilok re li nekeʼxye ut li nekeʼxbʼaanu ut naq aʼan traqoq aatin.

Relik chi yaal, junaq laj kʼanjel chiru li Yos moko tixbʼaanu ta junaq li jurameent chiru reetalil li tenamit, xbʼaan naq aʼin naxchap ribʼ rikʼin li bʼalaqʼil paabʼal malaj xloqʼoninkil ru. Abʼan, wi txik joʼ testiiw saʼ li chaqʼrabʼ ut teʼxye re, naq tento tixkʼe li ruqʼ saʼ xbʼeen li Santil Hu re xyeebʼal li yaal? Wi joʼkan, maare tixbʼaanu, xbʼaan naq li Santil Hu naʼaatinak chirixebʼ laj paabʼanel li xeʼxbʼaanu junaq li naʼlebʼ naq xeʼxye jun li jurameent (Gén. 24:2, 3, 9; 47:29-31). Wi joʼkan tqabʼaanu, jultikaq qe naq chiru li Yos yooko xyeebʼal naq tqaye li yaal. Joʼkan naq, tento tqaye li yaal chirix li teʼxpatzʼ qe.

Xbʼaan naq oxloqʼ chiqu wank choʼq ramiiw li Jehobʼa, tento naq tootijoq ut tqakʼoxla chiʼus naq toj maajiʼ naqabʼaanu junaq li jurameent. Tqatzʼil rix chiʼus aʼin xbʼaan naq inkʼaʼ naqaj naq tooxchʼiʼchʼiʼi li qachʼool chi moko xqʼetbʼal li naxye li Santil Hu. Wi tqaye junaq li jurameent, chʼolchʼooq chiqu naq tqabʼaanu li xqaye (1 Ped. 2:12).