Xinyoʼlaak saʼ 1955. Re li oxibʼ chi alalbʼej, laaʼin li iitzʼinbʼej. Xinkʼiik nachʼ bʼarwiʼ naʼelk li iqʼ aran Finlandia, saʼ jun li tenamit li anaqwan nawbʼil ru joʼ Vantaa.

Linnaʼ kikubʼeek xhaʼ joʼ aj testiiw re li Jehobʼa wiibʼ oxibʼ chihabʼ rubʼelaj naq toj maajiʼ ninyoʼlaak. Abʼanan linyuwaʼ inkʼaʼ kixkʼulubʼa li yaal ut kixram chiru naq tooxtzol rikʼin li Santil Hu ut naq tooxkʼam saʼebʼ li chʼutam. Joʼkan naq, naq linyuwaʼ moko wank ta, linnaʼ naroksi li hoonal re xkʼutbʼal chiqu chirix li Jehobʼa.

Chalen chaq saʼ linkachʼinal xinʼokenk chirix li Jehobʼa. Jun eetalil, naq wank wuqubʼ chihabʼ we, laj kʼutunel kipoʼk wikʼin xbʼaan naq inkʼaʼ xwaj xtzekankil li verilättyjä (jun li tzekemq li nayiibʼamank Finlandia li wank kikʼ chisaʼ). Rikʼin jun li ruqʼ kixchap li tzʼuumal we ut rikʼin li jun chik kiraj xkujbʼal jun peraas li tzekemq saʼ we. Naq xinsakʼ li ruqʼ xinkʼut chiru tzʼak li tzekemq.

Naq wank kabʼlaju chihabʼ we kikamk linyuwaʼ, chirix chik aʼin xinruuk wulak saʼebʼ li chʼutam. Ebʼ li hermaan xeʼxkʼe xchʼool chiwix ut aʼin xbʼaanu naq tinkʼiiq saʼ linpaabʼal. Xinʼok xyaabʼasinkil li Santil Hu wulaj wulaj ut xinkʼe inchʼool chi xtzolbʼal ebʼ li qatasal hu. Aʼin xtenqʼank we re naq tkubʼeeq inhaʼ naq wank kaalaju chihabʼ we, saʼ li 8 re agosto 1969.

 Moqon naq xinraq lintzolbʼal, xinʼok joʼ aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink joʼ li nekeʼxbʼaanu 50 hoor saʼ li kutan. Wiibʼ oxibʼ xamaan moqon xinqʼaxonk Pielavesi, jun li kʼalebʼaal li wank Finlandia, bʼarwiʼ xkohin chi puktesink.

Saʼ Pielavesi xinnaw ru li xSirkka, li moqon kiwank joʼ wixaqil. Li xwulak chiwu aʼan naq naxkʼulubʼa li naru ut li inkʼaʼ naru xbʼaanunkil ut naq kaw saʼ li xpaabʼal. Aʼan moko naxsikʼ ta naq us t-elq saʼ li ruuchichʼochʼ aʼin ut xtawbʼal xjunkabʼlal. Saʼ kabʼichal naqaj xkʼebʼal li qʼaxal chaabʼil saʼ li qakʼanjel chiru li Jehobʼa ut naq tqabʼaanu yalaq kʼaru li teʼxye qe. Xoosumlaak saʼ li 23 re marzo 1974. Inkʼaʼ xoobʼihajik xbʼaan li qasumlajik, xookoho bʼan Karttula, bʼarwiʼ naʼajmank aj Testiiw re naq teʼpuktesinq.

Chalen naq xoosumlaak, li Jehobʼa xkʼutbʼesi naq tixkʼe qe li naʼajmank wi naqakʼe xbʼeenwa saʼ li qayuʼam li Awabʼejilal (Mat. 6:33). Jun eetalil, saʼ Karttula moko wank ta qabʼelebʼaal chʼiichʼ. Joʼkan naq naqoksi li bʼisikleet. Abʼanan, saʼ habʼalqʼe kʼajoʼ li ke, joʼkan naq chʼaʼaj bʼihajik. Re puktesink saʼebʼ li teep re li chʼuut naʼajmank junaq li bʼelebʼaal chʼiichʼ, abʼan moko wank ta qatumin re xloqʼbʼal.

Saʼ jun kutan, jun rehebʼ li was xoorulaʼani ut kixye qe naq naru tookanaaq rikʼin li xbʼelebʼaal chʼiichʼ. Maakʼaʼ xqatoj, kaʼajwiʼ tqaloqʼ li gasoliin re li bʼelebʼaal chʼiichʼ. Wank chik li qabʼelebʼaal chʼiichʼ!

Li Jehobʼa chi chʼolchʼo ru kixkʼutbʼesi naq tixkʼe qe li naʼajmank chiqu. Kaʼajwiʼ li tqakʼe xbʼeenwa saʼ li qayuʼam li Awabʼejilal.

Saʼ 1978, naq yooko chi tzolok choʼq rehebʼ laj kʼamolbʼe saʼ li puktesink, laj Raimo Kuokkanen, a jun rehebʼ laj kʼutunel, kixye naq tqapatzʼ xik saʼ li Tzolok saʼ Galaad. Joʼkan naq xooʼok xtzolbʼal li aatinobʼaal inglés re naq tooruuq chi xik. Abʼan, inkʼaʼ xqataqla ebʼ li hu xbʼaan naq saʼ 1980 xooʼeʼxbʼoq saʼ li qamolam re Finlandia. Chiruhebʼ li kutan aʼan ebʼ li wankebʼ Betel inkʼaʼ nekeʼruuk xik saʼ Galaad. Naqaj kʼanjelak chiru li Jehobʼa bʼarwiʼ naraj aʼan. Maawaʼ bʼarwiʼ naqaj laaʼo.  Joʼkan naq xqakʼulubʼa li bʼoqom. Abʼan wi moqon tixkʼe ribʼ chiqu xik Galaad, inkʼaʼ xqakanabʼ xtzolbʼal li aatinobʼaal inglés.

Wiibʼ oxibʼ chihabʼ moqon, li Nekeʼjolomink re Xmolam li Jehobʼa keʼxkʼulubʼa naq li wankebʼ Betel teʼruuq xik Galaad. Joʼkan naq saʼ junpaat xqataqla li qahu. Aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq moko sa ta qachʼool chi kʼanjelak Betel, abʼan naʼalaak saʼ qachʼool, wi nokooʼeʼxkʼulubʼa, xik chi kʼanjelak bʼarwiʼ naʼajmank. Xooʼeʼxbʼoq saʼ li tzolok ajl 79 re Galaad ut xqaraq li tzolok saʼ septiembre 1985. Ut xooʼeʼxtaqla Colombia re kʼanjelak!

Naq xoowulak Colombia, xooʼeʼxtaqla chi kʼanjelak saʼ li qamolam. Xinyal xbʼaanunkil chi chaabʼil linkʼanjel, abʼan naq ak xnumeʼk jun chihabʼ xinkʼoxla naq naʼajmank naq teʼxjal qakʼanjel. Aʼin li xbʼeen sut ut maajunwa chik xinpatzʼ naq teʼxjal linkʼanjel. Xooʼeʼxtaqla chi kʼanjelak joʼ li taqlanbʼilebʼ saʼ jalan chik tenamit aran Neiva, saʼ li teep re Huila.

Junelik xwulak chiqu puktesink. Saʼ Finlandia, naq wankin injunes ut joʼ aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink, wank sut eqʼla nintiqibʼ puktesink ut kachʼin chik ma naʼok li qoqʼyink ninraqeʼk. Ut naq tojeʼ xoosumlaak, rochbʼeen li xSirkka, naqanumsi chixjunil li kutan chi puktesink. Naq nokooxik saʼebʼ li teep li najt nakanaak wank sut nokoowark saʼ li bʼelebʼaal chʼiichʼ. Aʼin naxbʼaanu naq inkʼaʼ tqoksi naabʼal li hoonal re bʼihajik ut wulajaq chik eqʼla nokooʼok chi puktesink.

Naq xooʼeʼxtaqla wiʼ chik chi puktesink, xqekʼa li sahil chʼoolejil li naqekʼa chaq junxil naq nokoopuktesink. Saʼ li chʼuut bʼarwiʼ nokookʼanjelak kiʼok chi kʼiik ut ebʼ li hermaan re Colombia kʼajoʼ nekeʼoxloqʼink, nekeʼrahok ut nekeʼbʼanyoxink.

Nachʼ re li tenamit Neiva wank naabʼal ebʼ li kʼalebʼaal bʼarwiʼ moko wankebʼ ta ebʼ laj Testiiw. Ut xbʼaan li gueriiy, xiwxiw li wank choʼq rehebʼ li moko yoʼlajenaqebʼ ta aran. Chanru twulaq li yaal saʼebʼ li naʼajej aʼan? Junelik ninkʼoxla rix aʼin. Xintijok chiru li Jehobʼa re naq junaq li kiyoʼlaak saʼebʼ li kʼalebʼaal aʼin t-oq joʼ aj Testiiw abʼan wanq Neiva. Xinye ajwiʼ re, naq ak xkubʼeek xhaʼ li hermaan, tkʼiiq saʼ li xpaabʼal ut tsutqʼiiq bʼarwiʼ chalenaq re xyeebʼal li chaabʼil esil. Chanchan tawiʼ naq chaabʼil li ninkʼoxla, abʼan li Jehobʼa qʼaxal chaabʼil wiʼ chik li naxkʼoxla.

Moqon xinʼok xtzolbʼal rikʼin li Santil Hu laj Fernando González, jun li saaj li wank Algeciras, jun rehebʼ li kʼalebʼaal bʼarwiʼ moko wankebʼ ta aj Testiiw. Chixjunil li xamaan naxik chi kʼanjelak aran Neiva, li nakanaak numenaq 50 kilómetro. Naxkʼubʼ chi chaabʼil li naʼlebʼ li tqatzol ut chalen naq xooʼok chi tzolok nawulak saʼ chixjunil ebʼ li chʼutam. Joʼkan ajwiʼ, saʼ li xbʼeen xamaan kixchʼutubʼ wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan re xkʼutbʼal chiruhebʼ li yook xtzolbʼal.

Waqibʼ po rokik chi tzolok laj Fernando naq kikubʼeek xhaʼ saʼ enero 1990 ut kiʼok joʼ aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink joʼ li nekeʼxbʼaanu 50 hoor saʼ li qakutan. Anaqwan naq wank chik jun aj Testiiw aran Algeciras, li qamolam kiruuk chik xtaqlankil ebʼ laj kʼamolbʼe  saʼ li puktesink joʼ li nekeʼxbʼaanu 100 hoor saʼ li qakutan. Ut saʼ febrero 1992 kixaqabʼamank jun li chʼuut.

Abʼan laj Fernando moko kikanaak ta chi puktesink aran Algeciras. Naq ak xsumlaak rochbʼeen li xOlga, keʼqʼaxonk saʼ jun chik li kʼalebʼaal bʼarwiʼ moko wankebʼ ta aj Testiiw: San Vicente del Caguán. Aran xeʼtenqʼank ajwiʼ re naq txaqabʼamanq jun li chʼuut. Ut saʼ 2002 xeʼtaqlaak chi rulaʼaninkil ebʼ li chʼuut, li toj yookebʼ xbʼaanunkil anaqwan.

Aʼin xkʼut chiqu naq jwal wank xwankil naq chi chʼolchʼo ru tqaye re li Jehobʼa ebʼ li naʼlebʼ chirix li qakʼanjel. Aʼan truuq xbʼaanunkil ebʼ li kʼaʼaq re ru li inkʼaʼ nokooruuk xbʼaanunkil. Xbʼaan naq li Jehobʼa aʼan laj Echal re li awimq (Mat. 9:38).

Saʼ 1990, xineʼxxaqabʼ joʼ li cheekel winq li naʼulaʼanink chʼuut ut xooʼeʼxtaqla Bogotá, li xjolomil li tenamit. Li xSirkka ut laaʼin juntaqʼeeto rikʼinebʼ li junchʼol chik kristiʼaan, moko wank ta junaq qaseebʼal. Joʼkan ajwiʼ, moko kʼaynaqo ta chi wank saʼ jun li nimla tenamit. Joʼkan naq xoochʼaʼajkoʼk bʼayaq rikʼin li qakʼanjel. Abʼan li Jehobʼa kixbʼaanu li naxye Filipenses 2:13: «Li Yos naxkʼe eemetzʼew re naq texruuq xbʼaanunkil li naraj aʼan. Ut naxbʼaanu naq t-alaaq saʼ leechʼool ut naxkʼe eemetzʼew re naq texruuq xbʼaanunkil li nawulak chiru».

Moqon xooʼeʼxtaqla Medellín, li tenamit li xinʼaatinak wiʼ saʼ xtiklajik. Aran ebʼ li kristiʼaan kʼaynaqebʼ rilbʼal li maaʼusilal saʼ bʼe, joʼkan naq inkʼaʼ chik nekeʼxuwak. Jultik we naq jun sut yookin xkʼebʼal jun li tzolom saʼ jun li ochoch naq kiwabʼi naq keʼok chi puubʼak. Kachʼin chik ma xinkʼut wibʼ chiru tzʼak, abʼan li yook chi tzolok inkʼaʼ kixkanabʼ xyaabʼasinkil li yook rilbʼal, chanchan tawiʼ naq maakʼaʼ kikʼulmank. Naq kiraqeʼk kixye we naq tento t-elq junpaataq. Moqon chik kisutqʼiik chaq rikʼin wiibʼ li kokʼal ut chi maakʼaʼ xkʼaʼuxl kixye we: «Chaakuy inmaak, tento raj xkohin xxokbʼal ebʼ linkokʼal».

Moko kaʼaj tawiʼ aʼin xqakʼul. Saʼ jun kutan, naq yooko chi puktesink chirekabʼlal, xwil naq li wixaqil saqʼkirin naq yook chi aanilak chintawbʼal. Naparpotk xbʼaan xxiw kixye naq wank ani kipuubʼank re, xinxuwak ajwiʼ. Abʼan moqon xqakʼe reetal naq li winq moko yook ta xpuubʼankil li wixaqil, yook bʼan xpuubʼankil jun li winq li yook chi numeʼk chixkʼatq.

Saʼ xnumikebʼ li kutan xookʼayk bʼayaq rilbʼal li maaʼusilal. Jwal oxloqʼ chiqu li xkuyum ut li xkawilal ebʼ li hermaan re xqʼaxbʼal ru ebʼ li chʼaʼajkilal aʼin ut jalanebʼ chik li xuwajel ru. Xchʼolaak chiqu naq wi li Jehobʼa naxtenqʼahebʼ, tooxtenqʼa ajwiʼ laaʼo. Junelik naqayuʼami li naʼlebʼ li nekeʼxye ebʼ li cheekel winq re li chʼuut, weent naqabʼaanu ut li xkomon naqakanabʼ saʼ ruqʼ li Jehobʼa.

Wank sut ebʼ li naʼlebʼ moko xuwajel ta ru joʼ naqakʼoxla. Jun eetalil, jultik we naq saʼ jun kutan naq wankin saʼ jun li ochoch kiwabʼi naq chanchan tawiʼ wiibʼ li ixq yookebʼ  xhobʼal ribʼ. Laaʼin moko nawaj ta rilbʼal li yook chi kʼulmank, abʼan laj echal ochoch xrelaji wu re naq twil. Aʼanebʼ peʼ wiibʼ li puyuchʼ li yookebʼ xhobʼal ribʼ joʼ nekeʼxbʼaanu li rechkabʼal!

Saʼ 1997 xineʼxxaqabʼ joʼ aj kʼutunel re li tzolok choʼq rehebʼ li winq li inkʼaʼ sumsukebʼ. b Junelik xwulak chiwu tzʼaqonk saʼ li tzolok li naxkʼe li Yos, abʼan maajunwa xinkʼoxla naq tinwanq joʼ aj kʼutunel aran.

Moqon xinwank joʼ li cheekel winq li narulaʼani li junjunq chi teep. Abʼan naq maakʼaʼ chik li kʼanjel aʼin xinsutqʼiik wiʼ chik joʼ li cheekel winq li naʼulaʼanink chʼuut. Ak numenaq 30 chihabʼ wokik joʼ aj kʼutunel ut joʼ li cheekel winq li naʼulaʼanink chʼuut. Naabʼal li osobʼtesihom xintaw xbʼaanunkil aʼin, abʼan xintaw ajwiʼ ebʼ li chʼaʼajkilal. Kʼaʼut ninye aʼin?

Chʼolchʼo chiqu li nawaj. Aʼin nikinxtenqʼa re xqʼaxbʼal ru ebʼ li chʼaʼajkilal, abʼan wank sut kaw nintaqlank naq nawaj xkʼubʼankil wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ saʼ li chʼuut. Jun eetalil, wank sut chi kaw ninye re wiibʼ oxibʼ li hermaan naq aajel ru naq teʼxkʼutbʼesi li rahok ut teʼxtaw ru ebʼ li junchʼol. Li xyaalal naq saʼ li hoonal aʼan naʼajmank ajwiʼ naq tinyuʼami ebʼ li naʼlebʼ aʼin (Rom. 7:​21-23).

Wank sut nachʼinaak inchʼool xbʼaan linpaltil (Rom. 7:24). Jun sut naq moko sa ta nawekʼa wibʼ xinye re li Jehobʼa naq jwal us raj naq tinkanabʼ wank joʼ li taqlanbʼilebʼ saʼ jalan chik tenamit ut naq tinsutqʼiiq Finlandia. Abʼan saʼ li kutan aʼan kiwabʼi saʼ li chʼutam jun li naʼlebʼ li kixbʼaanu naq tchʼolaaq chiqu naq inkʼaʼ tinkanabʼ linkʼanjel ut tinchaabʼilobʼresi linnaʼlebʼ. Maajunwa tsachq saʼ inchʼool chanru li Jehobʼa kixsume lintij. Joʼkan ajwiʼ, kʼajoʼ ninbʼanyoxi re naq xinxtenqʼa chi xchaabʼilobʼresinkil linnaʼlebʼ.

Rochbʼeen li xSirkka inkʼaʼ naqanaw chanru xbʼanyoxinkil re li Jehobʼa xbʼaan naq xqanumsi chixjunil li qayuʼam re kʼanjelak chiru. Joʼkan ajwiʼ, ninbʼanyoxi re naq xkʼe we jun li wixaqil li naxkʼutbʼesi naq nikinxra ut junelik wank aran re intenqʼankil.

Chi seebʼ twanq 70 chihabʼ we ut tinkanabʼ wank joʼ aj kʼutunel ut joʼ cheekel winq li naʼulaʼanink chʼuut. Abʼan aʼin moko naxchʼina ta inchʼool. Kʼaʼut? Xbʼaan naq chʼolchʼo chiwu naq re xloqʼoninkil ru li Jehobʼa moko naʼajmank ta naq tenebʼanbʼilaq saʼ inbʼeen ebʼ li xnimal ru kʼanjel. Li jwal wank xwankil aʼan naq chʼolchʼooq chiqu li nokooruuk xbʼaanunkil saʼ li xkʼanjel li Yos ut naq tqakʼe xloqʼal chi anchal qachʼool ut toobʼanyoxinq (Miq. 6:8; Mar. 12:​32-34).

Chiru chixjunil linyuʼam xinyal xsahil xbʼaanunkil naabʼal ebʼ li kʼanjel. Abʼan naq ninjultika, ninkʼe reetal naq xinruuk xbʼaanunkil moko xbʼaan ta naq chaabʼilin chiruhebʼ li junchʼol malaj xbʼaan linseebʼal. Li Jehobʼa kixkʼe bʼan we xbʼaan li xnimal ruxtaan, usta ninpaltoʼk. Wi inkʼaʼ raj xinxtenqʼa, inkʼaʼ raj xinruuk xbʼaanunkil chi chaabʼil li tenebʼanbʼil saʼ inbʼeen. Ninruuk xyeebʼal naq li xwankil li Yos xsach xwankil linpaltil (2 Cor. 12:9).