1. Kʼaʼut naq li Jehobʼa inkʼaʼ nokooxjuntaqʼeeta rikʼinebʼ li junchʼol?

LI JEHOBʼA nawulak chiru naq jalan jalanq ru li xyobʼtesihom. Jun li eetalil li naxkʼutbʼesi aʼin, aʼan chanru yobʼtesinbʼilebʼ li poyanam. Moko wank ta wiibʼ poyanam juntaqʼeetebʼ, joʼkan naq li Jehobʼa maajunwa nokooxjuntaqʼeeta rikʼinebʼ li junchʼol. Aʼan naril li qachʼool malaj li qanaʼlebʼ (1 Sam. 16:7). Naxkʼe ajwiʼ saʼ ru li nokooruuk ut li inkʼaʼ nokooruuk xbʼaanunkil, ut chanru kiresinbʼilo chaq. Ut inkʼaʼ naxpatzʼ qe li inkʼaʼ nokooruuk xbʼaanunkil. Tento naq tqakʼam qe rikʼin ut tqil qibʼ joʼ nokooril aʼan. Wi joʼkan tqabʼaanu, tqakʼutbʼesi naq nokookʼoxlak «yal tzʼaqalaj» chiqix ut moko tqakʼoxla ta naq naabʼal malaj naq maakʼaʼ nokooruuk xbʼaanunkil (Rom. 12:3).

2. Kʼaʼut naq moko us ta naq tqajuntaqʼeeta qibʼ rikʼinebʼ li junchʼol?

² Maakʼaʼ naxye wi laaʼo naqakʼam qe rikʼin junaq li hermaan li jwal seebʼ xchʼool chi xkʼutbʼal li Raatin li Yos (Heb. 13:7). Xbʼaan naq aʼin naru nokooxtenqʼa re naq chaabʼil tookʼutuq (Filip. 3:17). Abʼan moko juntaqʼeet ta xkʼambʼal qe rikʼin junaq li hermaan rikʼin xjuntaqʼeetankil qibʼ rikʼin. Wi naqajuntaqʼeeta qibʼ rikʼinebʼ li junchʼol, naru tookaqalinq, tchʼinaaq qachʼool malaj tqekʼa naq maakʼaʼ nokooʼok wiʼ. Joʼ xqil saʼ li tzolom rubʼelaj, xkʼoxlankil naq jwal seebʼ qachʼool chiruhebʼ li junchʼol chik chi hermaan naru tixbʼaanu naq tqakanabʼ wank choʼq ramiiw li Jehobʼa. Joʼkan naq saʼ tuulanil naxye qe: «Li junjunq chixkʼehaq reetal li kʼaru naxbʼaanu. [...], chisahoʼq xchʼool rikʼin li kʼaru naxbʼaanu ut inkʼaʼ tkʼoxlaq chirix li naxbʼaanu li jun chik» (Gál. 6:4, Wy).

3. Kʼaru li naʼlebʼ ak xatruuk xbʼaanunkil saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa naxkʼe xsahil aachʼool?

³ Li Jehobʼa naraj naq sahaq saʼ qachʼool rikʼin li naqabʼaanu  re xkawresinkil li qapaabʼal. Jun eetalil, wi ak xkubʼeek qahaʼ, aʼin naxkʼe xsahil qachʼool xbʼaan naq xooruuk xbʼaanunkil. Maaʼani xminok qu chi xbʼaanunkil aʼin, xqabʼaanu bʼan xbʼaan naq naqara li Jehobʼa. Qakʼoxlaq chanru yook chi chaabʼiloʼk ru li qanaʼlebʼ. Jun eetalil, kʼajoʼ tana nawulak chiqu rilbʼal ut xtzolbʼal li Santil Hu. Maare xqachaabʼilobʼresi ru li qatij ut naqaye li kʼaru wank saʼ xchamal li qachʼool (Sal. 141:2). Jwal seebʼ tana chik qachʼool naq naqatikibʼ aatinak chirix li Raatin li Yos ut naq naqoksi li kʼanjelobʼaal re kʼutuk. Maare ak xooxtenqʼa li Jehobʼa chi xchaabʼilobʼresinkil ru li qanaʼlebʼ joʼ bʼeelomej, ixaqilbʼej, yuwaʼbʼej malaj naʼbʼej. Naxkʼojobʼ ut naxkʼe xsahil qachʼool rilbʼal li ak xooruuk xbʼaanunkil chirixebʼ li naʼlebʼ aʼin.

4. Kʼaru tqatzʼil rix saʼ li tzolom aʼin?

⁴ Naru naqatenqʼahebʼ li junchʼol re naq sahaqebʼ saʼ xchʼool rikʼin li naru nekeʼxbʼaanu saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa ut naq inkʼaʼ teʼxjuntaqʼeeta ribʼ rikʼinebʼ li junchʼol. Saʼ li tzolom aʼin tqil chanru naq ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej naru nekeʼxtenqʼa ebʼ li ralal xkʼajol, naq ebʼ li bʼeelomej ut ebʼ li ixaqilbʼej naru nekeʼxtenqʼa ribʼ chiribʼilebʼ ribʼ ut naq ebʼ li cheekel winq ut ebʼ li junchʼol chik chi hermaan naru nekeʼxtenqʼa ebʼ li rechpaabʼanel. Ut tqil ajwiʼ wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu li tooxtenqʼa chi rilbʼal kʼaru tooruuq xbʼaanunkil aʼ yaal chanru li qawanjik ut li qaseebʼal.

5. Joʼ naxye saʼ Efesios 6:4, kʼaru inkʼaʼ teʼxbʼaanu ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej?

⁵ Inkʼaʼ naru nekeejuntaqʼeeta leeralal eekʼajol chiribʼilebʼ ribʼ chi moko teepatzʼ rehebʼ li inkʼaʼ nekeʼruuk xbʼaanunkil. Wi nekeejuntaqʼeeta leeralal eekʼajol ut nekeepatzʼ rehebʼ li inkʼaʼ nekeʼruuk xbʼaanunkil, tchʼinaaq xchʼoolebʼ (taayaabʼasi Efesios 6:4). Li xSachiko * jun li hermaan, naxye: «Ebʼ laj kʼutunel nekeʼroybʼeni naq teʼbʼinqʼax ru ebʼ li wechtzolom. Joʼkan ajwiʼ, linnaʼ naraj naq us tinʼelq saʼ lintzolbʼal re naq us teʼaatinaq chiwix ebʼ laj kʼutunel ut linyuwaʼ li maawaʼ aj Testiiw. Naraj ajwiʼ naq maajunaq inpaltil saʼ linʼeksaam, abʼan aʼin relik chi yaal naq moko xinruuk ta xbʼaanunkil. Usta ak naabʼal chihabʼ inraqik chi tzolok, wank sut ninkʼoxla naq moko sa ta saʼ xchʼool li Jehobʼa rikʼin li ninbʼaanu usta ninyal inqʼe chi kʼanjelak chiru».

6. Kʼaru naru nekeʼxtzol ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej saʼ Salmo 131:1, 2?

 ⁶ Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej naru nekeʼxtzol jun chʼinaʼusil naʼlebʼ rikʼin li naxye saʼ Salmo 131:1, 2 (taayaabʼasi). Li awabʼej David kixye: «Inkʼaʼ ninsikʼ xninqal ru naʼlebʼ chi moko kʼaʼ re ru jwal chʼaʼaj choʼq we». Saʼ xkʼabʼaʼ naq naxkubʼsi xwankil ut chʼolchʼo chiru li naru ut li inkʼaʼ naru xbʼaanunkil, narekʼa ribʼ «saʼ xyaalal ut tuqtuukilal». Aʼin naxkʼut chiruhebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej naq tento teʼxkubʼsi xwankil ut naq chʼolchʼooq chiruhebʼ li nekeʼruuk ut li inkʼaʼ nekeʼruuk xbʼaanunkil ut joʼkan ajwiʼ tento teʼxkʼoxla chirixebʼ li xkokʼal. Tento naq chʼolchʼooq chiruhebʼ li nekeʼruuk ut li inkʼaʼ nekeʼruuk xbʼaanunkil ebʼ li ralal xkʼajol naq teʼxkʼe junaq li kʼanjel saʼ xbʼeenebʼ re naq sa teʼrekʼa ribʼ. Li xMarina jun li hermaan, naxjultika: «Linnaʼ maajunwa xinxjuntaqʼeeta rikʼin li was ut rikʼinebʼ li wiitzʼin malaj rikʼinebʼ jalan chik kokʼal. Kixkʼut chiqu naq jalan jalanq li qaseebʼal ut naq chiqajunilo oxloqʼ nokooril li Jehobʼa. Saʼ xkʼabʼaʼ li kixkʼut chiwu, maajunwa ninjuntaqʼeeta wibʼ rikʼinebʼ li junchʼol».

7, 8. Chanru truuq li bʼeelomej roxloqʼinkil li rixaqil?

⁷ Li bʼeelomej li naxloqʼoni ru li Jehobʼa tento naq troxloqʼi li rixaqil (1 Ped. 3:7). Naxbʼaanu aʼin naq naxkʼe xwankil li rixaqil. Chanru tixbʼaanu? Tixkʼutbʼesi chiru naq naroxloqʼi ru naq inkʼaʼ tixpatzʼ re li inkʼaʼ naru xbʼaanunkil ut naq maajunwa tixjuntaqʼeeta rikʼin jalan chik ixq. Kʼaʼut naq moko us ta naq tixjuntaqʼeeta? Qilaq li kixkʼul li xRosa, jun li hermaan li maawaʼ aj Testiiw li xbʼeelom, li junelik naxjuntaqʼeeta rikʼin jalan chik ixq. Li xRosa moko kaʼaj tawiʼ narahobʼtesiik xchʼool xbʼaan li yibʼ aj aatin li nayeheʼk re, naxkʼoxla aj bʼan wiʼ naq maaʼani narahok re. Aʼan naxye: «Naʼajmank chiwu naq junelik teʼxjultika we naq li Jehobʼa nikinroxloqʼi». Abʼanan, li bʼeelomej li naxloqʼoni ru li Jehobʼa naroxloqʼi ru li rixaqil xbʼaan naq naxnaw naq chi joʼkan us twanq rikʼin li Jehobʼa ut rikʼin li rixaqil. *

⁸ Li bʼeelomej li naroxloqʼi ru li rixaqil, us naʼaatinak chirix, naxye re, naq naxra ut naxwaklesi xchʼool (Prov. 31:28). Aʼin kixbʼaanu li xbʼeelom li xKaterina, li xooʼaatinak wiʼ saʼ li tzolom rubʼelaj, re naq sa trekʼa ribʼ. Naq li xKaterina toj kachʼin chaq, natzʼeqtaanaak xbʼaan li xnaʼ ut rajlal najuntaqʼeetaak rikʼin jalanebʼ chik ixqaʼal joʼwiʼ rikʼinebʼ li ramiiw. Joʼkan naq li xKaterina kiʼok xjuntaqʼeetankil ribʼ rikʼinebʼ li junchʼol ut inkʼaʼ kixkanabʼ xbʼaanunkil usta ak naxnaw chik li yaal. Abʼan natenqʼaak xbʼaan li xbʼeelom re naq inkʼaʼ trekʼa ribʼ chi joʼkaʼin ut re naq us tkʼoxlaq. Aʼan naxye: «Linbʼeelom nikinxra, naxkʼe xsahil linchʼool naq ninbʼaanu junaq li chaabʼil naʼlebʼ ut natijok chiwix. Naxjultika ajwiʼ chiwu li xchaabʼil naʼlebʼ li Jehobʼa ut nikinxtenqʼa re naq us tinkʼoxlaq».

9, 10. Kʼaru keʼxbʼaanu ebʼ li cheekel winq re xtenqʼankil jun li hermaan li naxjuntaqʼeeta chaq ribʼ rikʼinebʼ li junchʼol?

⁹ Chanru teʼruuq ebʼ li cheekel winq xtenqʼankilebʼ li nekeʼxjuntaqʼeeta ribʼ rikʼinebʼ li junchʼol? Qilaq li kixkʼul li xHanuni, jun li hermaan li inkʼaʼ nekeʼxwaklesi chaq xchʼool naq naxbʼaanu junaq li chaabʼil naʼlebʼ. Aʼan naxye: «Inkʼaʼ naʼelk chaq wu chi aatinak ut nawekʼa naq ebʼ li junchʼol chik chi kokʼal jwal chaabʼilebʼ chiwu. Naq toj kachʼinin chaq, junelik ninjuntaqʼeeta wibʼ rikʼinebʼ jalan chik kristiʼaan». Usta li xHanuni aj Testiiw chik, toj kixjuntaqʼeeta ribʼ rikʼinebʼ li junchʼol, ut aʼin kixbʼaanu naq tixkʼoxla naq moko natenqʼank ta saʼ li chʼuut. Abʼan anaqwan wank joʼ aj kʼamolbʼe  saʼ li puktesink ut jwal sa saʼ xchʼool. Kʼaru kitenqʼank re chi xjalbʼal li xnaʼlebʼ?

¹⁰ Li xHanuni naxye naq kitenqʼaak ut kiraheʼk xbʼaanebʼ li cheekel winq. Ebʼ li cheekel winq xeʼxye re, naq oxloqʼ li xkʼanjel saʼ li chʼuut ut xeʼxkeʼ xsahil xchʼool xbʼaan li xchaabʼil naʼlebʼ. Li xHanuni naxye: «Wank sut ebʼ li cheekel winq xeʼxye we naq teʼbʼintenqʼa junjunq li hermaan li naʼajmank naq teʼwaklesiiq xchʼool. Aʼin xinxtenqʼa chi rilbʼal naq wank xwankil li ninbʼaanu saʼ li chʼuut. Jultik we naq ebʼ li cheekel winq xeʼxbʼanyoxi chiwu naq xeʼbʼintenqʼa li hermaan li toj saajebʼ ut moqon xeʼxyaabʼasi we li naxye saʼ 1 Tesalonicenses 1:2, 3. Aʼin tzʼaqal kixkʼe xsahil linchʼool. Saʼ xkʼabʼaʼ li xeʼxbʼaanu ebʼ li cheekel winq, anaqwan ninnaw naq oxloqʼ li ninbʼaanu saʼ li xmolam li Jehobʼa».

11. Chanru tooruuq xtenqʼankil «li ra saʼ xchʼool» li naʼaatinak wiʼ Isaías 57:15?

¹¹ (Taayaabʼasi Isaías 57:15). Li Jehobʼa naxkʼe tzʼaqal xchʼool chirix «li ra saʼ xchʼool». Moko kaʼaj tawiʼ ebʼ li cheekel winq naru nekeʼxwaklesi xchʼool ebʼ li hermaan li nekeʼrekʼa ribʼ chi joʼkaʼin, chiqajunilo bʼan nokooruuk xbʼaanunkil. Jun li naʼlebʼ re xtenqʼankilebʼ aʼan naq tqakʼe qachʼool chirixebʼ. Li Jehobʼa naraj naq tqakʼutbʼesi chiruhebʼ naq jwal raarokebʼ xbʼaan (Prov. 19:17). Tooruuq ajwiʼ xtenqʼankilebʼ wi naqakubʼsi qibʼ ut inkʼaʼ naqakʼe xwankil li xseebʼal qachʼool. Inkʼaʼ naqaj naq tnimaaq qu xbʼaan naq inkʼaʼ naqaj naq teʼoq chi kaqalink. Naqaj bʼan roksinkil li xseebʼal qachʼool ut li qanawom re xwaklesinkil qachʼool chiqibʼil qibʼ (1 Ped. 4:10, 11).

12. Kʼaʼut naq ebʼ li nekeʼxkubʼsi xwankil nekeʼwulak chaq chiru wank chixkʼatq li Jesús? (Chaawil li jalam u chiru li hu).

¹² Naru tqataw naabʼal qanaʼlebʼ chirix chanru tqakʼam qibʼ rikʼinebʼ li junchʼol wi naqakʼe reetal chanru li Jesús kirilebʼ li xtzolom. Usta maajun junaq chik winq jwal nim xwankil joʼ li Jesús, aʼan kixye: «Tuulanin ut qʼun linchʼool» (Mat. 11:28-30). Maajunwa kixnimobʼresi ribʼ saʼ xkʼabʼaʼ li xnimal ru xnawom chi moko saʼ xkʼabʼaʼ li xseebʼal xkʼaʼuxl. Naq kikʼutuk, kiroksi ebʼ li aatin li moko chʼaʼaj ta xtawbʼal ru ut ebʼ li eetalil li nawulak saʼ xchʼoolebʼ li nekeʼxkubʼsi xwankil (Luc. 10:21). Moko kixkʼam ta re rikʼinebʼ li qʼetqʼet aj kʼamolbʼe saʼebʼ li paabʼal, kixbʼaanu bʼan naq ebʼ li poyanam teʼrekʼa naq oxloqʼebʼ chiru li Yos (Juan 6:37). Junelik kiroxloqʼihebʼ li maakʼaʼebʼ xwankil.

13. Kʼaʼut naqaye naq li Jesús sa kirilebʼ li xtzolom ut kixrahebʼ?

¹³ Li Jesús sa kirilebʼ li xtzolom ut kixrahebʼ. Naxnaw naq jalan jalanq li xwanjikebʼ ut li nekeʼruuk xbʼaanunkil, joʼkan naq moko juntaqʼeet ta li kʼanjel tkʼemanq saʼ ruqʼebʼ chi moko juntaqʼeet ta li teʼruuq xbʼaanunkil saʼ li xkʼanjel li Yos. Abʼan oxloqʼ chaq chiru li nekeʼxbʼaanu li junjunq chi anchalebʼ xchʼool. Kutan saqenk naʼilmank naq naxtaw ru li tooruuq xbʼaanunkil naq kiʼaatinak chirix li jaljokil aatin chirix li tumin. Saʼ li eetalil aʼan, kiʼaatinak chirix jun li winq li kixkanabʼ saʼ ruqʼebʼ li xmoos li kʼanjel «aʼ yaal chanru li xseebʼal xchʼool». Usta yaal naq jun rehebʼ li xmoos kixtaw naabʼal xkomon li tumin. Abʼan laj echal rehebʼ kixwaklesi xchʼool xkabʼichalebʼ rikʼin li aatin aʼin: «Us, chaabʼil aj kʼanjelat ut tiik aachʼool!» (Mat. 25:14-23).

14. Chanru tooruuq rilbʼalebʼ li junchʼol joʼ kixbʼaanu li Jesús?

¹⁴ Li Jesús sa ajwiʼ nokooril ut nokooxra. Naxnaw naq jalan jalanq li qawanjik ut li nokooruuk xbʼaanunkil, abʼan nasahoʼk saʼ xchʼool rikʼin li nokooruuk xbʼaanunkil. Chanru naru tqakʼam qe rikʼin? Inkʼaʼ naqaj naq junaq li hermaan trekʼa naq maakʼaʼ naʼok wiʼ malaj txutaanaq xbʼaan naq inkʼaʼ naru xbʼaanunkil junaq li kʼanjel joʼ  li nekeʼxbʼaanu li junchʼol. Qawaklesihaq bʼan xchʼoolebʼ li hermaan naq nekeʼxkʼe re li Jehobʼa li qʼaxal chaabʼil.

15, 16. Chanru kitenqʼaak jun li hermaan naq kixsikʼ li truuq xbʼaanunkil?

¹⁵ Xsikʼbʼal li tooruuq xbʼaanunkil saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa nokooxtenqʼa re naq sahaq saʼ qachʼool ut re naq wanq xyaalal li qayuʼam. Abʼan li tqabʼaanu tento tixchap ribʼ rikʼin li qawanjik ut li qaseebʼal, aʼut miqajuntaqʼeeta qibʼ rikʼinebʼ li junchʼol. Xbʼaan naq wi joʼkan tqabʼaanu, tqekʼa naq maakʼaʼ nokooʼok wiʼ ut tchʼinaaq qachʼool (Luc. 14:28). Qilaq li kixkʼul li xMidori jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink.

¹⁶ Naq toj kachʼin chaq li xMidori, li xyuwaʼ li maawaʼ aj Testiiw, naxkʼe chaq saʼ xutaan naq naxjuntaqʼeeta rikʼinebʼ li riitzʼin ut li rechtzolomil. Aʼan naxye: «Xwekʼa naq maakʼaʼ ninʼok wiʼ». Abʼan saʼ xnumikebʼ li chihabʼ, sa chik kirekʼa ribʼ. Li xMidori naxye: «Rajlal kutan nawil chaq xsaʼ li Santil Hu xbʼaan naq aʼin naxkʼe xtuqtuukilal inchʼool ut nawekʼa li xrahom li Jehobʼa». Joʼkan ajwiʼ, kiʼok chi xsikʼbʼal li truuq xbʼaanunkil ut kixtzʼaama re li Jehobʼa naq chixtenqʼaq chi xbʼaanunkil. Chi joʼkaʼan, sa kirekʼa ribʼ rikʼin li naru xbʼaanunkil saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa.

17. Chanru tooruuq xʼakʼobʼresinkil li qakʼaʼuxl, ut kʼaru rusilal tqataw?

¹⁷ Moko saʼ junpaat ta nasach saʼ qachʼool li naqekʼa ut li naqakʼoxla chiqix. Joʼkan naq li Jehobʼa naxye qe: «Akʼobʼresinbʼilaq taxaq leekʼaʼuxl» (Efes. 4:23, 24). Re xbʼaanunkil aʼin, tento naq tootijoq, tqatzol li Santil Hu ut tqanaʼlebʼa rix li naxye. Miqakanabʼ xbʼaanunkil ebʼ li naʼlebʼ aʼin ut qatzʼaamaq re li Jehobʼa naq chixkʼehaq qametzʼew. Li xsantil musiqʼej tooxtenqʼa re naq inkʼaʼ tqajuntaqʼeeta qibʼ rikʼinebʼ li junchʼol. Li Jehobʼa tooxtenqʼa ajwiʼ  chi rilbʼal ma inkʼaʼ xʼok saʼ qachʼool li qʼetqʼetil ut li kaqalink, ut chi xtzʼeqtaanankil ebʼ li yibʼ aj naʼlebʼ aʼin.

18. Chanru naxkʼojobʼ aachʼool li naxye saʼ 2 Crónicas 6:29, 30?

¹⁸ (Taayaabʼasi 2 Crónicas 6:29, 30). Li Jehobʼa naxnaw li wank saʼ qachʼool. Naxnaw ajwiʼ naq yooko xyalbʼal qaqʼe chi xqʼaxbʼal ru li maaʼus aj ruuchichʼochʼ aʼin ut li qapaltil. Naq naril naq qʼaxal naqayal qaqʼe chi xbʼaanunkil aʼin, makachʼin naq nokooxra.

19. Kʼaru li eetalil naroksi li Jehobʼa re xkʼutbʼesinkil li narekʼa chiqix?

¹⁹ Li Jehobʼa kiroksi li rahok li narekʼa jun li naʼbʼej chirix li xkʼuulaʼal re xkʼutbʼal li narekʼa chiqix (Is. 49:15). Li xRachel jun li naʼbʼej, naxye: «Li xStephanie, linkoʼ, kiyoʼlaak naq maajiʼ natzʼaqlok xkutankil. Li xbʼeen sut naq xwil ru xinkʼe reetal naq chʼina kachʼin ut naʼajmank naq t-ileʼq... Laj bʼanonel kixkanabʼ naq tinqʼalu linkʼuulaʼal naq kiwank chiru jun po saʼ li bʼanlebʼaal. Aʼin kixbʼaanu naq qʼaxal tnimanq linrahom chirix. Anaqwan waqibʼ chihabʼ wank re ut kachʼin nakʼutunk chiruhebʼ li kokʼal li juntaqʼeetebʼ xchihabʼ rikʼin, abʼan qʼaxal ninra xbʼaan naq kixkuy ut makachʼin naxsahobʼresi inchʼool». Joʼkaʼin ajwiʼ nokooxra li Jehobʼa naq naril naq naqayal qaqʼe chi xkʼebʼal re li qʼaxal chaabʼil. Peʼyaal naq xnawbʼal aʼin naxkʼojobʼ qachʼool?

20. Kʼaʼut naru naq tsahoʼq saʼ qachʼool?

²⁰ Oxloqʼ li junjunq chi aj kʼanjel chiru li Jehobʼa ut moko wank ta wiibʼ juntaqʼeetebʼ. Li Jehobʼa moko xooxkʼam ta chaq saʼ li xtenamit xbʼaan naq jwal seebʼo chiruhebʼ li junchʼol, kiril bʼan li wank saʼ li qachʼool ut kixkʼe reetal naq tuulano ut naq naqakanabʼ naq tooxtzol ut naq tixkʼe qanaʼlebʼ (Sal. 25:9). Chʼolchʼooq chiqu naq nasahoʼk saʼ xchʼool naq naqabʼaanu chixjunil li wank saʼ quqʼ saʼ li xkʼanjel. Li qakuyum ut li xtiikilal qachʼool naxkʼutbʼesi naq nokookʼanjelak chiru saʼ chaabʼilal ut chi anchal qachʼool (Luc. 8:15). Joʼkan naq miqakanabʼ xkʼebʼal re li Jehobʼa li qʼaxal chaabʼil. Wi joʼkan tqabʼaanu, wanq xyaalal chiqu naq sahaq saʼ qachʼool rikʼin li naqabʼaanu ut inkʼaʼ tqajuntaqʼeeta qibʼ rikʼinebʼ li junchʼol.