NAʼLEBʼ RE TZOLOK 28
Miqakʼoxla naq qʼaxal seebʼo, qasikʼaq bʼan li tuqtuukilal
«Miqasikʼ qawankil qajunes qibʼ, miqayoobʼ qajosqʼil chiqibʼil qibʼ chi moko chiqakaqali qibʼ» (GÁL. 5:26).
BʼICH 101 Chookʼanjelaq chiru li Yos saʼ junajil
RUʼUJIL LI TZOLOM *
1. Kʼaru naru tixbʼaanu junaq li kristiʼaan re xkʼutbʼesinkil naq jwal seebʼ xchʼool chiruhebʼ li junchʼol?
SAʼ LI ruuchichʼochʼ aʼin naabʼalebʼ nekeʼxbʼaanu yalaq kʼaru chi naʼlebʼil yal re xkʼutbʼesinkil naq jwal seebʼebʼ xchʼool chiruhebʼ li junchʼol. Maare junaq aj yakonel tixbʼaanu li maaʼusilal re naq us t-elq chiruhebʼ li junchʼol. Malaj junaq aj bʼatzʼunel tixtochʼ saʼ xlabʼal xchʼool junaq chik yal re qʼaxok u malaj li yook chi tzolok nabʼalaqʼik re naq truuq chi ok saʼ jun li nimla tzolebʼaal. Joʼ aj paabʼanel, naqanaw naq chixjunil aʼin moko us ta xbʼaan naq «nachalk rikʼin li tzʼejwalej» (Gál. 5:19-21). Abʼan, ma wankebʼ aj kʼanjel chiru li Jehobʼa li nekeʼrekʼa naq jwal nimebʼ xwankil chiruhebʼ li junchʼol chi inkʼaʼ nekeʼxkʼe reetal? Us xsumenkil li patzʼom aʼin, xbʼaan naq naru tixkʼam chaq li jachok ibʼ saʼ xyanqebʼ li qechpaabʼanel.
2. Kʼaru tqil saʼ li tzolom aʼin?
2 Saʼ li tzolom aʼin tooʼaatinaq chirix wiibʼ oxibʼ li yibʼ aj naʼlebʼ li naru tixbʼaanu naq tqekʼa naq jwal seebʼ qachʼool chiruhebʼ li qechpaabʼanel. Tooʼaatinaq ajwiʼ chirix wiibʼ oxibʼ aj kʼanjel chiru li Yos li xeʼwank junxil qʼe kutan li inkʼaʼ xeʼxyuʼami li yibʼ aj naʼlebʼ aʼin. Abʼan xbʼeenwa qatzʼilaq rix chanru nokoonaʼlebʼak. Qilaq chanru.
QATZʼILAQ RIX CHANRU NOKOONAʼLEBʼAK
3. Kʼaru ebʼ li patzʼom tento tqakʼoxla rix?
3 Us raj naq joqʼehaq tqatzʼil rix chanru nokoonaʼlebʼak. Naru tqakʼoxla: «Ma aajel ru naq tinjuntaqʼeeta wibʼ rikʼinebʼ li junchʼol re naq sa twekʼa wibʼ? Kʼaru naʼekʼasink we
chi kʼanjelak saʼ li chʼuut? Ma ninbʼaanu aʼin re xkʼutbʼesinkil naq jwal seebʼ inchʼool chiruhebʼ li junchʼol malaj yal re xkʼutbʼesinkil naq jwal seebʼ inchʼool chiru junaq li hermaan? Malaj li naʼekʼasink we aʼan kʼanjelak chiru li Jehobʼa chi anchal inchʼool?». Kʼaʼut naq jwal wank xwankil xsumenkil li patzʼom aʼin? Qilaq kʼaru naxye li Santil Hu.4. Joʼ naxye saʼ Gálatas 6:3, 4, kʼaʼut naq moko us ta naq tqajuntaqʼeeta qibʼ rikʼinebʼ li junchʼol?
4 Li Santil Hu naxye naq moko us ta naq tqajuntaqʼeeta qibʼ rikʼinebʼ li junchʼol (taayaabʼasi Gálatas 6:3, 4). Kʼaʼut? Xbʼaan naq, wi naq naqajuntaqʼeeta qibʼ rikʼinebʼ li junchʼol naqekʼa naq nim qawankil, naru tixbʼaanu naq tooqʼetqʼetoʼq. Ut naru tchʼinaaq qachʼool wi naqekʼa naq maakʼaʼ qawankil chiruhebʼ li junchʼol. Moko us ta li wiibʼ chi naʼlebʼ aʼin (Rom. 12:3). Li xKaterina * jun li hermaan li nachalk Grecia, naxye: «Junelik ninjuntaqʼeeta chaq wibʼ rikʼinebʼ li hermaan ixq li chʼinaʼus nekeʼilok, nekeʼxnaw kʼutuk ut nekeʼxkʼam ribʼ saʼ usilal rikʼinebʼ chixjunil. Aʼan naxbʼaanu chaq naq twekʼa naq maakʼaʼ ninʼok wiʼ». Jultikaq qe naq li Jehobʼa moko xooxkʼam ta chaq rikʼin saʼ xkʼabʼaʼ naq chʼinaʼus nokooʼilok, naq moko nachʼaʼajkoʼk ta chiqu aatinak malaj naq nawbʼil qu yalaq bʼar, saʼ xkʼabʼaʼ bʼan naq nokooruuk xraabʼal ut rabʼinkil li Ralal (Juan 6:44; 1 Cor. 1:26-31).
5. Kʼaru nakaatzol laaʼat chirix li kixkʼul laj Hyun?
5 Maare tqakʼoxla ajwiʼ: «Ma nawbʼil wu joʼ li naxsikʼ li tuqtuukilal malaj kokʼaj xsaʼ ninyoobʼ li chʼaʼajkilal?». Qilaq li kixkʼul laj Hyun jun li hermaan li wank Corea del Sur. Aʼan naxkaqali chaq li wankebʼ xkʼanjel saʼ li chʼuut. Aʼan naxye: «Ninwechʼebʼ chaq rix ut maajunwa naxkʼulubʼa inchʼool li nekeʼxye». Kʼaru kikʼulmank? Aʼan naxseeraqʼi: «Linnaʼlebʼ kixkʼam chaq li jachok ibʼ saʼ li chʼuut». Naabʼalebʼ li ramiiw xeʼxye re, naq moko us ta nanaʼlebʼak. Laj Hyun kixjal li xnaʼlebʼ ut anaqwan aʼan jun chaabʼil cheekel winq. Kʼaru naqatzol? Naq tento tqajal qanaʼlebʼ wi naqakʼe reetal naq yooko xjuntaqʼeetankil qibʼ rikʼinebʼ li junchʼol ut naq inkʼaʼ yooko chi xsikʼbʼal li tuqtuukilal.
MIQANIMOBʼRESI QAWANKIL UT MOOKAQALINK
6. Joʼ naxye saʼ Gálatas 5:26, kʼaru tixbʼaanu naq tqekʼa naq jwal seebʼ qachʼool chiruhebʼ li junchʼol?
6 (Taayaabʼasi Gálatas 5:26). Kʼaru li naʼlebʼ naru tixbʼaanu naq tqekʼa naq jwal seebʼ qachʼool chiruhebʼ li junchʼol? Jun rehebʼ aʼan li nimobʼresink ibʼ. Li naxnimobʼresi xwankil naxqʼetqʼeti ajwiʼ ribʼ ut kaʼajwiʼ naxkʼoxla ribʼ xjunes. Jun chik aʼan li kaqalink. Li nakaqalink moko kaʼaj tawiʼ naxrahi ru li kʼaru re li ras riitzʼin, naraj ajwiʼ naq maakʼaʼ tyoʼlaaq re. Joʼkan bʼiʼ, naq nokookaqalink, naraj xyeebʼal naq xikʼ nokooʼilok. Joʼkan naq, naqaj elelik chiru li yibʼ aj naʼlebʼ aʼin joʼ naq tooʼeleliq raj chiru junaq li nimla yajel.
7. Kʼaru li eetalil nokooxtenqʼa chi xtawbʼal ru li rahilal li naxkʼam chaq li nimobʼresink ibʼ ut li kaqalink?
7 Li nimobʼresink ibʼ ut li kaqalink chanchan li kʼams li naʼok saʼ li cheʼ. Maare toj xaqxooq li cheʼ; abʼan, wi naʼok li kʼams chisaʼ, tqʼumetoʼq ut moqon, ttʼaneʼq. Kamaʼin ajwiʼ nakʼulmank rikʼin junaq li hermaan, wi saʼ li xchʼool wank li nimobʼresink ibʼ ut li kaqalink, ttʼaneʼq (Prov. 16:18). Tixkanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa, tixrahobʼtesi ribʼ ut tixrahobʼtesi ajwiʼ ebʼ li junchʼol. Chanru tooruuq xkolbʼal qibʼ chiru li nimobʼresink ibʼ ut li kaqalink?
8. Kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re xtzʼeqtaanankil li nimobʼresink ibʼ?
8 Tooruuq xtzʼeqtaanankil li nimobʼresink Filip. 2:3). Wi naqakʼoxla naq ebʼ li junchʼol nimebʼ xwankil chiqu, inkʼaʼ tqajuntaqʼeeta qibʼ rikʼinebʼ li qʼaxal seebʼebʼ xchʼool chiqu, tsahoʼq bʼan qachʼool rikʼinebʼ. Qʼaxal us wiʼ chik naq tqabʼaanu aʼin wi ebʼ aʼan nekeʼroksi li xseebʼal re xloqʼoninkil ru li Jehobʼa. Ut, wi ebʼ li hermaan li qʼaxal seebʼebʼ xchʼool chiqu nekeʼxyuʼami ajwiʼ li naʼlebʼ li kixkʼe li apóstol Pablo, teʼxkʼe saʼ ru li xchaabʼilal ru qanaʼlebʼ ut aʼin tixbʼaanu naq chiqajunilo tqasikʼ li junajil ut li tuqtuukilal saʼ li chʼuut.
ibʼ wi naqayuʼami li naʼlebʼ li kixkʼe li apóstol Pablo choʼq rehebʼ laj Filipos: «Mikʼaʼ eebʼaanu saʼ qʼetqʼetil chi moko yal re xnimobʼresinkil eeribʼ, chekubʼsiiq bʼan eewankil; li junjunq tixkʼoxla naq ebʼ li xkomon qʼaxal ninqebʼ chik xwankil chiru» (9. Kʼaru ttenqʼanq qe re naq inkʼaʼ t-alaaq saʼ qachʼool li kaqalink?
9 Kʼaru ttenqʼanq qe re naq inkʼaʼ t-alaaq saʼ qachʼool li kaqalink? Tento naq chʼolchʼooq chiqu li nokooruuk ut li inkʼaʼ nokooruuk xbʼaanunkil. Wi naqakubʼsi qawankil, inkʼaʼ tqayal xkʼutbʼesinkil naq jwal seebʼ qachʼool ut qakʼaʼuxl chiruhebʼ li junchʼol. Tqatzol bʼan qanaʼlebʼ rikʼinebʼ li nekeʼxnaw xbʼaanunkil chiʼus junaq li naʼlebʼ chiqu laaʼo. Wi junaq li hermaan naxnaw xkʼebʼal ebʼ li seeraqʼ, naru tqapatzʼ re chanru naxkawresi ribʼ. Wi junaq li hermaan ixq naxnaw kʼubʼank chiʼus, naru naqapatzʼ re chanru naxbʼaanu. Ut, wi nachʼaʼajkoʼk chiru junaq li saaj xsikʼbʼal ebʼ li ramiiw, naru tixpatzʼ xnaʼlebʼ re junaq li hermaan li naxnaw xbʼaanunkil. Chixjunil aʼin tixbʼaanu naq inkʼaʼ tookaqalinq ut re naq tqachaabʼilobʼresi ru li xseebʼal qachʼool.
QAKʼAMAQ QE RIKʼINEBʼ LI NAʼAATINAK WIʼ LI SANTIL HU
10. Kʼaru li chʼaʼajkilal kixkʼul laj Gedeón?
10 Qakʼoxlaq li kikʼulmank rikʼin laj Gedeón, li nachalk saʼ xteepal laj Manasés, ut ebʼ li winq li nekeʼchalk saʼ xteepal laj Efraín. Rikʼin xtenqʼ li Jehobʼa, laj Gedeón ut 300 li winq xeʼqʼaxok u saʼ jun li nimla yalok u, ut aʼin kixbʼaanu raj naq teʼxnimobʼresi xwankilebʼ. Ebʼ laj Efraín xkohebʼ chi aatinak rikʼin laj Gedeón, abʼan maawaʼ re xkʼebʼal xsahil Juec. 8:1).
xchʼool, re bʼan xchoqinkil. Chanchan naq kʼajoʼ naq xeʼjosqʼoʼk xbʼaan naq inkʼaʼ xeʼbʼoqeʼk naq xkoho chi yalok saʼ xbʼeenebʼ li xikʼ nekeʼilok re li Yos. Ebʼ aʼan qʼaxal xeʼxkʼe xchʼool re naq tkʼeheʼq xloqʼal li xteepebʼ ut xeʼsach saʼ xchʼool li qʼaxal wank xwankil: laj Gedeón kixkʼe xloqʼal li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa ut kixkol li xtenamit (11. Kʼaru kixye laj Gedeón rehebʼ laj Efraín?
11 Saʼ tuulanil, laj Gedeón kixye rehebʼ laj Efraín: «Kʼaʼ tawiʼ xinbʼaanu laaʼin re injuntaqʼeetankil eerikʼin!». Moqon kixye rehebʼ chi chʼolchʼo ru chanru li Jehobʼa kirosobʼtesihebʼ. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, «kichʼanaak bʼayaq li xjosqʼilebʼ» (Juec. 8:2, 3). Laj Gedeón inkʼaʼ kixnimobʼresi ribʼ re naq twanq li tuqtuukilal saʼ li xtenamit li Yos.
12. Kʼaru naqatzol rikʼinebʼ laj Efraín ut laj Gedeón?
12 Kʼaru naxkʼut chiqu li eetalil aʼin? Li naqatzol rikʼinebʼ laj Efraín aʼan naq moko us ta naq tqasikʼ naq tnimaaq qu, aʼ bʼan li Jehobʼa tento tnimaaq ru. Rikʼin laj Gedeón naru nekeʼxtzol xnaʼlebʼebʼ li nekeʼjolomink re li junkabʼal ut ebʼ li cheekel winq wi junaq alalbʼej malaj hermaan najosqʼoʼk rikʼinebʼ xbʼaan li xeʼxbʼaanu, tento naq teʼxtzʼil rix kʼaʼut naq kijosqʼoʼk. Naru ajwiʼ naq nekeʼxkʼe xsahil xchʼool xbʼaan junaq li chaabʼil naʼlebʼ li kixbʼaanu. Re xbʼaanunkil aʼin, naʼajmank li kubʼsink ibʼ, qʼaxal chik wi kutan saqenk naq li hermaan maakʼaʼ xyaalal naq kipoʼk. Abʼan jwal us naq tqakʼam qibʼ saʼ usilal rikʼinebʼ li qechpaabʼanel ut naq inkʼaʼ tqisi chi kutankil li xpaltilebʼ.
13. Kʼaru li chʼaʼajkilal naxkʼul chaq li xʼAna, ut kʼaru kixbʼaanu?
13 Qilaq li kixkʼul li xʼAna. Aʼan sumsu chaq rikʼin laj Elcaná, jun aj Leví, li qʼaxal narahok chaq re. Abʼan laj Elcaná wank ajwiʼ jun chik rixaqil, aʼ li xPeniná. Laj Elcaná qʼaxal naxra wiʼ chik li xʼAna chiru li xPeniná. Abʼanan, li xPeniná «wan chaq xkokʼal, abʼan lix Ana maakʼaʼ re». «Kʼajoʼ naq nahobʼeʼk xbʼaan lix Peniná [...] xikʼ naʼileʼk ut nachʼiʼchʼiʼiik», toj reetal «lix Ana nakʼeheʼk xrahil xchʼool xbʼaan lix Peniná; nayaabʼak ut inkʼaʼ chik naraj waʼak» (1 Sam. 1:2, 6, 7). Usta joʼkan, li Santil Hu inkʼaʼ naxye naq li xʼAna kiraj xkʼebʼal reqaj re li xPeniná li maaʼusilal li naʼuxk re xbʼaan. Kixte bʼan li xchʼool chiru li Jehobʼa ut kʼojkʼo xchʼool naq aʼan ttenqʼanq re. Inkʼaʼ naqanaw ma kixjal xnaʼlebʼ li xPeniná. Li kʼaru naqanaw aʼan naq li xʼAna sa chik xchʼool xbʼaan naq li Santil Hu naxye naq «inkʼaʼ chik kirahoʼk saʼ xchʼool» (1 Sam. 1:10, 18).
14. Kʼaru naqatzol rikʼin li xʼAna?
14 Kʼaru naqatzol rikʼin li xʼAna? Wi junaq li hermaan naʼok xjuntaqʼeetankil ribʼ qikʼin, qajultikaq naq laaʼo yaal qe chanru toonaʼlebʼaq. Kʼaʼ put naq toojosqʼoʼq? Miqakʼe reqaj li maaʼusilal li naxbʼaanu qe, qakʼamaq bʼan Rom. 12:17-21). Usta inkʼaʼ tixjal xnaʼlebʼ, abʼan laaʼo tuqtuuq ru li qachʼool.
qibʼ saʼ usilal rikʼin (15. Kʼaʼut naq juntaqʼeetebʼ chaq laj Apolos ut laj Pablo?
15 Anaqwan qilaq kʼaru naru naqatzol rikʼin laj Apolos ut li apóstol Pablo. Kʼajoʼebʼ chaq xnawom chirix li Santil Hu ut aʼanebʼ chaq aj kʼutunel li nawbʼilebʼ ru ut wankebʼ xwankil. Joʼkan ajwiʼ, naabʼal li kristiʼaan xeʼxkʼe choʼq xtzolom li Jesús. Abʼan maajunwa xikʼ xeʼril ribʼ chiribʼilebʼ ribʼ.
16. Chanru nanaʼlebʼak chaq laj Apolos?
16 Laj Apolos «yoʼlajenaq Alejandría», bʼarwiʼ naabʼalebʼ nekeʼxik chi tzolok saʼ xkutankilebʼ li apóstol. Chanchan naq naxnaw chaq xkʼebʼal ebʼ li seeraqʼ ut «naxnaw chi us xsaʼ li Santil Hu» (Hech. 18:24). Naq laj Apolos kiwank chaq aran Corinto, wiibʼ oxibʼ li wankebʼ saʼ li chʼuut aʼan xeʼxkʼutbʼesi naq qʼaxal chik nekeʼxra chiruhebʼ li junchʼol chi hermaan, joʼ laj Pablo (1 Cor. 1:12, 13). Ma kixbʼaanu laj Apolos naq wanq li jachok ibʼ saʼ li chʼuut? Relik chi yaal naq inkʼaʼ. Xbʼaan naq, naq maaʼani chik laj Apolos aran Corinto, laj Pablo kirelaji ru re naq tqʼajq wiʼ chik aran (1 Cor. 16:12). Laj Pablo maajunwa raj kixye re laj Apolos naq chiqʼajq wiʼ chik aran wi naxkʼoxla raj naq yook xjachbʼal li chʼuut. Kutan saqenk naq laj Apolos yook chaq chi roksinkil chiʼus li xseebʼal re xpuktesinkil li chaabʼil esilal ut re xkawresinkil xchʼool ebʼ li rechpaabʼanelil. Chʼolchʼo ajwiʼ chiqu naq laj Apolos naxkubʼsi chaq xwankil. Jun eetalil, maabʼar naqataw resil naq kipoʼk naq laj Áquila ut xPriscila «qʼaxal chi chaabʼil chik keʼxchʼolobʼ chiru li xbʼe li Yos» (Hech. 18:24-28).
17. Kʼaru kixbʼaanu laj Pablo re xsikʼbʼal li tuqtuukilal?
17 Chʼolchʼo chaq chiru li apóstol Pablo 1 Cor. 3:3-6).
li chaabʼil kʼanjel li naxbʼaanu chaq laj Apolos. Abʼan maajunwa kixkaqali. Naqakʼe reetal naq laj Pablo naxkubʼsi chaq xwankil ut chaabʼil xnaʼlebʼ naq kixqʼus li chʼuut re Corinto. Inkʼaʼ kixnimobʼresi ribʼ naq wankebʼ xeʼxye: «Laaʼin rehin laj Pablo», kixsikʼ bʼan naq tkʼeheʼq xloqʼal li Jehobʼa Yos ut li Jesukriist (18. Joʼ naxye saʼ 1 Corintios 4:6, 7, kʼaru naqatzol rikʼin laj Apolos ut laj Pablo?
18 Kʼaru naqatzol rikʼin laj Apolos ut laj Pablo? Naq chixjunil li chaabʼil kʼanjel li nokooruuk xbʼaanunkil chirix li Jehobʼa ut naq us nokooʼelk naq naqatenqʼahebʼ li kristiʼaan re naq teʼkubʼeeq xhaʼ, kaʼajwiʼ nokooruuk xbʼaanunkil saʼ xkʼabʼaʼ li rosobʼtesihom li Jehobʼa. Jun chik li naʼlebʼ li naqatzol: wi wank naabʼal qakʼanjel saʼ li chʼuut, qʼaxal chik tqakʼe qachʼool chi xsikʼbʼal li tuqtuukilal ut li junajil. Ebʼ li cheekel winq ut ebʼ laj tenqʼanel saʼ li chʼuut nekeʼxbʼaanu aʼin naq nekeʼxkʼe junaq li naʼlebʼ li isinbʼil chaq saʼ li Santil Hu ut inkʼaʼ nekeʼxkʼe xwankilebʼ, nekeʼxtenqʼa bʼan ebʼ li junchʼol re naq teʼxkʼam rehebʼ rikʼin li Jesukriist. Kʼajoʼ naqabʼanyoxi naq wankebʼ chi qatenqʼankil! (Taayaabʼasi 1 Corintios 4:6, 7).
19. Kʼaru tooruuq xbʼaanunkil chiqajunjunqal? (Chaawil ajwiʼ li kaaxukuut « Miqakʼoxla naq jwal seebʼ qachʼool chiruhebʼ li junchʼol»).
19 Li Yos naxkʼe xseebʼal qachʼool re naq tooruuq roksinkil re xtenqʼankil qibʼ chiqibʼil qibʼ (1 Ped. 4:10). Maare naqakʼoxla naq li naqabʼaanu moko naabʼal ta. Abʼan, joʼ naq li xan nakʼanjelak re xkabʼlankil junaq li ochoch, kamaʼin ajwiʼ nakʼanjelak li naqabʼaanu re naq wanq li tuqtuukilal ut li junajil saʼ li chʼuut. Joʼkan utan, qayalaq bʼiʼ qaqʼe re risinkil saʼ li qachʼool junaq li yibʼ aj naʼlebʼ li tixbʼaanu naq tqakʼoxla naq jwal seebʼ qachʼool chiruhebʼ li junchʼol ut qabʼaanuhaq chixjunil li wank saʼ quqʼ re naq wanq li tuqtuukilal ut li junajil saʼ li chʼuut (Efes. 4:3).
BʼICH 80 «Prueben y vean que Jehová es bueno»
^ párr. 5 Joʼ naq li xkokʼ xtzʼirlal ebʼ li chʼochʼ ukʼal naxbʼaanu naq tpoʼeʼq, joʼkan ajwiʼ nakʼulmank rikʼin junaq li hermaan li naxkʼoxla naq jwal seebʼ xchʼool chiruhebʼ li junchʼol, naxpoʼ ru li chʼuut. Wi ebʼ li hermaan moko kawebʼ ta xpaabʼal ut moko wankebʼ ta saʼ junajil, inkʼaʼ teʼruuq xloqʼoninkil ru li Yos saʼ tuqtuukilal. Li tzolom aweʼ tixtzʼil rix kʼaʼut naq inkʼaʼ us naq tqakʼoxla naq jwal seebʼ qachʼool chiruhebʼ li junchʼol ut kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re naq twanq li tuqtuukilal saʼ li chʼuut.
^ párr. 4 Maawaʼ tzʼaqal xkʼabʼaʼebʼ.