1, 2. a) Kʼaru kixye jun li winq li naxtzʼil rix li xyuʼamebʼ li poyanam? b) Kʼaru tqatzʼil rix saʼ li tzolom aweʼ?

SAʼEBʼ li qakutan chi miyon li poyanam nekeʼxye naq nekeʼxpaabʼ li Jesús abʼan inkʼaʼ nekeʼxkʼulubʼa li kixkʼut (2 Tim. 4:3, Wy, 4). Jun li winq li naxtzʼil rix li xyuʼamebʼ li poyanam kixye: «Wi wank traj junaq chik li Jesús saʼ qayanq li tixye li naʼlebʼ joʼ kixye chaq li Jesús [...], ma tqatzʼeqtaana joʼ keʼxbʼaanu chaq ebʼ li poyanam wiibʼ mil chihabʼ anaqwan? [...] Li xyaalalil naq aʼan raj tbʼaanumanq».

² Saʼ xkutankilebʼ li apóstol, naabʼalebʼ xeʼrabʼi li kixye li Jesús ut xeʼril chi xbʼaanunkil li sachbʼachʼoolej abʼan inkʼaʼ xeʼraj xpaabʼankil. Kʼaʼut? Saʼ li tzolom rubʼelaj xqil kaahibʼ li xyaalal ut saʼ li tzolom aʼin tqil kaahibʼ chik. Tqil ajwiʼ kʼaʼut naq anaqwan wankebʼ li kristiʼaan li nekeʼxtzʼeqtaana ebʼ li xtzolom li Jesús ut kʼaru ttenqʼanq qe re naq inkʼaʼ tluktaaq qachʼool.

3. Kʼaʼut naq wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan keʼxtzʼeqtaana li Jesús?

³ Naq li Jesús kiwank saʼ Ruuchichʼochʼ, sa kiril chixjunilebʼ li poyanam. Kiwaʼak rikʼinebʼ li bʼihom ut li wankebʼ xwankil, abʼan kixkʼe ajwiʼ xhoonal chi wank rikʼinebʼ li nebʼaʼ ut li tzʼeqtaananbʼilebʼ xbʼaanebʼ li junchʼol. Joʼkan ajwiʼ, kixtoqʼobʼa ruhebʼ li nekeʼileʼk joʼ aj maak. Ebʼ li poyanam li nekeʼxnimobʼresi ribʼ keʼluktaak xchʼool naq keʼril li naxbʼaanu li Jesús. Keʼxpatzʼ rehebʼ li xtzolom li Jesús: «Kʼaʼut naq nekexwaʼak ut nekexʼukʼak rikʼinebʼ laj titzʼol toj ut ebʼ laj maak?». Li Jesús kixye rehebʼ: «Inkʼaʼ nekeʼraj aj bʼanonel li kawebʼ, aʼebʼ bʼan li yaj nekeʼajok re. Inkʼaʼ xinchalk chi xbʼoqbʼalebʼ li tiikebʼ xchʼool, aʼebʼ bʼan laj maak re naq teʼxyotʼ xchʼool teʼxjal xkʼaʼuxl» (Luc. 5:29-32).

4. Joʼ kixye li propeet Isaías, chirix kʼaru inkʼaʼ raj keʼsach xchʼool ebʼ laj judiiy?

 ⁴ Kʼaru naxye li Santil Hu? Naabʼal chihabʼ rubʼelaj li xkʼulunik li Sikʼbʼil Ru, laj Isaías kixye naq ttzʼeqtaanaaq xbʼaan li ruuchichʼochʼ. Kixtzʼiibʼa: «Aʼan tzʼeqtaananbʼil ut xikʼ ilbʼil xbʼaanebʼ li poyanam, [...] chanchan junaq li maajun naraj ilok re, majewanbʼil chi moko xqakʼe saʼ xnaqʼ qu» (Is. 53:3). Joʼ naxye li propesiiy, xikʼ t-ileʼq li Sikʼbʼil Ru «xbʼaanebʼ li poyanam», joʼkan naq ebʼ laj judiiy saʼ xkutankilebʼ li apóstol inkʼaʼ raj xeʼsach xchʼool chi rilbʼal naq kitzʼeqtaanaak li Jesús.

5. Kʼaru nekeʼxkʼoxla naabʼalebʼ li poyanam chirixebʼ li xtzolom li Jesús?

⁵ Ma joʼkan nakʼulmank saʼebʼ li qakutan? Relik chi yaal naq joʼkan. Naabʼalebʼ laj kʼamolbʼe saʼebʼ li paabʼal chi sahebʼ saʼ xchʼool nekeʼxkʼul li bʼihomebʼ, li wankebʼ xtzolbʼal ut li wankebʼ xwankil saʼ li tenamit, maakʼaʼ nekeʼraj re wi nekeʼxyuʼami li tzʼaj aj naʼlebʼ malaj nekeʼxbʼaanu junaq chik naʼlebʼ li xikʼ naril li Yos. Joʼkan ajwiʼ, ebʼ laj kʼamolbʼe aʼin xikʼ nekeʼril ebʼ li xmoos li Yos, li nekeʼkʼanjelak chi anchalebʼ xchʼool chiru li Jehobʼa ut saqebʼ ru li xyuʼam, xbʼaan naq maakʼaʼebʼ xwankil chiru li ruuchichʼochʼ aʼin. Joʼ kixye li apóstol Pablo, li Yos kixsikʼebʼ ru li tzʼeqtaananbʼilebʼ (1 Cor. 1:26-29). Abʼan, oxloqʼ naril li Jehobʼa ebʼ laj kʼanjel chiru li inkʼaʼ nekeʼtzʼeqtaanank re.

6. Kʼaru kixye li Jesús saʼ Mateo 11:25, 26, ut chanru tqakʼam qe rikʼin?

⁶ Kʼaru ttenqʼanq aawe re naq inkʼaʼ tluktaaq laachʼool? (Taayaabʼasi Mateo 11:25, 26). Maakanabʼ naq tchʼinaaq laachʼool chi rabʼinkil li nekeʼxye li kristiʼaan chirixebʼ laj kʼanjel chiru li Yos. Taw ru naq li Jehobʼa kaʼajwiʼ naroksi li kubʼenaqebʼ xwankil re xbʼaanunkil li rajom (Sal. 138:6). Ut kʼe reetal chixjunil li ak xbʼaanu li Jehobʼa naq naroksihebʼ li poyanam li nekeʼileʼk xbʼaan li ruuchichʼochʼ aʼin joʼ li maakʼaʼebʼ xnaʼlebʼ ut xtzolbʼal.

7. Kʼaʼut naq li Jesús kixye naq ebʼ laj pariseey ebʼ aj kaʼpakʼal u, ut chanru keʼrekʼa ribʼ ebʼ aʼan?

⁷ Saʼebʼ li kutan aʼan, li Jesús chi maakʼaʼ xxiw kirisi chi kutankil li nekeʼxbʼaanu ebʼ laj kʼamolbʼe saʼ li paabʼal. Jun eetalil, kixye naq ebʼ laj pariseey ebʼ aj kaʼpakʼal u xbʼaan naq nekeʼxkʼe xchʼool chi xchʼajbʼal li ruqʼebʼ abʼan nekeʼxtzʼeqtaana ebʼ li xnaʼ xyuwaʼ (Mat. 15:1-11). Chanchan naq sachso xchʼool keʼkanaak ebʼ li xtzolom li Jesús, joʼkan naq keʼxye re: «Ma nakanaw naq ebʼ laj Pariseey ra xeʼreekʼa naq xeʼrabʼi laawaatin?». Li Jesús kixsumehebʼ: «Chixjunil li awimq inkʼaʼ awbʼil xbʼaan linchoxahil Yuwaʼ taamichʼmanq. Kanabʼomaqebʼ xbʼaan naq mutzʼebʼ ut aj bʼeresihom mutzʼebʼ. Ut wi junaq mutzʼ naxbʼeresi junaq rech mutzʼil, chi xkabʼichalebʼ teʼtʼaneʼq saʼ jul» (Mat. 15:12-14). Usta ebʼ laj kʼamolbʼe saʼebʼ li paabʼal kʼajoʼ naq xeʼjosqʼoʼk rikʼin li Jesús, aʼan inkʼaʼ kixkanabʼ chi xyeebʼal li yaal.

8. Chanru kixkʼutbʼesi li Jesús naq li Yos inkʼaʼ naxkʼulubʼa chixjunilebʼ li paabʼal?

⁸ Li Jesús kirisi ajwiʼ chi kutankil li bʼalaqʼil naʼlebʼ. Aʼan moko kixye ta naq li Yos naxkʼulubʼa chixjunilebʼ li paabʼal. Kixye bʼan naq naabʼalebʼ teʼxchap li bʼe li nim ru li nakʼamok saʼ li kamk ut wiibʼ oxibʼ ajwiʼ teʼxchap li bʼe li laatzʼ ru li nakʼamok saʼ li junelik yuʼam (Mat. 7:13, 14). Kutan saqenk kixkanabʼ naq wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan teʼxye naq nekeʼkʼanjelak chiru li Yos, abʼan moko joʼkan ta teʼxbʼaanu. Joʼkan naq kixkʼe li qʼusuk aʼin: «Chekolaq eeribʼ chiruhebʼ li propeet aj bʼalaqʼ: nekeʼchalk eerikʼin chi tiqtookebʼ chaq rikʼin rix karneer, abʼan saʼebʼ li xchʼool chanchanebʼ li josqʼ aj xojbʼ. Rikʼin li teʼruuchin teenawebʼ ru» (Mat. 7:15-20).

9. Ye wiibʼ oxibʼ li bʼalaqʼil naʼlebʼ li kirisi chi kutankil li Jesús.

⁹ Kʼaru naxye li Santil Hu? Jun li propesiiy li natawmank saʼ li Santil Hu kixye naq  txamnaq li xchʼool li Sikʼbʼil Ru chi xraabʼal li rochoch li Yos (Sal. 69:10; Juan 2:14-17). Li rahok aʼin kiʼekʼasink re li Jesús chi risinkil chi kutankil li naxye ut li naxbʼaanu li bʼalaqʼil paabʼal. Jun eetalil, ebʼ laj pariseey nekeʼxye naq wank kʼaru nakanaak chi yoʼyo naq nakamk junaq li kristiʼaan, abʼan li Jesús kixkʼut naq ebʼ li kamenaq yookebʼ chi wark (Juan 11:11). Ebʼ laj saduseey inkʼaʼ nekeʼxpaabʼ naq ebʼ li kamenaq teʼwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo, abʼan li Jesús kixwaklesi chi yoʼyo li ramiiw, aʼ laj Lázaro (Juan 11:43, 44; Hech. 23:8). Ut ebʼ laj pariseey nekeʼxye naq chixjunil li nakʼulmank saʼ li qayuʼam ak xaqabʼanbʼil chaq malaj naq li Yos nabʼaanunk re, abʼan li Jesús kixkʼut naq ebʼ li poyanam naru nekeʼxsikʼ ma teʼkʼanjelaq chiru li Yos malaj inkʼaʼ (Mat. 11:28).

10. Kʼaʼut naq naabʼalebʼ nekeʼluktaak xchʼool naq nekeʼrabʼi li naqakʼut?

¹⁰ Ma joʼkan nakʼulmank saʼebʼ li qakutan? Relik chi yaal naq joʼkan. Naabʼalebʼ nekeʼluktaak xchʼool xbʼaan naq li naqakʼut chirix li Santil Hu narisi chi kutankil li xnaʼlebʼ li bʼalaqʼil paabʼal. Ebʼ laj kʼamolbʼe saʼebʼ li paabʼal nekeʼxkʼut naq li Yos naxrahobʼtesi li maaʼusebʼ xnaʼlebʼ saʼ xbʼalbʼa ut chi joʼkan nekeʼxsebʼesi ebʼ li kristiʼaan. Li nokookʼanjelak chiru li Jehobʼa li Xyosil li rahok naqaye naq tikʼtiʼ li naʼlebʼ aʼin. Ebʼ li paabʼal nekeʼxkʼut ajwiʼ naq wank kʼaru nakanaak chi yoʼyo naq nakamk junaq li kristiʼaan. Wi yaal raj aʼin, maakʼaʼ raj aj e naq teʼwakliiq wiʼ chik chi yoʼyo ebʼ li kamenaq. Abʼan, laaʼo naqakʼut naq ebʼ li naʼlebʼ aʼin moko chalenaq ta saʼ li Santil Hu. Joʼkan ajwiʼ, laaʼo inkʼaʼ naqakʼut naq ak xaqabʼanbʼil chixjunil li naqakʼul saʼ li qayuʼam joʼ nekeʼxkʼut li junchʼol chi paabʼal, naqakʼut bʼan naq laaʼo naru naqasikʼ kʼaru tqabʼaanu saʼ li qayuʼam ut naq laaʼo yaal qe ma tookʼanjelaq chiru li Yos malaj inkʼaʼ. Chanru nekeʼnaʼlebʼak ebʼ laj kʼamolbʼe saʼebʼ li paabʼal naq nekeʼrabʼi aʼin? Qʼaxal nekeʼjosqʼoʼk qikʼin.

11. Joʼ kixye li Jesús saʼ Juan 8:45-47, kʼaru naraj li Yos naq teʼxbʼaanu ebʼ laj kʼanjel chiru?

¹¹ Kʼaru ttenqʼanq aawe re naq inkʼaʼ tluktaaq laachʼool? Wi nakaara li yaal, tento taakʼulubʼa li naxye li Yos (taayaabʼasi Juan 8:45-47).  Maabʼaanu li kixbʼaanu laj Tza, maakanabʼ li yaal ut maatzʼeqtaana laapaabʼal (Juan 8:44). Li Yos naraj naq ebʼ laj kʼanjel chiru teʼxkʼam re rikʼin li Jesús, joʼkan naq naxye rehebʼ: «Chetzʼeqtaana li inkʼaʼ us, chapchooqex chi kaw rikʼin li us» (Rom. 12:9; Heb. 1:9, Wy).

12. Kʼaʼut naq naabʼalebʼ aj judiiy keʼluktaak xchʼool naq keʼril chanru kikamsiik li Jesús?

¹² Bʼar wank jun chik rehebʼ li xyaalal naq ebʼ laj judiiy xeʼluktaak xchʼool saʼ xkutankil li Jesús? Laj Pablo kixye: «Laaʼo naqapuktesi resil li Kriist kʼeebʼil chiru krus [“cheʼ”, TNM]. Aʼan tichkʼobʼaal choʼq rehebʼ laj Judiiy» (1 Cor. 1:23). Kʼaʼut keʼluktaak xchʼool? Xbʼaan naq, naq keʼril naq li Jesús kitʼuyubʼaak chiru cheʼ keʼxkʼoxla naq kaʼajwiʼ ebʼ laj maak ut ebʼ laj elqʼ xkʼulubʼebʼ aʼin, maawaʼ li Sikʼbʼil Ru (Deut. 21:22, 23).

13. Kʼaru inkʼaʼ xeʼraj xkʼebʼal reetal li xeʼtzʼeqtaanank re li Jesús?

¹³ Ebʼ laj judiiy li keʼxtzʼeqtaana li Jesús inkʼaʼ xeʼraj xkʼebʼal reetal naq li Jesús maakʼaʼ xmaak, naq yal kiqʼabʼaak saʼ maaʼusilal ut naq kirahobʼtesiik chi maakʼaʼ xyaalal. Yal xeʼxyoobʼ naq xeʼraqok aatin saʼ xbʼeen. Ebʼ li xninqal ru aj raqol aatin saʼ xbʼeenebʼ laj judiiy saʼ junpaat xeʼraqok aatin saʼ xbʼeen ut moko xeʼxbʼaanu ta joʼ naxye li chaqʼrabʼ (Luc. 22:54; Juan 18:24). Inkʼaʼ xeʼraj rabʼinkil chirix kʼaru naqʼabʼaak wiʼ chi moko xnawbʼal ma yaal tawiʼ li nayeemank chirix, ebʼ laj raqol aatin keʼxsikʼ bʼan «junaq yoobʼanbʼil aatin chirix li Jesus re xkʼeebʼal chi kamsiik». Saʼ xkʼabʼaʼ naq inkʼaʼ us xʼelk aʼan chiruhebʼ, li xyuwaʼil aj tij kixyal xbʼaanunkil naq li Jesús tixye junaq aatin re naq teʼruuq xtenebʼankil maak saʼ xbʼeen. Ut li chaqʼrabʼ naxye naq aʼin moko naruhank ta xbʼaanunkil (Mat. 26:59; Mar. 14:55-64). Naq li Jesús kiwakliik wiʼ chik chi yoʼyo, keʼxtoj «naabʼal li tumin rehebʼ laj puubʼ» re Roma li yookebʼ xkʼaakʼalenkil li muqlebʼaal kamenaq re naq teʼxyoobʼ junaq li tikʼtiʼ re xsikʼbʼal junaq xyaalal kʼaʼut maaʼani chik li Jesús aran (Mat. 28:11-15).

14. Kʼaru ak yeebʼil chaq chirix li xkamik li Sikʼbʼil Ru?

¹⁴ Kʼaru naxye li Santil Hu? Usta naabʼalebʼ aj judiiy inkʼaʼ nekeʼroybʼeni naq tkamsiiq li Sikʼbʼil Ru, qilaq li ak yeebʼil chaq chirix: «Joʼkan  naq tinkʼe xnaʼaj saʼ xyanqebʼ li xninqal ru winq ut tixwotz li sahilal rochbʼeenebʼ li wankebʼ xwankil, xbʼaan naq xqʼaxtesi ribʼ chi kamsiik ut xkʼeemank saʼ ajl saʼ xyanqebʼ laj maak. Relik chi yaal naq xriiqani li xmaak naabʼalebʼ chi poyanam ut xtijok, xʼelajink chirixebʼ laj qʼetol aatin» (Is. 53:12). Joʼkan naq inkʼaʼ naru naq tluktaaq xchʼoolebʼ laj Judiiy naq teʼril naq tkamsiiq li Jesús joʼ jun aj maak.

15. Kʼaru li naʼlebʼ li nayeemank chirixebʼ laj Testiiw naxluktesi xchʼool wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan?

¹⁵ Ma joʼkan nakʼulmank saʼebʼ li qakutan? Relik chi yaal naq joʼkan. Joʼ kixkʼul li Jesús, ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa nekeʼqʼabʼaak ajwiʼ ut naraqmank aatin saʼ xbʼeenebʼ chi maakʼaʼebʼ xmaak. Qilaq wiibʼ oxibʼ li eetalil. Chiruhebʼ li chihabʼ 1930 ut 1940, naabʼal sut xoowulak saʼebʼ li raqlebʼaal aatin re Estados Unidos re naq tooruuq xloqʼoninkil ru li Jehobʼa chi maaʼani tchʼiʼchʼiʼinq qe. Wiibʼ oxibʼ aj raqol aatin inkʼaʼ xeʼxmuq naq nokooʼeʼxtzʼeqtaana. Aran Quebec (Canadá), ebʼ li paabʼal ut ebʼ li nekeʼawabʼejink keʼxjunaji ribʼ re xrambʼal li qakʼanjel. Naabʼalebʼ laj puktesinel xeʼkʼeheʼk saʼ tzʼalam xbʼaan naq nekeʼxpuktesi resil li Xʼawabʼejilal li Yos. Ut saʼ li tenamit Alemania, ebʼ laj nazi xeʼxkamsi naabʼalebʼ li saaj li inkʼaʼ xeʼxtzʼeqtaana li Jehobʼa. Ut saʼ li tenamit Rusia, chiruhebʼ li chihabʼ li tojeʼ xeʼnumeʼk, naabʼalebʼ li hermaan xeʼkʼeheʼk saʼ tzʼalam xbʼaan naq nekeʼaatinak chirix li Santil Hu, ebʼ li nekeʼawabʼejink nekeʼxye naq li kʼanjel aʼin naxkʼam chaq raaxiikʼ saʼ xbʼeen li tenamit. Joʼkan ajwiʼ, saʼ xkʼabʼaʼ naq natawmank li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa saʼ li Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras saʼ ruso, xeʼxye naq naxkʼam chaq raaxiikʼ ut keʼxmaqʼ chiruhebʼ li hermaan li Santil Hu.

16. Joʼ naxye saʼ 1 Juan 4:1, kʼaʼut inkʼaʼ tqakanabʼ naq tooxbʼalaqʼi li tikʼtiʼ li nekeʼxye chirixebʼ laj kʼanjel chiru li Jehobʼa?

¹⁶ Kʼaru ttenqʼanq aawe re naq inkʼaʼ tluktaaq laachʼool? Tzʼil rix chiʼus li xkʼulmank. Saʼ li seeraqʼ li kixkʼe saʼ li tzuul, li Jesús kixye naq wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan teʼxyoobʼ aatin ut teʼxye «chixjunil li tikʼtiʼ» chirixebʼ li xtzolom (Mat. 5:11). Chixjunil li tikʼtiʼ aʼin chalenaq rikʼin laj Tza. Laj Tza naxbʼaanu naq ebʼ li xikʼ nokooʼeʼril teʼxjekʼi li tikʼtiʼ chirixebʼ li nekeʼxra li yaal (Apoc. 12:9, 10). Tzʼeqtaana li tikʼtiʼ aʼan, mixkʼe aaxiw ut maakanabʼ naq tixjukʼ laapaabʼal (taayaabʼasi 1 Juan 4:1).

17. Chanru tana keʼnaʼlebʼak wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan naq keʼril li kikʼulmank naq jayeʼq ma nakamsiik li Jesús?

¹⁷ Naq jun qʼoqyink chik ma nakamsiik li Jesús, jun rehebʼ li kabʼlaju chi apóstol kixqʼaxtesi saʼ ruqʼebʼ li xikʼ nekeʼilok re. Jun chik rehebʼ, oxibʼ sut kixye naq inkʼaʼ naxnaw ru li Jesús, ut chixjunilebʼ keʼxkanabʼ xjunes (Mat. 26:14-16, 47, 56, 75). Abʼan moko kisach ta xchʼool li Jesús naq kiril aʼin, xbʼaan naq ak xyeehom naq joʼkan tkʼulmanq (Juan 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32). Maare wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan li xeʼilok re aʼin xeʼluktaak xchʼool ut xeʼxkʼoxla: «Wi joʼkan xnaʼlebʼebʼ li xʼapóstol li Jesús, inkʼaʼ nawaj wank saʼ xyanqebʼ».

18. Kʼaru li propesiiy kitzʼaqlok ru naq jayeʼq ma nakamsiik li Jesús?

¹⁸ Kʼaru naxye li Santil Hu? Naabʼal chihabʼ rubʼelaj li xkʼulunik li Jesús saʼ li Ruuchichʼochʼ, li Jehobʼa ak kixye chaq saʼ li Raatin naq li Sikʼbʼil Ru tkʼayiiq chiru 30 tumin re plaat (Zac. 11:12, 13). Jun rehebʼ li ramiiw tqʼaxtesinq re (Sal. 41:10). Laj Zacarías kixtzʼiibʼa ajwiʼ: «Kamsi laj ilol ketomq, ut ebʼ li karneer teʼxchaʼchaʼi ribʼebʼ» (Zac. 13:7). Ebʼ li kristiʼaan li chaabʼilebʼ xchʼool inkʼaʼ raj teʼxtzʼeqtaana li Jesús naq teʼril chixjunil aʼin. Tkawuuq bʼan li xpaabʼalebʼ naq teʼril naq chixjunil li naxye li propesiiy kitzʼaqlok ru rikʼin li Jesús.

19. Kʼaru nekeʼxnaw li kristiʼaan li chaabʼilebʼ xchʼool?

 ¹⁹ Ma joʼkan nakʼulmank saʼebʼ li qakutan? Relik chi yaal naq joʼkan. Wiibʼ oxibʼ aj testiiw re li Jehobʼa li nawbʼilebʼ ru xeʼxkanabʼ li yaal, xeʼxtzʼeqtaana li Jehobʼa ut nekeʼxyal xqʼunbʼesinkil li junchʼol re naq teʼxbʼaanu ajwiʼ aʼan. Nekeʼroksi li Internet ut jalan chik li kʼanjelobʼaal re kʼehok esil, re xjekʼinkil li yibʼ aj naʼlebʼ, nekeʼxjalpaqi li yaal ut nekeʼxyoobʼ kʼiila tikʼtiʼ chiqix. Abʼan li chaabʼilebʼ xchʼool inkʼaʼ nekeʼtʼaneʼk saʼ ruqʼebʼ. Nekeʼxnaw bʼan naq li Santil Hu kixye naq aʼin tkʼulmanq (Mat. 24:24; 2 Ped. 2:18-22).

20. Kʼaru ttenqʼanq aawe re naq inkʼaʼ tateʼxbʼalaqʼi li xeʼxtzʼeqtaana li yaal? (2 Timoteo 4:4, 5).

²⁰ Kʼaru ttenqʼanq aawe re naq inkʼaʼ tluktaaq laachʼool? Tzol li Santil Hu rajlal kutan re xkawresinkil laapaabʼal, junelik chattijoq ut laatzʼaq aawu saʼ li kʼanjel li kixkʼe saʼ quqʼ li Jehobʼa (taayaabʼasi 2 Timoteo 4:4, 5). Wi kaw laapaabʼal, moko tatxuwaq ta naq taawabʼi li yibʼ aj esil (Is. 28:16). Laarahom chirix li Jehobʼa, chirix li Raatin ut chirixebʼ laawechpaabʼanel ttenqʼanq aawe re naq inkʼaʼ tateʼxbʼalaqʼi li xeʼxtzʼeqtaana li yaal.

21. Usta li xkʼihalil li kristiʼaan teʼxtzʼeqtaana li esil li naqakʼam rehebʼ, kʼaru chʼolchʼooq chiqu?

²¹ Saʼ xkutankilebʼ li apóstol, naabʼalebʼ xeʼluktaak xchʼool ut xeʼxtzʼeqtaana li Jesús. Abʼan naabʼalebʼ keʼpaabʼank re. Saʼ xyanqebʼ aʼan xwank tana jun rehebʼ li natzʼaqonk saʼ xyanqebʼ li xninqal ru aj raqol aatin saʼ xbʼeenebʼ laj judiiy joʼwiʼ «naabʼalebʼ laj tij» (Hech. 6:7; Mat. 27:57-60; Mar. 15:43). Joʼkan ajwiʼ nakʼulmank saʼebʼ li qakutan, chi miyon li poyanam nekeʼxpaabʼ li Jesús. Kʼaʼut? Xbʼaan naq nekeʼxnaw ut nekeʼxra li yaal li natawmank saʼ li Santil Hu. Li Raatin li Yos naxye: «Jwal wankebʼ saʼ tuqtuukilal ebʼ li nekeʼrahok re laachaqʼrabʼ; tik inkʼaʼ nekeʼtichkʼok» (Sal. 119:165).