NAʼLEBʼ RE TZOLOK 20
Michʼinaak qachʼool saʼ xkʼanjel li Yos
«Aw laawiyaj eqʼla, ut aw wiʼ chik ewu» (ECL. 11:6).
BʼICH 70 Busquemos a los merecedores
RUʼUJIL LI TZOLOM *
1. Kʼaru li eetalil kixkʼe li Jesús chiruhebʼ li xtzolom, ut kʼaru xeʼxbʼaanu ebʼ aʼan? (Chaawil li jalam u chiru li hu).
NAQ li Jesús kiwank saʼ Ruuchichʼochʼ, maajunwa kichʼinaak xchʼool saʼ li xkʼanjel li Yos, ut naraj naq ebʼ li xtzolom joʼkaʼan ajwiʼ teʼnaʼlebʼaq (Juan 4:35, 36). Naq li Jesús kiwank rikʼinebʼ li xtzolom, ebʼ aʼan keʼpuktesink chi anchalebʼ xchʼool (Luc. 10:1, Wy, 5-11, 17). Abʼan, chiru jun qʼehil inkʼaʼ chik xeʼraj puktesink xbʼaan naq kichapeʼk ut kikamsiik laj tzolol rehebʼ (Juan 16:32). Naq ak kiwakliik chi yoʼyo, li Jesús kixwaklesihebʼ xchʼool re naq inkʼaʼ teʼxkanabʼ puktesink. Ut, naq ak wank chik saʼ choxa, ebʼ li xtzolom kaw xeʼpuktesink joʼkan naq li xikʼ nekeʼilok rehebʼ xeʼxye: «Laaʼex xenujobʼresi Jerusalén rikʼin leekʼutum» (Hech. 5:28).
2. Chanru narosobʼtesi li Jehobʼa li puktesink?
2 Saʼ xkutankilebʼ li apóstol, li Jesús kixjolomi li puktesink, ut saʼ xkʼabʼaʼ li rosobʼtesihom li Jehobʼa naabʼalebʼ xeʼxkʼulubʼa li chaabʼil esil. Jun eetalil, saʼ li Pentecostés re li chihabʼ 33, oxibʼ mil tana li poyanam xeʼkubʼeek xhaʼ (Hech. 2:41). Ut kʼajoʼ naq xeʼtamk ebʼ li xtzolom li Jesús (Hech. 6:7). Abʼanan, li Jesús kixye naq naabʼalebʼ teʼxkʼulubʼa li chaabʼil esilal saʼ rosoʼjikebʼ li kutan (Juan 14:12; Hech. 1:8).
3, 4. a) Kʼaʼut nachʼaʼajkoʼk li puktesink saʼ wiibʼ oxibʼ li naʼajej? b) Kʼaru tqatzʼil rix saʼ li tzolom aweʼ?
3 Chiqajunilo naqayal qaqʼe re naq inkʼaʼ tchʼinaaq qachʼool saʼ li xkʼanjel li Yos. Wank naʼaj bʼarwiʼ moko chʼaʼaj ta li puktesink. Kʼaʼut? Xbʼaan naq naabʼalebʼ nekeʼraj tzolok chirix li Santil Hu, abʼan ebʼ li hermaan moko natzʼaqlok ta xhoonalebʼ joʼkan
naq wank sut ebʼ li nekeʼraj tzolok toj nekeʼroybʼeni naabʼal kutan re naq teʼtzoleʼq. Abʼan, saʼ jalan chik naʼajej nachʼaʼajkoʼk chiruhebʼ laj puktesinel, xbʼaan naq inkʼaʼ nekeʼxtaw ebʼ li kristiʼaan saʼ rochoch, ut wi nekeʼxtaw, inkʼaʼ nekeʼraj xtzolbʼal li Santil Hu.4 Wi wanko saʼ jun li naʼajej bʼarwiʼ nachʼaʼajkoʼk li puktesink, ebʼ li naʼlebʼ li tqatzol saʼ li tzolom aweʼ naru tooxtenqʼa. Tqatzʼil rix li nekeʼxbʼaanu wiibʼ oxibʼ li hermaan re naq teʼruuq chi aatinak rikʼin naabʼalebʼ li poyanam ut kʼaru tqabʼaanu re naq inkʼaʼ tchʼinaaq qachʼool saʼ li xkʼanjel li Yos usta inkʼaʼ teʼraj qabʼinkil.
MICHʼINAAK QACHʼOOL WI INKʼAʼ NAQATAWEBʼ
5. Kʼaru ebʼ li chʼaʼajkilal nekeʼxkʼul naabʼalebʼ laj Testiiw?
5 Naabʼalebʼ laj Testiiw nachʼaʼajkoʼk chiruhebʼ aatinak rikʼinebʼ li poyanam saʼebʼ li rochoch, xbʼaan naq wiibʼ oxibʼ wankebʼ saʼebʼ li xninqal ru ochoch li kʼaakʼalenbʼil chiʼus malaj chʼaʼaj li ok aran. Maare wank jun laj kʼaakʼalenel malaj jun li polisiiy li moko tixkanabʼ ta chi ok anihaq wi moko bʼoqbʼil ta xbʼaan junaq rehebʼ li wank saʼ li naʼajej aʼan. Saʼ jalan chik naʼajej, ebʼ li hermaan nekeʼpuktesink chirekabʼlal chi maakʼaʼ junaq chʼaʼajkilal, abʼanan moko kʼihebʼ ta li poyanam nekeʼxtaw saʼebʼ li rochoch. Wankebʼ ajwiʼ li hermaan li nekeʼpuktesink saʼebʼ li kʼalebʼaal malaj saʼebʼ li naʼaj li jwal najt nakanaak bʼarwiʼ moko kʼihebʼ ta li poyanam. Maare najt nekeʼbʼihajik re aatinak rikʼin junaq li poyanam, abʼan naq nekeʼwulak, maaʼani saʼ li rochoch. Ut wiʼ joʼkan naqakʼul, kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re naq inkʼaʼ tchʼinaaq qachʼool ut re naq tooruuq chi aatinak rikʼin naabʼalebʼ li poyanam?
6. Kʼaʼut naq juntaqʼeet li puktesink rikʼin li karibʼk?
6 Li Jesús kixjuntaqʼeeta li puktesink rikʼin li karibʼk (Mar. 1:17). Jun aj karinel maare naxnumsi naabʼal kutan ut maajun li kar naxchap, abʼan inkʼaʼ narahoʼk xchʼool, naxsikʼ bʼan kʼaru tixbʼaanu. Naxjal li hoonal, li naʼaj malaj li naʼlebʼ li naroksi re karibʼk. Kamaʼin ajwiʼ naru tqabʼaanu laaʼo saʼ li xkʼanjel li Yos. Qilaq wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li tooruuq xbʼaanunkil.
7. Kʼaru naru nakʼulmank wi nokoopuktesink saʼ jalan jalanq li hoonal?
7 Qajalaq li hoonal. Tooruuq chi aatinak rikʼin naabʼalebʼ li kristiʼaan wi nokoopuktesink saʼ li hoonal bʼarwiʼ naru naqatawebʼ saʼ rochoch. Li xyaalalil aʼan naq chixjunilebʼ nekeʼsutqʼiik saʼ rochoch. Naabʼalebʼ nekeʼpuktesink ewu malaj naq yook chi qʼoqyinoʼk xbʼaan naq nekeʼxtaw naabʼal li poyanam. Joʼkan ajwiʼ, saʼ li hoonal aʼan maare yamyokebʼ ru ut teʼraj aatinak qikʼin. Malaj tooruuq xbʼaanunkil li naxbʼaanu laj David jun li cheekel winq. Naq ak junpaat rokikebʼ chi puktesink, aʼan ut li hermaan nekeʼsutqʼiik wiʼ chik chi xtochʼbʼal li okebʼaal bʼarwiʼ maaʼani xʼelk xbʼeenwa. Naxye: «Nasach inchʼool rilbʼal naq naabʼal naqatawebʼ naq naqatochʼ xkaʼsutil li okebʼaal». *
8. Chanru tooruuq xyuʼaminkil li naxye saʼ Eclesiastés 11:6 naq tqabʼaanu li xkʼanjel li Yos?
8 Li xraqal li Santil Hu li naxjolomi li tzolom aweʼ naxjultika chiqu naq inkʼaʼ tqakanabʼ naq tchʼinaaq qachʼool (taayaabʼasi Eclesiastés 11:6). Laj David, li xooʼaatinak chirix saʼ li raqal wuqubʼ, inkʼaʼ kixkanabʼ naq tchʼinaaq li xchʼool. Inkʼaʼ kixkanabʼ xbʼaanunkil aʼin, toj reetal kixtaw jun li winq saʼ li rochoch li naraj xtzolbʼal li Santil Hu, ut kiyeheʼk re xbʼaan: «Waqxaqibʼ chihabʼ wokik saʼ li naʼajej aʼin, ut aʼin li xbʼeen sut naq nawil jun aj testiiw re li Jehobʼa xtochʼbʼal li rokebʼaal li wochoch». Laj David naxye: «Ninkʼe reetal naq, naq nekeʼbʼintaw ebʼ li poyanam saʼebʼ li rochoch, naabʼal rehebʼ nekeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esilal».
9. Kʼaru nekeʼxbʼaanu wiibʼ oxibʼ li hermaan re aatinak rikʼinebʼ li inkʼaʼ nekeʼxtaw saʼebʼ li rochoch?
9 Qajalaq li naʼajej. Wiibʼ oxibʼ aj puktesinel nekeʼxjal li naʼajej re puktesink re aatinak rikʼinebʼ li poyanam li inkʼaʼ nekeʼxtaw saʼ rochoch. Jun eetalil, saʼebʼ li naʼajej bʼarwiʼ wankebʼ li xninqal ru ochoch bʼarwiʼ inkʼaʼ naruhank puktesink chirekabʼlal, abʼan natawmank rusilal puktesink saʼebʼ li bʼe ut rikʼin ebʼ li kʼanjelobʼaal. Ut saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, ebʼ li hermaan nekeʼruuk chi aatinak rikʼinebʼ li poyanam li maajunwa raj xeʼruuk xtawbʼal saʼebʼ li rochoch. Naabʼal rehebʼ laj puktesinel nekeʼxkʼe reetal naq ebʼ li poyanam nekeʼraj aatinak malaj nekeʼxkʼulubʼa li tasal hu saʼebʼ li parke, saʼebʼ li kʼayil ut bʼarwiʼ wankebʼ li kʼayibʼaal. Laj Floiran jun aj ilol chʼuut re Bolivia, naxye: «Nokooxik saʼebʼ li kʼayil, saʼebʼ li tiʼeend ut naqatikibʼ 1:00 toj 3:00 re ewu, naq ebʼ laj kʼay moko jwal laatzʼebʼ ta chik ru. Us nokooʼelk naq nokooʼaatinak rikʼinebʼ li poyanam ut wank sut naqatikibʼ xtzolbʼalebʼ rikʼin li Santil Hu».
10. Kʼaru li naʼlebʼ tooruuq roksinkil re aatinak rikʼinebʼ chixjunil li poyanam?
10 Qajalaq li naʼlebʼ li naqoksi re puktesink. Qakʼoxlaq naq ak naabʼal sut xqayal aatinak rikʼin junaq li poyanam li wank saʼ li teep bʼarwiʼ nokoopuktesink. Naqasikʼ saʼ jalan jalanq li hoonal, abʼan inkʼaʼ naqataw saʼ li rochoch. Kʼaru chik li naʼlebʼ naru tqoksi? Li xKatarína jun li hermaan, naxseeraqʼi: «Nintzʼiibʼa li esilhu choʼq rehebʼ li kristiʼaan li inkʼaʼ nekeʼbʼintaw saʼebʼ li rochoch ut nintzʼiibʼa li xinye raj rehebʼ wi traj xeʼbʼintaw». Kʼaru naxkʼut chiqu aʼin? Naq tento tqoksi jalan jalanq li naʼlebʼ
re naq tooruuq chi aatinak rikʼinebʼ chixjunil li poyanam saʼ li teep bʼarwiʼ nokoopuktesink.MICHʼINAAK QACHʼOOL USTA INKʼAʼ NEKEʼRAJ QABʼINKIL
11. Kʼaʼut naq wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan inkʼaʼ nekeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esilal li naqapuktesi?
11 Wankebʼ inkʼaʼ nekeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esilal xbʼaan naq nekeʼxkʼoxla naq inkʼaʼ naʼajmank chiruhebʼ xnawbʼal ru li Yos chi moko xtzolbʼal li Santil Hu. Maare inkʼaʼ nekeʼxpaabʼ naq wank li Yos saʼ xkʼabʼaʼ chixjunil li rahilal li yook chi kʼulmank saʼ li Ruuchichʼochʼ ut inkʼaʼ nekeʼraj xtzolbʼal li Santil Hu xbʼaan naq nekeʼxkʼe reetal naq ebʼ laj kʼamolbʼe saʼebʼ li paabʼal inkʼaʼ nekeʼxyuʼami li nekeʼxkʼut. Wankebʼ chik jwal laatzʼebʼ ru saʼebʼ li xkʼanjel, rikʼinebʼ li xjunkabʼal malaj chirixebʼ li xchʼaʼajkilal ut inkʼaʼ nekeʼxkʼe reetal naq li Santil Hu naru tixtenqʼahebʼ. Kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re naq inkʼaʼ tchʼinaaq qachʼool naq naqakʼe reetal naq naabʼalebʼ li poyanam inkʼaʼ nekeʼxkʼe xwankil li naqapuktesi?
12. Chanru tooruuq xyuʼaminkil li naxye saʼ Filipenses 2:4 naq tqabʼaanu li xkʼanjel li Yos?
12 Qakʼehaq qachʼool chirixebʼ li kristiʼaan. Naabʼalebʼ li inkʼaʼ xeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esilal li naqapuktesi, moqon xeʼxkʼulubʼa xbʼaan naq xeʼxkʼe reetal naq laj puktesinel naxkʼe xchʼool chirixebʼ (taayaabʼasi Filipenses 2:4). Jun eetalil, laj David, li ak xooʼaatinak chirix, naxye: «Wi junaq li kristiʼaan inkʼaʼ naraj qabʼinkil, naqakʼula li Santil Hu malaj ebʼ li tasal hu ut naqayal xnawbʼal kʼaʼut nakʼoxlak chi joʼkaʼin». Ebʼ li kristiʼaan nekeʼxkʼe reetal naq naqakʼe qachʼool chirixebʼ. Maare tsachq saʼ xchʼoolebʼ li xqaye rehebʼ, abʼan chʼolchʼo naq li kʼaru inkʼaʼ tsachq saʼ xchʼoolebʼ aʼan chanru xeʼrekʼa ribʼ naq xqaatinahebʼ. Usta li poyanam inkʼaʼ nokooxkanabʼ chi aatinak, tooruuq xkʼutbʼesinkil rikʼin li qanaʼlebʼ ut li qabʼaanuhom naq naqakʼe qachʼool chirix.
13. Chanru tqabʼaanu re naq li esil li naqapuktesi tkʼanjelaq chiruhebʼ li poyanam?
13 Jun li naʼlebʼ li naru tqabʼaanu re xkʼutbʼesinkil naq naqakʼe qachʼool chirixebʼ li kristiʼaan aʼan naq naqasikʼ naq li chaabʼil esilal tkʼanjelaq ut twulaq chiruhebʼ. Jun eetalil, ma naqakʼe reetal junaq li naʼlebʼ li naxkʼutbʼesi naq wank ralal xkʼajol? Maare ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej nekeʼraj xnawbʼal li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu chirix chanru xkʼiresinkil ebʼ li kokʼal malaj naq twanq li sahil chʼoolejil saʼ li junkabʼal. Ut wi saʼ jun li okebʼaal naqil naq naabʼal li xkandaadil? Tooruuq chi aatinak rikʼin li poyanam chirix li raaxiikʼ ut li maaʼusilal li wank saʼ li ruuchichʼochʼ, ut tqachʼolobʼ chiru naq ebʼ li chʼaʼajkilal aʼan teʼsacheʼq ru chi junajwa. Maakʼaʼ naxye ani t-abʼinq qe,
abʼan qayalaq xkʼutbʼal chiru chanru ttenqʼaaq xbʼaan li Santil Hu. Li xKatarína, li xooʼaatinak chirix saʼ li raqal 10, naxye: «Ninkʼoxla chanru xinxtenqʼa li yaal». Chi joʼkan, inkʼaʼ naxuwak chi aatinak, ut ebʼ li poyanam nekeʼxkʼe reetal.14. Joʼ naxchʼolobʼ saʼ Proverbios 27:17, kʼaru rusilal naqataw naq nokoorochbʼeni junaq li hermaan saʼ li puktesink?
14 Qatawaq rusilal li tenqʼ li nekeʼxkʼe qe ebʼ li junchʼol. Saʼ xkutankilebʼ li apóstol, laj Pablo kixkʼut chiru laj Timoteo li naʼlebʼ li naroksi re puktesink ut re kʼutuk, ut kixye ajwiʼ re, naq troksi li naʼlebʼ aʼan re xtenqʼankilebʼ li junchʼol (1 Cor. 4:17). Joʼ laj Timoteo, tooruuq xtawbʼal qanaʼlebʼ rikʼinebʼ li hermaan li naabʼal xnawomebʼ chirix li puktesink (taayaabʼasi Proverbios 27:17). Qilaq li kixkʼul laj Shawn jun li hermaan, chiru jun qʼehil kiwank joʼ aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink bʼarwiʼ li xkʼihalil li poyanam kʼojkʼokebʼ xchʼool saʼebʼ li xpaabʼal. Kʼaru kitenqʼank re, re naq inkʼaʼ tchʼinaaq xchʼool? Naxye: «Junelik xinyal inqʼe re naq tinrochbʼeni junaq li hermaan saʼ li puktesink. Naqoksi li hoonal re wulak saʼ li jun chik ochoch re xchaabʼilobʼresinkil ru li naʼlebʼ li naqoksi re puktesink. Jun eetalil, naqajultika li kixye qe jun li kristiʼaan, ut moqon naqaye chan raj ru tqasume junaq chik wi joʼkan ajwiʼ tixye qe».
15. Kʼaʼut naq tento tootijoq naq tooʼelq chi puktesink?
15 Qatzʼaamaq qatenqʼ re li Jehobʼa. Naq tooxik chi puktesink, chootijoq chiru li Jehobʼa re naq tooxbʼeresi. Maakʼaʼ raj tooruuq xbʼaanunkil wi maakʼaʼ raj li xtenqʼ li santil musiqʼej qikʼin (Sal. 127:1; Luc. 11:13). Naq tqatzʼaama qatenqʼ re li Jehobʼa, qayehaq re chi chʼolchʼo ru. Jun eetalil, qatzʼaamaq re li Jehobʼa naq tooxtenqʼa chi xtawbʼal junaq li poyanam li chaabʼil xnaʼlebʼ ut naraj rabʼinkil li yaal. Ut moqon, qabʼaanuhaq li naʼajmank ut qapuktesihaq li chaabʼil esilal rehebʼ chixjunil li kristiʼaan.
16. Kʼaʼut us naq tootzoloq saʼ junesal re naq us tooʼelq saʼ li xkʼanjel li Yos?
16 Qakʼehaq qahoonal re tzolok saʼ junesal. Li Raatin li Yos naxye: «Teenaw xkʼeebʼal reetal kʼaru naraj li Yos: aʼ li bʼarwan us, nawulak chiru ut tzʼaqal re ru» (Rom. 12:2). Wi naqapaabʼ chi anchal qachʼool li yaal chirix li Yos, inkʼaʼ tooxuwaq chi aatinak chirix aʼin. Li xKatarína naxye: «Tojeʼ xinkʼe reetal naq tento tinkawresi linpaabʼal chirix wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naxkʼut li Santil Hu. Joʼkan naq xintzʼil rix chiʼus li naʼlebʼ li naxkʼutbʼesi naq wank jun laj Yobʼtesinel, naq li Santil Hu aʼan Raatin li Yos ut naq wank jun xmolam arin saʼ li Ruuchichʼochʼ». Li xKatarína naxye naq kixkawresi li xpaabʼal ut kixtaw xsahil xchʼool saʼ li puktesink naq kitzolok saʼ junesal.
KʼAʼUT NAQ INKʼAʼ NACHʼINAAK QACHʼOOL SAʼ XKʼANJEL LI YOS?
17. Kʼaʼut naq inkʼaʼ kichʼinaak xchʼool li Jesús saʼ li xkʼanjel li Yos?
17 Li Jesús inkʼaʼ kichʼinaak xchʼool ut junelik kipuktesink usta wankebʼ inkʼaʼ xeʼraj rabʼinkil. Kʼaʼut kixbʼaanu? Xbʼaan naq naxnaw naq naʼajmank chiruhebʼ xnawbʼal li yaal ut kiraj xtenqʼankil chixjunilebʼ. Naxnaw ajwiʼ naq wankebʼ li inkʼaʼ xeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esilal chirix li Xʼawabʼejilal li Yos, abʼan moqon teʼxkʼulubʼa. Joʼkan tzʼaqal kikʼulmank rikʼin li xjunkabʼal. Chiru li oxibʼ chihabʼ rikʼin waqibʼ po naq li Jesús kipuktesink, maajun rehebʼ li riitzʼin kiwank choʼq xtzolom (Juan 7:5). Abʼan, naq ak xwakliik chik chi yoʼyo, xeʼok joʼ aj paabʼanel (Hech. 1:14).
18. Kʼaʼut naq inkʼaʼ naqakanabʼ puktesink?
18 Inkʼaʼ naqanaw ani tixkʼulubʼa li yaal li naqapuktesi xbʼaan naq wankebʼ nekeʼbʼayk chi xkʼulubʼankil. Joʼkan ajwiʼ, ebʼ li inkʼaʼ nekeʼraj 1 Ped. 2:12).
qabʼinkil nekeʼxkʼe reetal li qachaabʼil naʼlebʼ ut qabʼaanuhom ut maare saʼ junaq kutan «teʼxnima xloqʼal li Yos» (19. Joʼ naxye saʼ 1 Corintios 3:6, 7, kʼaru tento chʼolchʼooq chiqu?
19 Usta laaʼo nokooʼawk ut nokootʼaqresink, tento naq chʼolchʼooq chiqu naq aʼ li Yos «li nakʼiiresink» re (taayaabʼasi 1 Corintios 3:6, 7). Laj Getahun jun li hermaan re Etiopía, naxye: «Numenaq 20 chihabʼ, kaʼajwiʼ laaʼin chaq laj Testiiw saʼ jun li naʼajej bʼarwiʼ joqʼeqil napuktesimank chaq li chaabʼil esilal. Abʼan anaqwan wankebʼ 14 aj puktesinel. Ak xeʼkubʼeek xhaʼ 13, ut saʼ xyanqebʼ aʼin wank li wixaqil ut oxibʼ li walal inkʼajol. Ut saʼebʼ li chʼutam nekeʼwulak tana 32 chi poyanam». Laj Getahun kʼajoʼ naq kisahoʼk xchʼool xbʼaan naq inkʼaʼ kixkanabʼ puktesink, kiroybʼeni bʼan naq li Jehobʼa tixkʼamebʼ chaq li poyanam li chaabʼilebʼ xchʼool saʼ li xmolam (Juan 6:44).
20. Kʼaʼut nayeemank naq chanchano ebʼ li nekeʼtenqʼank naq nakʼulmank junaq li rahilal?
20 Oxloqʼ chiru li Jehobʼa li xyuʼam li junjunq chi poyanam. Naxkanabʼ naq tookʼanjelaq rochbʼen li Ralal re xchʼutubʼankilebʼ li poyanam re li jalan jalanq chi tenamit naq toj maajiʼ nachalk li rosoʼjik (Ageo 2:7). Naq nokoopuktesink, chanchano ebʼ li nekeʼxik chi xtenqʼankil jun chʼuut chi poyanam li xeʼkanaak rubʼel chʼochʼ xbʼaan li uqʼul. Usta moko chixjunilebʼ ta nekeʼtawok re li kristiʼaan chi yoʼyo, abʼan wank xwankil li nekeʼxbʼaanu chixjunilebʼ. Joʼkaʼin ajwiʼ nakʼulmank rikʼin li puktesink: inkʼaʼ naqanaw jarubʼ li poyanam tooruuq xkolbʼal naq toj maajiʼ nasacheʼk ru li xruuchichʼochʼ laj Tza, abʼan li Jehobʼa naru naroksi yalaq ani qe re xtenqʼankilebʼ. Laj Andreas li wank Bolivia, naxye: «Ninnaw naq, naq junaq li poyanam naxnaw li yaal ut nakubʼeek xhaʼ, aʼin li rusilal li xkʼanjel chixjunilebʼ». Joʼkan bʼiʼ, qayalaq qaqʼe re naq inkʼaʼ tchʼinaaq qachʼool saʼ li xkʼanjel li Yos. Wi joʼkan tqabʼaanu, li Jehobʼa toorosobʼtesi ut li puktesink tixkʼe xsahil qachʼool.
BʼICH 66 Proclamemos las buenas noticias
^ párr. 5 Saʼ li tzolom aweʼ tqatzʼil rix wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li tooxtenqʼa re naq inkʼaʼ tchʼinaaq qachʼool saʼ li xkʼanjel li Yos usta wank sut ebʼ li poyanam maaʼanihebʼ saʼ rochoch malaj inkʼaʼ nekeʼraj qabʼinkil.
^ párr. 7 Naq yooqebʼ xbʼaanunkil li xkʼanjel li Yos li kitzʼilmank rix saʼ li tzolom aweʼ, chixjunilebʼ laj puktesinel tento naq teʼxkʼe reetal naq inkʼaʼ yooqebʼ chi xqʼetbʼal li xchaqʼrabʼ li tenamit naq teʼxpatzʼ li xkʼabʼaʼ ut li xnumril li xselular junaq li kristiʼaan.
^ párr. 60 CHʼOLOBʼANKIL LI JALAM U. (chalen taqeʼq toj taqʼa): Jun li sumal nekeʼpuktesink bʼarwiʼ chʼaʼaj xtawbʼalebʼ li poyanam saʼebʼ li rochoch. Maajun rehebʼ wank saʼ li rochoch. Li xbʼeen yook chi kʼanjelak, li xkabʼ wank rikʼin laj bʼanonel ut li rox yook chi loqʼok. Li sumal nekeʼxtaw li xbʼeen aj echal kabʼl naq nekeʼsutqʼiik wiʼ chik moqon. Nekeʼxtaw li xkabʼ aj echal kabʼl naq nekeʼpuktesink rikʼin li kʼanjelobʼaal chixkʼatq li bʼanlebʼaal. Ut nekeʼruuk aatinak rikʼin li rox aj echal kabʼl saʼ selular.