Sikʼ li naʼlebʼ

Sikʼ li xtusulal naʼlebʼ

Xjalam hu li naʼaj bʼarwiʼ nekeʼxkʼe li seeraqʼ ut li tzʼiibʼ li tʼuytʼu

1922: xnumeʼk jun siʼeent chihabʼ

1922: xnumeʼk jun siʼeent chihabʼ

«LI YOS, Aʼan xooxkʼe chi xqʼaxbʼal ru […] saʼ xkʼabʼaʼ li Qaawaʼ Jesukriist!» (1 Cor. 15:57). Aʼin li xraqal li Santil Hu re li chihabʼ 1922, li kitenqʼank rehebʼ li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu naq teʼosobʼtesiiq xbʼaan naq tiikebʼ xchʼool. Li Jehobʼa kirosobʼtesihebʼ laj puktesinel aʼin chiru li chihabʼ aʼan. Kirosobʼtesihebʼ naq xeʼok risinkil chi huhil ebʼ li tasal hu ut roksinkil li raay re xyeebʼal resil li Xʼawabʼejilal. Chiru ajwiʼ li chihabʼ aʼan, kikʼutunk naq li Jehobʼa kirosobʼtesi li xtenamit. Li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu xeʼxchʼutubʼ ribʼ saʼ jun li nimla chʼutam aran Cedar Point (Ohio, Estados Unidos). Li nimla chʼutam aʼin, kixte li bʼe re li xmolam li Jehobʼa toj saʼebʼ li qakutan.

«SACHAMIL QACHʼOOL XOOKANAAK»

Naq yook chi numtaak ebʼ laj puktesinel, naʼajmank naabʼal li tasal hu. Saʼ Betel re Brooklyn (Nueva York, Estados Unidos) nekeʼrisi chi huhil li hu Laj Kʼaakʼalehom ut Ajsi aawu!, abʼan ebʼ li hermaan toj nekeʼroksi jalan chik naʼajej re risinkil chi huhil li hu li kaw rix. Xbʼaan naq moko naabʼal ta li hu rajlal po, kiʼok chi chʼaʼajkoʼk li puktesink. Li hermaan Rutherford kixpatzʼ re li hermaan Robert Martin, li najolomink re li naʼajej bʼarwiʼ nekeʼrisi li hu chi huhil, wi naru teʼrisi chi huhil ajwiʼ ebʼ li tasal hu.

Li naʼaj bʼarwiʼ naʼisimank chi huhil ebʼ li hu saʼ Concord, re Brooklyn (Nueva York)

Li hermaan Martin naxye: «Sachamil qachʼool xookanaak, aʼin naraj xyeebʼal naq tento tqate junaq chik li naʼajej bʼarwiʼ tqisi chi huhil ebʼ li hu». Ebʼ li hermaan xeʼxtoʼoni jun li ochoch saʼ Concord, ajl 18, saʼ Brooklyn ut xeʼxtaw li kʼanjelobʼaal li naʼajmank chiruhebʼ.

Moko chixjunil ta nekeʼsahoʼk saʼ xchʼool rikʼin aʼin. Li najolomink re jun li naʼajej bʼarwiʼ naqisi chaq chi huhil ebʼ li hu, kiwulak rilbʼal li akʼ naʼajej ut kixye: «Arin wank jun li kʼanjelobʼaal li jwal chaabʼil ut maaʼani eere naxnaw roksinkil. Naq tnumeʼq waqibʼ po, maakʼaʼaq chik aj e aʼin».

«Chanchan naq yaal li naxye, chan li hermaan Martin, abʼan inkʼaʼ nekeʼxkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Qaawaʼ; xbʼaan naq aʼan junelik wank qikʼin». Yaal li kixye li hermaan Martin: rajlal kutan ak yook chi isimank 2,000 li hu rikʼin li kʼanjelobʼaal aʼin.

Ebʼ laj kʼanjel wankebʼ chixkʼatq jun li kʼanjelobʼaal bʼarwiʼ naʼisimank li hu chi huhil

NAʼOKSIMANK LI RAAY RE PUKTESINK

Ebʼ laj kʼanjel chiru li Jehobʼa, moko kaʼaj tawiʼ nekeʼrisi chi huhil ebʼ li tasal hu, xeʼok ajwiʼ roksinkil jun chik li naʼlebʼ re xkʼebʼal chi naweʼk li chaabʼil esil: li raay. Saʼ domingo 26 re febrero 1922, li hermaan Rutherford kiʼaatinak xbʼeen sut saʼ raay. Li xseeraqʼ naxkʼabʼaʼi «Makachʼin xkʼihalebʼ li kristiʼaan li yoʼyokebʼ anaqwan maajunwa teʼkamq» saʼ li raay KOG re Los Ángeles (California, Estados Unidos).

25,000 tana li kristiʼaan xeʼrabʼi li seeraqʼ aʼin. Wankebʼ xeʼxtaqla ebʼ li esilhu re bʼanyoxink. Saʼ xyanq aʼin, wank laj Willard Ashford, li wank Santa Ana (California). Aʼan kixbʼanyoxi re li hermaan Rutherford li xseeraqʼ. Aʼan naxye: «Wi moko joʼkaʼin ta raj kixkʼe li seeraqʼ, rikʼin oxibʼ li yaj saʼ ochoch inkʼaʼ raj ajwiʼ xooruuk rabʼinkil, usta nachʼ rikʼin li qochoch kixkʼe raj li seeraqʼ».

Saʼ xnumikebʼ li xamaan, naabʼal chik li seeraqʼ xeʼrisi saʼ li raay. Saʼ xraqik li chihabʼ, li hu The Watch Tower (Laj Kʼaakʼalehom) kixye naq 300,000 tana xeʼrabʼi li esil saʼ li raay.

Li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu xeʼsahoʼk saʼ xchʼool naq naabʼalebʼ xeʼrabʼi li esil. Joʼkan naq xeʼxyiibʼ xnaʼaj jun li raay saʼ Staten Island, li moko najt ta wank chiru Betel re Brooklyn. Saʼ xnumikebʼ li chihabʼ, li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu teʼroksi li raay, WBBR, re xyeebʼal resil li Xʼawabʼejilal li Yos.

«ADV»

Li hu The Watch Tower re 15 re junio 1922 kixye naq twanq jun li nimla chʼutam saʼ Cedar Point (Ohio) 5 toj 13 re septiembre 1922. Sa saʼ xchʼoolebʼ yookebʼ chi wulak saʼ Cedar Point li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu.

Saʼ li seeraqʼ re xkʼulbʼalebʼ li ulaʼ, li hermaan Rutherford kixye: «Ninpaabʼ chi anchal linchʼool naq li Qaawaʼ […] trosobʼtesi li nimla chʼutam aʼin ut tixbʼaanu naq t-abʼimanq resil saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ». Ebʼ li junchʼol chik aj kʼehol seeraqʼ re li nimla chʼutam nekeʼxwaklesi xchʼool ebʼ li hermaan re naq teʼpuktesinq.

Li xeʼwulak saʼ li nimla chʼutam saʼ li chihabʼ 1922 saʼ Cedar Point (Ohio)

Saʼ viernes 8 re septiembre, 8,000 tana li kristiʼaan xeʼok saʼ li naʼajej re rabʼinkil li xseeraqʼ li hermaan Rutherford. Nekeʼroybʼeni naq tixchʼolobʼ li xyaalal li tzʼiibʼ «ADV», li wank chiruhebʼ li xhu. Naq xeʼchunlaak, xeʼxkʼe reetal jun nimla naayl li bʼotbʼo ru saʼ xbʼeen li naʼaj bʼarwiʼ tixkʼe li seeraqʼ. Laj Arthur Claus, li nachalk Tulsa (Oklahoma, Estados Unidos) kixsikʼ bʼar tchunlaaq re rabʼinkil chiʼus li seeraqʼ, xbʼaan naq saʼebʼ li kutan aʼan moko naʼoksimank ta ebʼ li micrófono chi moko ebʼ li bʼosiin.

«Maajun li aatin naqakol»

Re naq maaʼani tchʼiʼchʼiʼinq, li najolomink re li chʼutam kixye naq maaʼani naru naʼok naq yooqebʼ xkʼebʼal li seeraqʼ. 9:30 re eqʼla, li hermaan Rutherford, kiʼok xyeebʼal li raatin li Jesús li natawmank saʼ Mateo 4:17: «Li xnimajwal wankilal li choxa ak nachʼ wank». Kiʼaatinak chirix chanru ebʼ li kristiʼaan teʼrabʼi resil li Xʼawabʼejilal li Yos, kixye: «Li Jesús kixye naq saʼ li xkʼulunik wiʼ chik, twanq jun li qʼolok, bʼarwiʼ teʼokenq laj kʼanjel chiru, li tiikebʼ xchʼool».

Li hermaan Claus, li chunchu chi rabʼinkil li seeraqʼ, naxye: «Maajun li aatin naqakol». Abʼan, inkʼaʼ sa kirekʼa ribʼ ut tento xʼelk chirix kabʼl. Kixbʼaanu usta inkʼaʼ naraj, xbʼaan naq naxnaw naq inkʼaʼ chik t-oksiiq.

Moqon, sa chik narekʼa ribʼ. Naxye, naq yook chi sutqʼiik bʼarwiʼ chunchukebʼ, kirabʼi naq nekeʼxpoqʼpoqʼi ruqʼebʼ. Ut aʼin kixsahobʼresi xchʼool. Kixye naq, wi tento txik saʼ ruʼuj li ochoch tixbʼaanu re naq truuq rabʼinkil li xtzʼaqobʼ li seeraqʼ. Wank 23 chihabʼ re, ut kixtaw bʼar ttaqeʼq. Teeto bʼarwiʼ naʼok li saqenk ut naq kinachʼok kixkʼe reetal naq naru narabʼi chiʼus li seeraqʼ.

Moko xjunes ta wank laj Arthur. Wankebʼ li ramiiw ajwiʼ saʼ li ruʼuj li ochoch. Jun rehebʼ aʼin laj Frank Johnson, kixpatzʼ re: «Ma wank junaq laaqʼesnal chʼiichʼ?».

Heeheʼ, chan laj Arthur.

Chi joʼkaʼin kisumeek li qatij, chan laj Frank. Ma nakaawil li nimla naayl li bʼotbʼo ru? Aʼan jun eetalil, chapcho xbʼaanebʼ li klaʼuux. Abʼi chiʼus li tixye laj raqol aatin. a Naq tixye «yehomaq, yehomaq…», taaset li kaahibʼ chi laas aʼan.

Ak liist li xchʼiichʼ laj Arthur, yook roybʼeninkil li tixye li hermaan Rutherford. Naq raqeʼk re li xseeraqʼ li hermaan Rutherford, rikʼin sahil chʼoolejil ut chi anchal xchʼool, kixye saʼ kawil kuxej: «Tiikaqex ut laʼaqex li tzʼaqal aj testiiw choʼq re li Qaawaʼ. Meekanabʼ xyalbʼal eeqʼe toj reetal tsachmanq Babilonia. Yehomaq resil li chaabʼil esil yalaq bʼar. Tento tnawmanq naq li Jehobʼa aʼan li Yos ut li Jesukriist aʼan li Awabʼej saʼ xbʼeen chixjunil li awabʼej. Li kutan aʼin qʼaxal wank xwankil. Kʼehomaq reetal li awabʼej ak yook chi Awabʼejink. Laaʼex laj yehol esil chirix aʼin. Joʼkan naq, yehomaq, yehomaq, yehomaq resil chirix li Awabʼej ut li Xʼawabʼejilal».

Laj Arthur naxye naq rochbʼen jalan chik ebʼ li hermaan xeʼxset li laas, ut timil timil kikʼubʼeek li naayl. Li tzʼiibʼ naxye: «Yehomaq resil chirix li Awabʼej ut li Xʼawabʼejilal». «ADV» aʼan li xbʼeen oxibʼ chi tzʼiibʼ re li aatin advertise, saʼ inglés li naraj xyeebʼal «yehomaq».

LI KʼANJEL LI WANK XWANKIL

Li nimla chʼutam li kiwank Cedar Point, kixtenqʼa ebʼ laj puktesinel re xkʼebʼal chiʼubʼej xyeebʼal resil chirix li Xʼawabʼejilal li Yos, ut li xeʼtzʼaqonk chi anchalebʼ xchʼool, sahebʼ saʼ xchʼool chi kʼanjelak. Jun aj colportor (anaqwan nayemank re laj kʼamolbʼe saʼ li puktesink) re Oklahoma naxye: «Nokoopuktesink bʼarwiʼ nekeʼxsikʼ chaq rubʼel chʼochʼ li pek chanchan li ruʼuj xaml ut aran wank naabʼal li nebʼaʼil». Kixye naq nekeʼrabʼi li esil saʼ li hu The Golden Age (Ajsi aawu!), nekeʼok chi yaabʼak. Saʼ wiibʼ oxibʼ chi aatin kixye: «Nasahoʼk saʼ qachʼool xkʼojobʼankilebʼ xchʼool».

Li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu, xeʼxkʼe reetal li kixye li Jesús saʼ Lucas 10:2: «Li qʼolom naabʼal, aʼut ebʼ laj kʼanjel inkʼaʼ kʼihebʼ». Saʼ xraqik li chihabʼ aʼan, chʼolchʼo chiruhebʼ naq aajel ru xyeebʼal li esil chirix li Xʼawabʼejilal li Yos saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ.

a Wank sut nayeemank re li hermaan Rutherford «laj raqol aatin» xbʼaan naq wank sut nakʼanjelak joʼ aj raqol aatin saʼ Misuri (Estados Unidos).