Sikʼ li naʼlebʼ

Sikʼ li xtusulal naʼlebʼ

1923: xnumeʼk jun siʼeent chihabʼ

1923: xnumeʼk jun siʼeent chihabʼ

LI HU The Watch Tower (Laj Kʼaakʼalehom) 1 re enero 1923 kixye: «Naabʼal naqoybʼeni choʼq re li chihabʼ 1923». «Jun loqʼlaj maatan xkʼebʼal chi naweʼk li yaal […] chiruhebʼ li rahebʼ saʼ xchʼool ut xkʼutbʼal chiruhebʼ naq chi seebʼ tjalaaq li qawanjik». Chiru li chihabʼ aʼan, li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu keʼxjal chanru nekeʼxloqʼoni ru li Jehobʼa saʼebʼ li chʼutam, li nimla chʼutam ut li puktesink. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, xʼok chi kʼutunk li junajil li wank saʼ xtenamit li Yos toj saʼebʼ li qakutan.

EBʼ LI CHʼUTAM XEʼXKAWRESI LI JUNAJIL

Jun xtusulal li kutan rikʼin li xraqal li Santil Hu ut ebʼ li ajl re li bʼich

Chiru li chihabʼ aʼan, li xmolam li Jehobʼa kixjal ebʼ li naʼlebʼ li kitenqʼank rehebʼ li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu re naq teʼxloqʼoni ru li Jehobʼa saʼ junajil. Li hu The Watch Tower kixtikibʼ xchʼolobʼankil li raqal li naʼoksimank saʼ li Chʼutam re Tijok, Bʼichank ut Puktesink li nabʼaanumank rajlal xamaan. Joʼkan ajwiʼ, li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu keʼxyiibʼ jun xtusulal li kutan li naxchʼolobʼ li raqal li natzʼilmank rajlal xamaan ut jun li bʼich li naʼoksimank rajlal kutan, li teʼruuq xbʼichankil naq teʼtzoloq saʼ junesal malaj joʼ junkabʼal.

Chiruhebʼ li chʼutam, li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu nekeʼxchʼolobʼ kʼaru xeʼxkʼul saʼ li puktesink, nekeʼyoxink chiru li Jehobʼa, nekeʼbʼichank malaj nekeʼtijok. Li xʼEva Barney, li kikubʼeek xhaʼ saʼ 1923 naq wank oʼlaju chihabʼ re, kixye: «Wi junaq naraj xchʼolobʼankil kʼaru kixkʼul saʼ li puktesink, naxaqliik ut naʼok xyeebʼal “Nawaj raj xbʼanyoxinkil re li Qaawaʼ xbʼaan li rusilal li kixkʼut chiwu. . . ”». Wiibʼ oxibʼ li hermaan jwal nekeʼwulak chiru xyeebʼal li xeʼxkʼul saʼ li puktesink. Li xBarney kixye: «Li qahermaan Godwin, li cheek chik, kʼajoʼ nawulak chiru bʼanyoxink chiru li Qaawaʼ. Abʼan, naq li rixaqil naxkʼe reetal naq li hermaan li yook xbʼeresinkil li chʼutam natitzʼk naxkelo li xtʼikr li hermaan Godwin ut aʼan nachunlaak».

Jun sut rajlal po, ebʼ li chʼuut nekeʼxbʼaanu jun li Chʼutam re Tijok, Bʼichank ut Puktesink, li jwal loqʼ. Li hu The Watch Tower 1 re abril 1923 kixye li nabʼaanumank: «Yiijach re li chʼutam t-oksimanq re xchʼolobʼankil kʼaru kikʼulmank saʼ li puktesink ut re xwaklesinkil xchʼoolebʼ li nekeʼkʼanjelak […]. Naqakʼoxla naq xbʼaanunkil aʼin naxkawresi li qamiiwil chiqibʼil qibʼ».

Ebʼ li chʼutam aʼin, kʼajoʼ kixtenqʼa laj Charles Martin, jun aj kʼanjel (malaj puktesinel) li wank bʼeleelaju chihabʼ re, li wank Vancouver (Canadá). Kixye: «Aran xintzol kʼaru tinye chirekabʼlal. Rajlal wank ani naxchʼolobʼ kʼaru kixkʼul saʼ li puktesink chirekabʼlal. Aʼin xinxtenqʼa re xnawbʼal kʼaru tinye ut re sumenk naq inkʼaʼ nekeʼraj abʼink».

LI PUKTESINK KIXKAWRESI LI JUNAJIL

Li hu Bulletin 1 re mayo 1923

Ebʼ li kutan re puktesink kitenqʼank re naq ebʼ li hermaan teʼwanq saʼ junajil. Li hu The Watch Tower 1 re abril 1923 kixye: «Re naq toowanq saʼ junajil saʼ li qakʼanjel […], saʼ li martes 1 re mayo 1923 toopuktesinq chiqajunilo. Aʼin tbʼaanumanq li xbʼeen martes re rajlal po […]. Chixjunilebʼ li wankebʼ saʼ li chʼuut tento naq teʼtzʼaqonq saʼ li kʼanjel aʼin».

Li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu li jwal saajebʼ, nekeʼpuktesink ajwiʼ. Li xHazel Burford, li wank waqlaju chihabʼ re saʼ 1923, kixye: «Li hu Bulletin naxchʼolobʼ ebʼ li eetalil li tento tkanaaq saʼ qachʼool. a Rochbʼeen linyuwaʼchin rajlal nintzʼaqonk chi anchal inchʼool saʼebʼ li kʼanjel aʼin». Abʼan li xHazel chi maakʼaʼ saʼ xchʼool kixtaw jun li inkʼaʼ nawulak chiru naq tixbʼaanu li kʼanjel aʼin: «Jun li hermaan li cheek chik inkʼaʼ naraj naq tinʼaatinaq chirix linpaabʼal. Saʼebʼ li kutan aʼan, wankebʼ li inkʼaʼ nekeʼxtaw ru naq li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu saʼ xyanq aʼin ebʼ “li saaj winq ut ebʼ li saaj ixq” tento naq teʼtzʼaqonq saʼ li kʼanjel re xkʼebʼal xloqʼal laj Yobʼtesinel» (Sal. 148:​12, 13, Wy). Abʼan aʼan inkʼaʼ kixkanabʼ puktesink. Saʼ xnumikebʼ li chihabʼ kitzʼaqonk saʼ li xkabʼ Tzolok saʼ Galaad ut kiwank joʼ li taqlanbʼilebʼ saʼ jalan chik tenamit aran Panamá. Moqon ebʼ li hermaan aʼin, xeʼxjal kʼaru nekeʼxkʼoxla chirixebʼ li saaj ut li puktesink.

EBʼ LI NIMLA CHʼUTAM KEʼXKAWRESI LI JUNAJIL

Ebʼ li nimla chʼutam kixbʼaanu naq ebʼ li hermaan teʼwanq saʼ junajil. Saʼ naabʼal rehebʼ li nimla chʼutam aʼin nawank ebʼ li kutan re xik chi puktesink. Jun eetalil, saʼ li nimla chʼutam re Winnipeg, Canadá, chixjunilebʼ li xeʼtzʼaqonk xeʼbʼoqeʼk re puktesink saʼ li tenamit aʼan saʼ li 31 re marzo. Chaabʼil xeʼelk saʼ li kutan re puktesink. Saʼ jun chik li nimla chʼutam li kibʼaanumank saʼ Winnipeg saʼ li 5 re agosto re li chihabʼ aʼan, keʼwulak tana 7,000 poyanam. Maajunwa xʼilmank naabʼalebʼ li poyanam saʼ jun li nimla chʼutam aran Canadá.

Chalen 18 toj 26 re agosto 1923, saʼ Los Ángeles (California) kibʼaanumank jun li nimla chʼutam li wank xwankil. Naabʼal xamaan rubʼelaj, ebʼ laj kʼehol esil xeʼxye naq t-uxmanq jun li nimla chʼutam ut li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu xeʼxqʼaxtesi numenaq 500,000 li bʼoqlebʼaal esil. Joʼkan ajwiʼ xeʼxletz chirixebʼ li xkaar ut ebʼ li kamiʼoneet ebʼ li hu re xbʼoqbʼalebʼ li kristiʼaan saʼ li nimla chʼutam.

Li nimla chʼutam saʼ 1923 re li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu (Los Ángeles)

Saʼ li sábado 25 re agosto, li hermaan Rutherford kixkʼe jun li seeraqʼ li naxkʼabʼaʼi «Ebʼ li karneer ut ebʼ li chibʼaat» bʼarwiʼ kixchʼolobʼ naq «ebʼ li karneer» aʼanebʼ li kristiʼaan li chaabʼilebʼ xnaʼlebʼ ut teʼwanq saʼ li Ruuchichʼochʼ naq tchʼinaʼusoʼq. Joʼkan ajwiʼ kixye naq tbʼaanumanq jun li kʼanjel li naxkʼabʼaʼi «Qʼusuk» bʼarwiʼ naʼaatinak chirix li bʼalaqʼil paabʼal ut naxwaklesi xchʼoolebʼ li kristiʼaan li chaabʼilebʼ xchʼool re naq teʼelq saʼ «li nimla tenamit Babilonia» (Apoc. 18:​2, 4). Moqon kiʼelk chi huhil li kʼanjel li tbʼaanumanq ut saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu keʼxqʼaxtesi chi miyon li reetalil ebʼ li hu aʼin.

«Xbʼaanunkil aʼin naxkawresi li qamiiwil chiqibʼil qibʼ»

Saʼ xraqik li nimla chʼutam, numenaq 30,000 li poyanam keʼrabʼi li seeraqʼ li kixkʼe li hermaan Rutherford li naxkʼabʼaʼi «Chixjunil li tenamit yookebʼ chi xik Armagedón, abʼan chi miyon li yoʼyokebʼ anaqwan maajunwa teʼkamq». Saʼ xkʼabʼaʼ naq nekeʼroybʼeni naq naabʼal teʼwulaq, li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu xeʼxtoʼoni li Coliseo de Los Ángeles, jun li estadio li tojeʼ xeʼxyiibʼ. Re naq chaabʼil t-abʼimanq li kʼanjel, ebʼ li hermaan xeʼroksi li kʼanjelobʼaal re yaabʼ kuxej re li estadio, jun li kʼanjelobʼaal li toj akʼ. Joʼkan ajwiʼ naabʼalebʼ li kristiʼaan xeʼrabʼi li kʼanjel saʼ raay.

LI KʼANJEL NAKʼIIK SAʼ CHIXJUNIL LI RUUCHICHʼOCHʼ

Saʼ 1923 kikʼiik li qakʼanjel saʼ África, Europa, India ut Sudamérica. Saʼ India laj Adavimannathu Joseph, li sumsu ut wank waqibʼ li ralal xkʼajol, kitenqʼank re xyiibʼankil ebʼ li qatasal hu saʼ hindi, tamil, telugu ut urdu.

Laj William Brown ut li xjunkabʼal

Saʼ Sierra Leona, laj Alfred Joseph ut laj Leonard Blackman xeʼtzʼiibʼak saʼ li nimla molam aran Brooklyn (Nueva York) re xpatzʼbʼal xtenqʼ. Saʼ li 14 re abril 1923, ebʼ li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu xeʼxkʼul xsumenkil li xeʼxpatzʼ. Laj Alfred kixye: «Saʼ jun qoqʼyink re li kutan sábado xinkʼul jun li bʼoqom li inkʼaʼ raj nawoybʼeni». Li kibʼoqok chaq we kixye: «Ma laaʼat li xattzʼiibʼak saʼ li Sociedad Watch Tower re xpatzʼbʼal aj puktesinel?». «Joʼkan» kichaqʼok laj Alfred. «Laaʼin xineʼxtaqla» chan. Re ani aj e li yaabʼ kuxej aʼan? Re laj William Brown. Tojeʼ kisutqʼiik aran Caribe rochbʼeen li rixaqil li xʼAntonia ut wiibʼ li xrabʼin, li xLouise ut li xLucy. Ebʼ li hermaan moko naabʼal ta hoonal xeʼroybʼeni re naq teʼxnaw ru saʼ kristiʼaanil.

Laj Alfred kixye: «Saʼ li jun chik kutan, naq yookin xtzʼilbʼal rix li Santil Hu rochbʼeen laj Leonard joʼ naqabʼaanu rajlal xamaan kiwulak jun li winq aʼ laj William Brown. Jwal naxra li yaal joʼkan naq kiraj xkʼebʼal jun li seeraqʼ saʼ li jun chik kutan». Toj maajiʼ jun po naq li hermaan Brown kixqʼaxtesi chixjunil li tasal hu li kixkʼam rikʼin. Saʼ junpaat kixkʼul 5,000 ebʼ li tasal hu ut moqon kiʼajmank chiru xkomon. Abʼan choʼq rehebʼ li kristiʼaan moko aj yakonel ta tasal hu. Saʼ chixjunil li xyuʼam joʼ aj kʼanjel chiru li Jehobʼa junelik naroksi li Santil Hu naq nakʼehok seeraqʼ joʼkan naq nawbʼil ru joʼ laj Brown re li Santil Hu.

Li Betel re Magdeburgo chiru tana li chihabʼ 1923

Abʼanan li qamolam li wank Barmen (Alemania) jwal kachʼin kikanaak ut li tenamit jayeʼq kiʼechaniik xbʼaanebʼ laj puubʼ re Francia. Li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu xeʼxtaw ebʼ li ochoch aran Magdeburgo li jwal chaabʼil re risinkil chi huhil ebʼ li qatasal hu. Saʼ li 19 re junio ebʼ li hermaan xeʼxchoy xkʼulankil chixjunil, joʼ li kʼanjelobʼaal re risinkil chi huhil li tasal hu ut xeʼqʼaxonk saʼ li akʼ Betel re Magdeburgo. Jun kutan chik naq ak kiyeemank re li nimla molam naq li akʼ Betel kiqʼaxonk, ebʼ laj kʼehol esil keʼxye naq Francia kirechani li tenamit Barmen. Ebʼ li hermaan xeʼrekʼa naq osobʼtesinbʼilebʼ ut kolbʼilebʼ xbʼaan li Jehobʼa.

Laj George Young rochbʼeen li xSarah Ferguson (saʼ laanim) ut li xchaq li xSarah

Laj George Young kixsut chixjunil Brasil re xkʼebʼal chi naweʼk li chaabʼil esil. Aran kixxaqabʼ jun molam ut kixtiqibʼ risinkil li hu The Watch Tower saʼ portugués. Chiru wiibʼ oxibʼ po, kixqʼaxtesi numenaq 7,000 li tasal hu. Li xSarah Ferguson kʼajoʼ kisahoʼk xchʼool naq li hermaan Young kirulaʼani li xjun kabʼal. Chalen 1899 ak naxyaabʼasi li hu The Watch Tower abʼan maajiʼ raj naru kubʼeek xhaʼ. Naq ak kinumeʼk wiibʼ oxibʼ po xwulajik laj George Young, aʼan ut li xkaahibʼ ralal xkʼajol keʼkubʼeek xhaʼ.

«CHOOKʼANJELAQ CHIRU LI YOS CHI SA UT CHI ANCHAL QACHʼOOL»

Saʼ xraqik li chihabʼ aʼan, li hu The Watch Tower 15 re diciembre 1923 kixchʼolobʼ chanru keʼxkʼulubʼa li naʼlebʼ li kijalmank saʼebʼ li chʼutam, li puktesink ut ebʼ li nimla chʼutam. Kixye: «Nakʼutunk naq li yookebʼ chi tzolok […] kawebʼ saʼ li xpaabʼal […]. Qakʼehaq chiqix li kʼanjelobʼaal re yalok ut chookʼanjelaq chiru li Yos chi sa ut chi anchal qachʼool chiru li chihabʼ aʼin li ok re chi tiklaak».

Choʼq rehebʼ li nekeʼtzolok chaq chirix li Santil Hu li tkʼulmanq saʼ li chihabʼ 1924 inkʼaʼ tsachq saʼ xchʼoolebʼ. Ebʼ li hermaan re li nimla molam re Brooklyn ak wiibʼ oxibʼ po rokikebʼ chi kʼanjelak saʼ jun li naʼajej li nakanaak Staten Island. Keʼraqeʼk xyiibʼankil saʼ xtiklajik 1924. Ebʼ li naʼajej aʼin keʼkʼanjelak re naq teʼwanq saʼ junajil ebʼ li hermaan ut re xkʼebʼal chi naweʼk li esil joʼ maajunwa xbʼaanumank.

Li xaqabʼanbʼilebʼ chi kabʼlak aran Staten Island

a Anaqwan nakʼabʼaʼiik Xhuhil li qachʼutam Qayuʼam ut Qakʼanjel joʼ aj Paabʼanel.