1, 2. Joʼ naxye saʼ 1 Timoteo 6:20, kʼaru raj tento tixbʼaanu laj Timoteo?

NAQ junaq li kristiʼaan wank rikʼin junaq li kʼaʼaq re ru li qʼaxal wank xwankil, wank sut naxkʼe re jalan chik re naq aʼan tkʼulanq re. Jun eetalil, maare tixkʼe li xtumin saʼ li xoklebʼaal tumin re naq us wanq ut chi joʼkan maaʼani t-elqʼanq re malaj tsachq chiru. Chi joʼkaʼin naqataw ru kʼaru naraj xyeebʼal xkanabʼankil saʼ ruqʼ junaq li kristiʼaan junaq li kʼaʼaq re ru li qʼaxal wank xwankil chiqu.

² (Taayaabʼasi 1 Timoteo 6:20). Li apóstol Pablo kixjultika re laj Timoteo naq kikʼeheʼk saʼ ruqʼ jun li naʼlebʼ li qʼaxal wank xwankil: xnawbʼal li tzʼaqal yaal chirix li rajom li Yos choʼq rehebʼ li kristiʼaan. Li Jehobʼa kixkʼe ajwiʼ saʼ ruqʼ laj Timoteo xpuktesinkil li aatin ut xbʼaanunkil li xkʼanjel joʼ «aj puktesinel re li Chaabʼil Esilal» (2 Tim. 4:2, 5). Laj Pablo kixye re laj Timoteo naq chirilaq li kʼebʼil saʼ ruqʼ xbʼaan li Jehobʼa. Li Yos naxkʼe ajwiʼ saʼ quqʼ li naʼlebʼ li qʼaxal wank xwankil. Kʼaru ebʼ li naʼlebʼ aʼan? Ut, kʼaʼut naq tento tqilebʼ chiʼus?

3, 4. Bʼar wank wiibʼ oxibʼ xyaalal kʼaʼut naq qʼaxal wank xwankil li yaal li natawmank saʼ li Santil Hu?

³ Saʼ xkʼabʼaʼ li xnimal rusilal, li Jehobʼa kixkʼe chiqanaw kʼaru tzʼaqal naraj xyeebʼal li yaal li natawmank saʼ li Raatin. Li naʼlebʼ aweʼ qʼaxal wank xwankil xbʼaan naq naxkʼut chiqu chanru toowanq saʼ amiiwil rikʼin li Jehobʼa ut chanru tqataw li sahil chʼoolejil. Naq naqakʼulubʼa ebʼ li loqʼlaj naʼlebʼ aʼin ut naqayuʼami, naqakol qibʼ chiru li bʼalaqʼil naʼlebʼ ut li muxuk ibʼ (1 Cor. 6:9-11).

⁴ Qʼaxal wank ajwiʼ xwankil li yaal li natawmank saʼ li Raatin  li Jehobʼa xbʼaan naq aʼan kaʼajwiʼ naxkʼe chixnawebʼ li kristiʼaan li nekeʼxkubʼsi ribʼ ut «nekeʼxkʼutbʼesi rikʼin li xnaʼlebʼeb» naq nekeʼraj xnawbʼal ru (Hech. 13:48). Ebʼ li kristiʼaan aʼan nekeʼxkʼulubʼa naq saʼebʼ li qakutan li Yos naroksi li moosej tiik xchʼool ut wank xnaʼlebʼ re xkʼutbʼal chiqu li yaal li natawmank saʼ li Raatin (Mat. 11:25; 24:45). Inkʼaʼ naru naqataw ru li yaal li natawmank saʼ li Raatin li Yos wi maaʼani ttenqʼanq qe. Xnawbʼal kʼaru naraj xyeebʼal qʼaxal loqʼ chiru junaq chik naʼlebʼ (Prov. 3:13, 15).

5. Kʼaru chik kixkʼe saʼ quqʼ li Jehobʼa?

⁵ Li Jehobʼa kixkʼe ajwiʼ saʼ quqʼ xkʼutbʼal li yaal chirix aʼan ut chirix li rajom chiruhebʼ li kristiʼaan (Mat. 24:14). Qʼaxal wank xwankil li naqapuktesi xbʼaan naq naxtenqʼa ebʼ li kristiʼaan chi tzʼaqonk saʼ li xjunkabʼal li Jehobʼa ut naru nekeʼxtaw li junelik yuʼam (1 Tim. 4:16). Maakʼaʼ naxye joʼnimal naqabʼaanu, yooko chi tzʼaqonk saʼ li xnimal ru kʼanjel li nabʼaanumank saʼebʼ li qakutan (1 Tim. 2:3, 4). Qʼaxal oxloqʼ tzʼaqonk saʼ li xkʼanjel li Yos! (1 Cor. 3:9).

6. Kʼaru xeʼxkʼul wiibʼ oxibʼ aj paabʼanel naq xeʼxkanabʼ roxloqʼinkil li qʼaxal wank xwankil?

⁶ Wiibʼ oxibʼ aj paabʼanel li xeʼwank chaq saʼ xkutankil laj Timoteo moko oxloqʼ ta chik chiruhebʼ tzʼaqonk saʼ xkʼanjel li Yos. Jun eetalil, laj Demas kʼajoʼ naq kixra li ruuchichʼochʼ aʼin, joʼkan naq kixtzʼeqtaana kʼanjelak rochbʼen laj Pablo (2 Tim. 4:10). Chanchan naq laj Figelo ut laj Hermógenes xeʼxkanabʼ puktesink xbʼaan naq nekeʼxuwak naq teʼrahobʼtesiiq joʼ laj Pablo (2 Tim. 1:15). Laj Himeneo, laj Alejandro ut laj Fileto xeʼxtzʼeqtaana li yaal ut li Yos (1 Tim. 1:19, 20; 2 Tim. 2:16-18). Ebʼ li winq aʼin chanchan naq chiru jun qʼehil kawebʼ chaq li xpaabʼal, abʼan xeʼxkanabʼ roxloqʼinkil li qʼaxal wank chaq xwankil.

7. Kʼaru ebʼ li raʼal naroksi laj Tza re naq tootʼaneʼq saʼ ruqʼ?

⁷ Kʼaru li raʼal naroksi laj Tza re naq tqakanabʼ roxloqʼinkil li kʼebʼil saʼ quqʼ xbʼaan li Jehobʼa? Qilaq wiibʼ oxibʼ rehebʼ. Naroksi li ajsibʼaal u, li raay, li Internet malaj jalan chik re xkʼebʼal chi naweʼk li naʼlebʼ li naru naxbʼaanu naq tqakoqʼ malaj tqachʼabʼ li yaal. Naroksi ajwiʼ li minok u malaj li rahobʼtesink re naq t-oq qaxiw ut tqakanabʼ puktesink. Ut naxyal qabʼalaqʼinkil re naq tqakʼe qachʼool chi rabʼinkil li «nachalk saʼ [li] bʼalaqʼil naʼlebʼ» li nekeʼxkʼut li xeʼxtzʼeqtaana li Yos ut re naq tqakanabʼ li yaal (1 Tim. 6:20, 21).

8. Kʼaru naqatzol chirix li kixkʼul laj Daniel?

⁸ Wi inkʼaʼ naqabʼaanu weent, naru naq timil timil naqakanabʼ li yaal. Qilaq li kixkʼul laj Daniel, * aʼan qʼaxal nawulak chaq chiru bʼatzʼunk saʼ li kʼanjelobʼaal chʼiichʼ. Aʼan naxye: «Maare  10 chihabʼ wank we naq xintikibʼ bʼatzʼunk saʼ li kʼanjelobʼaal chʼiichʼ. Saʼ xtiklajik moko yibʼ ta ru li ninbʼatzʼune chaq. Abʼan, timil timil xinʼok chi xbʼatzʼunenkil bʼarwiʼ nakʼutunk li raaxiikʼ ut li xnaʼlebʼ li maaʼus aj musiqʼej». Wank sut kibʼatzʼunk 15 hoor chiru li kutan. Laj Daniel naxseeraqʼi: «Chʼolchʼo chiwu naq li bʼatzʼunk aʼin ut li hoonal li nawoksi yook innajtobʼresinkil rikʼin li Jehobʼa. Abʼanan, xkawuuk injolom, xinkʼoxla naq moko aajel ta ru naq tinyuʼami li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu». Aʼin naxkʼut chiqu naq li kʼaru naqasikʼ re rajsinkil wiʼ qu, saʼ junpaat naru naxbʼaanu naq tqakanabʼ li yaal. Wi joʼkan raj tkʼulmanq, naru nasach chiqu li naʼlebʼ li qʼaxal wank xwankil li kixkʼe saʼ quqʼ li Jehobʼa.

9. Joʼ naxye saʼ 1 Timoteo 1:18, 19, kʼaru li eetalil kiroksi laj Pablo re xjuntaqʼeetankil laj Timoteo?

⁹ (Taayaabʼasi 1 Timoteo 1:18, 19). Laj Pablo kixjuntaqʼeeta laj Timoteo rikʼin jun aj puubʼ, ut kixye re: «Chayal aaqʼe chi xbʼaanunkil li chaabʼil kʼanjel aʼin», malaj naq chixyalaq xqʼe chi yalok. Abʼan, li yalok aweʼ moko saʼ tibʼelej ta, saʼ musiqʼej bʼan. Kʼaʼut naru naqaye naq joʼ aj paabʼanel chanchano ebʼ laj puubʼ saʼ li yalok? Joʼ xsoldaad li Kriist, kʼaru ebʼ li chaabʼil naʼlebʼ tento tqayuʼami? Li eetalil li kiroksi laj Pablo naxkʼut chiqu oobʼ li naʼlebʼ li tento tqabʼaanu re naq junelik kaw chapchooq qabʼaan li yaal. Qilaq bʼar wank rehebʼ.

10. Kʼaru naraj xyeebʼal xloqʼoninkil ru li Yos, ut kʼaʼut aajel ru xbʼaanunkil aʼin?

¹⁰ Qaloqʼoniq ru li Yos. Jun chaabʼil aj puubʼ inkʼaʼ natzʼeqtaanank. Naxyal xqʼe chi xkolbʼal rix li naxra malaj li oxloqʼ chiru. Laj Pablo kixwaklesi xchʼool laj Timoteo re naq tixkʼe xqʼe chi xloqʼoninkil ru li Yos, aʼan naraj xyeebʼal: xraabʼal li Yos ut inkʼaʼ xtzʼeqtaanankil (1 Tim. 4:7). Wi qʼaxal naqara li Yos, qʼaxal t-alaaq saʼ qachʼool xchapbʼal chi kaw li yaal (1 Tim. 4:8-10; 6:6).

11. Kʼaʼut naq tento tqakʼaytesi qibʼ chi xbʼaanunkil li us?

¹¹ Qakʼaytesiq qibʼ. Wi junaq aj puubʼ naraj naq kawresinbʼilaq re li yalok, tento naq tixkʼaytesi ribʼ chi xbʼaanunkil li xkʼanjel. Laj Timoteo kiruuk chi xbʼaanunkil li xkʼanjel joʼ xsoldaad li Kriist saʼ xkʼabʼaʼ naq kixpaabʼ li naʼlebʼ li kikʼeheʼk re xbʼaan laj Pablo naq tento tixtzʼeqtaana li tzʼaj aj naʼlebʼ li narataw li tibʼelej, naq tento tixyuʼami li chaabʼil naʼlebʼ ut naq tento twanq saʼ komonil rikʼinebʼ li rechpaabʼanel (2 Tim. 2:22). Abʼan, tento raj naq tixkʼaytesi ribʼ chi xbʼaanunkil aʼin. Ut laaʼo, tento ajwiʼ tqakʼaytesi qibʼ chi xbʼaanunkil aweʼ wi naqaj xqʼaxbʼal ru li tzʼaj aj naʼlebʼ li narataw li qatibʼel (Rom. 7:21-25). Joʼkan ajwiʼ, tento naq tqakʼaytesi qibʼ chi xbʼaanunkil li us wi naqaj risinkil chiqix li najteril yuʼam ut xtiqibʼankil qibʼ rikʼin li akʼ yuʼam (Efes. 4:22, 24). Ut naq lubʼluko, maare naqamin qu re xik saʼebʼ li chʼutam (Heb. 10:24, 25).

12. Kʼaru ttenqʼanq qe re naq tqanaw kʼutuk chiʼus chirix li Santil Hu?

¹² Wi junaq aj puubʼ naraj roksinkil chiʼus ebʼ li xkʼanjelobʼaal re yalok, tento naq rajlal yooq xkawresinkil ribʼ. Kamaʼin ajwiʼ tqabʼaanu laaʼo, tento tqanaw roksinkil chiʼus li Raatin li Yos (2 Tim. 2:15). Saʼebʼ li qachʼutam naqatzol wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ chirix chanru xbʼaanunkil aʼin. Abʼan, wi naqaj naq ebʼ li kristiʼaan teʼxtaw ru naq li yaal li natawmank saʼ li Santil Hu qʼaxal wank xwankil, tento naq tqatzʼil rix li Santil Hu saʼ junesal. Tento naq tqoksi li Santil Hu re xkawubʼresinkil li qapaabʼal. Abʼan moko kaʼaj tawiʼ tqayaabʼasi, tento ajwiʼ tqakʼoxla rix ebʼ li raqal li naqayaabʼasi ut tqatzʼil rix li naxchʼolobʼ li qatasal hu chirix aʼin re naq chi joʼkan tqataw ru chiʼus ut tqanaw xchʼolobʼankil (1 Tim. 4:13-15). Chi joʼkan, tooruuq roksinkil  li Santil Hu re xkʼutbʼal li yaal chiruhebʼ li junchʼol. Moko kaʼaj tawiʼ naqaj xyaabʼasinkil junaq li raqal rehebʼ, naqaj bʼan xtenqʼankilebʼ re naq teʼxtaw ru ut re naq teʼxkʼe reetal li rusilal li naxkʼam chaq saʼ li xyuʼamebʼ. Joʼkan bʼiʼ, wi rajlal naqatzʼil rix li Santil Hu, tqanaw kʼutuk chiʼus (2 Tim. 3:16, 17).

13. Joʼ naxchʼolobʼ saʼ Hebreos 5:14, kʼaʼut naq tento tqanaw roksinkil chiʼus li qakʼaʼuxl?

¹³ Qoksihaq chiʼus li qakʼaʼuxl. Junaq aj puubʼ tento naq saʼ junpaat tixkʼe reetal li naru naxkʼe saʼ rahilal li xyuʼam ut tixkol ribʼ chiru. Kamaʼin ajwiʼ tqabʼaanu laaʼo, tento tqakʼe reetal bʼar wank ebʼ li naʼlebʼ li naru nokooxkʼe saʼ rahilal ut tqakol qibʼ chiru (taayaabʼasi Hebreos 5:14; Prov. 22:3). Jun eetalil, tento tqasikʼ chiʼus rikʼin kʼaru tqajsi wiʼ qu. Rajlal, ebʼ li naʼlebʼ li nekeʼxnumsi saʼ li tele ut saʼebʼ li pelikula (movies), naʼilmank li muxuk ibʼ. Joʼ aj paabʼanel naqatzʼeqtaana ebʼ li ajsibʼaal aweʼ, xbʼaan naq timil timil naru naxbʼaanu naq tqakanabʼ xraabʼal li Jehobʼa. Chʼolchʼo chiqu naq li Yos xikʼ naril li muxuk ibʼ ut naq ebʼ li kristiʼaan li nekeʼyuʼamink re li tzʼaj aj naʼlebʼ aʼin, nekeʼxrahobʼtesi li xjunxaqalil ut nekeʼxrahobʼtesi ajwiʼ ebʼ li junchʼol (Efes. 5:5, 6).

14. Chanru kitenqʼaak laj Daniel naq kiroksi chiʼus li xkʼaʼuxl?

¹⁴ Laj Daniel, li xooʼaatinak wiʼ saʼ li raqal 8, kixkʼe reetal naq moko us ta bʼatzʼunk saʼ li kʼanjelobʼaal chʼiichʼ bʼarwiʼ nakʼutunk li raaxiikʼ ut li xnaʼlebʼ li maaʼus aj musiqʼej. Kixsikʼ xtenqʼ saʼ Watchtower Library re naq truuq xkanabʼankil li yibʼ aj naʼlebʼ aʼan. Kʼaru rusilal kixtaw? Kixkanabʼ xbʼatzʼunenkil li bʼatzʼunk saʼ li kʼanjelobʼaal chʼiichʼ bʼarwiʼ nakʼutunk li yibʼ aj naʼlebʼ, kixkanabʼ bʼatzʼunk saʼ Internet ut kixkanabʼ wank saʼ amiiwil rikʼin jalan chik aj bʼatzʼunel. Laj Daniel naxye: «Xinkanabʼ bʼatzʼunk saʼ li kʼanjelobʼaal chʼiichʼ ut xinʼok roksinkil linhoonal chi xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ chirix kabʼl malaj wank saʼ komonil rikʼinebʼ li wechpaabʼanel». Anaqwan laj Daniel aʼan jun cheekel winq ut aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink.

15. Kʼaʼut naq xiwxiw li bʼalaqʼil esil?

¹⁵ Joʼ kixbʼaanu laj Timoteo, laaʼo ajwiʼ tento tqataw ru naq xiwxiw li naʼlebʼ li nekeʼxjekʼi ebʼ li xeʼxtzʼeqtaana li Yos (1 Tim. 4:1, 7; 2 Tim. 2:16). Jun eetalil, maare teʼxyal xjekʼinkil li tikʼtiʼ chirixebʼ li qechpaabʼanel malaj teʼxyal xbʼaanunkil naq twiibʼanq li qachʼool chirix li xmolam li Jehobʼa. Ebʼ li bʼalaqʼil naʼlebʼ aʼin naru naxkʼe  saʼ raaxiikʼ li qapaabʼal. Moobʼalaqʼiik xbʼaan! Kʼaʼut? Xbʼaan naq chalenaq rikʼinebʼ li «poʼjenaqebʼ xkʼaʼuxl, ut maakʼaʼ li yaal rikʼinebʼ», aʼanebʼ nekeʼraj naq toochoqinq ut toowechʼinq rikʼinebʼ (1 Tim. 6:4, 5). Ebʼ aʼan nekeʼraj naq tqapaabʼ li tikʼtiʼ li nekeʼxye ut naq inkʼaʼ tqakʼojobʼ li qachʼool chirixebʼ li qechpaabʼanel.

16. Kʼaru ebʼ li naʼlebʼ tento tqatzʼeqtaana?

¹⁶ Qakʼehaq qachʼool. «Joʼ xchaabʼil soldaad li Kristo Jesus», laj Timoteo tento raj tixkʼe xchʼool chirix li xkʼanjel li Yos ut inkʼaʼ chirix li junkabʼlal malaj jalan chik naʼlebʼ (2 Tim. 2:3, 4). Joʼ laj Timoteo, miqakanabʼ naq li xrahinkil ru li kʼaʼaq re ru tixbʼaanu naq inkʼaʼ chik tqakʼe qachʼool chirix li xkʼanjel li Yos. Li «nabʼalaqʼink wiʼ li bʼihomal» naru naxbʼaanu naq inkʼaʼ chik tqara li Jehobʼa, inkʼaʼ chik tqoxloqʼi li Raatin ut inkʼaʼ chik tqaj xwotzbʼal li naxye rikʼinebʼ li junchʼol (Mat. 13:22). Tento naq sahaq saʼ qachʼool kaʼajwiʼ rikʼin li naʼajmank saʼ li qayuʼam, ut qoksihaq li qahoonal ut li qametzʼew re xsikʼbʼal «xbʼenwa li xnimajwal awabʼejihom li Yos» (Mat. 6:22-25, 33).

17, 18. Kʼaru naru naqabʼaanu re xkolbʼal rix li qapaabʼal?

¹⁷ Qakawresiq qibʼ re naq saʼ junpaat toonaʼlebʼaq. Junaq aj puubʼ tento naq tixkawresi ribʼ re naq tixnaw kʼaru xbʼaanunkil naq tchalq junaq li rahilal saʼ xbʼeen. Wi naqaj rilbʼal chiʼus li kʼaru kixkʼe saʼ quqʼ li Jehobʼa, tento naq saʼ junpaat toonaʼlebʼaq naq tqakʼe reetal junaq li naʼlebʼ li naru nokooxkʼe saʼ chʼaʼajkilal. Kʼaru ttenqʼanq qe re naq saʼ junpaat toonaʼlebʼaq? Xkʼoxlankil rix rubʼelaj kʼaru tqabʼaanu naq tqakʼe reetal junaq li naʼlebʼ li naru nokooxkʼe saʼ chʼaʼajkilal.

¹⁸ Jun eetalil, naq junaq li poyanam naraj xtʼanbʼal junaq li mamaʼ cheʼ, xbʼeenwa tento tixsikʼ bʼar tixkol ribʼ. Kʼaʼut? Xbʼaan naq, naq yooq chi tʼaneʼk li cheʼ, tixnaw bʼar t-aanilaq saʼ junpaat re xkolbʼal ribʼ. Kamaʼin ajwiʼ tqabʼaanu laaʼo wi naq yooko roksinkil li Internet, yooko rilbʼal junaq li pelikula malaj junaq li naʼlebʼ saʼ tele, ut nakʼutunk li xnaʼlebʼebʼ li xeʼxtzʼeqtaana li Yos, li muxuk ibʼ malaj li raaxiikʼ, tento tqasikʼ bʼar tqakol qibʼ saʼ junpaat. Wi ak kawresinbʼilo, saʼ junpaat tqanaw kʼaru tqabʼaanu re xkolbʼal rix li qapaabʼal ut re naq saqaq ru li qachʼool chiru li Jehobʼa (Sal. 101:3; 1 Tim. 4:12).

19. Kʼaru ebʼ li osobʼtesink tqataw wi naqil chiʼus li kʼebʼil saʼ quqʼ xbʼaan li Jehobʼa?

¹⁹ Joʼ aj paabʼanel, tento naq tqil chiʼus li kʼebʼil saʼ quqʼ xbʼaan li Jehobʼa: aʼan li loqʼlaj naʼlebʼ li natawmank saʼ li Santil Hu ut naq nokooruuk xwotzbʼal rikʼinebʼ li junchʼol. Wi naqabʼaanu aʼin, tuqtuuq ru li qachʼool, tqataw xyaalal li qayuʼam, ut sahaq saʼ qachʼool chi xtenqʼankilebʼ li junchʼol re naq teʼxnaw ru li Jehobʼa. Rikʼin li xtenqʼ li Jehobʼa, tooruuq rilbʼal chiʼus li kʼebʼil saʼ quqʼ (1 Tim. 6:12, 19).