Xpatzʼom ebʼ laj ilol hu

Chʼolchʼo naxye li Santil Hu chirix li kikʼ joʼkan naq, kʼaru nekeʼxkʼoxla ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa chirix roksinkil li xkikʼel saʼ li bʼaneʼk?

Chixjunilebʼ laj paabʼanel tento teʼxkʼe xchʼool chi xpaabʼankil li naxye li Santil Hu ut inkʼaʼ kaʼajwiʼ chirix li nekeʼraj malaj li naxye laj bʼanonel chirix li bʼaneʼk. Saʼ li naʼlebʼ aʼin kaʼajwiʼ naʼokenk li Jehobʼa ut aʼan.

Li Jehobʼa li kiyobʼtesink qe, chi chʼolchʼo ru kixye naq inkʼaʼ naru tqatzeka li kikʼ (Génesis 9:​3, 4). Saʼ li Chaqʼrabʼ li kixkʼe rehebʼ laj Israel kixchʼolobʼ kʼaru tbʼaanumanq rikʼin li kikʼ naq kixye: «Xbʼaan naq chixjunil li wank xyuʼam yoʼyo saʼ xkʼabʼaʼ li kikʼ ut laaʼin xinkʼe eere li xkikʼel saʼ xbʼeen li artal, re naq rikʼin li kikʼ aʼan texruuq laaʼex chi xkolbʼal rix leeyuʼam». Kʼaru tkʼulmanq wi junaq li kristiʼaan tixkamsi junaq li xul re xtzekankil? Li Yos kixye: «Xbʼenwa tento tixhoy chaq li xkikʼel ut tixkʼe chʼochʼ saʼ xbʼeen» a (Levítico 17:​11, 13, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). Li Jehobʼa naabʼal sut kixye li chaqʼrabʼ aʼin (Deuteronomio 12:​16, 24; 15:23). Jun li hu chirixebʼ laj Judiiy kixye chirix li Xchaqʼrabʼ laj Moisés: «Naq inkʼaʼ naru xxokbʼal li kikʼ tento bʼan thoymanq saʼ chʼochʼ re naq maaʼani ttzekanq re». Maajun aj Israel truuq rukʼbʼal, xxokbʼal malaj roksinkil li xkikʼel junaq chik li wank xyuʼam xbʼaan naq li yuʼam re li Yos.

Kikanabʼamank xpaabʼankil li xchaqʼrabʼ laj Moisés naq kikamk li Mesiiy. Abʼanan li Yos toj oxloqʼ naril li kikʼ. Ebʼ li apóstol keʼxye rehebʼ laj paabʼanel naq cheʼxkolaq «ribʼ chiru [...] li kikʼ». Li chaqʼrabʼ aʼin jwal wank xwankil xbʼaan naq aʼin juntaqʼeet ajwiʼ rikʼin xkolbʼal ribʼebʼ chiru li koʼbʼeetak yumbʼeetak ut xloqʼoninkil li jalanil yos (Hechos 15:​28, 29, SBG; 21:25). Chirix li xkabʼ nimla yalok u kitikibʼamank roksinkil li kikʼ, abʼan ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa ak chʼolchʼo chiruhebʼ naq aʼin moko naxchap ta ribʼ rikʼin li naxye li Santil Hu. b

Maare junaq laj bʼanonel tixye re junaq li yaj naq trisi bʼayaq li xkikʼel wiibʼ oxibʼ xamaan rubʼelaj naq toj maajiʼ nachoʼeʼk re naq truuq roksinkil saʼ li choʼeʼk, wi naʼajmank. Abʼanan aʼin moko naxchap ta ribʼ rikʼin li naxye saʼ Levítico ut Deuteronomio. Li kikʼ inkʼaʼ txokmanq, tento bʼan tqʼaxtesimanq chiru li Yos. Yaal naq moko wanko ta rubʼel xwankil li Xchaqʼrabʼ laj Moisés, abʼan ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa nekeʼroxloqʼi li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu ut chʼolchʼo chiruhebʼ naq tento teʼxkol ribʼebʼ «chiru [...] li kikʼ». Joʼkan naq moko nekeʼxsi ta chi moko nekeʼxkʼula re naq teʼruuq roksinkil moqon li kikʼ li tento raj «kihoymank». Li naʼlebʼ aʼin moko naxchap ta ribʼ rikʼin li xchaqʼrabʼ li Yos.

Wank wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li nekeʼxbʼaanu laj bʼanonel chirix li kikʼ li maakʼaʼ naxye li Santil Hu chirix. Jun eetalil, naabʼalebʼ laj paabʼanel nekeʼxkanabʼ naq teʼxtzʼil rix li xkikʼel xbʼaan naq nekeʼxnaw naq moqon thoymanq. Abʼan wank chik li naʼlebʼ li toj naʼajmank xtzʼilbʼal rix.

Jun eetalil, saʼ jun li choʼeʼk naʼisimank bʼayaq xkikʼel junaq li yaj ut nataqlamank saʼ jun li kʼanjelobʼaal ut saʼ li hoonal ajwiʼ aʼan nayukʼimank li xkikʼel li yaj rikʼin li bʼan, moqon li kikʼ li kitaqlamank saʼ li kʼanjelobʼaal nakʼemank wiʼ chik saʼ li xjunxaqalil li yaj, li naʼlebʼ aʼin naxkʼabʼaʼi hemodilución. Saʼ jun li choʼeʼk naq natzʼeqeʼk xkikʼel junaq li yaj nakʼemank saʼ jun li kʼanjelobʼaal bʼarwiʼ nasaabʼesimank ut nakʼemank wiʼ chik re li yaj, li naʼlebʼ aʼin naxkʼabʼaʼi recuperación de sangre. Wank jun chik li naʼlebʼ li nabʼaanumank jalan chiru aʼin, li xkikʼel junaq li yaj nataqlamank saʼ jun li kʼanjelobʼaal li nakʼanjelak joʼ li qaanm, li pospoʼoy malaj li kenqʼ. Wank jun chik li naʼlebʼ li nabʼaanumank, li kikʼ nataqlamank saʼ jun li kʼanjelobʼaal li naxkʼabʼaʼi centrifugador, li naxjach li kikʼ re xtzʼeqbʼal li moko us ta chik. Malaj li kikʼ najachmank ru ut nakʼemank bʼayaq saʼ jalan chik xchaʼal li xjunxaqalil li yaj. Wank sut laj bʼanonel narisi bʼayaq li kikʼ, naxyukʼi ut naxnumsi wiʼ chik saʼ xjunxaqalil li yaj re xbʼaanunkil junaq li eksaam malaj laj bʼanonel naxjunaji li kikʼ rikʼin li bʼan ut naxkʼe wiʼ chik saʼ xjunxaqalil li yaj.

Wank naabʼal li naʼlebʼ chirix li bʼaneʼk ut ebʼ laj bʼanonel rajlal yookebʼ xʼakʼobʼresinkil chanru nekeʼbʼanok. Moko laaʼo yaal qe kʼaru teʼxbʼaanu li junchʼol chirix li bʼaneʼk. Naq junaq laj paabʼanel naʼajmank naq tbʼaneʼq tento tixsikʼ kʼaru li bʼaneʼk tixkʼulubʼa. Us raj naq xbʼeenwa tixpatzʼ re laj bʼanonel kʼaru tkʼulmanq rikʼin li xkikʼel naq yooq chi bʼaneʼk. Moqon naru tixsikʼ kʼaru tixbʼaanu aʼ yaal kʼaru tixye li rekobʼaal (chaawil ajwiʼ li kaaxukuut).

Ebʼ laj paabʼanel tento naq wanqebʼ saʼ xchʼool naq xeʼxqʼaxtesi li xyuʼam chiru li Yos ut naq tento teʼxpaabʼ li chaqʼrabʼ bʼarwiʼ naxye naq «taara li Qaawaʼ laaYos chi anchal aachʼool, chi anchal aawaanm, chi anchal aametzʼew ut chi anchal aakʼaʼuxl» (Lucas 10:27, SBG). Ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa jalan nekeʼnaʼlebʼak chiruhebʼ li junchʼol chik chi kristiʼaan, ebʼ laj Testiiw oxloqʼ chiruhebʼ wank saʼ amiiwil rikʼin li Yos. Li kikʼehok re li yuʼam naraj naq tqakʼojobʼ qachʼool chirix li kikʼel li kixhoy li Jesús saʼ qakʼabʼaʼ. Saʼ li Santil Hu naxye: «Saʼ xkʼabʼaʼ Aʼan [li Jesukriist] wank qakolbʼal xbʼaan li xkikʼel, wank xkuybʼal xsachbʼal qamaak, saʼ xkʼabʼaʼ li xnimal rusilal» (Efesios 1:7, SBG).

[Kʼe reetal]

[Kaaxukuut ut li jalam u]

EBʼ LI PATZʼOM LI TENTO TQAKʼOXLA RIX

Wi nekeʼrisi bʼayaq linkikʼel ut inkʼaʼ chik nabʼeek saʼ li wichʼmul junpaataq, ma tixkʼulubʼa tawiʼ linchʼool naq toj we li kikʼ aʼin malaj aajel ru xhoybʼal chiru chʼochʼ?

Kʼaru tkʼulmanq wi naq yookebʼ inchoʼbʼal nekeʼrisi bʼayaq linkikʼel, nekeʼxchʼaj ut nekeʼxkʼe wiʼ chik saʼ linjunxaqalil? Xbʼaan naq ak ninnaw li naxye li Santil Hu, ma tinxchʼiʼchʼiʼi tawiʼ linchʼool malaj tinkʼulubʼa li naʼlebʼ aʼin?