LI Jesús kixye ebʼ li aatin aʼin re jun li winq li kiraj wank choʼq xtzolom «ayu saʼ laawochoch rikʼinebʼ laakomon ut ye resil rehebʼ joʼnimal li xbʼaanu aawe li Qaawaʼ ut chanru naq xruxtaana aawu». Wankebʼ tana saʼ li tenamit Gadara, li wank chixkʼatq li palaw Galilea. Li aatin li kixye li Jesús re li winq aʼin naxkʼut naq li Jesús naxnaw naq ak re naq ebʼ li kristiʼaan nekeʼraj xseeraqʼinkil rehebʼ li xkomon li kʼaru nekeʼxkʼul (Mar. 5:19, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG).

Joʼkan ajwiʼ nekeʼnaʼlebʼak ebʼ li kristiʼaan saʼebʼ li qakutan ut saʼ wiibʼ oxibʼ li teep nakʼutunk chiʼus li naʼlebʼ aʼin. Joʼkan naq, naq junaq li kristiʼaan naʼok xtzolbʼal li Santil Hu naraj xseeraqʼinkil rehebʼ li xkomon li kʼaru yook xtzolbʼal. Abʼan, kʼaru ttenqʼanq aawe? Chanru tatruuq xqʼunbʼesinkilebʼ xchʼool laakomon usta ak wankebʼ li xpaabʼal malaj inkʼaʼ nekeʼxpaabʼ li Yos? Saʼ li Santil Hu wank li chaabʼil naʼlebʼ li naru natenqʼank aawe.

Saʼ xkutankilebʼ li apóstol, laj Andrés aʼan xbʼeenwa kixkʼe reetal ani li Mesiiy. Ani aj e kixseeraqʼi chaq? «Koxtaw xbʼenwa laj Simón li ras, ut kixye re: —Xqataw li Mesiiy (chi jalbʼil ru naraj naxye: li Kriist)». Moqon kixkʼam laj Pedro bʼarwiʼ wank li Jesús, chi joʼkan kixtenqʼa laj Pedro re naq t-oq xpaabʼankil li Kriist (Juan 1:35-42, SBG).

Waqibʼ chihabʼ chik chirix aʼin, naq laj Pedro wank chaq Jope kibʼoqeʼk xbʼaan laj Cornelio, li najolomink rehebʼ laj puubʼ. Naq laj Pedro kiwulak saʼ rochoch laj Cornelio, ani kixtawebʼ aran? Li Santil Hu naxye: «Laj Kornelio yo chi roybʼeninkilebʼ, ak xbʼoqebʼ li rechʼalal ut ebʼ li ramiiw raarookebʼ xbʼaan». Aʼin kikʼanjelak re naq ebʼ li xkomon laj Cornelio teʼrabʼi li kixye laj Pedro ut teʼxsikʼ kʼaru xbʼaanunkil (Hech. 10:22-33, SBG).

Naq naqil li keʼxbʼaanu laj Andrés ut laj Cornelio rikʼinebʼ li xkomon, kʼaru naqatzol?

Wi naqakʼe reetal laj Andrés ut laj Cornelio keʼxsikʼ chanru xtenqʼankilebʼ li xjunkabʼal. Laj Andrés kixkʼam li ras rikʼin li Jesús ut laj Cornelio kixchʼutubʼebʼ li xjunkabʼal. Abʼan, moko keʼxpuʼersihebʼ ta chi moko keʼxbʼalaqʼihebʼ ta re naq teʼxnaw ru li Jesús. Kʼaru naxkʼut aʼin chiqu? Chanru tqakʼam qe rikʼinebʼ? Laaʼo ajwiʼ naru naqatenqʼahebʼ li qakomon wi naqawotz rikʼinebʼ junaq li naʼlebʼ li xqatzol, naqasikʼ li hoonal re aatinak chirix li yaal rikʼinebʼ malaj tqakʼamebʼ li hermaan rikʼinebʼ re naq teʼxnaw ruhebʼ. Abʼan, maajunwa tqaminebʼ malaj tqabʼalaqʼihebʼ re naq teʼoq joʼ aj testiiw re li Jehobʼa. Chanru tqabʼaanu? Qilaq jun li eetalil li kikʼulmank Alemania rikʼin jun li sumal: laj Jürgen ut li xPetra.

Li xPetra kiʼok chi tzolok rikʼinebʼ laj testiiw re li Jehobʼa ut kikubʼeek xhaʼ. Laj Jürgen aʼan chaq aj jolominel rehebʼ laj puubʼ ut inkʼaʼ kiwulak chiru li kixbʼaanu li xPetra. Abʼan saʼ xnumikebʼ li kutan kixkʼe reetal naq ebʼ laj Testiiw nekeʼxkʼut li yaal. Joʼkan naq, kikubʼeek xhaʼ ut anaqwan wank joʼ cheekel winq saʼ li chʼuut. Aʼan naxye qe kʼaru tqabʼaanu re xtenqʼankilebʼ li qakomon. Qilaq.

Laj Jürgen naxye: «Maaminebʼ ru re naq teʼxpaabʼ li nakaapaabʼ chi moko taatuubʼ chiruhebʼ chixjunil li naʼlebʼ. Aʼin tixbʼaanu naq inkʼaʼ chik teʼraj aawabʼinkil. Us raj naq joqʼeqil taakʼut chiruhebʼ junaq li naʼlebʼ, us raj ajwiʼ naq teʼxnaw ruhebʼ li hermaan li juntaqʼeetebʼ xchihabʼ ut juntaqʼeet li nawulak chiruhebʼ. Aʼin tixbʼaanu naq moko chʼaʼajkaq ta xtenqʼankilebʼ».

Li apóstol Pedro ut li xjunkabʼal laj Cornelio saʼ junpaat xeʼxkʼulubʼa li yaal. Abʼan, xeʼwank ajwiʼ li keʼchʼaʼajkoʼk bʼayaq chiru xbʼaanunkil.

Naabʼalebʼ li xjunkabʼal li Jesús keʼpaabʼank re. Laj Santiago ut laj Juan maare aʼanebʼ li xpriim ut li xSalomé aʼan li rikanaʼ. Aʼan tana jun rehebʼ li ixq li naxye wiʼ li Santil Hu «naabʼalebʼ chik li nekeʼtenqʼank rehebʼ saʼ li xjunkabʼlalebʼ» (Luc. 8:1-3, SBG).

Abʼan moko chixjunilebʼ ta li xkomon keʼpaabʼank re. Naq ak jun chihabʼ xkubʼik xhaʼ li Jesús, jun tuubʼ chi kristiʼaan xeʼxchʼutubʼ ribʼ saʼ jun li ochoch chi rabʼinkil li naxye. Li Santil Hu naxye «naq ebʼ li rechʼalal keʼrabʼi resil, kohebʼ chi xkʼambʼal, xbʼaan naq nekeʼxye: “Inkʼaʼ tuqtu li xnaʼlebʼ”». Moqon, naq ebʼ li riitzʼin keʼxpatzʼ re bʼar txik, li Jesús moko kixsumehebʼ ta. Kʼaʼut? «Xbʼaan naq chi moko ebʼ li rechʼalal nekeʼpaabʼank re» (Mar. 3:21, SBG; Juan 7:5, SBG).

Kʼaru naqatzol chirix chanru li Jesús kirilebʼ li xjunkabʼal? Aʼan moko kipoʼk ta naq keʼxye re naq xkaanoʼk ru. Naq ak xkamk ut xwakliik wiʼ chik chi yoʼyo kixwaklesihebʼ xchʼool li xjunkabʼal xbʼaan naq kixkʼut ribʼ chiru laj Santiago. Chanchan tawiʼ naq aʼin kitenqʼank re laj Santiago ut li junchʼol chik chi riitzʼin re naq teʼxpaabʼ naq li Jesús aʼan li Mesiiy. Aʼanebʼ wankebʼ rikʼinebʼ li apóstol ut junchʼol chik laj paabʼanel aran Jerusalén ut keʼxkʼul li santil musiqʼej. Chirix chik aʼin, laj Santiago ut laj Judas kikʼemank rehebʼ wiibʼ oxibʼ li kʼanjel li jwal wank xwankil (Hech. 1:12-14; 2:1-4; 1 Cor. 15:7).

Joʼ kikʼulmank chaq saʼ xkutankilebʼ li apóstol, ebʼ li qakomon saʼebʼ li qakutan naʼajmank chiruhebʼ li hoonal re naq teʼxsikʼ li bʼe li nakʼamok saʼ li junelik yuʼam. Qilaq li eetalil chirix li xRoswitha, aʼan chaq aj katoolk naq li xbʼeelom kiʼok xtzolbʼal li Santil Hu rikʼinebʼ laj testiiw re li Jehobʼa saʼ li chihabʼ 1978. Choʼq re li xpaabʼal aʼan li jwal chaabʼil, joʼkan naq moko kixkʼulubʼa ta li yook xbʼaanunkil li xbʼeelom. Abʼan saʼ xnumikebʼ li chihabʼ, kixjal li naxkʼoxla. Kixkʼe reetal naq ebʼ laj Testiiw nekeʼxkʼut li yaal, xbʼaan aʼin kikubʼeek xhaʼ saʼ li chihabʼ 2003. Kʼaru kitenqʼank re, re naq tixjal chanru nakʼoxlak? Jun li naʼlebʼ li kitenqʼank aʼan chanru nanaʼlebʼak li xbʼeelom xbʼaan naq moko najosqʼoʼk ta naq nayeheʼk re junaq li naʼlebʼ, naxkanabʼ bʼan naq aʼan tixjal li naxkʼoxla. Joʼkan naq li xRoswitha naxye: «Qʼaxal naabʼal taataw wi qʼaxal wank aakuyum».

Li xMonika kikubʼeek xhaʼ saʼ li chihabʼ 1974 ut lajeebʼ chihabʼ chirix chik aʼin, saʼ kabʼichal li xkokʼal keʼok ajwiʼ joʼ aj Testiiw. Laj Hans, li xbʼeelom, maakʼaʼ naxye chirix li nekeʼxpaabʼ, abʼan toj saʼ li 2006 kikubʼeek xhaʼ. Kʼaru li naʼlebʼ nekeʼxkʼe li junkabʼal aʼin? «Maajunwa ttzʼeqtaana li Jehobʼa ut miwiibʼank aachʼool chirix laapaabʼal». Laj Hans naxye naq li kitenqʼank re, re xkʼulubʼankil li yaal aʼan naq li xjunkabʼal junelik kixkʼutbʼesi chiru naq naraheʼk. Ut moko keʼxkʼoxla ta naq maajunwa tixkʼulubʼa li yaal.

Saʼ jun kutan, li Jesús kixye naq li yaal chanchan li saqi haʼ li nakʼehok yuʼam (Juan 4:13, 14). Laaʼo naqaj naq ebʼ li qakomon teʼrukʼ li haʼ aʼin re naq teʼxtaw li yuʼam. Abʼan, wi naqatuubʼ chiruhebʼ li naʼlebʼ chanchan tawiʼ naq yooko xpatzʼbʼal rehebʼ naq teʼxtuqʼtuqʼi jun sekʼ chi haʼ saʼ jun kʼamok. Inkʼaʼ chik teʼraj qabʼinkil. Li Santil Hu naxye naq «li tiik xchʼool toj naxkʼoxla rix li aatin naxye» ut «li nakʼoxlak chi chaabʼil naxkʼe reetal li kʼaru naxye». Chanru tooruuq xyuʼaminkil aʼin? (Prov. 15:28; 16:23, SBG).

Li ixaqilbʼej li naraj naq li xbʼeelom tixnaw chirix li xpaabʼal us raj naq tixkʼoxla «rix li aatin li naxye» aʼin naraj xyeebʼal naq moko tixseebʼa ta ribʼ chi aatinak chi moko tixkut ta chi aatin. Tixbʼaanu bʼan, naq rikʼin li raatin twanq li tuqtuukilal moko naraj ta naq li xbʼeelom tixkʼoxla naq yook xnimankil ribʼ malaj inkʼaʼ yook chi roxloqʼinkil. Joʼkan naq re xkʼutbʼesinkil naq «naxkʼe reetal li kʼaru naxye» li ixaqilbʼej us raj naq tixkʼoxla aʼin: «Saʼ kʼaru hoonal sa aatinak rikʼin linbʼeelom? Chirix kʼaru naʼlebʼ nawulak chiru aatinak? Kʼaru ebʼ li tasal hu naril? Ma nawulak chiru ebʼ li hu li nekeʼxtzʼiibʼa li wankebʼ xnawom, chirix li bʼatzʼunk malaj li nekeʼawabʼejink? Kʼaru tinbʼaanu re naq twulaq chiru rabʼinkil li naxye li Santil Hu ut tixkʼe ajwiʼ reetal naq nawoxloqʼi?».

Re wulak saʼ xchʼool junaq li bʼeelomej li maawaʼ aj paabʼanel moko tzʼaqal ta rikʼin xyeebʼal chi kachʼinqil li naqapaabʼ. Aajel bʼan ru naq tixchap ribʼ li naqaye rikʼin li qabʼaanuhom.

Laj Jürgen, li xooʼaatinak wiʼ saʼ xtiklajik, naxye naq «aajel ru naq tqakʼutbʼesi rajlal kutan saʼ li qayuʼam li xnaʼlebʼ li Santil Hu. Chi joʼkan, li qakomon li maawaʼ aj Testiiw tixkʼe reetal, usta inkʼaʼ tixye qe». Laj Hans, li kikubʼeek xhaʼ 30 chihabʼ naq li rixaqil kiʼok joʼ aj Testiiw, naxye naq: «Jwal aajel ru li chaabʼil bʼaanuhom. Aʼin tixbʼaanu naq ebʼ li qakomon teʼxkʼe reetal naq li Santil Hu kixchaabʼilobʼresi li qayuʼam». Ebʼ li qakomon teʼxkʼe reetal rikʼin li qabʼaanuhom naq li yaal xooxtenqʼa re naq tchaabʼiloʼq qanaʼlebʼ.

Li apóstol Pedro kixkʼe li chaabʼil naʼlebʼ aʼin choʼq rehebʼ li hermaan li maawaʼebʼ aj Testiiw li xbʼeelom: «Laaʼex ixaqilbʼej, chepaabʼaq leebʼeelom. Chi joʼkan wi wanqebʼ li inkʼaʼ nekeʼpaabʼank re li Aatin, teʼok chi paabʼank: inkʼaʼ xbʼaan leeraatin laaʼex, saʼ xkʼabʼaʼ bʼan leebʼaanuhom, rikʼin xkʼeebʼal reetal li xchaabʼilal leeyuʼam, kʼajoʼaq xtuulanil leechʼool. Moko cherix ta chiwanq li xsahobʼ eeru, joʼ rikʼin xtʼeʼbʼal leerismal chi chaabʼil, rikʼin roksinkil li oor malaj ut rikʼin leetiqibʼankil. Chiwanq bʼan leechʼinaʼusal saʼ xchamal leechʼool, aʼ li wank saʼ qʼunil ut tuqtuukil chʼoolejil li inkʼaʼ naʼosoʼk; aʼan qʼaxal loqʼ chiru li Yos» (1 Ped. 3:1-4, SBG).

Laj Pedro kixye naq li ixaqilbʼej naru naxqʼunbʼesi xchʼool li xbʼeelom rikʼin li xbʼaanuhom. Li xChrista li kikubʼeek xhaʼ saʼ 1972, naxyal xbʼaanunkil aʼin. Usta li xbʼeelom natzolok rikʼinebʼ laj Testiiw toj maajiʼ naʼalaak saʼ xchʼool kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Nawulak ajwiʼ saʼ wiibʼ oxibʼ rehebʼ li qachʼutam ut us naxkʼam ribʼ rikʼinebʼ li hermaan ut ebʼ aʼan moko nekeʼxmin ta ru re naq t-oq chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Kʼaru naxbʼaanu li xChrista re xtenqʼankil li xbʼeelom?

Li xChrista naxye: «Maajunwa nawaj xkanabʼankil li naxye li Jehobʼa. Abʼan, ninyal xqʼunbʼesinkil xchʼool linbʼeelom rikʼin linbʼaanuhom. Naq li naxpatzʼ we moko naxqʼet ta li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa, ninbʼaanu. Abʼan moko ninmin ta ru naq tixpaabʼ junaq li naʼlebʼ. Nawoxloqʼi naq aʼan yaal re kʼaru tixbʼaanu saʼ li xyuʼam, ninkanabʼ chixjunil saʼ ruqʼ li Jehobʼa».

Li kixkʼul li xChrista naxkʼutbʼesi naq aajel ru naq wanq qanaʼlebʼ. Usta yaal naq li xChrista naxnaw naq tento tixbʼaanu li xkʼanjel chiru li Jehobʼa, naxnaw ajwiʼ naq aajel ru naq tixnumsi li hoonal rikʼin li xbʼeelom. Tento naq wanq qanaʼlebʼ rikʼinebʼ li qakomon li maawaʼebʼ aj Testiiw. Li Santil Hu naxye: «Ak xqʼehil xqʼehil li junjunq chi kʼaʼaq re ru nakʼulmank». Aʼin naraj xyeebʼal naq aajel ru naq taanumsi aahoonal rikʼinebʼ laakomon li maawaʼebʼ aj Testiiw ut qʼaxal wiʼ chik rikʼin laasumʼaatin. Naq nekeekʼe eehoonal cheeribʼil eeribʼ aʼin natenqʼank re naq texʼaatinaq saʼ xyaalal ut tixbʼaanu naq inkʼaʼ trekʼa ribʼ xjunes ut t-oq chi kaqalink (Ecl. 3:1, SBG).

Laj Holger naxye naq «aajel ru naq tqakʼutbʼesi chiruhebʼ li qakomon li moko aj paabʼanelebʼ ta naq naqarahebʼ ut tootijoq chirixebʼ», li xyuwaʼ kikubʼeek xhaʼ junmay chihabʼ naq ak xeʼkubʼeek xhaʼ chixjunilebʼ li xkomon. Li xChrista naxye naq junelik naroybʼeni naq li xbʼeelom tixkʼulubʼa li yaal ut t-oq chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa. Aajel ru naq chaabʼil toonaʼlebʼaq chirixebʼ li qakomon li moko aj paabʼanelebʼ ta. Moko saʼ junpaat ta tooraqoq aatin saʼ xbʼeenebʼ ut tqaye naq maajunwa teʼoq chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa.

Naʼajmank naq tqakʼam qibʼ saʼ usilal rikʼinebʼ li qakomon, tqakʼe xhoonalebʼ re naq teʼxnaw li yaal ut naq li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu tixtochʼebʼ li xchʼool. Joʼkan ajwiʼ, aajel ru naq tooʼaatinaq rikʼinebʼ «saʼ xyaalal ut saʼ tuulanil» (1 Ped. 3:15, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators. Akʼ tzʼiibʼ).