1, 2. Kʼaʼut naq joʼ aj testiiw re li Jehobʼa naqatiqibʼ qibʼ chi chaabʼil? (Chaawil li jalam u saʼ xtiklajik).

 JUN li esil re Holanda kixye aʼin chirix li xchʼutam ebʼ li nekeʼkʼamok bʼe saʼ li bʼalaqʼil paabʼal: «Naabʼalebʼ li qas qiitzʼin nekeʼxtiqibʼ ribʼ joʼ chanru nekeʼraj, xbʼaan naq jwal tiq ru li saqʼe». Kixye ajwiʼ naq ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa nekeʼxtiqibʼ ribʼ chi chaabʼil naq nekeʼwulak saʼ jun li nimla chʼutam: «Ebʼ li winq nekeʼxkʼam xchakeet ut xkorbʼaat ut ebʼ li ixq nekeʼroksi li uuq (falda) [...] li chaabʼil naʼilmank». Naabʼal sut nekeʼkʼeheʼk xsahil xchʼool ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa, xbʼaan naq nekeʼxtiqibʼ ribʼ «saʼ xyaalal joʼ chanru xkʼulubʼebʼ», joʼ nekeʼxtiqibʼ ribʼ li «nekeʼxye ribʼ naq aj paabʼanelebʼ» (1 Tim. 2:9, 10, SBG). Usta saʼebʼ li raqal aʼin li apóstol Pablo yook chi aatinak chirixebʼ li ixq, li naʼlebʼ aʼin nakʼanjelak ajwiʼ choʼq rehebʼ li winq.

² Naqatiqibʼ qibʼ chi chaabʼil xbʼaan naq naqanaw naq aʼin wank xwankil chiru li Jehobʼa (Gén. 3:21). Li Santil Hu naxkanabʼ chi chʼolchʼo ru naq li Nimajwal Yos kixkʼe li naʼlebʼ chirix chanru teʼxtiqibʼ ribʼ ebʼ laj kʼanjel chiru. Naq naqasikʼ kʼaru tqakʼe chiqix tento tqakʼoxla kʼaru nawulak chiru li Jehobʼa moko kaʼaj tawiʼ kʼaru nawulak chiqu.

3. Kʼaru naqatzol rikʼin li Chaqʼrabʼ li kixkʼe li Jehobʼa rehebʼ laj Israel chirix li tʼikr?

³ Chisaʼ li Chaqʼrabʼ li kixkʼe li Jehobʼa rehebʼ laj Israel wank li naʼlebʼ li naxkol li tenamit chiru li muxuk ibʼ li wank saʼebʼ li tenamit li wankebʼ saʼ xsutam. Naxkʼutbʼesi ajwiʼ naq li Yos xikʼ naril li tʼikr li inkʼaʼ naxkʼut chi chʼolchʼo ru li xjalanil junaq li winq rikʼin junaq li ixq (taayaabʼasi Deuteronomio 22:5). Ebʼ li naʼlebʼ aʼin naxkanabʼ chi chʼolchʼo ru naq li Jehobʼa inkʼaʼ nawulak chiru naq li tʼikr tixbʼaanu naq ebʼ li winq chanchanaqebʼ li ixq ut ebʼ li ixq chanchanaqebʼ li winq malaj naq inkʼaʼ naʼilmank li xjalanil.

4. Kʼaru natenqʼank qe joʼ aj paabʼanel chi xsikʼbʼal kʼaru li tʼikr tqoksi?

⁴ Saʼ li Santil Hu wank naabʼal li naʼlebʼ li nokooxtenqʼa chi xsikʼbʼal kʼaru tqoksi maakʼaʼ naxye bʼar wanko, li qawanjik malaj chanru li kutan. Joʼkan naq inkʼaʼ naʼajmank chiqu junaq li tustukil naʼlebʼ li tixye kʼaru li tʼikr troksi junaq laj paabʼanel ut bʼar wank inkʼaʼ. Li nokooxbʼeresi aʼan li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu li naxbʼaanu naq tqasikʼ chiʼus kʼaru tqakʼe chiqix. Qatzʼilaq rix wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ ut qilaq chanru tooxtenqʼa chi rilbʼal «kʼaru naraj li Yos: aʼ li bʼarwan us, nawulak chiru ut tzʼaqal re ru» chirix chanru tqatiqibʼ qibʼ (Rom. 12:1, 2, SBG).

5, 6. Chanru tixtenqʼahebʼ li junchʼol chirix chanru naqatiqibʼ qibʼ?

⁵ Li Yos kixmusiqʼa li apóstol Pablo re trisi chi kutankil li xwankil li naʼlebʼ li wank saʼ 2 Corintios 6:4 (taayaabʼasi). Naabʼal naxye chiqix chanru naqayiibʼ qibʼ. Ebʼ li kristiʼaan nekeʼxye li nekeʼxkʼoxla joʼ «chanru naʼilok junaq» (1 Sam. 16:7, SBG). Joʼkan naq joʼ aj kʼanjel chiru li Jehobʼa moko kaʼaj tawiʼ naqakʼe chiqix li nawulak chiqu. Naqatzʼeqtaana li tʼikr li laatzʼ ru, li jay ru malaj sexy, naraj xyeebʼal li tʼikr li naxkʼutbʼesi chixjunil. Inkʼaʼ naqaj naq moko sa ta teʼrekʼa ribʼ malaj teʼxjal bʼar nekeʼilok.

⁶ Wi saq ru ut chaabʼil naqatiqibʼ qibʼ maare ebʼ li kristiʼaan teʼxkʼe reetal naq nokookʼanjelak chiru li Nimajwal Yos Jehobʼa ut teʼraj xloqʼoninkil ru. Aʼin tixbʼaanu naq chaabʼil teʼaatinaq chirix li qamolam. Maare xbʼaan aʼin ebʼ li kristiʼaan teʼraj rabʼinkil li esil re li kolbʼa ibʼ.

7, 8. Joqʼe tqakʼe reetal chanru naqatiqibʼ qibʼ?

⁷ Tento naq chaabʼil tqatiqibʼ qibʼ re naq teʼroxloqʼi li esil ut teʼxkʼe xloqʼal li Qayos. Li Jehobʼa, li hermaan ut li kristiʼaan li wankebʼ saʼ li qateep xkʼulubʼebʼ naq tqabʼaanu (Rom. 13:8-10). Aʼin qʼaxal wank xwankil naq naqabʼaanu jalan jalanq li kʼanjel joʼ naq nokoowulak saʼ li chʼutam ut saʼ li puktesink. Tento tqatiqibʼ qibʼ chiʼus joʼ «nekeʼxye ribʼ naq aj paabʼanelebʼ» (1 Tim. 2:10, SBG). Wankebʼ li tʼikr li us naʼilmank saʼ junaq li naʼajej ut wankebʼ li inkʼaʼ. Joʼkan naq ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa nekeʼxkʼe saʼ ajl li kʼaynaqebʼ xbʼaanunkil li qas qiitzʼin saʼ junaq li teep re naq inkʼaʼ teʼxtochʼ xchʼoolebʼ.

⁸ (Taayaabʼasi 1 Corintios 10:31). Naq nokooxik saʼ li nimla chʼutam tento tqatiqibʼ qibʼ chi chaabʼil ut miqakʼam qe rikʼin chanru nekeʼxtiqibʼ ribʼ li kristiʼaan saʼebʼ li qakutan. Aajel ru naq tqatiqibʼ qibʼ chi chʼinaʼus naq nokooʼok malaj nokooʼelk saʼ li hotel malaj naq nokooxik chi bʼeek naq toj maajiʼ natiklaak malaj ak xraqeʼk li nimla chʼutam. Chi kamaʼan tqakʼutbʼesi naq laaʼo aj testiiw re li Jehobʼa ut maakʼaʼ tchʼiʼchʼiʼinq qe naq naxkʼe ribʼ chiqu aatinak chirix li Santil Hu.

9, 10. Kʼaʼut tento tqakʼe saʼ ajl Filipenses 2:4 naq naqasikʼ kʼaru tqakʼe chiqix?

⁹ (Taayaabʼasi Filipenses 2:4). Kʼaʼut ebʼ laj paabʼanel tento teʼxkʼe reetal chanru nekeʼrekʼa ribʼ li rechpaabʼanel rikʼin chanru nekeʼxtiqibʼ ribʼ? Xbʼaan naq laj kʼanjel chiru li Yos nekeʼxyal xqʼe xbʼaanunkil li naxye li Santil Hu: «Kʼehomaq chi kamk li ruuchichʼochʼil naʼlebʼ wank eerikʼin: li koʼbʼeetak yumbʼeetak, li muxuk ibʼ» (Col. 3:2, 5, SBG). Inkʼaʼ naqaj naq tchʼaʼajkoʼq chiruhebʼ li hermaan xbʼaanunkil aʼin. Wankebʼ li hermaan li xeʼxkanabʼ xbʼaanunkil li yibʼ aj naʼlebʼ abʼan yookebʼ xkʼebʼal xqʼe re naq inkʼaʼ teʼxbʼaanu wiʼ chik (1 Cor. 6:9-11). Peʼyaal naq inkʼaʼ naqaj naq tchʼaʼajkoʼq chiruhebʼ xbʼaanunkil li nawulak chiru li Jehobʼa?

¹⁰ Li xtiqibʼankil qibʼ tixtenqʼa li chʼuut re naq aʼanaq jun li naʼajej bʼarwiʼ tqakol qibʼ chiru li muxuk ibʼ joʼ naq wanko saʼ li Chʼutlebʼaal Kabʼl joʼ ajwiʼ naq wanko saʼ junaq li ninqʼe. Yaal naq kanabʼanbʼilo chi roksinkil li naqaj abʼan tenebʼanbʼil ajwiʼ saʼ qabʼeen xtenqʼankilebʼ li junchʼol re naq saqaq ru xyuʼamebʼ ut xpaabʼankil xchaqʼrabʼ li Yos chirix naq santaq li xkʼaʼuxebʼ, naq nekeʼaatinak ut li xbʼaanuhomebʼ (1 Ped. 1:15, 16). Li tzʼaqal rahok «inkʼaʼ naxbʼaanu li inkʼaʼ us, inkʼaʼ naxsikʼ xchaabʼilal xjunes» (1 Cor. 13:4, 5, SBG).

11, 12. Kʼaru tento tqakʼe saʼ ajl naq naqasikʼ kʼaru tqakʼe chiqix?

¹¹ Naq naqasikʼ kʼaru tqakʼe chiqix joʼ li xmoos li Yos naqakʼe reetal naq «wank xqʼehil chixjunil li nakʼulmank ut li nabʼaanumank» (Ecl. 3:1, 17, SBG). Aʼ yaal chanru li kutan malaj li qʼehil li wanko naxbʼaanu naq tqasikʼ kʼaru tqakʼe chiqix. Ut ajwiʼ chanru qawanjik. Abʼan li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa inkʼaʼ naxkʼe reetal li qʼehil li wanko wiʼ (Mal. 3:6).

¹² Saʼ li saqʼehil maare jwal tchʼaʼajkoʼq chiqu xsikʼbʼal kʼaru tqakʼe chiqix re naq sa tqekʼa qibʼ ut us t-ilmanq. Ebʼ li hermaan kʼajoʼ teʼxbʼanyoxi wi inkʼaʼ tqoksi li tʼikr li jwal laatzʼ malaj li jwal nim li naxkʼutbʼesi chixjunil (Job 31:1). Maakʼaʼ naxye ma yooko chi hilank saʼ palaw malaj saʼ li pisiin tento naq chaabʼil tqatiqibʼ qibʼ (Prov. 11:2, 20). Maakʼaʼ naxye li teʼroksi li junchʼol chi kristiʼaan. Laaʼo naqaj xkʼebʼal xloqʼal li Qayos Jehobʼa xbʼaan naq jwal naqara.

13. Kʼaʼut tento wanq saʼ qachʼool li naxye 1 Corintios 10:32, 33 naq naqasikʼ kʼaru tqakʼe chiqix?

¹³ Jun chik li naʼlebʼ li nokooxtenqʼa re xsikʼbʼal chiʼus kʼaru tqakʼe chiqix: aʼan xkʼoxlankil naq inkʼaʼ tqatochʼebʼ xchʼool li junchʼol (taayaabʼasi 1 Corintios 10:32, 33). Tento tqakʼe xwankil li tenebʼanbʼil saʼ qabʼeen naq inkʼaʼ tqoksi li tʼikr li inkʼaʼ twulaq chiruhebʼ li junchʼol. Laj Pablo kixtzʼiibʼa: «Li junjunq saʼ qayanq chixyalaq xqʼe re kʼulubʼaak xbʼaanebʼ li ras riitzʼin rikʼin xbʼaanunkil li us ut re xkabʼlankil ru li xyuʼam». Moqon kixye li xyaalal: «Li Kriist ajwiʼ inkʼaʼ kixsikʼ li kʼaru kiwulak chiru» (Rom. 15:2, 3, SBG). Li Jesús naxnaw kʼaru qʼaxal wank xwankil chiru xsikʼbʼal kʼaru nawulak chiru: xtenqʼankil ebʼ li junchʼol. Aʼan qʼaxal us re xbʼaanunkil li rajom li Yos. Laaʼo ajwiʼ inkʼaʼ tqoksi li tʼikr li maare nawulak chiqu li tixbʼaanu naq ebʼ li kristiʼaan inkʼaʼ teʼraj qabʼinkil naq toopuktesinq.

14. Chanru li naʼbʼej yuwaʼbʼej naru nekeʼxkʼutbʼesi chiruhebʼ li ralal xkʼajol xtiqibʼankil ribʼebʼ re xkʼebʼal xloqʼal li Jehobʼa?

¹⁴ Ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej tenebʼanbʼil saʼ xbʼeenebʼ xkʼutbʼal chiruhebʼ li xjunkabʼal xyuʼaminkil li naʼlebʼ li naxye li Santil Hu. Joʼkan naq nekeʼxyal xqʼe re naq li xjunkabʼal chaabʼil teʼxtiqibʼ ribʼebʼ re xsahobʼresinkil xchʼool li Jehobʼa (Prov. 22:6; 27:11). Rikʼinebʼ li reetalil ut li nekeʼxkʼut nekeʼxtenqʼa ebʼ li ralal xkʼajol re roxloqʼinkil li Yos li naqaloqʼoni. Kʼajoʼ xchaabʼilal nakʼutunk naq li naʼbʼej yuwaʼbʼej nekeʼxkʼut chiruhebʼ li xkokʼal joqʼe ut chanru li tʼikr teʼroksi li naraj xyeebʼal li tʼikr li nawulak chiruhebʼ ut li naxkʼutbʼesi naq nekeʼkʼanjelak choʼq re li Jehobʼa.

15. Kʼaru tooxtenqʼa re naq tqasikʼ chiʼus chanru tqatiqibʼ qibʼ?

¹⁵ Li Santil Hu tooxtenqʼa re naq tqasikʼ chiʼus li tqabʼaanu ut tqakʼe xloqʼal li Qayos. Yaal qe li tqoksi ut jarubʼ li tumin tqasach. Abʼan, junelik tento naq saq ru choʼq re li ok qe xbʼaanunkil ut chaabʼil t-ilmanq saʼ li naʼajej bʼarwiʼ wanko.

16. Kʼaʼut naq wank xwankil naq tqakʼe qachʼool chi xtiqibʼankil qibʼ joʼ naʼajmank?

¹⁶ Wanq saʼ qachʼool naq wank sut tchʼaʼajkoʼq chiqu xsikʼbʼal kʼaru tqabʼaanu li tixkʼutbʼesi naq chaabʼil ut naq naxchap ribʼ rikʼin li yooko xyeebʼal. Naʼajmank hoonal ut xkʼebʼal qachʼool chi xsikʼbʼal li tʼikr li moko laatzʼ ta ru. Saʼ naabʼal li kʼayibʼaal kaʼajwiʼ nekeʼxkʼayi li tʼikr li nekeʼroksi naabʼal li kristiʼaan. Ebʼ li hermaan nekeʼril ut nekeʼxbʼanyoxi naq naqakʼe qachʼool chi roksinkil li tʼikr li chaabʼil. Qʼaxal sahaq saʼ qachʼool naq tqakʼe xloqʼal li qachoxahil Yuwaʼ ut aʼin tixbʼaanu naq tqasikʼ kʼaru li tʼikr tqoksi re naq tixkʼe xloqʼal li Qayos.

17. Kʼaru wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ tento tixkʼe reetal li hermaan wi wanq xmach malaj inkʼaʼ?

¹⁷ Ma naru naq junaq aj paabʼanel wanq xmach? Li Xchaqʼrabʼ laj Moisés naxye naq ebʼ li winq tento naq wanqebʼ xmach. Abʼan saʼebʼ li qakutan moko wanko ta chik rubʼel li Chaqʼrabʼ aʼin (Lev. 19:27; 21:5; Gál. 3:24, 25). Saʼ wiibʼ oxibʼ li tenamit naru naq wanqebʼ xmach li chʼinaʼus yiibʼanbʼil ut aʼin naxbʼaanu naq li wankebʼ aran teʼxkʼulubʼa li chaabʼil esil. Wank wiibʼ oxibʼ li hermaan li nekeʼbʼeresink qe wankebʼ xmach ut jalanebʼ chik maakʼaʼebʼ re (1 Cor. 8:9, 13; 10:32). Saʼ wiibʼ oxibʼ li tenamit ut naʼajej ebʼ li winq moko kʼaynaqebʼ ta naq wanqebʼ xmach ut moko us ta nakʼutunk wi ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa wanqebʼ xmach. Aʼin naru naxbʼaanu naq junaq li hermaan winq inkʼaʼ tixkʼe xloqʼal li Jehobʼa wi naxkanabʼ naq wanq xmach (Rom. 15:1-3; 1 Tim. 3:2, 7).

18, 19. Chanru nokooxtenqʼa Miqueas 6:8 chi xsahobʼresinkil xchʼool li Yos rikʼin chanru naqatiqibʼ qibʼ?

¹⁸ Kʼajoʼ naqabʼanyoxi re li Jehobʼa naq inkʼaʼ xkʼe naabʼal li tustukil naʼlebʼ chirix chanru tqayiibʼ ut tqatiqibʼ qibʼ. Kixkʼe bʼan qawankil re naq tqasikʼ kʼaru tqabʼaanu, abʼan junelik tqakʼam qe rikʼin li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu. Chi joʼkan tqakʼutbʼesi naq naqakʼam qe rikʼin li xnaʼlebʼ li Qayos chirix chanru naqatiqibʼ qibʼ (Miq. 6:8).

¹⁹ Naqakʼutbʼesi naq chaabʼil qanaʼlebʼ ut naq naqakubʼsi qawankil naq naqatzʼil qix re rilbʼal ma yooko xyuʼaminkil li naʼlebʼ chirix li xsaqil ut li xsantilal li Jehobʼa xbʼaan naq saʼ xkʼabʼaʼ naq aʼan nokooxbʼeres us tooʼelq ut aʼin tooxtenqʼa. Naq chaabʼil nokoonaʼlebʼak nokooxtenqʼa re naq tqoxloqʼi li nekeʼrekʼa ut li nekeʼxye ebʼ li junchʼol. Aʼin naqakʼutbʼesi naq naqayuʼami li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa ut naq inkʼaʼ naqatochʼ xchʼoolebʼ li junchʼol.

20. Chanru tixtenqʼahebʼ li junchʼol chirix chanru naqayiibʼ ut naqatiqibʼ qibʼ?

²⁰ Li qatʼikr tento raj naq tixbʼaanu naq ebʼ li kristiʼaan teʼxkʼoxla naq laaʼo laj kʼanjel chiru li Jehobʼa. Ebʼ li hermaan joʼebʼ li junchʼol tento tooʼeʼril naq wank qakʼulubʼ naq wanko choʼq ruuchil li Qayos. Wank xwankil li xchaqʼrabʼ ut laaʼo naqayal qaqʼe chi xyuʼaminkil. Naqabʼanyoxi chiruhebʼ li hermaan winq ut ixq naq nekeʼxyiibʼ ribʼ ut nekeʼnaʼlebʼak chi chaabʼil li naxbʼaanu naq ebʼ li junchʼol teʼwulaq chiru rabʼinkil li chaabʼil esil ut aʼin naxkʼe xloqʼal ut naxsahobʼresi xchʼool li Jehobʼa. Junelik qayiibʼaq qibʼ chi chaabʼil, chi joʼkan tqakʼe xloqʼal li naxtiqibʼ ribʼ rikʼin loqʼal (Sal. 104:1, 2).