MAAJIʼ nawulak li chihabʼ 1914 naq jun chʼuut chi poyanam, li nekeʼtzolok chirix li Santil Hu keʼxye naq saʼ li chihabʼ aʼin twanq xninqal ru eetalil. Li esil aʼin keʼxye tana chiru 40 chihabʼ. Kʼaru ebʼ li eetalil aʼin? Kʼaru kikʼulmank saʼ li chihabʼ 1914 ut kʼaʼut wank xwankil li chihabʼ aʼin?

Li Jesus kixye saʼ Lucas 21:24 naq li tenamit Jerusalen «taayeqʼimanq xbʼaanebʼ li maawaʼebʼ aj Judiiy toj reetal taatzʼaqloq ru li xqʼehil». Li tenamit Jerusalen aʼan xjolomil li xtenamitebʼ  laj Judiiy. Saʼ li naʼajej aʼin keʼjolomink chixjunilebʼ li awabʼej li keʼelk chaq saʼ xteepal laj David (Salmo 48:2, 3 [48:1, 2, Wy]). Ebʼ li awabʼej re Jerusalen jalanebʼ chiru li jun chʼool chi awabʼej, xbʼaan naq keʼwank saʼ «xkʼojaribʼaal li Qaawaʼ [Jehobʼa]». Aʼin naraj xyeebʼal naq ebʼ li awabʼej re Jerusalen keʼjolomink choʼq ruuchil li Yos (1 Crónicas 29:23). Li tenamit Jerusalen reetalil li Xʼawabʼejilal li Jehobʼa.

Joqʼe ut chanru keʼok li maawaʼebʼ aj Judiiy chi xyeqʼinkil li Xʼawabʼejilal li Yos? Aʼin kikʼulmank naq ebʼ laj Babilonia keʼreechani li tenamit Jerusalen saʼ li chihabʼ 607 naq toj maajiʼ nachalk li Jesus arin saʼ Ruuchichʼochʼ. Joʼkan naq maajun rehebʼ li awabʼej saʼ xteepal laj David keʼkanaak chi awabʼejink «saʼ xkʼojaribʼaal li Qaawaʼ [Jehobʼa]» (2 Reyes 25:1-26). Ma tyeqʼimanq chi junelik li tenamit Jerusalen? Inkʼaʼ, li anjel Gabriel kixye re xMaria naq li Jesus twanq saʼ «li xkʼojaribʼaal laj David» (Lucas 1:32, 33). Joʼkan naq, li tenamit Jerusalen kixkanabʼ wank rubʼel xwankil li maawaʼebʼ aj Judiiy naq li Jesus kiʼok chi awabʼejink.

 Abʼan, joqʼe kikʼulmank aʼin? Li Jesus kixye naq li maawaʼebʼ aj Judiiy teʼawabʼejinq toj reetal ttzʼaqloq ru li xqʼehil. Saʼ Daniel 4 naxchʼolobʼ chiʼus li xqʼehil aʼin. Saʼ xhuhil laj Daniel naxye naq laj Nabucodonosor li awabʼej re Babilonia, kimatkʼek ut saʼ li matkʼ kiril chanru kiyokʼmank jun toon chi cheʼ jwal najt xteram. Kaʼajwiʼ li xxeʼ ut li xtoonal xkanaak saʼ chʼochʼ ut chiru aʼan keʼxbʼak rikʼin chʼiichʼ re naq inkʼaʼ chik tkʼiiq. Chirix chik aʼan jun li anjel kixye naq li cheʼ aʼin bʼakʼbʼooq «chiru wuqubʼ chihabʼ» (Daniel 4:10-16).

Naq li Santil Hu naʼaatinak chirixebʼ li ninqi cheʼ, wank sut yook chi aatinak chirixebʼ li awabʼej (Ezequiel 17:22-24; 31:2-5). Joʼkan naq, li yokʼbʼil cheʼ reetalil naq ebʼ li awabʼej re li tenamit Jerusalen teʼxkanabʼ awabʼejink choʼq ruuchil li Yos. Ut li tenamit «Jerusalén» tyeqʼimanq chiru «wuqubʼ chihabʼ». Abʼan, chanru naxchʼolobʼ aʼin li Santil Hu?

Apocalipsis 12:6, (12:14, Wy) naxye naq oxibʼ chihabʼ rikʼin waqibʼ po wank «oxkʼaal xka oʼqʼobʼ kutan (1,260)». Joʼkan naq saʼ «wuqubʼ chihabʼ» wank 2.520 kutan. Abʼanan naq kinumeʼk 2.520 kutan xsachik li tenamit Jerusalen, li maawaʼebʼ aj Judiiy inkʼaʼ keʼxkanabʼ xyeqʼinkil li Xʼawabʼejilal li Yos. Aʼin naxkʼutbʼesi naq toj kiʼajmank naabʼal chihabʼ re naq t-uxq aʼin. Saʼ Números 14:34 ut Ezequiel 4:6 naxchʼolobʼ naq «junq kutan rix li junq chihabʼ». Joʼkan naq saʼ «wuqubʼ chihabʼ» wank 2.520 chihabʼ.

Ebʼ li 2.520 chihabʼ kitikla saʼ Octubre re li chihabʼ 607 naq toj maajiʼ nachalk li Jesus arin saʼ Ruuchichʼochʼ, naq ebʼ laj Babilonia keʼreechani li tenamit Jerusalen ut naq keʼrisi li awabʼej li kiʼelk chaq saʼ xteepal laj David. Ut ebʼ li chihabʼ aʼin keʼraqeʼk saʼ Octubre re li chihabʼ 1914. Saʼ li chihabʼ 1914 kitzʼaqlok ru xqʼehil «li maawaʼebʼ aj Judiiy» ut saʼ li chihabʼ ajwiʼ aʼin kixaqabʼaak li Jesus choʼq awabʼej saʼ choxa (Salmo 2:1-6; Daniel 7:13, 14). *

 Li Jesus kixye naq yooq chi awabʼejink saʼ choxa naq tchalq li xninqal ru eetalil arin saʼ li Ruuchichʼochʼ joʼ li yalok u, li weʼej, li ninqi hiik ut li yajel (Mateo 24:3-8; Lucas 21:11). Ut aʼan yook chi kʼulmank saʼebʼ li qakutan. Aʼin naxkʼutbʼesi naq saʼ li chihabʼ 1914 kiʼok chi jolomink saʼ choxa li Xnimajwal Awabʼejilal li Yos ut saʼ li chihabʼ aʼin kitiklaak ajwiʼ «rosoʼjikebʼ li kutan» (2 Timoteo 3:1-5).