1, 2. Bʼar naru tqataw qakolbʼal?

QAKʼOXLAQ naq xat-elk saʼ bʼe chi rajsinkil aawu. Yookat chi bʼeek naq naʼok chi moyk li choxa ut naʼok ajwiʼ chi replok li kaaq. Chirix chik aʼan nachalk li mamaʼ habʼ saʼ aabʼeen. Naq taawil aʼin tat-oq chi xsikʼbʼal bʼar taakol aawibʼ, tojaʼ naq taawil jun li muhebʼaal chire li bʼe. Peʼyaal naq tsahoʼq saʼ laachʼool xtawbʼal li naʼaj aʼin?

² Xiwxiw ru li qayuʼam xbʼaan naq xnumtaak li maaʼusilal saʼ xbʼeen li Ruuchichʼochʼ. Abʼan, ma wank tawiʼ junaq li naʼajej bʼarwiʼ tqakol qibʼ? Li Santil Hu naxye: ‹Ye re li Qaawaʼ: «At aj kolol we, at insaqoonak, at inYos li kʼojkʼo wiʼ linchʼool!»› (Salmo 91:2).

3. Kʼaru tento tqabʼaanu re naq tooruuq xkolbʼal qibʼ rikʼin li Jehobʼa?

³ Li Jehobʼa li kiyoobʼtesink re li choxachʼochʼ naru nakolok qe. Kʼajoʼ rusilal naq li Jehobʼa nokooxkol chiru li maaʼusilal!  Li Jehobʼa nim xwankil chiru yalaq kʼaru ut chiru yalaq ani. Twulaq xkutankil naq li Jehobʼa trisi chixjunil li rahilal li wank saʼ xbʼeen li Ruuchichʼochʼ. Abʼan, chanru tqataw xkolbʼal qibʼ rikʼin li Jehobʼa? Tento naq tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li Jehobʼa. Li Santil Hu naxye: «Kanaaqex saʼ xrahom li Yos» (Judas 21). Joʼkan naq, inkʼaʼ tqakanabʼ xraabʼal li Yos ut wank chixkʼatq. Wi tqabʼaanu aʼin li Jehobʼa junelik tooxkol. Abʼan, chanru toowanq choʼq ramiiw li Yos?

4, 5. Chanru naxkʼutbʼesi li Jehobʼa naq nokooxra?

⁴ Li Jehobʼa naroksi jalan jalanq li naʼlebʼ re xkʼutbʼesinkil naq nokooxra. Xjultikankil naq li Yos nokooxra tooxtenqʼa chi wank junelik chixkʼatq. Qilaq ebʼ li naʼlebʼ aʼin. Saʼ li tasal hu aʼin xaatzol naq li Yos kixyiibʼ li Ruuchichʼochʼ re naq sahaq saʼ qachʼool. Saʼ li Ruuchichʼochʼ wank naabʼal li tzakahemq, li haʼ, ru li awimq, li xul ut li chʼinaʼusil naʼajej. Joʼkan ajwiʼ, xaatzol naq li Yos kimusiqʼank re li Santil Hu, ut chisaʼ naxchʼolobʼ chanru xkʼabʼaʼ ut xnaʼlebʼ li Yos. Li Santil Hu naxchʼolobʼ ajwiʼ naq li Yos kixtaqla chaq li Ralal saʼ Ruuchichʼochʼ ut kixkanabʼ naq trahobʼtesiik ut tkamsiiq saʼ qakʼabʼaʼ (Juan 3:16). Saʼ xkʼabʼaʼ li nimla maatan aʼin, tooruuq xkʼulbʼal chixjunil li osobʼtesink li naxyeechiʼi qe li Yos.

⁵ Li osobʼtesink aʼin tchalq saʼ xkʼabʼaʼ li Xnimajwal Awabʼejilal li Yos saʼ ruqʼ li Jesus. Li Awabʼejilal aʼin chi seebʼ trisi li rahilal ut tixchʼinaʼusa chixjunil li Ruuchichʼochʼ. Naq tkʼulmanq chixjunil aʼin, sahaq saʼ qachʼool ut toowanq chik saʼ tuqtuukilal! (Proverbios 2:21.) Usta maajiʼ nachalk li nimla kutan aʼin, li Yos inkʼaʼ naxkanabʼ qatenqʼankil rikʼin li xchaqʼrabʼ re naq us toowanq. Li Jehobʼa naxkanabʼ naq tootijoq chiru re naq tooruuq chi aatinak rikʼin chi anchal qachʼool. Aʼin wiibʼ oxibʼ rehebʼ li maatan li naxkʼe qe li Yos re xkʼutbʼesinkil naq nokooxra.

6. Chanru taakʼutbʼesi naq oxloqʼ chaawu li xrahom li Yos?

 ⁶ Us raj naq taakʼoxla aʼin: «Chanru tinkʼutbʼesi naq oxloqʼ chiwu li xrahom li Jehobʼa?». Maare wankebʼ teʼxkʼoxla: «Tento naq tinra li Jehobʼa». Ma joʼkan ajwiʼ nakaakʼoxla laaʼat? Li Jesus kixye naq li xnimal ru chaqʼrabʼ aʼan: ‹Xraabʼal li Qaawaʼ chi anchal li qachʼool, chi anchal qaanm ut chi anchal qakʼaʼuxl› (Mateo 22:37). Laaʼat ak xaatzol naabʼal chirix li Yos joʼkan naq maare chʼolchʼo chaawu naq tento xraabʼal li Jehobʼa. Abʼanan re xraabʼal li Jehobʼa chi anchal li qaanm, chi anchal qachʼool ut chi anchal qakʼaʼuxl, moko tzʼaqal ta rikʼin reekʼankil naq naqara.

7. Ma tzʼaqal reekʼankil naq naqara li Yos? Chʼolobʼ kʼaʼut nakaaye aʼan.

⁷ Li Santil Hu naxkʼut naq moko kaʼaj tawiʼ tqeekʼa naq naqara li Jehobʼa, tento bʼan tqakʼe chi kʼiik li qarahom chirix. Re xtawbʼal ru chiʼus aʼin, qilaq jun li eetalil: wi taawaj junaq aamansaan, peʼyaal naq inkʼaʼ raj taawulaq chaawu naq teʼxkʼe aawe kaʼajwiʼ xnaqʼ li mansaan? Yaal naq li xnaqʼ nakʼanjelak re naq tkʼiiq xcheʼul li mansaan. Abʼan laaʼat inkʼaʼ nakaawaj xnaqʼ li mansaan, nakaawaj bʼan li ru. Joʼ nakʼulmank rikʼin li mansaan, tento naq tkʼiiq ajwiʼ li qarahom chirix li Jehobʼa ut tixkʼe li ru. Li Santil Hu naxye: «Aʼan aʼin li xraabʼal li Yos: naq chiqapaabʼ ebʼ li xchaqʼrabʼ. Ut ebʼ li xchaqʼrabʼ moko aalebʼ ta». Aʼin naraj xyeebʼal naq li xchaqʼrabʼ li Yos moko chʼaʼaj ta xpaabʼankil (1 Juan 5:3). Joʼkan naq li narahok re chi tzʼaqal li Yos, tento naq tixkʼutbʼesi rikʼin li xbʼaanuhom (chaawil Mateo 7:16-20).

8, 9. Chanru naqakʼutbʼesi naq naqara li Yos ut naq naqabʼanyoxi re li naxkʼe qe?

⁸ Naqakʼutbʼesi naq naqara li Yos, naq naqapaabʼ ut naq naqabʼaanu li naxye li Raatin. Li xchaqʼrabʼ li Yos moko chʼaʼaj ta xpaabʼankil, nokooxtenqʼa bʼan xtawbʼal li sahil  chʼoolejil (Isaías 48:17, 18). Naq naqakanabʼ naq li Jehobʼa nokooxbʼeeresi, naqakʼutbʼesi naq oxloqʼ chiqu li naxkʼe qe. Abʼanan, moko chixjunilebʼ ta nekeʼbʼanyoxink chiru li Yos. Laaʼo inkʼaʼ naqaj xkambʼal qe rikʼinebʼ li inkʼaʼ keʼbʼanyoxink chiru li Jesus. Qilaq jun li eetalil: saʼ jun kutan li Jesus kixkʼirtasi lajeebʼ chi winq saqlepebʼ rix, abʼan jun ajwiʼ kibʼanyoxink (Lucas 17:12-17). Us raj naq tqakʼam qe rikʼin li kibʼanyoxink, ut inkʼaʼ rikʼin li bʼeleebʼ li inkʼaʼ keʼbʼanyoxink chiru li Jesus.

⁹ Abʼan, bʼar wank rehebʼ li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa tento tqapaabʼ? Qilaq wiʼ chik wiibʼ oxibʼ rehebʼ li xchaqʼrabʼ li Yos li wank saʼ li tasal hu aʼin. Xbʼaan naq xpaabʼankil li xchaqʼrabʼ li Yos tooxtenqʼa chi wank junelik saʼ li xrahom.

10. Kʼaʼut aajel ru naq inkʼaʼ tqakanabʼ tzolok chirix li Jehobʼa?

¹⁰ Xnawbʼal ru chiʼus li Jehobʼa tooxtenqʼa chi jilok chixkʼatq, joʼkan naq us raj naq maajunwa tqakanabʼ xnawbʼal  ru. Qilaq jun li eetalil: kʼoxla naq wankat saʼ kʼicheʼ ut jwal ke ru li qʼoqyink, joʼkan naq xaaloch li xaml re naq tatqʼixinq chiru. Peʼyaal naq inkʼaʼ raj taakanabʼ xkʼeebʼal xsiʼul li xaml? Abʼan wi taakanabʼ chi chupk naru tatkamq xbʼaan ke. Joʼ chanru nakʼulmank rikʼin li siʼ, xtzolbʼal li naxkʼut li Santil Hu tooxtenqʼa chi xraabʼal junelik li Jehobʼa (Proverbios 2:1-5).

11. Kʼaru keʼxye li xtzolom li Jesus naq keʼchʼolobʼaak chiru li Raatin li Yos?

¹¹ Li Jesus kiraj naq ebʼ li xtzolom maajunwa teʼxkanabʼ xraabʼal li Jehobʼa ut li Raatin li Yos. Naq li Jesus kiwakliik wiʼ chik chi yoʼyo kixchʼolobʼ chiru wiibʼ rehebʼ li xtzolom naq kitzʼaqlok chirix li kixye chaq li Yos. Joʼkan naq, moqon chik ebʼ li xtzolom li Jesus keʼxye: «Naxamnak li qachʼool naq yo chaq chi qaatinankil saʼ bʼe ut yook xchʼolobʼankil chiqu li Santil Hu» (Lucas 24:32).

12, 13. a) Chanru wank li xrahom li qas qiitzʼin chirix li Yos ut li Santil Hu? b) Kʼaru tento tqabʼaanu re naq maajunwa tchupq li qarahom chirix li Yos?

¹² Ut laaʼat, naq yookat chaq xtzolbʼal li naxkʼut li Santil Hu, maare naxamnak ajwiʼ laachʼool naq xat-ok reekʼankil naq nakaara li Yos. Naabʼalebʼ xeʼreekʼa ajwiʼ aʼin. Abʼan chʼaʼaj wank junelik saʼ li xrahom li Yos ut xbʼaanunkil naq tkʼiiq. Inkʼaʼ naqaj xkʼulbʼal li kixye li Jesus naq «taakehoʼq li rahok saʼ xchʼool li xkʼihalebʼ li tenamit» (Mateo 24:12). Abʼan, kʼaru tento taabʼaanu re naq maajunwa taakanabʼ xraabʼal li Jehobʼa ut xpaabʼankil li naxye li Santil Hu?

¹³ Maakanabʼ tzolok chirix li Jehobʼa ut li Jesus (Juan 17:3). Naq yooqat xtzolbʼal xsaʼ li Santil Hu, kʼoxla aʼin: «Kʼaru naxkʼut chiwu li Santil Hu chirix li Jehobʼa? Ut, ma yook intenqʼankil li yookin xtzolbʼal re naq tinra li Yos chi anchal li waanm ut chi anchal linkʼaʼuxl?» (chaawil Salmo 119:97). Maajunwa tchupq laarahom chirix li Jehobʼa wi nakaakʼe aachʼool chi xkʼoxlankil li yookat xtzolbʼal saʼ li Santil Hu.

14. Kʼaʼut tento naq tootijoq re naq junelik tqara li Jehobʼa?

 ¹⁴ Re naq inkʼaʼ tchupq li qarahom chirix li Jehobʼa maajunwa tqakanabʼ aatinak rikʼin (1 Tesalonicenses 5:17). Saʼ li Tzolom 17 xqil naq li Yos kixkʼe qe jun li maatan: li tijok. Naqara qibʼ chiqibʼil qibʼ naq maajunwa naqakanabʼ aatinak rikʼinebʼ li qamiiw ut naq maakʼaʼ naqamuq chiruhebʼ. Joʼkan ajwiʼ, toowanq choʼq ramiiw li Jehobʼa wi junelik nokootijok chiru. Abʼan, inkʼaʼ tqaye naabʼal sut jun ajwiʼ li aatin malaj li tij, tento bʼan tooʼaatinaq rikʼin li Jehobʼa, joʼ naxbʼaanu jun li chʼinaʼal rikʼin xyuwaʼ. Usta oxloqʼ chiqu aatinak rikʼin li Jehobʼa, naru tqaye re chi anchal qachʼool chixjunil li naqeekʼa (Salmo 62:9 [62:8, Wy]). Wi naqaj xloqʼoninkil li Yos, tento naq tqatzol xsaʼ li Santil Hu ut tootijoq chiru chi anchal qachʼool. Aʼin ttenqʼanq qe chi wank junelik saʼ li xrahom.

15, 16. Kʼaʼut xpuktesinkil li Raatin li Yos aʼan jun chaabʼil kʼanjel ut jun nimla maatan?

¹⁵ Naq wanko qajunes naqaloqʼoni ajwiʼ li Yos, aʼin naqabʼaanu naq naqatzol xsaʼ li Santil Hu ut naq nokootijok chiru li Yos. Ut naq wanko saʼ komonil nokooʼaatinak chirix li qapaabʼal. Ut laaʼat, ma ak yookat xseeraqʼinkil li naxkʼut li Santil Hu? Maare ak yookat xbʼaanunkil li chaabʼil kʼanjel aʼin (Lucas 1:74). Naq nokooʼaatinak chirix li naqatzol saʼ li Santil Hu yooko xbʼaanunkil li kʼanjel li tenebʼanbʼil saʼ xbʼeenebʼ li tzʼaqal aj paabʼanel: xpuktesinkil li chaabʼil esilal chirix li Xnimajwal Awabʼejilal li Yos (chaawil Mateo 24:14; 28:19, 20).

¹⁶ Oxloqʼ chiru li Apostol Pablo xpuktesinkil li Raatin li Yos, joʼkan naq kixye naq li kʼanjel aʼin jun nimla maatan (2 Corintios 4:7). Jwal chaabʼil aatinak chirix li Jehobʼa ut li Rajom xbʼaan naq yooko chi kʼanjelak chiru laj Eechal Re li choxachʼochʼ ut naxkʼam chaq li osobʼtesink. Naq nokooʼaatinak chirix li Santil Hu, naqatenqʼahebʼ li poyanam  chi xnawbʼal ru li Yos ut chi xtawbʼal li bʼe li nakʼamok saʼ li junelik yuʼam. Joʼkan naq, ma wank tawiʼ junaq chik li kʼanjel li tixsahobʼresi qachʼool? Aatinak chirix li Jehobʼa ut li Raatin naxkawubʼresi li qapaabʼal ut nakʼiik li qarahom chirix li Yos. Oxloqʼ chiru li Jehobʼa naq naqakʼe qachʼool chi  kʼanjelak chiru (Hebreos 6:10). Wi junelik yooqo xbʼaanunkil li kʼanjel aʼin maajunwa tqakanabʼ xraabʼal li Yos (chaawil 1 Corintios 15:58).

17. Kʼaʼut aajel ru xpuktesinkil li Raatin li Yos?

¹⁷ Us xjultikankil naq aajel ru xpuktesinkil li Xnimajwal Awabʼejilal li Yos saʼebʼ li qakutan. Kʼaʼut aajel ru xbʼaanunkil li kʼanjel aʼin? Xbʼaan naq li Santil Hu naxye: «Xnachʼok chaq li xnimla kutankil li Qaawaʼ [Jehobʼa]; ak xseebʼank ut nachʼ chik wank» (Sofonías 1:14). Yook chaq chi nachʼok xkutankil naq li Jehobʼa tixsach chixjunil li maaʼusilal saʼ xbʼeen li Ruuchichʼochʼ. Joʼkan naq, aajel ru naq chixjunilebʼ teʼxnaw aʼin! Tento naq chʼolchʼooq chiruhebʼ naq anaqwan xqʼehil naq teʼxpaabʼ li Jehobʼa, li Nimajwal Yos. Joʼkan ajwiʼ, chʼolchʼooq chiruhebʼ naq li rosoʼjik ‹ak xaqxo xkutankil naq tkʼulmanq, us ta tbʼayq› (Habacuc 2:3).

18. Kʼaʼut tento naq tqaloqʼoni ru li Jehobʼa saʼ komonil ut saʼ xyanqebʼ li tzʼaqal aj paabʼanel?

¹⁸ Li Jehobʼa naraj naq tqaloqʼoni ru saʼ komonil ut saʼ xyanqebʼ li tzʼaqal aj paabʼanel. Joʼkan naq li Santil Hu naxye: «Chiqilaq qibʼ chiqibʼil qibʼ re xkʼeebʼal xkawubʼ qachʼool chi rahok joʼwiʼ chi xbʼaanunkil li chaabʼil kʼanjel. Miqakanabʼ li qachʼutam: wankebʼ kʼaynaqebʼ xbʼaanunkil chi joʼkan. Qawaklesihaq bʼan qachʼool chiqibʼil qibʼ, ut qʼaxal chik anaqwan naq nekeril naq yo chaq chi nachʼok li Kutan» (Hebreos 10:24, 25). Naq nokoowulak saʼebʼ li qachʼutam naqakʼe xloqʼal li Yos ut naqakawresi qachʼool chiqibʼil qibʼ.

19. Kʼaru tento tqabʼaanu re naq tqara qibʼ rikʼinebʼ li qech aj paabʼanel?

¹⁹ Naq nokoochʼutlaak rikʼinebʼ li qech aj paabʼanel, naqatzol xraabʼal qibʼ chiqibʼil qibʼ. Li Jehobʼa naril xchaabʼilal li qanaʼlebʼ. Joʼkan naq, wi tqakʼam qe rikʼin li Jehobʼa tqil xchaabʼilal ru li xnaʼlebʼebʼ li qech aj paabʼanel. Qajultikaq naq ebʼ li qech aj paabʼanel ebʼ aj maak joʼkan naq naru teʼmaakobʼq chiqu. Moko chiqajunilo ta naqataw ru  saʼ junpaat li naxkʼut li Santil Hu (chaawil Colosenses 3:13). Wi taasikʼebʼ choʼq aawamiiw li kawebʼ ribʼ saʼebʼ li xpaabʼal, kawaq ajwiʼ laapaabʼal. Ut wi nakaaloqʼoni ru li Jehobʼa saʼ xyanqebʼ li tzʼaqal aj paabʼanel, maajunwa taakanabʼ xraabʼal. Anaqwan qilaq chanru nekeʼosobʼtesiik xbʼaan li Jehobʼa, li nekeʼxkʼe xchʼool chi xloqʼoninkil ru ut nekeʼwank saʼ li xrahom.

20, 21. Kʼaru xyaalal «li tzʼaqal yuʼam» ut kʼaʼut naq chaabʼilaq li yuʼam aʼin?

²⁰ Li Jehobʼa narosobʼtesihebʼ rikʼin yuʼam li nekeʼxkʼe xchʼool chi xloqʼoninkil ru. Abʼan, chanru li yuʼam aʼin? Maare wankebʼ nekeʼxkʼoxla naq ak wank qayuʼam, xbʼaan naq yoʼyooko, nokoowaʼak ut nokooʼukʼak. Ut naq sa wankebʼ nekeʼxye: «Aʼin li tzʼaqal yuʼam!». Abʼanan, li Santil Hu naxye naq saʼebʼ li qakutan maaʼani yook xyuʼaminkil li tzʼaqal yuʼam li naxyeechiʼi qe li Yos.

²¹ Li Santil Hu naxye naq tooruuq xtawbʼal «li tzʼaqal yuʼam» (1 Timoteo 6:19). Li «tzʼaqal yuʼam» li naʼaatinak wiʼ li Santil Hu aʼan li yuʼam li tixkʼe qe li Yos naq tixchʼinaʼusa chixjunil li Ruuchichʼochʼ. Naq tkʼulmanq aʼin, li Yos trisi li maak saʼ qabʼeen ut maaʼani chik tyajerq, chixjunilebʼ sahaqebʼ chik saʼ xchʼool ut teʼwanq saʼ tuqtuukilal. Ut aran tqataw «li tzʼaqal yuʼam» malaj li junelik yuʼam. Aʼin li yuʼam kiraj li Yos choʼq qe chalen chaq saʼ xtiklajik li Ruuchichʼochʼ (1 Timoteo 6:12). Peʼyaal naq kʼajoʼ xchaabʼilal li qosobʼtesinkil tixkʼe qe li Yos?

22. Chanru taataw «li tzʼaqal yuʼam»?

²² Chanru natawmank «li tzʼaqal yuʼam»? Naq li Apostol Pablo kiʼaatinak chirix li tzʼaqal yuʼam, xbʼeenwa kixye rehebʼ laj paabʼanel naq tento teʼxbʼaanu li usilal ut «li chaabʼil bʼaanuhom» (1 Timoteo 6:18). Joʼkan naq, re naq tqataw li yuʼam aʼin tento naq tqayuʼami li naqatzol saʼ li Santil Hu. Abʼan, ma kiraj xyeebʼal li Apostol Pablo naq rikʼin «li  chaabʼil bʼaanuhom» natawmank «li tzʼaqal yuʼam»? Inkʼaʼ, li yuʼam aʼin natawmank «saʼ xkʼabʼaʼ li rusilal [...] li Yos» (Romanos 5:15). Li Jehobʼa narosobʼtesihebʼ li nekeʼloqʼonink re. Naraj naq taataw «li tzʼaqal yuʼam» re naq sahaq saʼ laachʼool ut wanqat saʼ tuqtuukilal. Li inkʼaʼ teʼxkanabʼ xraabʼal li Yos teʼxtaw li yuʼam chi junelik.

23. Kʼaʼut aajel ru naq junelik toowanq saʼ li xrahom li Yos?

²³ Us naq chiqajunilo tqakʼoxla: «Ma yookin xloqʼoninkil li Yos joʼ naxye li Santil Hu?». Wi wulaj wulaj yooko xbʼaanunkil li naraj li Yos, chaabʼilaq ru qabʼe ut chʼolchʼo tzʼaqal naq tqataw qakolbʼal rikʼin. Li Jehobʼa yooq chi kolok re li xtenamit chiru li xmaaʼusilal li ruuchichʼochʼ ut Aʼan tkʼamoq rehebʼ saʼ li akʼ ruuchichʼochʼ. Ut ak nachʼ wank li osobʼtesink li tixkʼam chaq li Yos. Kʼajoʼaq xchaabʼilal wank saʼ li akʼ ruuchichʼochʼ! Nasahoʼk saʼ qachʼool xloqʼoninkil ru li Yos saʼ rosoʼjik li kutan aʼin! Wi nakaakʼe aachʼool chi xbʼaanunkil aʼin taataw «li tzʼaqal yuʼam», li yuʼam li kiraj li Jehobʼa choʼq qe chalen chaq saʼ xtiklajik.