Ani li arkánjel Miguel?
Li naxsume li Santil Hu
Laj Miguel malaj «san Miguel» joʼ nekeʼxye jalan chik li paabʼal, aʼan li xkʼabʼaʼ li Jesús naq wank chaq saʼ choxa ut naq kichalk saʼ Ruuchichʼochʼ. a Li Santil Hu naxye naq laj Miguel kixchoqi ribʼ rikʼin laj Tza chirix li xkamik laj Moisés ut naxye ajwiʼ naq kixtenqʼa jun li ánjel chi xkʼambʼal jun li esil choʼq re li propeet Daniel (Daniel 10:13, 21; Judas 9). Laj Miguel naxkol li xwankil li Yos ut napleetik rikʼinebʼ li xikʼ nekeʼilok re li Yos. Joʼkan naq xkʼulubʼ naq tkʼabʼaʼiiq chi joʼkan, li naraj xyeebʼal «Ani chanchan li Yos?» (Daniel 12:1; Apocalipsis 12:7).
Qilaq kʼaʼut chʼolchʼo chiqu naq li Jesús aʼan li arkánjel Miguel.
Laj Miguel aʼan «li arkánjel» (Judas 9, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). Li aatin arkánjel naraj xyeebʼal «li najolomink rehebʼ li ánjel» ut li aatin aʼin wiibʼ sut ajwiʼ natawmank saʼ li Santil Hu. Li wiibʼ sut naq li Santil Hu naʼaatinak chirix li arkánjel yook chi aatinak chirix jun ajwiʼ li ánjel. Naq yook chi aatinak chirix li Jesús naq kiwakliik wiʼ chik chi yoʼyo, jun rehebʼ li raqal kixye «aʼ ajwiʼ li Qaawaʼ taakubʼeeq chaq saʼ choxa saʼ xqʼehil, naq jun li arkánjel taataqlanq rikʼin xyaabʼ xkux» (1 Tesalonicenses 4:16, SBG). Li raqal aʼin naxye naq li xyaabʼ xkux li Jesús chanchan re jun li arkánjel. Joʼkan naq, tooruuq xyeebʼal naq li Jesús aʼan ajwiʼ li arkánjel Miguel.
Laj Miguel najolomink saʼ xbʼeenebʼ li ánjel. «Laj Miguel rochbʼeenebʼ li xʼánjel keʼxyal xmetzʼew rikʼin li nimla kʼantiʼ» aʼ laj Tza (Apocalipsis 12:7, SBG). Laj Miguel wank ajwiʼ xwankil saʼ choxa joʼkan naq li Santil Hu naxye naq aʼan «jun rehebʼ li jwal ninqebʼ xwankil» ut «li xnimal ru ánjel» (Daniel 10:13, SBG, 21; 12:1). Ebʼ li ruuchil kʼabʼaʼej aʼin naxkʼutbʼesi naq «aʼan najolomink rehebʼ li ánjel saʼ choxa». Joʼkan ajwiʼ kixye laj David Aune li wank xnawom chirix li Akʼ Chaqʼrabʼ.
Li Santil Hu naroksi jun chik li kʼabʼaʼej choʼq re li wank xwankil saʼ xbʼeenebʼ li ánjel ut naxye «li Qaawaʼ Jesus tixkʼut ribʼ. Aʼan taakʼulunq saʼ choxa rochbʼeenaqebʼ li xʼánjel li wankebʼ xwankil, rikʼin raqʼxam» (2 Tesalonicenses 1:7, 8, SBG; Mateo 16:27). Naxye ajwiʼ naq li Jesús «kitaqeʼk saʼ choxa ut [...]. Rubʼel roq wankebʼ li ánjel joʼ ajwiʼ li wankebʼ xwankil ut nekeʼtaqlank saʼ choxa» (1 Pedro 3:21, 22, SBG). Joʼkan naq moko wank ta xyaalal naq li Yos tixxaqabʼ li Jesús ut laj Miguel li xikʼ nekeʼril ribʼ chi xjolominkilebʼ li ánjel. Naq li Santil Hu yook chi aatinak chirix li Jesús ut laj Miguel chʼolchʼo chiqu naq yook chi aatinak chirix jun ajwiʼ chi kristiʼaan.
Laj Miguel «taachalq» naq «qʼaxal rahaq rilbʼalebʼ li kutan aʼan» (Daniel 12:1, SBG). Saʼ li hu Daniel naq naʼaatinak chirix li aatin «taaʼok chi taqlank» yook chaq chi aatinak chirix jun li awabʼej li tixbʼaanu jun li nimla kʼanjel (Daniel 11:2-4, 21, SBG). Li Jesús nayeemank ajwiʼ re «Raatin li Yos», naq tchalq joʼ «Awabʼej saʼ xbʼeenebʼ li awabʼej» tixsach chixjunilebʼ li xikʼ nekeʼilok re li Yos ut tixkol li xtenamit (Apocalipsis 19:11-16, SBG). Naq tixbʼaanu aʼin «kʼajoʼaq xnimal li rahilal taawanq saʼebʼ li kutan aʼan: maajun wa wanjenaq joʼ aʼan chalen chaq saʼ xtiklajik li ruuchichʼochʼ toj anaqwan» (Mateo 24:21, SBG, 42).
a Wank sut li Santil Hu naroksi wiibʼ xkʼabʼaʼ jun li kristiʼaan. Jun eetalil: laj Jacob nakʼabʼaʼiik joʼ laj Israel, laj Pedro nakʼabʼaʼiik joʼ laj Simón ut laj Tadeo nakʼabʼaʼiik joʼ laj Judas (Génesis 49:1, 2; Mateo 10:2, 3; Marcos 3:18; Hechos 1:13).