Ma relik chi yaal naq kiwank li Bʼutʼihaʼ saʼ xkutankil laj Noé?
Li naxsume li Santil Hu
Yaal naq kikʼulmank li Bʼutʼihaʼ. Li Yos kixtaqla chaq li Bʼutʼihaʼ re xsachbʼalebʼ li maaʼusebʼ xnaʼlebʼ. Ut kixye re laj Noé naq tixyiibʼ jun li jukubʼ kabʼl re naq teʼkoleʼq li kristiʼaan li chaabʼilebʼ xnaʼlebʼ ut ebʼ li xul (Génesis 6:11-20). Chʼolchʼo chiqu xbʼaan naq «tzʼiibʼanbʼil saʼ li Raatin li Yos [li] chalenaq rikʼin» (2 Timoteo 3:16).
Ma yaal malaj seeraqʼinbʼil?
Li Santil Hu naxye naq laj Noé kiwank ut naq kikʼulmank li Bʼutʼihaʼ. Joʼkan naq li Bʼutʼihaʼ li kikʼulmank saʼ xkutankil laj Noé moko yal seeraqʼinbʼil ta.
Ebʼ li xeʼtzʼiibʼank re li Santil Hu xeʼxpaabʼ naq kiwank laj Noé. Jun eetalil, laj Esdras ut laj Lucas li xeʼxtzʼil rix li naʼlebʼ, xeʼxkʼe laj Noé saʼ xyanqebʼ li xxeʼtoon ebʼ laj Israel (1 Crónicas 1:4; Lucas 3:36). Laj Mateo ut laj Lucas xeʼxye ajwiʼ saʼ li xhuhebʼ li kixye li Jesús chirix li Bʼutʼihaʼ li kikʼulmank saʼ xkutankil laj Noé (Mateo 24:37-39; Lucas 17:26, 27).
Li propeet Ezequiel ut li apóstol Pablo xeʼxye ajwiʼ naq laj Noé kaw xpaabʼal ut naq tiik xchʼool (Ezequiel 14:14, 20; Hebreos 11:7). Ma wank raj xyaalal naq ebʼ li winq aʼin teʼaatinaq chirix junaq li kristiʼaan li inkʼaʼ kiwank? Naru tqakʼam qe rikʼin laj Noé ut jalanebʼ chik li winq ut ixq li xeʼwank chaq junxil ut tiikebʼ xchʼool, xbʼaan naq chʼolchʼo naq xeʼwank (Hebreos 12:1; Santiago 5:17).
Li Santil Hu naxkʼut li naʼlebʼ chirix li Bʼutʼihaʼ. Li Santil Hu moko kixtikibʼ ta aatinak chirix li Bʼutʼihaʼ chi kamaʼin «Saʼ jun kutan...», chanchan tawiʼ jun li seeraqʼinbʼil naʼlebʼ. Naxye bʼan li chihabʼ, li po ut li kutan naq kikʼulmank wiʼ li Bʼutʼihaʼ (Génesis 7:11; 8:4, 13, 14). Naxye ajwiʼ li xnimal li jukubʼ kabʼl li kixyiibʼ laj Noé (Génesis 6:15). Ebʼ li naʼlebʼ aʼin naxkʼut naq yaal naq kikʼulmank li Bʼutʼihaʼ ut maawaʼ yal jun seeraqʼinbʼil naʼlebʼ.
Kʼaʼut naq li Yos kixtaqla chaq li Bʼutʼihaʼ?
Li Santil Hu naxye naq rubʼelaj li Bʼutʼihaʼ «li xmaaʼusilalebʼ li winq» xnumtaak saʼ ruuchichʼochʼ (Génesis 6:5). Ut «li Yos kixkʼe reetal naq osoʼjenaq saʼ li maak li ruuchichʼochʼ» xbʼaan naq xnumtaak li maaʼusilal ut li muxuk ibʼ (Génesis 6:11; Judas 6, 7).
Li Santil Hu naxye ajwiʼ naq kikʼulmank aʼin xbʼaanebʼ li ánjel li maaʼusebʼ xnaʼlebʼ, li xeʼkubʼeek chaq saʼ ruuchichʼochʼ re wank rikʼinebʼ li ixq. Ebʼ li ánjel aʼin xeʼwank ralal xkʼajol li xeʼkʼabʼaʼiik nefilim ut xbʼaanebʼ aʼan xnumtaak li rahilal (Génesis 6:1, 2, 4). Li Yos kiraj xsachbʼal li maaʼusilal saʼ Ruuchichʼochʼ naq kixsachebʼ li maaʼusebʼ xnaʼlebʼ ut naq kixbʼaanu naq teʼwanq wiʼ chik li kristiʼaan chi maakʼaʼ li maaʼusilal (Génesis 6:6, 7, 17).
Ma nekeʼxnaw li kristiʼaan naq tchalq li Bʼutʼihaʼ?
Nekeʼxnaw. Li Yos kixye re laj Noé li tkʼulmanq ut kixye re naq tixyiibʼ jun li jukubʼ kabʼl re naq teʼkoleʼq li xjunkabʼal ut ebʼ li xul (Génesis 6:13, 14; 7:1-4). Laj Noé kixye rehebʼ li kristiʼaan li sachok li tkʼulmanq, abʼan maaʼani kiʼabʼink re (2 Pedro 2:5). Li Santil Hu naxye: «Inkʼaʼ xeʼabʼink toj naq kichalk li Bʼutʼihaʼ ut kixsach chixjunilebʼ» (Mateo 24:37-39).
Chanru li xjukubʼ kabʼl laj Noé?
Li jukubʼ kabʼl chanchan jun li kaxon li nim roq, maare li xnajtil roq 133 meetr (437 pies), li xnimal ru 22 meetr (73 pies) ut li xteram 13 meetr (44 pies). a Yiibʼanbʼil rikʼin li cheʼ li wank xqʼol ut bʼonbʼil rikʼin alquitrán chisaʼ ut chirix. Li jukubʼ kabʼl oxibʼ xtasalil ut wank jalan jalanq li naʼaj chisaʼ. Wank jun li okebʼaal chixkʼatq, wank ajwiʼ xbʼentaanil taqeʼq. Jutzʼ bʼayaq saʼ ruʼuj re naq truuq chi kubʼeek li haʼ chixkʼatq (Génesis 6:14-16).
Jarubʼ kutan kixyiibʼ wiʼ li jukubʼ kabʼl laj Noé?
Li Santil Hu inkʼaʼ naxye, abʼan chanchan naq kixkʼam naabʼal chihabʼ re xyiibʼankil. Laj Noé wank numenaq 500 chihabʼ re, naq kiyoʼlaak li xbʼeen ralal ut wank 600 chihabʼ re, naq kichalk li Bʼutʼihaʼ (Génesis 5:32; 7:6). b
Maare li Yos kixpatzʼ re laj Noé naq tixyiibʼ li jukubʼ kabʼl naq ak xnumeʼk 50 malaj 60 chihabʼ xyoʼlajikebʼ li ralal, naq ak ninqebʼ chik ut sumsukebʼ (Génesis 6:14, 18). Wi joʼkan, naru naqaye naq kixkʼam 40 malaj 50 chihabʼ xyiibʼankil li jukubʼ kabʼl.
a Li Santil Hu naxbʼis li jukubʼ kabʼl chi moqoj. Saʼ «hebreo li moqoj aʼan 44.45 cm [17.5 pulgadas]» (Nuevo Diccionario Bíblico, xbʼeen tasal, perel 1089).
b Wi taawaj xnawbʼal xkomon chirix jarubʼ chihabʼ xeʼwank li kristiʼaan junxil joʼ laj Noé, chaawil li naʼlebʼ «Ma najt xeʼwank li winq ut ixq li naxye li Santil Hu?», saʼ li hu Laj Kʼaakʼalehom 1 re diciembre 2010, maakʼaʼ saʼ qʼeqchiʼ.
Maare twulaq ajwiʼ chaawu
QʼAXAL LOQʼ LI NAXKʼUT LI SANTIL HU
Chanru naqanaw naq yaal chixjunil li wank saʼ li Santil Hu?
Wi li Yos kimusiqʼank re li Santil Hu, jalan raj chiruhebʼ li junchʼol chi tasal hu.
CHIQIX
Patzʼ naq tateʼrulaʼani
Aatinan chirix junaq li naʼlebʼ saʼ li Santil Hu malaj tzol xkomon aanaʼlebʼ chirix ebʼ laj Testiiw.