Ma naxkʼut ebʼ li propesiiy li wank saʼ li Santil Hu naq li Jesús aʼan li Mesiiy?
Li naxsume li Santil Hu
Joʼkan tzʼaqal. Naq li Jesús kiwank arin saʼ Ruuchichʼochʼ rikʼin kitzʼaqlok ru naabʼal li propesiiy chirix «laj jolominel sikʼbʼil ru» li twanq joʼ «aj Kolol re li ruuchichʼochʼ» (Daniel 9:25, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG; 1 Juan 4:14, SBG). Naq ak kamenaq chik li Jesús toj wank naabʼal chik li propesiiy li kitzʼaqlok ru chirix (Salmo 110:1; Hechos 2:34-36).
Kʼaru naraj xyeebʼal li aatin Mesiiy?
Li aatin saʼ hebreo Mashíaj (Mesiiy) ut li aatin saʼ griego Kjristós (Kriist) naraj xyeebʼal «Yulbʼil ru». Joʼkan naq Jesukriist naraj xyeebʼal «li Jesús li Yulbʼil ru» malaj «li Jesús li Mesiiy».
Junxil qʼe kutan, naq nakʼemank xwankil junaq li kristiʼaan nahoymank aseeyt saʼ xjolom (Levítico 8:12; 1 Samuel 16:13). Li Yos kixsikʼ ru li Jesús re naq twanq joʼ Mesiiy, jun li kʼanjel li qʼaxal wank xwankil (Hechos 2:36). Abʼan moko kixyul ta ru rikʼin aseeyt, kiyuleʼk bʼan ru rikʼin santil musiqʼej (Mateo 3:16).
Ma naru natzʼaqlok ru rikʼin jalan jalanq chi kristiʼaan li propesiiy li kiyeemank chirix li Mesiiy?
Inkʼaʼ bʼiʼan. Joʼ reetalil li ruʼuj uqʼej yal re jun ajwiʼ chi kristiʼaan. Ebʼ li propesiiy li wank saʼ li Santil Hu naxkʼut naq jun ajwiʼ li Mesiiy malaj Kriist. Li Santil Hu naxye naq «naabʼalebʼ aj bʼalaqʼ teʼwakliiq ut teʼxye naq aʼanebʼ li Kriist ut aʼanebʼ propeet; teʼxbʼaanuhatq xninqalebʼ ru eetalil ut sachbʼachʼoolej re xbʼalaqʼinkil li sikʼbʼilebʼ ru, wi raj taaruuq» (Mateo 24:24, SBG).
Ma tkʼulunq li Mesiiy saʼ li kutan chalk re?
Inkʼaʼ. Li Santil Hu naxye naq li Mesiiy tchalq saʼ li xjunkabʼal laj David, li awabʼej re Israel (Salmo 89:4, 5). Abʼanan li xkʼabʼaʼebʼ li ralal xkʼajol laj David kisachmank, chanchan tawiʼ naq aʼin kikʼulmank naq ebʼ laj Roma keʼxjukʼ li tenamit Jerusalén saʼ li chihabʼ 70. a Chalen saʼ li kutan aʼan maaʼani naru naxye naq chalenaq saʼ li xjunkabʼal laj David. Saʼ xkutankil li Jesús nanawmank ani chalenaq saʼ xjunkabʼal laj David ut ebʼ li xikʼ nekeʼilok re li Jesús moko xeʼxye ta naq li Jesús moko chalenaq saʼ xjunkabʼal laj David (Mateo 22:41-46).
Jarubʼ chi propesiiy chirix li Mesiiy wank saʼ li Santil Hu?
Moko naru ta nayeemank chi tzʼaqal jarubʼ chi propesiiy wank chirix li Mesiiy. Jalan jalanq naʼajlamank li propesiiy li wank saʼ li Santil Hu usta chʼolchʼo ru naq naʼaatinak chirix li Mesiiy. Jun eetalil, saʼ Isaías 53:2-7 naʼaatinak chirix jalan jalanq li propesiiy chirix li Mesiiy. Wankebʼ kristiʼaan nekeʼxkʼoxla naq li naxye li raqal aʼin jun ajwiʼ chi propesiiy ut junchʼol chik nekeʼxye naq li junjunq chi naʼlebʼ aʼan jun propesiiy.
Wiibʼ oxibʼ li propesiiy chirix li Mesiiy li kitzʼaqlok ru rikʼin li Jesús
Propesiiy |
Kiyeemank |
Xtzʼaqlojik |
|---|---|---|
Ralal xkʼajol laj Abrahán |
Génesis 22:17, 18 |
|
Ralal xkʼajol laj Isaac, ralal laj Abrahán |
Génesis 17:19 |
|
Tchalq saʼ xteepal Judá |
Génesis 49:10 |
|
Tchalq saʼ xjunkabʼal laj David |
Isaías 9:7 |
|
Tyoʼlaaq rikʼin jun li tuqʼixq |
Isaías 7:14 |
|
Tyoʼlaaq Belén |
Miqueas 5:2 |
|
Tkʼabʼaʼiiq Emmanuel b |
Isaías 7:14 |
|
Tyoʼlaaq saʼ nebʼaʼil |
Isaías 53:2 |
|
Tkamsiiq ebʼ li kokʼal naq ak xyoʼlaak chik |
Jeremías 31:15 |
|
Tbʼoqeq chaq Egipto |
Oseas 11:1 |
|
Tnawmanq ru joʼ Nazareno c |
Isaías 11:1 |
|
Wank ani tteʼoq bʼe |
Malaquías 3:1 |
|
Tyuleʼq ru joʼ Mesiiy saʼ li chihabʼ 29 d |
Daniel 9:25 |
|
Li Yos kixye naq aʼan Ralal |
Salmo 2:7 |
|
Kixkʼe xchʼool chirix li rochoch li Yos |
Salmo 69:10 |
|
Kixpuktesi li chaabʼil esil |
Isaías 61:1 |
|
Li xkʼanjel kixkutanobʼresi Galilea |
Isaías 9:1, 2 |
|
Kixbʼaanu sachbʼachʼoolej joʼ laj Moisés |
Deuteronomio 18:15 |
|
Kiʼaatinak saʼ xkʼabʼaʼ li Yos joʼ laj Moisés |
Deuteronomio 18:18, 19 |
|
Kixkʼirtasi ebʼ li yaj |
Isaías 53:4 |
|
Moko kixnimobʼresi ta ribʼ |
Isaías 42:2 |
|
Kiʼuxtaanank u |
Isaías 42:3 |
|
Kixkʼut li xtiikilal li Yos |
Isaías 42:1, 4 |
|
Xnimal ru aj kʼehol naʼlebʼ |
Isaías 9:6, 7 |
|
Kixkʼe chi naweʼk li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa |
Salmo 22:23 |
|
Kikʼutuk rikʼin eetalil |
Salmo 78:2 |
|
Jun aj kʼamolbʼe |
Daniel 9:25 |
|
Naabʼalebʼ inkʼaʼ xeʼxpaabʼ |
Isaías 53:1 |
|
Xeʼtichkʼok xbʼaan |
Isaías 8:14, 15 |
|
Xeʼxtzʼeqtaana |
Salmo 118:22, 23 |
|
Xikʼ nekeʼril chi maakʼaʼ xmaak |
Salmo 69:5 |
|
Kikʼemank xloqʼal aran Jerusalén naq kiʼok saʼ xbʼeen jun li bʼuur |
Zacarías 9:9 |
|
Kikʼemank xloqʼal xbʼaan ebʼ li kokʼal |
Salmo 8:3 |
|
Kichalk saʼ xkʼabʼaʼ li Jehobʼa |
Salmo 118:26 |
|
Kikʼayiik xbʼaan jun li ramiiw |
Salmo 41:10 |
|
Kikʼayiik rikʼin 30 tumin re plaat |
Zacarías 11:12 |
|
Kikanabʼaak xbʼaan ebʼ li ramiiw |
Zacarías 13:7 |
|
Keʼxyoobʼ tikʼtiʼ chirix |
Salmo 35:11 |
|
Maakʼaʼ kixye naq kiqʼabʼaak |
Isaías 53:7 |
|
Xeʼxchubʼa |
Isaías 50:6 |
|
Xeʼxten li xjolom |
Miqueas 5:1 |
|
Xeʼxrapi chi tzʼuum |
Isaías 50:6 |
|
Moko kixkol ta ribʼ naq xeʼxket |
Isaías 50:6 |
|
Ebʼ li awabʼej xeʼxye li tikʼtiʼ chirix |
Salmo 2:2 |
|
Xeʼxklawxi li ruqʼ ut li roq |
Salmo 22:17 |
|
Xeʼxbʼuuli rix li xtʼikr |
Salmo 22:19 |
|
Xeʼxye naq aj maak |
Isaías 53:12 |
|
Xeʼxhobʼ, xeʼxtzʼeqtaana |
Salmo 22:8, 9 |
|
Kikamk saʼ xkʼabʼaʼebʼ laj maak |
Isaías 53:5, 6 |
|
Kikʼutunk naq li Yos kixkanabʼ |
Salmo 22:2 |
|
Keʼxkʼe chi rukʼ li bʼinagr |
Salmo 69:22 |
|
Kichaqik re naq ok re chi kamk |
Salmo 22:16 |
|
Kixqʼaxtesi li xmusiqʼ re li Yos |
Salmo 31:6 |
|
Kixqʼaxtesi li xyuʼam |
Isaías 53:12 |
|
Kikamk re qakolbʼal chiru li maak ut li kamk |
Isaías 53:12 |
|
Inkʼaʼ xeʼxtoq xbʼaqel |
Salmo 34:21 |
|
Kikʼobʼeʼk |
Zacarías 12:10 |
|
Kimuqeʼk joʼ jun bʼihom |
Isaías 53:9 |
|
Kiwakliik wiʼ chik chi yoʼyo |
Salmo 16:10 |
|
Kikʼeheʼk reqaj li kikʼayink re |
Salmo 109:8 |
|
Kichunlaak saʼ xnim uqʼ li Yos |
Salmo 110:1 |
a Li Cyclopedia re McClintock ut Strongʼs naxye: «Chʼolchʼo naq li xhuhil li xkʼabʼaʼebʼ li xteepal li xjunkabʼal laj judiiy kisachmank naq kijukʼeʼk Jerusalén».
b Li kʼabʼaʼej saʼ hebreo Emmanuel, naraj xyeebʼal «Qikʼin wank li Yos» naxkʼut chi tzʼaqal li xkʼanjel li Jesús joʼ Mesiiy. Li xkʼulunik ut li kixbʼaanu naq kiwank saʼ Ruuchichʼochʼ naxkʼutbʼesi naq li Yos wank rikʼinebʼ li nekeʼloqʼonink re (Lucas 2:27-32; 7:12-16).
c Li aatin «Nazareno» maare nachalk saʼ li aatin hebreo nétser, li naraj xyeebʼal «tuxm».
d Wi taawaj xnawbʼal chanru naq li Santil Hu naxkʼut chi tustu ru naq li Mesiiy tkʼulunq saʼ li chihabʼ 29. Chaawil li naʼlebʼ «Laj Daniel kiʼaatinak chirix li Sikʼbʼil Ru».
e Li Acʼ Chakʼrab, Sociedad Bíblica en Guatemala
f Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators
Maare twulaq ajwiʼ chaawu
AJSI AAWU!
Jun li ixq aj Judiiy naxchʼolobʼ kʼaʼut kixtzʼil rix li xpaabʼal
Kʼaru kitenqʼank re li xRacquel Hall re naq tchʼolaaq chiru naq li Jesús aʼan li Mesiiy li yook chaq roybʼeninkil?
LI NAXKʼUT LI SANTIL HU
Kʼe reetal chanru naqatzolebʼ
Kʼulubʼa naq tateʼxtzol chirix li Santil Hu. Li tzolok aʼin sibʼil ut nabʼaanumank chi seeraqʼinbʼil.