Li Santil Hu inkʼaʼ naxye joqʼe kiyoʼlaak li Jesús chi moko naq tqanima li kutan aʼin. Jun li tasal Hu naxye: «Li ninqʼe chirix li Ralankil moko chalenaq ta rikʼin li Yos chi moko saʼ li Akʼ Chaqʼrabʼ» (Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, de John McClintock ut James Strong).

 Naq naqatzʼil rix li Ralankil naqakʼe reetal naq li ninqʼe aʼin chalenaq saʼ li bʼalaqʼil paabʼal. Li Santil Hu naxkʼut naq wi inkʼaʼ naqaloqʼoni li Yos joʼ naraj aʼan tqatochʼ xchʼool (Éxodo 32:5-7).

1.   Xnimankil xyoʼlajik li Jesús. Ebʼ li xbʼeen aj paabʼanel inkʼaʼ nekeʼxnima chaq li xyoʼlajik li Kriist xbʼaan naq «nekeʼril ebʼ li ninqʼe aʼin joʼ jun najteril naʼlebʼ li nachalk saʼ li bʼalaqʼil paabʼal» (Las cosas nuestras de cada día).

2.   Li 25 re diciembre. Maabʼar natawmank junaq li eetalil li naxkʼut naq li Jesús kiyoʼlaak saʼ li kutan aʼin. Chanchan naq ebʼ laj kʼamolbʼe rehebʼ li paabʼal keʼxsikʼ jun li kutan li naxchap ribʼ rikʼin xninqʼehinkil li xyoʼlajik li Saqʼe naq tuqtu ru saʼ habʼalqʼe.

3.   Li maatan, li waʼak ut li ninqʼe. «Ebʼ li ninqʼe li keʼxbʼaanu chaq ebʼ laj Roma chirix li yos Saturno li kiwank saʼ xyitoqil li po diciembre, aran keʼxxaqabʼ chanru twanq ebʼ li ninqʼe chirix li Ralankil. Saʼ li ninqʼe aʼin, kitiklaak chaq li waʼak, li kʼehok maatan ut xlochbʼal ebʼ li kandeel» (The Encyclopedia Americana). Joʼkan ajwiʼ li hu Encyclopædia Britannica naxye naq chiruhebʼ li kutan aʼin maaʼani naxik chi kʼanjelak.

4.   Li kokʼ kaxlan xaml choʼq re li Ralankil. Joʼ naxye li hu The Encyclopedia of Religion, ebʼ li junkabʼal re Europa nekeʼruutzʼuʼuji ebʼ li rochoch rikʼin kaxlan xaml ut xxaq cheʼ li jalan jalanq rilbʼal re xninqʼehinkil li xyoʼlajik li Saqʼe naq tuqtu ru saʼ habʼalqʼe ut re xkolbʼalebʼ ribʼ chiruhebʼ li maaʼus aj musiqʼej. Ut li hu Diccionario de historia de la Iglesia naxye: «Ebʼ li rax cheʼ ut li ebʼ li kaxlan xaml nachalk saʼ li ajlebʼaal kutan re li po enero (1 re en., akʼ chihabʼ) li naxchap ribʼ rikʼin li Saqʼe».

5.   Li xxaq li acebo ut li muérdago. Ebʼ li cheʼ aʼin kiʼoksimank re ruutzʼuʼujinkil ebʼ li ochoch saʼ Ralankil. «Ebʼ laj tij keʼxye naq li xxaq li muérdago wank xwankil saʼ li qʼehink ut saʼ li tuulak. Ut li xxaq li acebo kʼebʼil xloqʼal xbʼaan naq aʼan reetalil naq t-iloq wiʼ chik li Saqʼe» (The Encyclopedia Americana).

6.   Li cheʼ choʼq re li Ralankil. Li hu Encyclopædia Britannica naxye: «Ebʼ laj Europa li wankebʼ saʼ li bʼalaqʼil paabʼal kʼaynaqebʼ chi xloqʼoninkil ebʼ li cheʼ, ut toj keʼxbʼaanu aʼin, usta ak wank chaq li paabʼal li naxtaqe li Kriist». Jun rehebʼ li bʼaanuhom aʼin, aʼan naq «nekeʼxkʼe jun toon li cheʼ chire li rokebʼaal li ochoch malaj chisaʼ naq nawank li ninqʼe».