Kʼaru ebʼ li propesiiy?
Li naxsume li Santil Hu
Jun li propesiiy aʼan jun li esil li chalenaq rikʼin li Yos. Li Santil Hu naxye naq ebʼ li propeet «xeʼaatinak saʼ xkʼabʼaʼ li Yos naq xeʼekʼasiik xbʼaan li santil musiqʼej» (2 Pedro 1:20, 21). Joʼkan naq jun li propeet aʼan jun li kristiʼaan li naxkʼul jun li esil li chalenaq rikʼin li Yos ut naxye rehebʼ li junchʼol (Hechos 3:18).
Chanru naʼaatinak chaq li Yos rikʼinebʼ li propeet?
Li Yos kiroksi naabʼal li naʼlebʼ re xyeebʼal li naxkʼoxla rehebʼ li propeet. Qilaq wiibʼ oxibʼ rehebʼ:
Chi tzʼiibʼanbʼil. Li Yos jun sut tana ajwiʼ kiroksi li naʼlebʼ aʼin naq kixkʼe li Lajeebʼ chi Chaqʼrabʼ re laj Moisés (Éxodo 31:18).
Rikʼin ebʼ li ánjel. Jun eetalil, li Yos kiroksi jun li ánjel re xyeebʼal re laj Moisés li esil li tixkʼam re laj faraón re Egipto (Éxodo 3:2-4, 10). Joʼkan ajwiʼ naq kiʼajmank xyeebʼal jalan chik ebʼ li naʼlebʼ li Yos kiroksi ebʼ li ánjel re xyeebʼal li esil aʼin. Li naʼlebʼ aʼin kiroksi naq kixye re laj Moisés: «Chatzʼiibʼa ebʼ li aatin aʼin, xbʼaan naq rikʼinebʼ aʼan ninkʼojobʼ li Sumwank aawikʼin joʼ ajwiʼ rikʼinebʼ laj Israel» (Éxodo 34:27). a
Rikʼin moy u. Li propeet wank sut naxkʼul junaq li esil naq ajʼo ru (Isaías 1:1; Habacuc 1:1). Wiibʼ oxibʼ nakʼulmank chanchan naq tzʼaqal yaal naq yook chi kʼulmank ut li nakʼuluk re li esil naʼokenk chisaʼ (Lucas 9:28-36; Apocalipsis 1:10-17). Wank sut li propeet naxkʼul junaq li esil naq sachso xkʼaʼuxl (Hechos 10:10, 11; 22:17-21). Li Yos kiroksi ajwiʼ li matkʼ re xkʼebʼal junaq li esil (Daniel 7:1; Hechos 16:9, 10).
Rikʼin li kʼaʼuxej. Li Yos kiroksi li xkʼaʼuxebʼ li propeet re xkʼebʼal junaq li esil. Aʼan li naraj xyeebʼal li Santil Hu: «Chixjunil li tzʼiibʼanbʼil saʼ li Raatin li Yos chalenaq rikʼin ut nakʼanjelak re xtzolbʼalebʼ li qas qiitzʼin». Li aatin «chalenaq rikʼin» li Yos naraj ajwiʼ xyeebʼal «musiqʼanbʼil xbʼaan li Yos» (2 Timoteo 3:16, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala). Li Yos kiroksi li xsantil musiqʼej malaj li xmetzʼew re xkʼebʼal junaq li esil saʼ xkʼaʼuxebʼ laj kʼanjel chiru. Li esil re li Yos abʼan ebʼ li propeet nekeʼxsikʼ ebʼ li aatin li teʼroksi (2 Samuel 23:1, 2).
Ma nekeʼxye li tkʼulmanq saʼ li kutan chalk ebʼ li propesiiy?
Moko chixjunil ta li propesiiy naʼaatinak chirix li tkʼulmanq saʼ li kutan chalk re. Abʼan naabʼal li xʼesil li Yos naʼaatinak chirix aʼin. Jun eetalil, ebʼ li propeet naabʼal sut xeʼxye rehebʼ laj Israel naq moko us ta yookebʼ chi naʼlebʼak. Ebʼ li naʼlebʼ aʼin naxkʼut chiruhebʼ laj Israel li rusilal li tixkʼam chaq naq teʼabʼinq chiru li Yos (Jeremías 25:4-6). Li usilal aʼin naru teʼxtaw ebʼ laj Israel aʼ yaal chanru teʼnaʼlebʼaq (Deuteronomio 30:19, 20).
Wiibʼ oxibʼ li propesiiy li inkʼaʼ naʼaatinak chirix li kutan chalk re
Saʼ jun kutan ebʼ laj Israel xeʼxpatzʼ xtenqʼ re li Yos. Li Yos kiroksi jun li propeet re xyeebʼal rehebʼ naq inkʼaʼ tixtenqʼahebʼ xbʼaan naq inkʼaʼ nekeʼxpaabʼ li xchaqʼrabʼ (Jueces 6:6-10).
Naq li Jesús kiʼaatinak rikʼin li ixq aj Samaria, kixjultika chiru li kixbʼaanu chaq junxil ut inkʼaʼ raj kixnaw aʼin wi li Yos inkʼaʼ raj kixye re. Li ixq naxnaw naq li Jesús aʼan propeet, usta inkʼaʼ kiʼaatinak chirix li kutan chalk re (Juan 4:17-19).
Naq kiraqmank aatin saʼ xbʼeen li Jesús, ebʼ li xikʼ nekeʼilok re xeʼxtzʼap li xnaqʼ ru, xeʼxsakʼ ut xeʼxye re: «Wi laaʼat propeet, ye qe ani xsakʼok aawe». Moko yookebʼ ta xpatzʼbʼal re li Jesús li tkʼulmanq saʼ li kutan chalk re, xeʼraj bʼan naq troksi li wankilal li nachalk rikʼin li Yos re xyeebʼal ani yook kisakʼok re (Lucas 22:63, 64).
a Usta saʼ xtiklajik nakʼutunk naq chanchan tawiʼ naq li Yos kiʼaatinak rikʼin laj Moisés, abʼan li Santil Hu naxye naq li Yos kiroksi ebʼ li ánjel re xyeebʼal li sumwank li twanq rikʼin li Xchaqʼrabʼ laj Moisés (Hechos 7:53; Gálatas 3:19).