Saʼ li Santil Hu moko natawmank ta junaq aatin li naʼaatinak chirix risinkil junaq li kʼuulaʼal naq toj maajiʼ nayoʼlaak, abʼanan wank naabʼal xraqal li Santil Hu li nokooxtenqʼa chi xnawbʼal chanru naril li yuʼam li Yos joʼ ajwiʼ li xyuʼam li kʼuulaʼal li toj maajiʼ nayoʼlaak.

 Li yuʼam aʼan xmaatan li Yos (Génesis 9:6; Salmo 36:10). Chixjunil li yuʼam oxloqʼ chiru joʼ ajwiʼ li xyuʼam li kʼuulaʼal li toj wank saʼ xkʼubʼ xsaʼ li xnaʼ. Joʼkan naq, naq junaq li kristiʼaan narisi li xkʼuulaʼal xbʼaan naq yal naraj xbʼaanunkil, yook chi kamsink.

 Li chaqʼrabʼ li kixkʼe li Yos rehebʼ laj Israel naxye: «Wi wankebʼ winq li yookebʼ chi pleetik nekeʼxtochʼ jun li ixq li wank saʼ yuʼam ut aʼan naʼalank naq toj maajiʼ xqʼehil abʼan maaʼani nakamk, li kitochʼok re tento tixtoj li tixpatzʼ li xbʼeelom li ixq xbʼaan li rahilal li kixkʼam chaq, tento ttojoq joʼ teʼxye ebʼ laj raqol aatin. Abʼan, wi tkamq junaq rehebʼ taatoj yuʼam rikʼin xyuʼam» (Éxodo 21:22, 23, La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo, TNM, 2019 saʼ español). a

•  Joqʼe natiklaak xyuʼam junaq li kristiʼaan chiru li Yos?

•  Ma truuq li Yos xkuybʼal xmaak li kristiʼaan li kirisi xkʼuulaʼal?

•  Ma nimla maak risinkil li kʼuulaʼal wi wank saʼ xiwxiwal li xyuʼam li naʼbʼej malaj li kʼuulaʼal?

 Chiru li Yos li yuʼam natiklaak naq nasiyaak junaq kʼuulaʼal, li Santil Hu naxkʼut naq chiru li Yos li kʼuulaʼal li toj maajiʼ nayoʼlaak aʼan ajwiʼ jun kristiʼaan, maawaʼ jun xchaʼal li naʼbʼej. Saʼ li Santil Hu wank jalan jalanq li raqal li naxkʼut naq li Yos juntaqʼeet naril li kʼuulaʼal li ak xyoʼlaak ut li toj wank saʼ xkʼubʼ xsaʼ li xnaʼ.

•  Li awabʼej David kixye re li Yos: «Toj majiʼ ninyoʼlaak chaq, ak nakawil wu» (Salmo 139:16, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). Toj maajiʼ nayoʼlaak laj David ut li Yos ak naril joʼ jun li kristiʼaan.

•  Qilaq jun chik li eetalil. Ak chʼolchʼo chiru li Yos kʼaru kʼanjel tixkʼe re laj Jeremías naq toj maajiʼ nayoʼlaak. Li Yos kixye re: «Naq toj majiʼ nakatsiyaak chaq rikʼin laanaʼ, laaʼin ak xinsikʼ chaq aawu; naq toj majiʼ nakatyoʼlaak, ak santobʼresinbʼilat chaq inbʼaan ut ak xaqabʼanbʼilat choʼq xpropeet ebʼ li tenamit» (Jeremías 1:5, SBG).

•  Laj Lucas jun rehebʼ li kitzʼiibʼank re li Santil Hu ut aj bʼanonel ajwiʼ, juntaqʼeet li aatin saʼ Griego kiroksi naq kiʼaatinak chirix jun li kʼuulaʼal li ak xyoʼlaak ut jun li toj maajiʼ nayoʼlaak (Lucas 1:41;2:12, 16).

 Heeheʼ, li Yos naru naxkuy xmaak li keʼrisi xkʼuulaʼal wi nekeʼxtzol naʼlebʼak joʼ nanaʼlebʼak li Yos chirix li yuʼam, moko wank ta chik xyaalal naq teʼxrahobʼtesi xchʼoolebʼ chirix li maak li keʼxbʼaanu. Li Santil Hu naxye: «Li Qaawaʼ [Jehobʼa] aʼan chaabʼil ut aj uxtaan [...]. Joʼ xnajtil li naʼajej naʼelk wiʼ chaq li saqʼe rikʼin li naʼajej naʼok wiʼ, joʼkan ajwiʼ li Qaawaʼ [Jehobʼa] naxnajtobʼresi qikʼin li qamaak» (Salmo 103:8-12, SBG). b Li Jehobʼa tixkuyebʼ xmaak li teʼxyotʼ xchʼool ut teʼxjal xnaʼlebʼ chirix li maaʼusilal li xeʼxbʼaanu chaq, saʼ xyanq aʼin wankebʼ li xeʼrisi xkʼuulaʼal naq toj maajiʼ nayoʼlaak (Salmo 86:5).

 Xbʼaan naq oxloqʼ li xyuʼam li kʼuulaʼal li toj maajiʼ nayoʼlaak nimla maak risinkil yal saʼ xkʼabʼaʼ naq laj bʼanonel tixye naq wank saʼ xiwxiwal li xyuʼam li naʼbʼej malaj li xyuʼam li kʼuulaʼal.

 Usta moko junelik ta nakʼulmank, wank sut naq yook chi usaak junaq li ixq nakʼulmank junaq li chʼaʼajkilal ut naru nakamk li naʼbʼej malaj li kʼuulaʼal. Naq nakʼulmank aʼin, kʼaru tixbʼaanu li sumal? Aʼanebʼ yal re ani aj yuʼam teʼxkol.