Jarubʼ xkʼabʼaʼ li Yos?
Li naxsume li Santil Hu
Jun ajwiʼ li xkʼabʼaʼ li Yos. Saʼ li aatinobʼaal hebreo natzʼiibʼamank joʼ יהוה ut saʼ qʼeqchiʼ najalmank ru joʼ «Jehobʼa», «Jehova» malaj «Jehová». a Li Jehobʼa kixye re li propeet Isaías: «Laaʼin li Jehobʼa. Aʼin linkʼabʼaʼ» (Isaías 42:8, La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo, TNM, 2019 saʼ español). Li xkʼabʼaʼ li Yos natawmank numenaq wuqubʼ mil sut saʼ li Santil Hu li kitzʼiibʼamank chaq najter. Natawmank naabʼal sut chiru li ruuchil xkʼabʼaʼ malaj chiru junaq chik kʼabʼaʼej.
Ma wank jalan chik li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa?
Usta li Santil Hu naxye naq jun ajwiʼ li xkʼabʼaʼ li Yos, abʼan naroksi naabʼal li ruuchil xkʼabʼaʼ ut ebʼ li aatin li naʼaatinak chirix li Yos. Qilaq wiibʼ oxibʼ li ruuchil xkʼabʼaʼ ut li xyaalal. Ut kʼe reetal naq li junjunq naxkʼutbʼesi li xnaʼlebʼ li Jehobʼa.
Li ruuchil xkʼabʼaʼ |
Bʼar natawmank saʼ li Santil Hu |
Li xyaalal |
---|---|---|
«Aj sowen» |
Éxodo 34:14, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG |
Inkʼaʼ naxkʼulubʼa naq tloqʼonimanq ru jalanebʼ chik yos. |
Alá |
(Inkʼaʼ natawmank) |
Li aatin Alá chalenaq saʼ árabe. Maawaʼ jun tzʼaqal kʼabʼaʼej, aʼan bʼan jun ruuchil kʼabʼaʼej li naraj xyeebʼal «Yos». Saʼebʼ li Santil Hu saʼ árabe ut saʼ wiibʼ oxibʼ chik li aatinobʼaal, li aatin Alá naʼoksimank joʼ Yos. |
«Laaʼin li Laaʼinin» |
Éxodo 3:14, SBG |
Aʼin moko kaʼaj tawiʼ naraj xyeebʼal naq wank li Yos, saʼ hebreo li aatin aʼin naraj xyeebʼal naq li Yos naxbʼaanu naq ttzʼaqloq ru li rajom. Li aatin aʼin naru xjalbʼal joʼ «Laaʼin tinbʼaanu li nawaj xbʼaanunkil» malaj «laaʼin tinruuq xbʼaanunkil li nachalk saʼ linchʼool» (The Emphasised Bible, by J. B. Rotherham; TNM). Ebʼ li aatin aʼin nekeʼxchʼolobʼ chi tzʼaqal re ru kʼaru naraj xyeebʼal xkʼabʼaʼ li Jehobʼa li natawmank sa’ li jun chik raqal (Éxodo 3:15, TNM). |
«Laj Kʼaakʼalehom» |
Salmo 23:1, SBG |
Aʼan naxkʼaakʼale li nekeʼloqʼonink re. |
Laj Kolonel |
Isaías 41:14 |
Naxkolebʼ li kristiʼaan chiru li maak ut li kamk saʼ xkʼabʼaʼ li xkamik li Jesús (Juan 3:16). |
Laj Pakʼonel |
Isaías 64:8 |
Wank xwankil saʼ xbʼeen ebʼ li kristiʼaan ut ebʼ li tenamit, joʼ chanru jun laj pakʼonel wank xwankil saʼ xbʼeen li sebʼ (Romanos 9:20, 21). |
Laj Tzolonel |
Isaías 30:20, 21 |
Aʼan nokooxbʼeresi ut naxkʼut chiqu li bʼe li tqakʼam saʼ li qayuʼam (Isaías 48:17, 18). |
Laj Yobʼtesinel |
Eclesiastés 12:1 |
Aʼan kiyobʼtesink re chixjunil. |
Li Alfa ut li Omega |
Apocalipsis 1:8, SBG; 21:6, SBG; 22:13, SBG |
Li aatin Alfa aʼan li xbʼeen tzʼiibʼ saʼ li aatinobʼaal griego ut li aatin omega aʼan li tzʼiibʼ li naraqmank wi. Aʼin naraj xyeebʼal naq li Jehobʼa aʼan «li xtiklajik ut li rosoʼjik» malaj «li xbʼeen ut li rosobʼl», aʼin naxkʼutbʼesi naq maajun junaq chik yos nim xwankil joʼ Aʼan chi moko twanq junaq chik moqon (Isaías 43:10). |
Li naʼabʼink rehebʼ li tij |
Salmo 65:3 |
Aʼan narabʼi li junjunq chi tij li nabʼaanumank chi anchal chʼoolej. |
«Li nim xsantilal» |
Proverbios 9:10, SBG |
Aʼan li qʼaxal saant, saq ru xnaʼlebʼ ut maakʼaʼ xmuxul chiru anihaq. |
«Li Nimajwal Yos» |
Génesis 17:1, SBG |
Maakʼaʼ chi moko maaʼani natawok re xwankilal li Yos. Li aatin saʼ hebreo ʼEl Schaddái, li naraj xyeebʼal «Nimajwal Yos» natawmank wuqubʼ sut saʼ li Santil Hu li kitzʼiibʼamank chaq najter qʼe kutan. |
«Li Qaawaʼ» |
Salmo 135:5, SBG |
Laj echal re chixjunil, li aatin aʼin najalmank saʼ hebreo joʼ ʼAdhóhn ut ʼAdhoním. |
«Li Rey li wank xwankil chi junelik» |
1 Timoteo 1:17, SBG |
Maakʼaʼ xtiklajik chi moko xraqik li xwankilal. |
«Li Saqoonak» |
Salmo 18:3, 47, SBG |
Aʼan laj kʼaakʼalehom ut laj tenqʼahom. |
«Li Tiixil Winq li wank chi junelik» |
Daniel 7:9, 13, 22, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators, Wy. Akʼ tzʼiibʼ |
Maakʼaʼ xtiklajik, ak wank chaq chalen najter qʼe kutan. Maakʼaʼ chi moko maaʼani xwank chaq xbʼeenwa chiru Aʼan (Salmo 90:2). |
Li «xYos chixjunilebʼ li yos» |
Josué 22:22, SBG |
Aʼan li Nimajwal Yos ut inkʼaʼ naʼokenk saʼ xyanq «ebʼ li jalanil yos li maakʼaʼ nekeʼok wi» (Isaías 2:8, TNM). |
«Li Yos» |
Génesis 1:1, SBG |
Jun li kʼaʼaq re ru li naloqʼonimank ru ut kaw ribʼ. Li aatin saʼ hebreo ʼElohím naraj xyeebʼal xwankilal, xloqʼal ut xchaqʼalil ru xnaʼlebʼ li Jehobʼa. |
«Li Yos oxloqʼoninbʼil» |
1 Timoteo 1:11, Li Acʼ Chakʼrab, Sociedad Bíblica en Guatemala, AC. Akʼ tzʼiibʼ |
Nawbʼil ru naq junelik sa xchʼool (Salmo 104:31). Naru ajwiʼ xjalbʼal ru joʼ li «Yos li sa saʼ xchʼool» (TNM). |
Li Yuwaʼbʼej |
Aʼan li nakʼehok yuʼam. |
Li xkʼabʼaʼ ebʼ li naʼajej li wank saʼ li Santil Hu saʼ hebreo
Saʼ wiibʼ oxibʼ li xkʼabʼaʼ ebʼ li naʼajej li tzʼiibʼanbʼil saʼ li Santil Hu natawmank li xkʼabʼaʼ li Yos, abʼan aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq naru tqoksi joʼ ruuchil xkʼabʼaʼ li Yos.
Li xkʼabʼaʼ li naʼaj |
Bʼar natawmank saʼ li Santil Hu |
Li xyaalal |
---|---|---|
Jehová-nisí |
Éxodo 17:15, Wy |
«Li Jehobʼa aʼan li naxkʼut inbʼe» malaj «li nakuutunk we» (La Palabra de Dios para Todos). Li Jehobʼa aʼan jun li Yos li naxkol ut naxtenqʼa li xtenamit wi nekeʼxsikʼ (Éxodo 17:13-16, Wy). |
Jehová-salom |
Jueces 6:23, 24, Wy |
«Li Qaawaʼ-Tuqtuukilal» (SBG). |
Jehová-sama |
Ezequiel 48:35, Wy |
«Li qaawaʼ wank arin» (Wy). |
Kʼaʼut aajel ru xnawbʼal ut roksinkil li xkʼabʼaʼ li Yos
Jwal wank xwankil li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa, joʼkan naq kixtzʼiibʼa naabʼal mil sut saʼ li Santil Hu (Malaquías 1:11).
Li Jesús, li ralal li Yos, junelik kixkʼut naq jwal wank xwankil li xkʼabʼaʼ li Yos. Jun eetalil, naq kitijok chiru li Jehobʼa kixye: «Santobʼresinbʼil taxaq laakʼabʼaʼ» (Mateo 6:9; Juan 17:6, AC).
Li nekeʼxtzol ut nekeʼok roksinkil li xkʼabʼaʼ li Yos nekeʼxtiqibʼ wank saʼ amiiwil rikʼin li Jehobʼa (Salmo 9:11; Malaquías 3:16). Li amiiwil aʼin naxbʼaanu naq teʼxtaw rusilal li yeechiʼom aʼin: «Xqʼaxtesi ribʼ chiwu, joʼkan naq tinkol -chan li Qaawaʼ-; tinmuheela xbʼaan naq naxnaw wu» (Salmo 91:14, SBG).
Li Santil Hu naxye: «Wan nekeʼyehok naq naabʼal chi yos wank saʼ choxa ut saʼ ruuchichʼochʼ (“yos” ut “qaawaʼ” nekeʼxye rehebʼ)» (1 Corintios 8:5, SBG, 6). Abʼanan li kʼabʼaʼej Jehobʼa naxkʼutbʼesi chi tzʼaqal re ru ani li tzʼaqal Yos (Salmo 83:18, TNM).
a Wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan li nekeʼxtzʼil rix li aatinobʼaal hebreo nekeʼxjal ru li xkʼabʼaʼ li Yos joʼ «Yahweh» malaj «Yahvé».