Ebʼ li qas qiitzʼin li nekeʼxyuʼami li naʼlebʼ li nabʼeresink yuʼam, chʼolchʼo tzʼaqal chiruhebʼ kʼaru li us ut li inkʼaʼ us. Ut inkʼaʼ nekeʼxkubʼsi xwankil li chaabʼil naʼlebʼ aʼin naq nekeʼjalaak li xyuʼam, nekeʼxbʼeresi bʼan ribʼ rikʼin li jalan jalanq li naʼlebʼ li nabʼeresink re xyuʼamebʼ, ut nekeʼxbʼaanu ajwiʼ aʼin naq maaʼani naʼilok rehebʼ.

Ebʼ li kokʼal nekeʼtaqlaak xmensaaj chi jalpaqinbʼil ru chirix li naʼlebʼ li nabʼeresink yuʼam ut aʼin nachalk rikʼinebʼ li rechtzolom, saʼ li bʼich, saʼ li pelikula joʼ ajwiʼ saʼ li tele. Ebʼ li naʼlebʼ aʼin naru naxbʼaanu naq ebʼ li kokʼal teʼoq xkʼoxlankil naq li naʼlebʼ li nabʼeresink re li xyuʼamebʼ maakʼaʼ naʼok wiʼ.

Ut aʼin tzʼaqal nakʼulmank naq ebʼ li kokʼal yookebʼ chi ok saʼ li saajilal. Li hu Beyond the Big Talk (Anaqwan naq toj kachʼinebʼ aatinan rikʼinebʼ) naxye naq chiruhebʼ li chihabʼ aʼin, ebʼ li saaj «tento teʼkawresiiq xbʼaan naq ebʼ li rechtzolom ut li naʼlebʼ li naʼilmank saʼ li tele teʼminoq rehebʼ re naq teʼkʼulubʼaaq ut nawbʼilaqebʼ ru yalaq bʼar. Tento teʼxtzol xsikʼbʼal chiʼus li teʼxbʼaanu rikʼin li naʼlebʼ li nabʼeresink re li xyuʼamebʼ, usta ebʼ li ramiiw inkʼaʼ teʼxbʼaanu chi joʼkan». Chʼolchʼo tzʼaqal naq li kawresink aʼin tento xbʼaanunkil naq toj maajiʼ nekeʼxtaw xsaajilal.

Tenebʼ li naʼlebʼ li nabʼeresink yuʼam

LI NAʼLEBʼ LI NAXKʼE LI SANTIL HU: «Li ak ninqebʼ, aʼanebʼ li keʼxkʼaytesi li xkʼaʼuxl chi xtawbʼal ru bʼar wank li us ut bʼar wank li inkʼaʼ us» (Hebreos 5:14).

• Ye kʼaru li us ut li inkʼaʼ us. Oksi wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naʼilmank rajlal kutan ut kʼut li xjalanil. Jun eetalil, taaye: «Aʼin bʼalaqʼik ut elqʼak. Aʼin moko bʼalaqʼik ta chi moko elqʼak», «Aʼin tzʼeqtaanank. Aʼin moko tzʼeqtaanank ta», «Aʼin usilal. Aʼin moko usilal ta». Chirix chik aʼan, laawalal malaj laakoʼ tixnaw xjunajinkil li naʼlebʼ li nabʼeresink re li xyuʼam rikʼin li xbʼaanuhom.

• Chʼolobʼ chiruhebʼ kʼaʼut tento teʼroxloqʼi li naʼlebʼ li nabʼeresink re li xyuʼam. Naʼlebʼan rikʼin laawalal malaj laakoʼ re naq tixtzol chanru tnaʼlebʼaq li rekʼobʼaal. Jun eetalil, patzʼ re: «Kʼaʼut qʼaxal us naq inkʼaʼ toobʼalaqʼiq chi moko tooʼelqʼaq?», «Kʼaʼut naq li tikʼtiʼ narisi chiqu ebʼ li qamiiw?» malaj «Kʼaʼut moko us ta elqʼak?».

• Kʼut kʼaru rusilal naxkʼe li naʼlebʼ li nabʼeresink yuʼam. Naru nakaaye re: «Wi inkʼaʼ nakatbʼalaqʼik chi moko nakat-elqʼak, sa tateʼril» ut «Wi tuulanat, ebʼ li qas qiitzʼin teʼraj wank aawikʼin».

 Bʼaanu naq li naʼlebʼ li nabʼeresink re laayuʼam aʼanaq reetalil laajunkabʼal

LI NAʼLEBʼ LI NAXKʼE LI SANTIL HU: «Yalomaq eerix» (2 Corintios 13:5).

• Chixjunilebʼ saʼ laajunkabʼal tento teʼxyuʼami li naʼlebʼ li nabʼeresink re leeyuʼam, chi joʼkan tatruuq xyeebʼal chi maakʼaʼ aakʼaʼuxl:

  • «Laaʼo inkʼaʼ nokootikʼtiʼik».

  • «Saʼ li qochoch, maaʼani nasakʼok chi moko naxjap ta re».

  • «Laaʼo inkʼaʼ naqakʼulubʼa li hobʼok».

Chi joʼkan, laawalal malaj laakoʼ tixkʼe reetal naq li naʼlebʼ li nabʼeresink re leeyuʼam moko yal wank ta chi maakʼaʼ xwankil, reetalil bʼan leejunkabʼal.

• Re naq tatruuq chi aatinak rikʼin laawalal chirix li naʼlebʼ li nabʼeresink re leeyuʼam joʼ junkabʼal, oksi wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naʼilmank rajlal kutan. Naru nakaajuntaqʼeeta rikʼin li nekeʼxyuʼami li rechtzolom malaj rikʼin li nekeʼxye saʼ tele. Patzʼ re: «Kʼaru raj xaabʼaanu laaʼat?» malaj «Kʼaru raj kixbʼaanu li qajunkabʼal?».

Kawresi li naʼlebʼ li nabʼeresink yuʼam

LI NAʼLEBʼ LI NAXKʼE LI SANTIL HU: «Maakʼaʼ taachʼiʼchʼiʼiinq eere saʼ lee kʼaʼux» (1 Pedro 3:16, Wy).

• Waklesihebʼ xchʼool naq teʼnaʼlebʼaq chiʼus. Naq laawalal malaj laakoʼ tixbʼeresi ribʼ rikʼin li naʼlebʼ li xaatzol wiʼ, waklesi xchʼool ut chʼolobʼ chiru kʼaʼut us naq kinaʼlebʼak chi joʼkan. Jun eetalil, naru nakaaye re: «Us naq inkʼaʼ xatbʼalaqʼik chi moko xat-elqʼak. Qʼaxal nakaasahobʼresi li waanm». Wi laakoʼ naxye aawe naq kipaltoʼk, bʼanyoxi re, naq inkʼaʼ xmuq chaawu, tojaʼ naq taakʼe xnaʼlebʼ.

• Qʼusebʼ naq inkʼaʼ yookebʼ chi naʼlebʼak chiʼus. Tenqʼa laakoʼ re naq tixkʼulubʼa naq xpaltoʼk. Ebʼ li kokʼal tento teʼxnaw chirix kʼaru xeʼpaltoʼk ut kʼaʼut naq saʼebʼ li xjunkabʼal inkʼaʼ nakʼulubʼaak li yiibʼru aj naʼlebʼ. Wankebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej inkʼaʼ nekeʼraj xyeebʼal rehebʼ li xkokʼal li yiibʼru aj naʼlebʼ li nekeʼxbʼaanu re naq inkʼaʼ teʼrahoʼq saʼ xchʼool, abʼan xyeebʼal li xpaltilebʼ ttenqʼanq rehebʼ li rekʼobʼaal chi xnawbʼal bʼar wank li us ut li inkʼaʼ us.