Chanru tixkʼe saʼ chʼaʼajkilal li Internet laawalal aakʼajol
Naabʼalebʼ li kristiʼaan li ak cheekebʼ chik toj nekeʼxtzol chanru roksinkil ebʼ li akʼ kʼanjelobʼaal chʼiichʼ abʼanan, ebʼ li kokʼal chalen chaq saʼ li xkachʼinal ak nekeʼxnaw chanru roksinkil ebʼ li kʼanjelobʼaal aʼin.
Naabʼalebʼ nekeʼxkʼe reetal naq ebʼ li saaj li nekeʼxnumsi naabʼal li hoonal saʼ Internet naru nekeʼxtaw ebʼ li chʼaʼajkilal aʼin:
-
Inkʼaʼ chik nekeʼxkanabʼ li xkʼanjelobʼaal chʼiichʼ.
-
Chʼiʼchʼiʼink saʼ Internet.
-
Nekeʼril li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu, aʼ yaal ma yookebʼ xsikʼbʼal malaj inkʼaʼ.
LI TENTO XNAWBʼAL
INKʼAʼ CHIK NEKEʼXKANABʼ
Wank wiibʼ oxibʼ li kʼanjelobʼaal saʼ Internet li kʼubʼkʼu re naq ebʼ li kristiʼaan teʼkʼayq chi xbʼatzʼunlenkil. Jun li hu naxye: «Ebʼ li kʼanjelobʼaal li wank saʼ li qaselular kʼubʼkʼukebʼ re naq maajunwa tqakanabʼ xchʼeʼbʼal li qaselular». Naq naabʼal li hoonal naqanumsi re rilbʼal ebʼ li esil saʼ li Internet, naabʼal chik li tumin nekeʼxkʼul ebʼ li ninqi kʼayibʼaal.
KʼOXLA AʼIN: Ma kaʼajwiʼ chirixebʼ li kʼanjelobʼaal chʼiichʼ nekeʼxik xchʼool ebʼ laakokʼal? Chanru tatruuq xtenqʼankilebʼ re naq teʼroksi chiʼus li xhoonal? (EFESIOS 5:15, 16).
CHʼIʼCHʼIʼINK SAʼ INTERNET
Wankebʼ nekeʼjosqʼoʼk malaj nekeʼqʼetqʼetoʼk naq nekeʼroksi li Internet. Li naxbʼaanu naq teʼxchʼiʼchʼiʼi ebʼ li junchʼol malaj bullying.
Wankebʼ nekeʼnaʼlebʼak chi joʼkan xbʼaan naq nekeʼraj naq ebʼ li junchʼol teʼxkʼe xchʼool chirixebʼ malaj teʼnaweʼq ru. Ut wankebʼ chik nekeʼrahok xchʼool ut nekeʼxkʼoxla naq yookebʼ chi chʼiʼchʼiʼiik xbʼaanebʼ li junchʼol naq inkʼaʼ nekeʼbʼoqeʼk naq nawank junaq li ninqʼe.
KʼOXLA AʼIN: Ma nekeʼxnaw roksinkil chiʼus li Internet ebʼ laakokʼal? (Efesios 4:31). Ma nekeʼrahok saʼ xchʼool naq nekeʼril naq inkʼaʼ nekeʼbʼoqeʼk re tzʼaqonk saʼ junaq li naʼlebʼ li yookebʼ xbʼaanunkil li junchʼol?
LI NEKEʼXKʼUT RIBʼ CHI TʼUSTʼU
Saʼebʼ li qakutan moko chʼaʼaj xtawbʼal ebʼ li tzʼaj aj naʼlebʼ saʼ Internet. Usta ebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej nekeʼroksi li kʼanjelobʼaal re rilbʼal kʼaru teʼruuq ut inkʼaʼ teʼruuq rilbʼal li xkokʼal, abʼan wank sut aʼin inkʼaʼ nakʼanjelak.
Li sexteo malaj li sexting, aʼan xtaqlankil ebʼ li esil, jalam u malaj bʼideo saʼ selular chirix li muxuk ibʼ, aʼin naru nakatxkʼe saʼ chʼaʼajkilal chiru li chaqʼrabʼ. Aʼ yaal chanru li chaqʼrabʼ saʼ li tenamit, ebʼ li saaj li nekeʼril malaj nekeʼxjekʼi li xjalam u ebʼ li kokʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu naru nekeʼxkʼe ribʼ saʼ chʼaʼajkilal.
KʼOXLA AʼIN: Chanru tatruuq xtenqʼankil ebʼ laakokʼal re naq inkʼaʼ teʼtʼaneʼq saʼ li naʼlebʼ aʼin re xtaqlankil ebʼ li jalam u chirix li muxuk ibʼ saʼ Internet? (EFESIOS 5:3, 4).
LI TATRUUQ XBʼAANUNKIL
TZOLEBʼ LAAKOKʼAL
Usta moko chʼaʼaj ta chiruhebʼ li kokʼal roksinkil li Internet, toj naʼajmank naq wank ani ttenqʼanq rehebʼ. Jun li hu naxye naq xuwajel ru naq ebʼ li kokʼal teʼroksi li Internet wi toj maajiʼ tzolbʼilebʼ chanru teʼruuq roksinkil.
LI NAʼLEBʼ LI NAXKʼE LI SANTIL HU: «Kʼe xnaʼlebʼebʼ li kokʼ poyanam naq toj saajebʼ; ut naq toxeʼtixq, inkʼaʼ taasachq saʼ xchʼoolebʼ» (PROVERBIOS 22:6).
Juchʼ ebʼ li naʼlebʼ li taawaj xyuʼaminkil malaj tzʼiibʼa li nakaakʼoxla:
-
Aatinak rikʼinebʼ li walal inkʼajol chirix chanru teʼnaʼlebʼaq naq teʼroksi li Internet.
-
Xtenqʼankilebʼ li walal inkʼajol re naq inkʼaʼ teʼrahoʼq saʼ xchʼool naq inkʼaʼ teʼbʼoqeʼq saʼ junaq li naʼlebʼ li yookebʼ xbʼaanunkil ebʼ li junchʼol.
-
Xbʼaanunkil chixjunil li tinruuq re xkolbʼalebʼ li walal inkʼajol chiru li yibʼru aj naʼlebʼ li wank saʼ Internet.
-
Wi ebʼ li walal inkʼajol wankebʼ xselular, rajlal tento twil li kʼaru yookebʼ rilbʼal.
-
Xaqabʼankil jarubʼ hoonal chiru li kutan teʼruuq roksinkil li Internet ebʼ linkokʼal.
-
Inkʼaʼ tinkʼe xleseens ebʼ linkokʼal re naq teʼroksi li selular saʼ qʼoqyink saʼebʼ li xwaribʼaal.
-
Naq yooqo chi waʼak inkʼaʼ tinkanabʼ naq teʼroksi li selular.
