LI NAʼAATINAK saʼ li raay tojaʼ tixkʼul li esil chirix chanruhaq li kutan. Naxnaw naq xuwajel ru li kaqsut-iqʼ li yook chi chalk saʼ xbʼeen jun li tenamit bʼarwiʼ wankebʼ naabʼal li poyanam. Saʼ xkʼabʼaʼ naq naʼok xkʼaʼuxl chirixebʼ li kristiʼaan, inkʼaʼ nalubʼ chi xyeebʼal rehebʼ naq toj wank li hoonal re naq teʼxsikʼ kʼaru teʼxbʼaanu.

Joʼkan ajwiʼ, li Jehobʼa yook xyeebʼal rehebʼ chixjunil li kristiʼaan naq yook chaq chi nachʼok jun «li kaqsut-iqʼ», li qʼaxal xuwajel li maajunwa ilbʼil ru. Chanru naxbʼaanu? Ut kʼaʼut chʼolchʼo chiqu naq yook xkʼebʼal naabʼal li hoonal re naq li poyanam teʼabʼinq? Re xnawbʼal li xsumenkil, qatzʼilaq rix wiibʼ oxibʼ li esil li kixkʼe li Jehobʼa saʼ li qʼe kutan.

Saʼ li qʼe kutan, kokʼaj xsaʼ li Jehobʼa kixye resil naq tixkʼam chaq li tojbʼamaak saʼ xbʼeenebʼ li nekeʼxqʼet ribʼ chiru usta nekeʼxnaw li xchaqʼrabʼ (Prov. 10:25; Jer. 30:23). Saʼ li junjunq chi qʼehil, li Yos naabʼal kutan rubʼelaj kixye resil eb «li kaqsut-iqʼ» li yook chaq chi nachʼok ut kixye rehebʼ li teʼkʼuluq re li rahilal kʼaru tento teʼxjal saʼebʼ li xyuʼam re naq teʼxsahobʼresi xchʼool (2 Rey. 17:12-15; Neh. 9:29, 30). Re xtenqʼankilebʼ chi naʼlebʼak chiʼus, rajlal kiroksihebʼ li xmoos li inkʼaʼ nekeʼxtzʼeqtaana re naq teʼxye resil li raqok aatin li tixkʼam chaq ut re naq teʼxye rehebʼ li kristiʼaan naq aajel ru naq teʼabʼinq (Amos 3:7).

Jun rehebʼ li xmoos aʼan laj Noe. Chiru naabʼal chihabʼ chi kaw xchʼool kixye rehebʼ li kristiʼaan li nekeʼxyuʼami chaq li tzʼiʼbʼeetalil naʼlebʼ ut li raaxiikʼ naq yook chaq chi nachʼok jun li Bʼutʼihaʼ saʼ xbʼeen li Ruuchichʼochʼ (Gen. 6:9-13, 17). Kixye ajwiʼ rehebʼ kʼaru tento teʼxbʼaanu re naq teʼkoleʼq. Kixkʼe tzʼaqal xchʼool saʼ li kʼanjel aweʼ, joʼkan naq nawbʼil ru joʼ: «Laj yehol resil li tiikilal» (2 Ped. 2:5).

Usta laj Noe junelik kixye li esil, li rechpoyanamil keʼxkʼutbʼesi naq jwal jipebʼ chaq saʼ xxik ut inkʼaʼ keʼxpaabʼ li kixye li Yos. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, keʼkamk naq «kichalk li bʼutʼihaʼ ut kilajeʼjukuuk chixjunilebʼ» (Mat. 24:39; Heb. 11:7). Inkʼaʼ xeʼruuk xyeebʼal naq li Yos inkʼaʼ kixye resil rehebʼ.

Wank sut, naq kachʼin chik ma nawulak li «kaqsut-iqʼ» re li tojbʼamaak naq li Jehobʼa kixye rehebʼ li kristiʼaan li tixkʼam chaq. Abʼan, kixkʼe xhoonalebʼ li kristiʼaan re naq teʼabʼinq. Joʼkan kixbʼaanu chiru li lajeebʼ chi rahilal li kixkʼam chaq saʼ xbʼeenebʼ laj Ejiipt. Qilaq jun eetalil chirix li kikʼulmank rubʼelaj li kawil saqbʼach, li xwuq rahilal. Li Jehobʼa kixtaqla laj Moises ut laj Aaron re naq teʼxye resil re laj Faraon ut ebʼ laj kʼanjel chiru. Saʼ xkʼabʼaʼ naq li kawil saqbʼach ttʼaneʼq wulajaq, ma wank xhoonalebʼ re naq teʼxsikʼ bʼar teʼxkol ribʼ? Li Santil Hu naxchaqʼbʼe aʼin: «Wan rehebʼ laj kʼanjel chiru laj Parahón keʼxxiwa li raatin li Qaawaʼ ut keʼroksihebʼ li xmoos ut ebʼ li xketomq saʼ rochochebʼ; abʼanan ebʼ li inkʼaʼ keʼxpaabʼ raatin li Qaawaʼ, keʼxkanabʼebʼ saʼ kʼalebʼaal li xmoos ut ebʼ li xketomq» (Ex. 9:18-21). Chʼolchʼo naq naabʼal hoonal rubʼelaj, li Yos kixye resil li tixkʼam chaq. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, ebʼ li kristiʼaan li tikto keʼabʼink, xeʼxkol ribʼ chiru li xkawilal li rahilal.

Li Yos kixye ajwiʼ li esil re laj Faraon ut ebʼ laj kʼanjel chiru naq toj maajiʼ nakʼulunk li xlaje rahilal. Abʼan, ebʼ aʼan maakʼaʼ keʼraj re ut inkʼaʼ keʼabʼink (Ex. 4: 22, 23). Joʼkan naq xeʼkamk li xbʼeen ralalebʼ. Jwal ra xeʼxkʼul! (Ex. 11:4-10; 12:29). Ma kiwank raj xhoonalebʼ re xsikʼbʼal kʼaru teʼxbʼaanu? Joʼkan tzʼaqal. Kʼaʼut naqaye aʼin? Laj Moises kixye rehebʼ laj Israel naq tzʼaqal yaal naq tkʼulmanq  li rahilal aweʼ ut kixye rehebʼ kʼaru teʼxbʼaanu re xkolbʼal ebʼ li xjunkabʼal (Ex. 12:21-28). Ut jarubʼ keʼabʼink? Joʼ bʼirbʼil rix, kixqʼax tana oxibʼ miyon li poyanam li xeʼkoleʼk chiru li rahilal ut xeʼelk saʼ li tenamit Egipto. Ut «keʼelk ajwiʼ rochbʼeenebʼ naabʼal chik tenamit», saʼ xyanq wankebʼ wiibʼ oxibʼ aj Ejiipt (Ex. 12:38).

Joʼ nakʼutbʼesimank saʼebʼ li eetalil aʼin, li Jehobʼa junelik kixkʼe li hoonal re naq ebʼ li kristiʼaan teʼruuq rabʼinkil li tixkʼam chaq (Deut. 32:4). Kʼaʼut naq kixbʼaanu aʼin? Li Apostol Pedro kixchʼolobʼ naq li Jehobʼa «inkʼaʼ naraj naq taasachq junaq, naraj bʼan naq chixjunilebʼ teʼyotʼeʼq xchʼool ut teʼxjal xkʼaʼuxl» (2 Ped. 3:9). Joʼkan tzʼaqal, li Yos naxkʼe chaq xchʼool chirixebʼ li poyanam. Kiraj naq teʼxyotʼ xchʼool ut teʼxjal xnaʼlebʼ ut naq teʼxyuʼami li naxye naq toj maajiʼ naxkʼam chaq li tojbʼamaak (Is. 48:17, 18; Rom. 2:4).

Saʼebʼ li qakutan, aajel ajwiʼ ru naq chixjunilebʼ li kristiʼaan teʼxkʼe xchʼool chi rabʼinkil jun li esil li wank tzʼaqal xwankil li yook chi puktesimank saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ. Naq li Jesus kiwank saʼ Ruuchichʼochʼ, kixye naq li ruuchichʼochʼ aʼin tsachmanq ru saʼ li «xnimal li rahilal» (Mat. 24:21). Kixkʼe jun li propesiiy bʼarwiʼ kixchʼolobʼ chi tzʼaqal re ru kʼaru teʼril ut teʼxkʼul li xtzolom naq yooq chaq chi nachʼok li hoonal aʼin. Kiʼaatinak chirix li xninqal ru naʼlebʼ li tkʼulmanq saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ li yooko chi rilbʼal saʼebʼ li qakutan (Mat. 24:3-12; Luc. 21:10-13).

Joʼ naxchʼolobʼ li propesiiy aʼin, li Jehobʼa naxbʼoqebʼ chixjunil li kristiʼaan re naq teʼkʼanjelaq ut teʼabʼinq chiru. Naraj naq chixjunilebʼ li nekeʼabʼink chiru teʼxtaw rusilal li xyuʼam anaqwan ut teʼxkʼul li osobʼtesink saʼ li akʼ Ruuchichʼochʼ (2 Ped. 3:13). Re naq ebʼ li poyanam teʼwanq xpaabʼal chirix li xyeechiʼom, li Jehobʼa xkʼe «li chaabʼil esilal [...] chirix li xnimajwal wankilal li choxa», li esil aʼin naru naxkol li xyuʼamebʼ. Li Jesus kixye naq tpuktesimanq «saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ re xchʼolobʼankil li yaal chiruhebʼ chixjunil li tenamit» (Mat. 24:14). Li Yos kixkʼubʼ li xtenamit re naq teʼxpuktesi li esil aweʼ saʼ 240 chi tenamit ut naʼajej. Naraj naq makachʼin xkʼihalil li kristiʼaan teʼrabʼi li esil li naxye ut teʼxkol ribʼ chiru li «kaqsut-iqʼ» li tkʼulmanq naq traqoq aatin saʼ tiikilal (Sof. 1:14, 15; 2:2, 3).

Joʼkan bʼiʼ, li patzʼom li wank xwankil moko aʼan ta ma naxkʼe li Jehobʼa naabʼal li hoonal rehebʼ li kristiʼaan re naq teʼrabʼi li naxye resil. Ebʼ li eetalil li ak xqil nekeʼxkʼutbʼesi naq joʼkan tzʼaqal naxbʼaanu. Li patzʼom bʼan aʼan ma teʼxpaabʼ li naxye naq toj wank xhoonalebʼ. Laaʼo joʼ xmoos li Yos, miqakanabʼ xtenqʼankil joʼkʼihal li kristiʼaan tixkʼe ribʼ chiqu re naq teʼkoleʼq naq tchalq li rosoʼjik li ruuchichʼochʼ aʼin.