Reho li Jehobʼa
«Us xaq re li tenamit li wank choʼq xYos li Qaawaʼ, li tenamit sikʼbʼil ru choʼq reechanihom» (SAL. 33:12).
BʼICH: 40, 50
1. Kʼaʼut naru naxye li Jehobʼa naq re chixjunil? (Taawil li jalam u saʼ xtiklajik).
LI JEHOBʼA aj echal re chixjunil li kʼaʼaq re ru: «li choxachʼochʼ ut chixjunil li wank chisaʼ» (Deut. 10:14; Apoc. 4:11). Ut, saʼ xkʼabʼaʼ naq kixyobʼtesi ebʼ li qas qiitzʼin, laaʼo reho ajwiʼ (Sal. 100:3). Abʼanan, saʼ xnumikebʼ ru li chihabʼ, li Jehobʼa ak xsikʼom ru jalan jalanq li chʼuut chi qas qiitzʼin choʼq rechanihom.
2. Bʼar wank ebʼ li chʼuut chi qas qiitzʼin li naxye li Santil Hu naq reechanihom li Jehobʼa?
2 Jun eetalil, saʼ li Salmo 135 nayeemank naq ebʼ li xmoos li Yos re li najter Israel aʼanebʼ «reechanihom» (Sal. 135:4). Joʼkan ajwiʼ, li hu Oseas kixye chaq naq wiibʼ oxibʼ li maawaʼebʼ aj Israel teʼwanq ajwiʼ saʼ li xtenamit li Jehobʼa (Os. 2:23). Li propesiiy aʼin kitzʼaqlok ru, naq li Yos kixkʼehebʼ ajwiʼ li maawaʼebʼ aj Judiiy chi awabʼejink saʼ choxa rikʼin li Jesus (Hech. 10:45; Rom. 9:23-26). Ebʼ li qas qiitzʼin aʼin li yulbʼilebʼ ru rikʼin santil musiqʼej nekeʼxkʼabʼaʼi «santil tenamitex», jun «reechanihom li Yos» Jehobʼa (1 Ped. 2:9, 10). Ut saʼebʼ li qakutan, li xkʼihalil ebʼ laj paabʼanel li teʼkanaaq arin saʼ Ruuchichʼochʼ, li Yos naxye ajwiʼ chirixebʼ «lintenamit» ut li «sikʼbʼilebʼ ru inbʼaan» (Is. 65:22).
3. a) Saʼebʼ li qakutan, anihebʼ kʼebʼilebʼ xhoonal re wank chixkʼatq li Jehobʼa? b) Kʼaru tqatzʼil rix saʼ li tzolom aʼin?
3 Saʼebʼ li qakutan, li wankebʼ roybʼenihom re xik saʼ choxa, li «jun chʼina chʼuutex linkarneer», ut li teʼkanaaq saʼ Ruuchichʼochʼ, li «jalan chik inkarneer», jun «chʼuutaqebʼ aj chik» chi xloqʼoninkil li Jehobʼa (Luc. 12:32; Juan 10:16). Chʼolchʼo naq naqaj chi anchal qachʼool xbʼanyoxinkil re li Yos naq naxkʼe qamaatan re wank chixkʼatq. Li tzolom aʼin tixtzʼil rix wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ re xkʼutbʼesinkil naq naqabʼanyoxi li nimla maatan aʼin.
XQAQʼAXTESI LI QAYUʼAM RE LI JEHOBʼA
4. a) Bʼar wank jun rehebʼ li naʼlebʼ re xbʼanyoxinkil re li Jehobʼa naq nokooxkanabʼ chi wank choʼq ramiiw? b) Chanru kixbʼaanu ajwiʼ li Jesus jun li naʼlebʼ joʼ aʼin?
4 Jun rehebʼ li naʼlebʼ re xkʼutbʼesinkil chiru li Jehobʼa naq nokoobʼanyoxink aʼan xqʼaxtesinkil re li qayuʼam chi anchal qachʼool. Naq xkubʼeek qahaʼ, xqakʼutbʼesi chiruhebʼ li junchʼol naq reho li Jehobʼa ut tooʼabʼinq chiru (Heb. 12:9). Li Jesus kixbʼaanu ajwiʼ jun li naʼlebʼ joʼ aʼin naq kikubʼeek xhaʼ, chanchan tawiʼ naq kixye re li Xyuwaʼ: «At inYos, kʼajoʼ naq nasahoʼk linchʼool chapaabʼankil» (Sal. 40:7, 8). Kixaqliik chiru li Yos re xbʼaanunkil li rajom usta chalen saʼ li xyoʼlajik ak wank chaq li tenamit li qʼaxtesinbʼil chiru li Jehobʼa.
5, 6. a) Chanru kirekʼa ribʼ li Jehobʼa naq li Jesus kikubʼeek xhaʼ? b) Kʼe jun li eetalil re xkʼutbʼesinkil chanru narekʼa ribʼ li Jehobʼa naq naqaqʼaxtesi li qayuʼam chiru.
5 Chanru kirekʼa ribʼ li Jehobʼa naq li Jesus kikubʼeek xhaʼ? Li Santil Hu naxye: «Naq ak xkubʼsiik xhaʼ li Jesus, kiʼelk chaq chi junpaat saʼ li haʼ; tojaʼ naq kitehonk li choxa ut kiril li xMusiqʼ li Yos yo chaq chi kubʼeek saʼ xbʼeen kamaʼ junaq mukuy. Ut kiʼabʼiik jun xyaabʼ kuxej kichalk chaq saʼ choxa, kixye: “Aʼan aʼin li walal raaro inbʼaan; rikʼin aʼin nasahoʼk inchʼool”» (Mat. 3:16, 17). Kʼajoʼ naq kisahoʼk saʼ xchʼool li Jehobʼa chi rilbʼal naq li Ralal, li ak xrechani, kaʼajwiʼ chiru aʼan naraj kʼanjelak. Joʼkan ajwiʼ, kʼajoʼ nasahoʼk xchʼool li Jehobʼa chi xkʼulubʼankil naq naqaqʼaxtesi li qayuʼam chiru, ut naraj qosobʼtesinkil (Sal. 149:4).
6 Qilaq jun li eetalil li tooxtenqʼa chi xtawbʼal ru chiʼus chanru narekʼa ribʼ li Jehobʼa naq naqaqʼaxtesi qibʼ chiru. Qakʼoxlaq naq jun li winq naraw saʼ xchʼochʼ naabʼal li chʼinaʼusil uutzʼuʼuj. Saʼ jun kutan, li xchʼina rabʼin naxchʼot jun rehebʼ li uutzʼuʼuj aʼin ut naxsi re. Usta re li yuwaʼbʼej ebʼ li uutzʼuʼuj, kʼajoʼ naq xsahoʼk saʼ xchʼool chi rilbʼal naq li xchʼina rabʼin naxkʼutbʼesi li xrahom rikʼin jun li uutzʼuʼuj. Chʼolchʼo naq choʼq re li yuwaʼbʼej, aʼin tana li uutzʼuʼuj li kʼajoʼ xchʼinaʼusal. Joʼkan ajwiʼ nakʼulmank qikʼin, li Jehobʼa kʼajoʼ nasahoʼk saʼ xchʼool naq naqaj xqʼaxtesinkil li qayuʼam kaʼajwiʼ chiru (Ex. 34:14).
7. Chanru nokooxtenqʼa laj Malaquias chi xtawbʼal ru li narekʼa li Jehobʼa chirixebʼ li nekeʼkʼanjelak chiru chi sahebʼ xchʼool?
7 (Taayaabʼasi Malaquias 3:16). Li toj maajiʼ nekeʼxqʼaxtesi li xyuʼam ut toj maajiʼ nekeʼkubʼeek xhaʼ tento teʼxkʼoxla kʼaʼut aajel ru xbʼaanunkil aʼin. Yaal naq reho li Jehobʼa chalen naq nokoosiyank chaq, joʼ chixjunilebʼ li qas qiitzʼin. Abʼanan, qakʼoxlaq naq kʼajoʼ nawulak chiru naq tqil joʼ Qaʼawabʼej ut saʼ xkʼabʼaʼ aʼin naqaqʼaxtesi li qayuʼam chiru ut naqabʼaanu li rajom (Prov. 23:15). Joʼkan ajwiʼ, aʼan, naxnaw ruhebʼ li nekeʼkʼanjelak chiru chi sahebʼ xchʼool ut naxtzʼiibʼa li xkʼabʼaʼebʼ saʼ li «tasal hu, re naq patzʼbʼilaqebʼ».
8, 9. Kʼaru naxpatzʼ li Jehobʼa rehebʼ li tzʼiibʼanbʼilebʼ xkʼabʼaʼ saʼ li «tasal hu, re naq patzʼbʼilaqebʼ»?
8 Naq tzʼiibʼanbʼil li qakʼabʼaʼ saʼ li «tasal hu» re li Jehobʼa naraj xyeebʼal naq tenebʼanbʼil saʼ qabʼeen jun li nimla kʼanjel. Laj Malaquias kixye naq tento tqoxloqʼi li Yos ut tqakʼoxla rix li xkʼabʼaʼ. Wi naqaloqʼoni ru junaq kʼaʼaq re ru malaj anihaq li maawaʼ li Jehobʼa, aʼan trisi qakʼabʼaʼ saʼ xhuhil li yuʼam (Ex. 32:33; Sal. 69:29).
9 Joʼkan bʼiʼ, li qʼaxtesink yuʼam moko kaʼaj tawiʼ naraj xyeebʼal naq tqaye re, naq tqabʼaanu li rajom ut tqakubʼsi qahaʼ toj wank naʼajmank chirix aʼin. Jun sut ajwiʼ naqaqʼaxtesi qayuʼam ut nakubʼeek qahaʼ, ut li bʼaanuhom aʼin saʼ junpaat nakanaak chiʼixbʼej. Wank chixkʼatq li Jehobʼa ut kʼanjelak chiru naxchap ribʼ rikʼin li naqabʼaanu rajlal kutan saʼ chixjunil li qayuʼam naq nokooʼabʼink chiru (1 Ped. 4:1, 2).
NAQATZEQTAANA LI NAXRAHIRU LI RUUCHICHʼOCHʼ
10. Kʼaru xjalanil li nakʼanjelak chiru li Jehobʼa ut li inkʼaʼ?
10 Saʼ li tzolom li ak xqil, xqatzol chirix laj Cain, laj Salomon ut ebʼ laj Israel. Aʼanebʼ keʼxye naq nekeʼxloqʼoni ru li Yos, abʼan moko kaʼaj tawiʼ aʼan keʼxloqʼoni. Ebʼ li eetalil aʼin naxkʼut chi tzʼaqal re ru naq ebʼ li rechanihom li Jehobʼa tento teʼokenq chi anchal xchʼool chirix li tiikilal ut teʼxtzʼeqtaana li maaʼusilal (Rom. 12:9). Ak kiʼaatinak laj Malaquias chirix li «tasal hu, re naq patzʼbʼilaqebʼ», naq li Jehobʼa kiʼaatinak chirix li xjalanil «li tiik xchʼool ut li inkʼaʼ us xnaʼlebʼ, li nakʼanjelak chiru li Yos ut li inkʼaʼ napaabʼank chiru» (Mal. 3:18).
11. Kʼaʼut tento teʼxkʼe reetal ebʼ li junchʼol naq xqaqʼaxtesi li qayuʼam kaʼajwiʼ chiru li Jehobʼa?
11 Jun chik li naʼlebʼ li tixkʼutbʼesi naq oxloqʼ chiqu naq li Jehobʼa xooxsikʼ re kʼanjelak chiru, aʼan xbʼaanunkil naq ebʼ li junchʼol teʼril naq yooko chi kʼiik saʼ li qapaabʼal (1 Tim. 4:15; Mat. 5:16). Qakʼoxlaq: «Ma nekeʼxkʼe reetal ebʼ li junchʼol naq inkʼaʼ nintzʼeqtaana li Yos? Ma ninkʼe inhoonal re xkʼebʼal chi naweʼk naq laaʼin aj Testiiw re li Jehobʼa?». Li Yos kʼajoʼ raj trahoʼq saʼ xchʼool wi li kixsikʼebʼ ru chi wank saʼ li xtenamit teʼkʼoxlaq chi xyeebʼal rehebʼ li junchʼol naq rechanihomebʼ li Yos (Sal. 119:46; taayaabʼasi Marcos 8:38).
Ma naqakʼutbʼesi chi tzʼaqal re ru rikʼin li qawanjik naq laaʼo aj Testiiw re li Jehobʼa? (Taawil li raqal 12 ut 13).
12, 13. Kʼaʼut wankebʼ laj Testiiw chʼaʼaj xnawbʼalebʼ ru joʼ xmoos li Jehobʼa?
12 Ra xyeebʼal, abʼan wankebʼ aj Testiiw nekeʼxkʼam re rikʼin li «xmusiqʼ li ruuchichʼochʼ», joʼkan naq moko jalanebʼ ta rikʼinebʼ li inkʼaʼ nekeʼkʼanjelak chiru li Yos (1 Cor. 2:12). Ebʼ li qas qiitzʼin li nekeʼxyuʼami li xmusiqʼ li ruuchichʼochʼ kaʼajwiʼ nekeʼxkʼe xchʼool chi xbʼaanunkil li narataw li tibʼelej (Efes. 2:3). Jun eetalil, usta ak naabʼal li naʼlebʼ xkʼemank, wankebʼ inkʼaʼ nekeʼxtiqibʼ ribʼ chi chaabʼil ut saʼ xyaalal. Nekeʼroksi li tʼikr li kʼajoʼ xlaatzʼil ru ut nekeʼxkʼut xtibʼelebʼ, ut joʼkan ajwiʼ nekeʼxtiqibʼ ribʼ naq nekeʼxik saʼebʼ li chʼutam. Wankebʼ ajwiʼ, nekeʼxbʼes li rismal malaj nekeʼxyiibʼ saʼ joʼmaajoʼil (1 Tim. 2:9, 10). Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, naq wankebʼ saʼ xyanq ebʼ li qas qiitzʼin, chʼaʼaj chik xnawbʼal anihebʼ li re li ruuchichʼochʼ (Sant. 4:4).
13 Wankebʼ laj Testiiw nekeʼxkʼutbʼesi rikʼin jalan chik li naʼlebʼ naq maajiʼ nekeʼxtzʼeqtaana chi anchal xchʼool li xbʼaanuhom li ruuchichʼochʼ. Jun eetalil, naq wankebʼ saʼ jun li ninqʼe, nekeʼxajok ut nekeʼxbʼaanu li naʼlebʼ li inkʼaʼ raj chik tixyuʼami junaq laj paabʼanel. Nekeʼxkʼe saʼebʼ li redes sociales li xjalam u ut nekeʼxtzʼiibʼa li inkʼaʼ raj chik tixye junaq li tzʼaqal aj paabʼanel. Maare maajun sut xeʼqʼuseʼk saʼ li chʼuut xbʼaan junaq li nimla maak, abʼan moko usebʼ ta choʼq ramiiw ebʼ laj paabʼanel li yookebʼ xkʼebʼal xqʼe chi wank saʼ xyaalal saʼebʼ li xyuʼam (taayaabʼasi 1 Pedro 2:11, 12).
Miqakanabʼ naq tooʼeʼxtakchiʼi li wiibʼebʼ ru xchʼool chiru li Jehobʼa.
14. Kʼaru tento tqabʼaanu re xkolbʼal rix li qawanjik rikʼin li Jehobʼa?
14 Li ruuchichʼochʼ aʼin rajlal yook xkʼanjelankil «li ratawankil li naraj li tzʼejwalej, li ratawankil li naraj li xsaʼ uhej ut li qʼetqʼetil xbʼaan li bʼihomal» (1 Juan 2:16). Abʼan laaʼo reho li Jehobʼa, joʼkan naq nokooxtaqla xtzʼeqtaanankil «li maaʼusilal ut li narahimank ru saʼ ruuchichʼochʼ», ut wank «saʼ xyaalal [...] saʼ tiikilal ut paabʼank saʼ li ruuchichʼochʼ aʼin» (Tito 2:12). Saʼ chixjunil li qayuʼam (chanru nokooʼaatinak, chanru naqil li waʼak ut li ukʼaʼk, li qatʼikr ut li qayiibʼankil, ut chanru naqil li kʼanjel) tento tixkʼutbʼesi chiru li yookebʼ chi qilbʼal naq kaʼajwiʼ chiru li Jehobʼa qʼaxtesinbʼil li qayuʼam (taayaabʼasi 1 Corintios 10:31, 32).
QʼAXAL NAQARA QIBʼ CHIQIBʼIL QIBʼ
15. Kʼaʼut tento naq tuulanaqo ut tqarahebʼ li qechpaabʼanel?
15 Naqakʼutbʼesi naq oxloqʼ chiqu wank choʼq ramiiw li Jehobʼa naq sa naqilebʼ li qechpaabʼanel. Aʼanebʼ ajwiʼ rechanihom li Yos. Wi inkʼaʼ nasachk saʼ qachʼool aʼin, junelik tuulanaqo ut tqarahebʼ li qechpaabʼanel (1 Tes. 5:15). Li Jesus kixye rehebʼ li nekeʼtaqenk re: «Rikʼin aʼin chixjunilebʼ teʼnawoq re naq laaʼex intzolom: wi nekera eeribʼ cheribʼil eeribʼ» (Juan 13:35).
16. Kʼaru li eetalil natawmank saʼ Xchaqʼrabʼ laj Moises li naxkʼut li rekʼahom li Jehobʼa chirixebʼ li nekeʼkʼanjelak chiru?
16 Qilaq jun li eetalil li tooxtenqʼa chi xtawbʼal ru chanru tqil qibʼ saʼ li chʼuut. Li xkʼanjelobʼaal li rochoch li Yos qʼaxtesinbʼil malaj kʼulanbʼil kaʼajwiʼ re roksinkil saʼ li tzʼaqal loqʼonink. Li Xchaqʼrabʼ laj Moises kixchʼolobʼ chiʼus chanru roksinkil, ut tento tkamsiiq li inkʼaʼ naxpaabʼ li Chaqʼrabʼ aʼin (Num. 1:50, 51). Wi li Jehobʼa kixkol chi joʼkan ebʼ li kʼanjelobʼaal li kiʼoksimank re xloqʼoninkil ru, ma tojaʼ ta chik inkʼaʼ tixkol ebʼ laj kʼanjel li ak xeʼxqʼaxtesi xyuʼam chiru ut inkʼaʼ nekeʼxtzʼeqtaana. Saʼ jun kutan, li Yos kixye re li xtenamit: «Ani taarahobʼtesinq eere, tinxrahobʼtesi ajwiʼ laaʼin» (Zac. 2:8).
17. Chirix kʼaru naxkʼe xchʼool li Jehobʼa?
17 Chaabʼil xnawbʼal naq laj Malaquias naxye naq li Jehobʼa naxkʼe xchʼool ut narabʼi naq ebʼ li xmoos nekeʼraatina ribʼ chiribʼilebʼ ribʼ (Mal. 3:16). Chʼolchʼo tzʼaqal, li Yos «naxnaw ruhebʼ li re» (2 Tim. 2:19). Naraj chi anchal xchʼool xnawbʼal chixjunil ut li junjunq chi naʼlebʼ li naqaye ut li naqabʼaanu (Heb. 4:13). Naq inkʼaʼ tuulano rikʼinebʼ li qechpaabʼanel, li Jehobʼa naxkʼe reetal. Abʼan chʼolchʼooq ajwiʼ chiqu naq naril naq nokookuyuk maak ut naq nokookʼuluk chiʼus, naq nokoosihink ut naq tuulano rikʼinebʼ li junchʼol (Heb. 13:16; 1 Ped. 4:8, 9).
«LI QAAWAʼ INKʼAʼ TIXTZʼEQTAANA LI XTENAMIT»
18. Chanru naqabʼanyoxi re li Jehobʼa naq xooxmaatani chi wank saʼ xtenamit?
18 Relik chi yaal, naqarahi xkʼutbʼesinkil chiru li Jehobʼa naq oxloqʼ chiqu naq xqamaatani wank choʼq xtenamit. Naqanaw naq li naʼlebʼ li qʼaxal chaabʼil li xqabʼaanu aʼan xqʼaxtesinkil li qayuʼam. Usta wanko «saʼ xyanqebʼ li tenamit aʼan inkʼaʼ usebʼ ut sachenaqebʼ saʼ li maak», malaj, li maaʼusebʼ xnaʼlebʼ, naqaj naq ebʼ li qas qiitzʼin teʼril naq naqayuʼami li naxye li Santil Hu naq «maakʼaʼaq eeqʼusbʼal ut saqaq ru leechʼool» ut toolemtzʼunq joʼ «li chahim saʼ ruuchichʼochʼ» (Filip. 2:15). Naqatzʼeqtaana chi junajwa li maaʼusilal (Sant. 4:7). Naqara ut naqoxloqʼi ebʼ li qechpaabʼanel, xbʼaan naq chʼolchʼo chiqu naq aʼanebʼ ajwiʼ rechanihom li Jehobʼa (Rom. 12:10).
19. Chanru naxqʼajkamu li Jehobʼa li wankebʼ choʼq rechanihom?
19 Li Santil Hu naxkʼe qe li yeechiʼom aʼin: «Li Qaawaʼ inkʼaʼ tixtzʼeqtaana li xtenamit» (Sal. 94:14). Chʼolchʼo naq ttzʼaqloq ru aʼin, maakʼaʼ naxye kʼaru tchalq saʼ qabʼeen. Chi moko li kamk tixbʼaanu naq li Yos tixkanabʼ qaraabʼal (Rom. 8:38, 39). «Wi yoʼyooko, re li Qaawaʼ naq yoʼyooko; ut wi tookamq, re li Qaawaʼ naq tookamq. Joʼkan naq saʼ qayuʼam saʼ qakamik reho li Qaawaʼ» (Rom. 14:8). Yooko xrahinkil ru li kutan naq li Jehobʼa tixkʼe wiʼ chik xyuʼamebʼ li ramiiw li ak xeʼkamk li maajunwa keʼtzʼeqtaanank re (Mat. 22:32). Anaqwan ajwiʼ naqakʼul naabʼal li osobʼtesink. Joʼ naxye li Santil Hu, «us xaq re li tenamit li wank choʼq xYos li Qaawaʼ, li tenamit sikʼbʼil ru choʼq reechanihom» (Sal. 33:12).
