Sikʼ li naʼlebʼ

Sikʼ li xtusulal naʼlebʼ

Kʼaru taabʼaanu wi laabʼeelom naril li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu?

Kʼaru taabʼaanu wi laabʼeelom naril li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu?
  • «Chanchan tawiʼ naq linbʼeelom rajlal yook xkʼatbʼal woq».

  • «Xwekʼa wibʼ naq yibʼru ninʼilok ut naq maakʼaʼ ninʼok wiʼ».

  • «Injunes yookin xkʼulbʼal li rahilal. Rikʼin maaʼani ninruuk chi aatinak chirix aʼin».

  • «Xinwulak xkʼoxlankil naq li Jehobʼa inkʼaʼ naxkʼe xchʼool chiwix».

Ebʼ li aatin aʼin naxkʼutbʼesi chi tzʼaqal re ru li narekʼa jun li ixq naq li xbʼeelom naril li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu. Ut wi yook xbʼaanunkil aʼin saʼ muqmu, maare chiru naabʼal po malaj naabʼal chihabʼ, maare li ixq tixkʼoxla naq inkʼaʼ chik truuq xkʼojobʼankil xchʼool rikʼin li xbʼeelom. Jun li ixq kixye: «Nawekʼa naq inkʼaʼ chik ninnaw ru linbʼeelom. Xinʼok xkʼoxlankil kʼaru chik naxmuq chiwu».

Ma naril laabʼeelom li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu? a Li tzolom aʼin xkʼubʼamank re xtenqʼankilebʼ li hermaan joʼ laaʼat. Ttzolmanq xnaʼlebʼ li Santil Hu li tixkʼojobʼ aachʼool, li tixkʼutbʼesi naq li Jehobʼa yook aatenqʼankil ut tatxtenqʼa re naq sa twekʼa aawibʼ saʼ laajunxaqalil joʼ saʼ laapaabʼal. b

KʼARU TATRUUQ XBʼAANUNKIL?

Usta inkʼaʼ nakatruuk rilbʼal chixjunil li naxbʼaanu laabʼeelom wank wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li tatruuq xbʼaanunkil re naq sa twekʼa aawibʼ. Qilaq wiibʼ oxibʼ rehebʼ.

Maaye naq laaʼat wank aawe. Maare junaq li ixq trekʼa naq aʼan wank re naq li xbʼeelom naril li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu. Jun eetalil, li xʼAlicia c naxkʼoxla naq aʼan yook chi paltoʼk ut naxye: «Kʼaʼut naq linbʼeelom nawulak chiru rilbʼal jalanebʼ chik li ixq ut inkʼaʼ laaʼin?». Ut wankebʼ ixaqilbʼej nekeʼxkʼoxla naq yookebʼ xkʼebʼal xtzʼaqobʼ li chʼaʼajkilal rikʼinebʼ li xnaʼlebʼ ut inkʼaʼ sa nekeʼrekʼa ribʼ xbʼaan aʼin. Li xDaniela naxye: «Jwal ninjosqʼoʼk xbʼaan naq linbʼeelom inkʼaʼ naxkanabʼ rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu. Junelik yook injosqʼil ut ninkʼoxla naq laaʼin yookin xjukʼbʼal linsumlajik».

Wi joʼkan nakaawekʼa aawibʼ, chaajultika naq li Jehobʼa moko naxkʼoxla ta naq laaʼat wank aawe naq laabʼeelom yook xbʼaanunkil aʼin. Saʼ Santiago 1:14 naxye: «Li junjunq […] naqʼunbʼesiik ut nakʼameʼk xbʼaan xrahinkil ru li maaʼusilal (Rom. 14:12; Filip. 2:12). Li Jehobʼa moko naxkʼoxla ta naq laaʼat wank aawe. Naroxloqʼi bʼan li xtiikal laachʼool (2 Crón. 16:9).

Jun li ixaqilbʼej truuq xkʼoxlankil naq li xbʼeelom naril li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu xbʼaan naq aʼan moko chʼinaʼus ta. Abʼan aʼin moko yaal ta. Li wankebʼ xnawom nekeʼxye naq rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu naxbʼaanu naq junaq inkʼaʼ chik truuq xkuybʼal ribʼ.

Maakʼe xkomon laakʼaʼuxl. Li xCatarina naxye naq naxnumsi li kutan xkʼoxlankil rix naq li xbʼeelom naril li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu. Inkʼaʼ naru risinkil saʼ xchʼool. Li xFrancisca naxye: «Rajlal naq inkʼaʼ ninnaw bʼar wank chaq linbʼeelom junelik yook inkʼaʼuxl». Jalan chik ebʼ li ixaqilbʼej nekeʼxutaanak naq wankebʼ saʼ xyanqebʼ li hermaan li maare nekeʼxnaw li xchʼaʼajkilal li xbʼeelom. Ut junchʼol chik nekeʼxye naq nekeʼrekʼa ribʼ naq wankebʼ xjunes xbʼaan naq nekeʼxkʼoxla naq maaʼani natawok ru li chʼaʼajkilal li yookebʼ xnumsinkil.

Ak re naq twekʼa aawibʼ chi joʼkan, abʼan wi junelik yookat xkʼoxlankil li chʼaʼajkilal taakʼe xtzʼaqobʼ laarahilal. Joʼkan naq us naq taakʼe aachʼool chirix laaʼamiiwil rikʼin li Jehobʼa xbʼaan naq aʼin tixkʼe aametzʼew re naq tat-elq chiʼubʼej (Sal. 62:3; Efes. 6:10).

Chanru truuq aatenqʼankil xyaabʼasinkil ut xnaʼlebʼankil rix li Santil Hu? Chisaʼ naʼaatinak chirixebʼ li ixq li xeʼxnumsi naabʼal li chʼaʼajkilal ut sa xeʼrekʼa ribʼ naq xeʼxye re li Jehobʼa li yookebʼ xkʼulbʼal. Usta moko junelik ta kirisi li xchʼaʼajkilalebʼ, kixkʼehebʼ xtuqtuukilal. Kʼoxla li kixkʼul li xʼAna, li «kʼajoʼ xrahil li xchʼool». Aʼan «jwal najt roq» li tij kixbʼaanu ut sa kirekʼa ribʼ usta toj maajiʼ naxnaw chanru ttuqubʼaaq ru li xchʼaʼajkilal (1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Cor. 1:3, 4).

Maare li bʼeelomej ut li ixaqilbʼej naʼajmank chiruhebʼ naq teʼtenqʼaaq xbʼaanebʼ li cheekel winq.

Patzʼ aatenqʼ rehebʼ li cheekel winq. Aʼanebʼ chanchanebʼ «li naʼajej nakolok chiru li kawil iqʼ ut li habʼ» (Is. 32:2). Maare teʼxye re junaq li hermaan ixq naq t-aatinaq aawikʼin ut naq tixkʼojobʼ aachʼool (Prov. 17:17).

MA TATRUUQ XTENQʼANKIL LAABʼEELOM?

Ma tatruuq tawiʼ xtenqʼankil laabʼeelom re naq tixkanabʼ rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu? Maare. Li Santil Hu naxye naq re xqʼaxbʼal ru junaq li chʼaʼajkilal malaj junaq li xikʼ naʼilok qe «qʼaxal us naq teʼkʼanjelaq wiibʼ poyanam chiru naq taakʼanjelaq junaq xjunes» (Ecl. 4:9-12). Li wankebʼ xnawom nekeʼxye naq wi nekeʼkʼanjelak saʼ wiibʼal, aʼin tixtenqʼa li bʼeelomej re xkanabʼankil rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu ut li ixaqilbʼej truuq wiʼ chik xkʼojobʼankil xchʼool rikʼin li xsumʼaatin.

Jun li naʼlebʼ li tento tixkʼe saʼ ajl aʼan xnawbʼal ma relik chi yaal naq li xbʼeelom naraj xkanabʼankil rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu ut naq tixbʼaanu chixjunil li wank saʼ ruqʼ re xkanabʼankil. Ma nakaanaw ma ak xtijok chiru li Jehobʼa re xpatzʼbʼal xtenqʼ ut ma ak kixsikʼ xtenqʼ rikʼinebʼ li cheekel winq? (2 Cor. 4:7; Sant. 5:14, 15). Ma ak xbʼaanu chixjunil li wank saʼ ruqʼ laabʼeelom re xkanabʼankil li yibʼru aj naʼlebʼ aʼin? Jun eetalil, ma inkʼaʼ chik naxnumsi naabʼal li hoonal re rilbʼal li xselular ut inkʼaʼ naxkʼe ribʼ saʼ junaq li naʼlebʼ li tixbʼaanu naq ttaneʼq wiʼ chik? (Prov. 27:12). Ma naraj xkʼulubʼankil laatenqʼ ut junelik xyeebʼal li yaal? Wi joʼkan, maare tatruuq xtenqʼankil.

Abʼan, chanru? Kʼoxla li naxbʼaanu li xFeliciana. Aʼan sumsu rikʼin laj Iván, li chalen saʼ xkachʼinal naril li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu. Li xFeliciana naxbʼaanu chixjunil li wank saʼ ruqʼ re naq li xbʼeelom moko ta chʼaʼajkoʼk ta chiru aatinak rikʼin naq naraj rilbʼal wiʼ chik li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu. Laj Iván naxye: «Ninruuk aatinak rikʼin li wixaqil chi maakʼaʼ inkʼaʼuxl. Aʼan kʼajoʼ nikinxra ut nikinxtenqʼa re naq tinruuq xqʼaxbʼal ru li naʼlebʼ aʼin. Joʼkan ajwiʼ naxkʼe xchʼool rilbʼal chanru yookin chi elk ut nikinxtenqʼa re roksinkil chiʼus li internet». Abʼan li xFeliciana narahoʼk saʼ xchʼool xnawbʼal naq li xbʼeelom nawulak chiru rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu. Aʼan naxye: «Usta kʼajoʼ injosqʼil ut xrahil inchʼool, ninnaw naq aʼin moko truuq ta xtenqʼankil linbʼeelom re naq tixkanabʼ rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu. Naq ak xooʼaatinak chirix li naxkʼul laj Iván, aʼan ak kawresinbʼil re intenqʼankil re xqʼaxbʼal ru li xrahil inchʼool».

Aatinak chi joʼkaʼin naxtenqʼa li bʼeelomej re naq tixkanabʼ rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu. Abʼan naxtenqʼa ajwiʼ li ixaqilbʼej re naq truuq wiʼ chik xkʼojobʼankil xchʼool rikʼin li xbʼeelom. Naq jun li winq naxye re li rixaqil li narataw, li naxbʼaanu ut bʼar wank chaq naxbʼaanu naq li ixaqilbʼej inkʼaʼ tchʼaʼajkoʼq chiru xkʼojobʼankil wiʼ chik xchʼool rikʼin xbʼaan naq maakʼaʼ naxmuq chiru.

Ma nakaakʼoxla naq tatruuq xbʼaanunkil jun li naʼlebʼ joʼ aʼin re xtenqʼankil laabʼeelom? Wi nakaakʼe reetal naq naru, maare texruuq rilbʼal ut xtzʼilbʼal rix li tzolom aʼin saʼ wiibʼal. Kʼaru tento tixsikʼ xbʼaanunkil laabʼeelom? Xkanabʼankil rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu ut xsikʼbʼal naq laaʼat tatruuq wiʼ chik xkʼojobʼankil aachʼool rikʼin. Inkʼaʼ raj tjosqʼoʼq naq laaʼat taawaj aatinak chirix li naʼlebʼ aʼin, tento bʼan tixkʼe xchʼool chi xtawbʼal ru chanru nakatxchʼaʼajki aʼin. Ut laaʼat? Kʼaru tatruuq xbʼaanunkil? Tenqʼa re naq tixyal xqʼe re xkanabʼankil li yibʼru aj naʼlebʼ aʼin ut kʼe xhoonal re naq truuq wiʼ chik xkʼojobʼankil xchʼool aawikʼin. Jwal aajel ru naq saʼ kabʼichal teetzʼil kʼaru naxbʼaanu naq junaq traj rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu ut li naru xbʼaanunkil re xqʼaxbʼal ru li yibʼru aj naʼlebʼ aʼin. d

Wi nakaakʼoxla naq texjosqʼoʼq naq texʼaatinaq chirix aʼin, patzʼomaq re junaq li cheekel winq naq twanq eerikʼin naq texʼaatinaq. Naru teesikʼ junaq li cheekel winq rikʼin li sa teʼrekʼa eeribʼ. Chʼolchʼooq chaawu naq wi laabʼeelom tixkanabʼ li naʼlebʼ aʼin maare tixkʼam naabʼal hoonal re naq laaʼat taakʼojobʼ wiʼ chik aachʼool rikʼin. Michʼinaak aachʼool, kʼe reetal li chaabʼil naʼlebʼ li yook chi elk saʼ laasumlajik. Misach aachʼool naq wi wank aakuyum saʼ xnumik li kutan tkawuuq wiʼ chik laasumlajik (Ecl. 7:8; 1 Cor. 13:4).

UT WI TOJ WANK LI CHʼAʼAJKILAL?

Ut wi laabʼeelom ttʼaneʼq wiʼ chik, ma naraj xyeebʼal aʼin naq inkʼaʼ kixyotʼ xchʼool malaj naq maajunwa truuq xqʼaxbʼal ru li chʼaʼajkilal aʼin? Moko joʼkan ta. Wi chiru naabʼal chihabʼ kʼaynaq chi rilbʼal aʼin, tento naq junelik tixyal xqʼe chi xkanabʼankil. Maare ttʼaneʼq wiʼ chik usta chiru naabʼal chihabʼ kixyal xqʼe chi xkanabʼankil. Re naq inkʼaʼ chik tkʼulmanq aʼin tento naq tixyal xqʼe chi xkanabʼankil chixjunil li kʼaʼaq re ru li naxbʼaanu naq ttʼaneʼq wiʼ chik usta naxkʼoxla naq xkanabʼ chik li chʼaʼajkilal (Prov. 28:14; Mat. 5:29; 1 Cor. 10:12). Tento tixʼakʼobʼresi li xkʼaʼuxl ut tixtzol xtzʼeqtaanankil «li maaʼusilal» saʼ xyanq aʼin wank rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu ut jalan chik li tzʼaj aj naʼlebʼ joʼ li xtiqwasinkil li xtzʼejwal xjunes (Efes. 4:23; Sal. 97:10; Rom. 12:9). Ma naraj xbʼaanunkil chixjunil aʼin? Wi joʼkan, maare tixkanabʼ. e

Kʼe aachʼool chirix laaʼamiiwil rikʼin li Jehobʼa.

Ut wi laabʼeelom inkʼaʼ naraj xyalbʼal xqʼe chi xkanabʼankil li yibʼ aj naʼlebʼ aʼin? Ak re naq rajlal taawekʼa naq yook aabʼalaqʼinkil ut trahoʼq aachʼool joʼ ajwiʼ tatjosqʼoʼq. Ye re li Jehobʼa chanru nakaawekʼa aawibʼ ut aʼan tixkʼe xtuqtuukilal aachʼool (1 Ped. 5:7). Yaal aaqʼe chi tzolok, tijok ut xnaʼlebʼankil rix li Santil Hu re naq tatjiloq chixkʼatq li Jehobʼa ut aʼan tjiloq chaakʼatq. «Nachʼ wank li Qaawaʼ rikʼinebʼ li nekeʼmaynak xchʼool» ut naraj xsahobʼresinkil wiʼ chik xchʼoolebʼ (Sal. 34:19). Bʼaanu chixjunil re naq chaabʼilaq laanaʼlebʼ joʼ aj paabʼanel, chaasikʼ laatenqʼ rikʼin li cheekel winq ut kʼojobʼ aachʼool naq laabʼeelom saʼ junaq kutan traj xjalbʼal li xnaʼlebʼ (Rom. 2:4; 2 Ped. 3:9).

a Usta saʼ li tzolom aʼin li bʼeelomej aʼan li naʼilok re li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu, naabʼal re li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu li ttzʼilmanq rix arin truuq ajwiʼ xtenqʼankil wi li ixaqilbʼej nabʼaanunk re aʼin.

b Joʼ naxkʼut li Santil Hu rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu moko aʼan ta jun xyaalal re naq li sumsukebʼ teʼxjach ribʼ (Mat. 19:9).

c Maawaʼ tzʼaqal xkʼabʼaʼebʼ.

d Taataw xkomon aanaʼlebʼ chirix aʼin saʼ jw.org ut saʼebʼ li qatasal hu. Wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ aʼan «La pornografía puede destruir su matrimonio», saʼ jw.org; Tatruuq xqʼaxbʼal ru li aaleek re li hu Laj Kʼaakʼalehom 1 re abril 2014, perel 10 toj 12, maakʼaʼ saʼ qʼeqchiʼ ut «Ma chaabʼil malaj tatxkʼe saʼ rahilal rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu?» re li hu Laj Kʼaakʼalehom 1 re agosto 2013, perel 3 toj 7.

e Saʼ xkʼabʼaʼ naq li naʼlebʼ chirix li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu chʼaʼaj xkanabʼankil, naabʼalebʼ xeʼxsikʼ xtenqʼ rikʼinebʼ li cheekel winq abʼan xeʼxsikʼ ajwiʼ xtenqʼ rikʼin li wankebʼ xnawom chirix aʼin.