Sikʼ li naʼlebʼ

Sikʼ li xtusulal naʼlebʼ

Xpatzʼom ebʼ laj ilol hu

Xpatzʼom ebʼ laj ilol hu

Kʼaru xyaalalil li naxye Levítico 19:16 «mat-okenk chi xkamsinkil laawas aawiitzʼin» ut, kʼaru naqatzol?

Li Jehobʼa kixye rehebʼ laj Israel naq tento naq saantaqebʼ. Re naq teʼruuq xbʼaanunkil, kixkʼe li chaqʼrabʼ aʼin: «Matyoobʼank aatin chirix xjolomebʼ laawechʼalal. “Mat-okenk chi xkamsinkil laawas aawiitzʼin[”]. Laaʼin li Qaawaʼ» (Lev. 19:2, 16).

Li aatin «mat-okenk» naxchʼolobʼ chi tzʼaqal re ru li xyaalalil li aatin li kitzʼiibʼamank saʼ hebreo. Abʼan, kʼaru tzʼaqal naraj xyeebʼal? Jun li hu rehebʼ laj judiiy chirix li hu Levítico naxye: «Li aatin li tzʼiibʼanbʼil saʼ hebreo chʼaʼaj xtawbʼal ru xbʼaan naq inkʼaʼ nanawmank kʼaru tzʼaqal xyaalalil».

Wankebʼ nekeʼxye naq li aatin aʼin naxkʼam ribʼ rikʼin li raqal li kiyeemank chi rubʼelaj, li naxye: «Tiikaq ru laachʼool, naq tatraqoq aatin: ma yal aatoqʼobʼa ru li nebʼaʼ chi moko taaxiwa ru li wank xwankil. Saʼ xyaalal bʼan tatraqoq aatin saʼ xbʼeenebʼ chixjunilebʼ» (Lev. 19:15). Wi joʼkan raj, li chaqʼrabʼ li natawmank saʼ li raqal 16 chirix naq inkʼaʼ teʼokenq chirix anihaq, naraj tana xyeebʼal naq ebʼ laj Israel inkʼaʼ raj teʼxbʼaanu li maaʼusilal naq teʼraqoq aatin, naq teʼyakoq malaj saʼ li xjunkabʼal. Chi moko teʼxbʼalaqʼi ebʼ li ras riitzʼin yal re naq us wanqebʼ. Chʼolchʼo naq inkʼaʼ naqabʼaanu aʼin, abʼan wank jun chik li naʼlebʼ re xtawbʼal ru li aatin li natawmank saʼ li raqal 16.

Qakʼehaq reetal li nayeemank saʼ xtiklajik li raqal aʼan. Li Yos kixye rehebʼ laj Israel naq inkʼaʼ teʼyoobʼanq aatin. Qajultikaq naq li yoobʼank aatin moko juntaqʼeet ta rikʼin li numsink aatin, usta aʼin naxkʼam chaq ajwiʼ chʼaʼajkilal (Prov. 10:19; Ecl. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Sant. 3:6). Li yoobʼank aatin nayeemank re xkʼebʼal saʼ rahilal junaq li poyanam. Li nayoobʼank aatin naxye li moko yaal ta chirix junaq li kristiʼaan ut wank sut naxkʼe saʼ xiwxiwal li xyuʼam. Aʼan li kixkʼul laj Nabot. Wiibʼ oxibʼ li winq xeʼxyoobʼ aatin chirix ut xbʼaan aʼin, xeʼxkamsi chi pek usta maakʼaʼ xmaak (1 Rey. 21:8-13). Joʼkan bʼiʼ, joʼ nayeemank saʼ xraqik li raqal re Levítico 19:16, li ani nayoobʼank aatin naru tixbʼaanu naq tkamsiiq junaq li kristiʼaan xbʼaan li aatin li kixyoobʼ.

Joʼkan ajwiʼ, maare junaq li kristiʼaan naxyoobʼ aatin chirix anihaq xbʼaan naq xikʼ naril. Saʼ 1 Juan 3:15 naxye: «Yalaq ani xikʼ naril li ras riitzʼin aʼan aj kamsinel, ut laaʼex nekenaw naq moko wank ta li junelik yuʼam rikʼin junaq aj kamsinel ras riitzʼin». Us xnawbʼal, naq li Yos ak kixkʼe li chaqʼrabʼ li natawmank saʼ Levítico 19:16, naq kixye: «Maakʼuula saʼ aachʼool xxikʼbʼal rilbʼal laawas aawiitzʼin» (Lev. 19:17).

Joʼkan naq, li chaqʼrabʼ li natawmank saʼ Levítico 19:16 nokooxqʼus. Tento naq tqatzʼeqtaana li yibʼru aj naʼlebʼ li naqakʼoxla ut maajunwa tooyoobʼanq aatin chirix anihaq. Li aatin mat-okenk malaj yoobʼank aatin chirix junaq li kristiʼaan xbʼaan naq moko sa ta naqil malaj naqakaqali, aʼin naraj xyeebʼal naq xikʼ naqil. Ut qajultikaq naq jun aj paabʼanel moko naxkʼulubʼa ta li xikʼ ilok (Mat. 12:36, 37).