Sikʼ li naʼlebʼ

Sikʼ li xtusulal naʼlebʼ

NAʼLEBʼ RE TZOLOK 3

Kʼaru naqatzol naq kiyaabʼak li Jesús?

Kʼaru naqatzol naq kiyaabʼak li Jesús?

«Li Jesus kiʼok chi yaabʼak» (JUAN 11:35).

BʼICH 17 «Quiero»

RUʼUJIL LI TZOLOM a

1-3. Kʼaru naru tooxkʼe chi yaabʼak?

 MA JULTIK aawe joqʼe xatyaabʼak? Wank sut nokooyaabʼak xbʼaan xsahil qachʼool; abʼan rajlal naq naqabʼaanu xbʼaan xrahil qachʼool. Jun eetalil, maare nokooyaabʼak xbʼaan naq xkamk junaq li qakomon malaj li qamiiw. Li xLorilei b jun li hermaan re Estados Unidos, kixye: «Wank sut, qʼaxal narahoʼk saʼ linchʼool xbʼaan naq kikamk linkoʼ ut nawekʼa naq maakʼaʼ naru nakʼojobʼank re linchʼool. Qʼaxal narahoʼk chaq li waanm ut nawekʼa naq inkʼaʼ chik tinkuy».

2 Maare wank kʼaru chik nokooxkʼe chi yaabʼak. Li xHiromi, jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink re li tenamit Japón, kixye: «Wank sut, nachʼinaak inchʼool xbʼaan naq saʼ linteep inkʼaʼ nekeʼxkʼulubʼa li chaabʼil esilal ut, ninyaabʼak chiru li Jehobʼa re naq tinxtenqʼa chi xtawbʼal junaq li poyanam li traj xnawbʼal li yaal».

3 Peʼyaal naq wank sut naabʼal qe naqekʼa qibʼ joʼebʼ li hermaan aʼin? (1 Ped. 5:9). Naqaj kʼanjelak chiru li Jehobʼa chi sa saʼ qachʼool, abʼan maare wank sut naqabʼaanu rikʼin xyaʼal qu, xbʼaan naq kikamk junaq li qakomon malaj li qamiiw, nachʼinaak qachʼool ut nayaleʼk rix li qapaabʼal (Sal. 6:7; 100:2). Kʼaru tooruuq xbʼaanunkil naq tqekʼa qibʼ chi joʼkan?

4. Kʼaru tqatzʼil rix saʼ li tzolom aʼin?

4 Li kixkʼul li Jesús naru tooxtenqʼa. Wank sut qʼaxal kirahoʼk saʼ xchʼool, joʼkan naq «kiʼok chi yaabʼak» (Juan 11:35; Luc. 19:41; 22:44; Heb. 5:7). Saʼ li tzolom aʼin, tqatzʼil rix joqʼe kiyaabʼak. Tqatzol kʼaru naxkʼut chiqu aʼin chirix li Jesús ut li Jehobʼa ut kʼaru tooruuq xbʼaanunkil naq tqakʼul junaq li chʼaʼajkilal li tooxkʼe chi yaabʼak.

KIYAABʼAK CHIRIXEBʼ LI RAMIIW

Qatenqʼaqebʼ li xeʼkamk junaq li xkomon malaj ramiiw, joʼ kixbʼaanu li Jesús. (Chaawil li raqal 5 toj 9). e

5. Kʼaru naqatzol chirix li Jesús saʼ Juan 11:32-36?

5 Saʼ xraqik li chihabʼ 32, laj Lázaro, jun li xchaabʼil amiiw li Jesús, kiyajerk ut kikamk (Juan 11:3, 14). Li Jesús kʼajoʼ naxra chaq laj Lázaro, li xMaría ut li xMarta, ebʼ li ranabʼ. Jwal rahebʼ chaq saʼ xchʼool xbʼaan naq kikamk li ras. Naq ak kamenaq chik laj Lázaro, li Jesús xkoho Betania, bʼarwiʼ wankebʼ chaq li xMaría ut li xMarta. Naq li xMarta kirabʼi naq li Jesús yook chaq chi chalk, xkoho saʼ aanil chi xtawbʼal. Qʼaxal ra tana saʼ xchʼool naq kixye re: «Qaawaʼ, wi ta wankat arin, inkʼaʼ raj xkamk li was» (Juan 11:21). Moqon, naq li Jesús kiril li xMaría ut ebʼ li junchʼol chi yaabʼak, «kiʼok chi yaabʼak» (taayaabʼasi Juan 11:32-36).

6. Kʼaʼut kiyaabʼak li Jesús saʼ li hoonal aʼan?

6 Kʼaʼut kiyaabʼak li Jesús saʼ li hoonal aʼan? Li tasal hu Perspicacia para comprender las Escrituras naxchʼolobʼ: «Li xkamik laj Lázaro, li ramiiw, ut li xrahil xchʼool ebʼ li ranabʼ li kamenaq, kixbʼaanu naq “kixjiqʼ xchʼool ut […] kiʼok chi yaabʼak”». c Maare li Jesús kixkʼoxla li rahilal li kirekʼa laj Lázaro, li ramiiw, naq kiyajerk ut chanru kirekʼa ribʼ naq chi seebʼ tkamq. Kiyaabʼak tana ajwiʼ naq kiril naq li xMaría ut li xMarta jwal rahebʼ saʼ xchʼool naq kikamk li ras. Wi xkamk junaq laawamiiw malaj laakomon, chʼolchʼo tana naq joʼkan xaawekʼa aawibʼ. Qilaq oxibʼ li naʼlebʼ li naqatzol chirix aʼin.

7. Kʼaru naqatzol chirix li Jehobʼa naq li Jesús kiyaabʼak chirixebʼ li ramiiw?

7 Li Jehobʼa naxtaw ru li nakaawekʼa. Li Jesús aʼan «xjalam u» li Yos (Heb. 1:3). Naq kiyaabʼak kixkʼutbʼesi li narekʼa li Xyuwaʼ (Juan 14:9). Wi ra saʼ laachʼool xbʼaan naq kikamk jun laakomon malaj laawamiiw, chʼolchʼooq chaawu naq li Jehobʼa moko kaʼaj tawiʼ naril li xrahil laachʼool, narekʼa ajwiʼ laarahilal. Naraj xkʼirtasinkil laawaanm (Sal. 34:19; 147:3).

8. Kʼaʼut chʼolchʼo chiqu naq li Jesús tixwaklesihebʼ wiʼ chik chi yoʼyo ebʼ li qakomon ut ebʼ li qamiiw?

8 Li Jesús naraj xwaklesinkil wiʼ chik chi yoʼyo laakomon ut laawamiiw. Naq maajiʼ nayaabʼak, li Jesús kixye re li xMarta: «Laawas taawakliiq wiʼ chik chi yoʼyo». Ut li xMarta kixpaabʼ (Juan 11:23-27). Saʼ xkʼabʼaʼ naq naxloqʼoni li Jehobʼa, chʼolchʼo chiru naq ebʼ li propeet Elías ut Eliseo, keʼxwaklesi wiʼ chik chi yoʼyo junjunq li poyanam (1 Rey. 17:17-24; 2 Rey. 4:32-37). Ut maare kirabʼi ajwiʼ resil naq li Jesús kixwaklesihebʼ chi yoʼyo ebʼ li kamenaq (Luc. 7:11-15; 8:41, 42, 49-56). Chʼolchʼooq ajwiʼ chaawu naq taawilebʼ wiʼ chik ru ebʼ laakomon li ak xeʼkamk. Naq li Jesús kiyaabʼak re xkʼojobʼankil xchʼool ebʼ li ramiiw, naxkʼut chiqu naq naraj chi anchal xchʼool xwaklesinkilebʼ wiʼ chik chi yoʼyo ebʼ li kamenaq.

9. Joʼ kixbʼaanu li Jesús, chanru tatruuq xtenqʼankilebʼ li xeʼkamk junaq li xkomon malaj li ramiiw? Kʼe jun li eetalil.

9 Naru nakaatenqʼahebʼ li xeʼkamk junaq li xkomon malaj li ramiiw. Li Jesús moko kaʼaj tawiʼ kiyaabʼak rochbʼen li xMarta ut xMaría, kirabʼihebʼ ajwiʼ ut kixkʼojobʼebʼ xchʼool. Naru ajwiʼ tqabʼaanu aʼin rikʼinebʼ li xeʼkamk junaq li xkomon malaj li ramiiw. Laj Dan, jun li cheekel winq li wank Australia, naxye: «Naq kikamk li wixaqil, aajel chaq chiwu naq tineʼxtenqʼa. Wiibʼ oxibʼ li sumal xeʼxye we naq tineʼrabʼi maakʼaʼ naxye li hoonal. Nekeʼxkanabʼ naq tinye li nawekʼa, ut inkʼaʼ nekeʼxwechʼ rix naq ninyaabʼak. Ut, naq maakʼaʼ nawaj xbʼaanunkil, xeʼxye naq tineʼxtenqʼa chi xbʼaanunkil junjunq li kʼanjel, joʼ xchʼajbʼal li bʼelebʼaal chʼiichʼ, xik chi loqʼok ut kʼubʼank. Ut rajlal nekeʼtijok wikʼin. Xeʼxkʼutbʼesi naq wankebʼ tzʼaqal choʼq wamiiw ut wechpaabʼanel “saʼ xqʼehil junaq rahilal”» (Prov. 17:17).

KIYAABʼAK CHIRIXEBʼ LI KRISTIʼAAN

10. Kʼaru naxye saʼ Lucas 19:36-40?

10 Saʼ li 9 re nisán re li chihabʼ 33, li Jesús xkoho Jerusalén. Naq yook chi nachʼok saʼ li tenamit, kʼajoʼ xkʼihal li kristiʼaan keʼxchʼutubʼ ribʼ, ut nekeʼxhel li tʼikr bʼarwiʼ nanumeʼk re xkʼutbʼesinkil naq nekeʼxkʼulubʼa joʼ Awabʼej. Jwal sahebʼ tana saʼ xchʼool saʼ li hoonal aʼan (taayaabʼasi Lucas 19:36-40). Joʼkan naq keʼsach xchʼool ebʼ li xtzolom chi rilbʼal li ok re chi xbʼaanunkil li Jesús: «Naq kinachʼok li Jesus rikʼin Jerusalén ut kiril li tenamit, kiyaabʼak chirix». Kiyaabʼak naq kixye li rahilal li teʼxkʼul li wankebʼ Jerusalén (Luc. 19:41-44).

11. Kʼaʼut kiyaabʼak li Jesús chirixebʼ li wankebʼ Jerusalén?

11 Usta sahebʼ chaq saʼ xchʼool chi xkʼulbʼal li Jesús, kʼajoʼ naq kirahoʼk saʼ xchʼool xbʼaan naq naxnaw naq li xkʼihalil ebʼ laj judiiy moko teʼxkʼulubʼa ta li chaabʼil esil chirix li Xʼawabʼejilal li Yos. Joʼkan naq, tsacheʼq li tenamit Jerusalén ut ebʼ laj judiiy li teʼkoleʼq teʼkʼameʼq choʼq moos (Luc. 21:20-24). Ra xyeebʼal, abʼan li xkʼihalil li kristiʼaan inkʼaʼ keʼxkʼulubʼa li Jesús, joʼ ak kixye chaq aʼan. Ma nekeʼxkʼulubʼa li chaabʼil esil chirix li Xʼawabʼejilal li Yos bʼarwiʼ wankat? Wi moko naabʼalebʼ ta nekeʼxkʼulubʼa li yaal usta nakaakʼe aachʼool chi xkʼutbʼal, kʼaru tatruuq xtzolbʼal naq kiyaabʼak li Jesús? Qilaq oxibʼ li naʼlebʼ.

12. Kʼaru naqatzol chirix li Jehobʼa naq li Jesús kiyaabʼak chirixebʼ li kristiʼaan?

12 Li Jehobʼa naxrahebʼ li qas qiitzʼin. Naq kiyaabʼak li Jesús naxjultika chiqu naq li Jehobʼa qʼaxal naxkʼe xchʼool chirixebʼ li kristiʼaan. «Inkʼaʼ naraj naq taasachq junaq, naraj bʼan naq chixjunilebʼ teʼyotʼeʼq xchʼool ut teʼxjal xkʼaʼuxl» (2 Ped. 3:9). Naqakʼutbʼesi naq naqarahebʼ li kristiʼaan naq naqayal qaqʼe re naq li chaabʼil esil twulaq saʼ xchʼoolebʼ (Mat. 22:39). d

Qajalaq li hoonal re puktesink, joʼ kixbʼaanu li Jesús. (Chaawil li raqal 13 ut 14). f

13, 14. a) Chanru kixkʼutbʼesi li Jesús naq naxtoqʼobʼa ruhebʼ li kristiʼaan? b) Chanru tooruuq ajwiʼ xkʼutbʼesinkil aʼin?

13 Li Jesús kixyal xqʼe saʼ li xkʼanjel li Yos. Saʼ xkʼabʼaʼ naq naxrahebʼ li kristiʼaan, kixkʼut chiruhebʼ li yaal yalaq joqʼe (Luc. 19:47, 48). Kixbʼaanu aʼin xbʼaan naq kixtoqʼobʼa ruhebʼ. Wank sut kʼajoʼ xkʼihalebʼ li nekeʼraj rabʼinkil, joʼkan naq li Jesús ut ebʼ li xtzolom «chi moko waʼak naxkʼe ribʼ chiruhebʼ» (Mar. 3:20). Ut, naq jun li winq kiwulak rikʼin saʼ qʼoqyink, li Jesús kiraj aatinak rikʼin (Juan 3:1, 2). Usta yaal naq li xkʼihalil li kristiʼaan li keʼabʼink re li Jesús, moko keʼok ta choʼq xtzolom, abʼan chixjunilebʼ keʼrabʼi li chaabʼil esil. Saʼebʼ li qakutan, naqaj ajwiʼ naq chixjunilebʼ teʼrabʼi li chaabʼil esil (Hech. 10:42). Re xbʼaanunkil aʼin, maare wank kʼaru tento tqajal chirix li naqabʼaanu saʼ li xkʼanjel li Yos.

14 Jal li naʼajmank chaawu. Wi inkʼaʼ naqajal li hoonal re puktesink, maare inkʼaʼ tqatawebʼ li teʼraj rabʼinkil li chaabʼil esil. Li xMatilda, jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink, naxye: «Ninpuktesink wochbʼen linbʼeelom saʼ jalan jalanq li hoonal. Eqʼla, nokoopuktesink saʼebʼ li kʼayibʼaal. Waʼlebʼ, naqoksi ebʼ li kʼanjelobʼaal re puktesink xbʼaan naq naabʼal nekeʼnumeʼk saʼ li bʼe. Ut ewu, naqatawebʼ li kristiʼaan saʼebʼ li rochoch». Inkʼaʼ tqasikʼ li hoonal li nawulak chiqu, choopuktesinq bʼan saʼ li hoonal bʼarwiʼ tqatawebʼ li kristiʼaan. Wi joʼkan tqabʼaanu, chʼolchʼooq chiqu naq li Jehobʼa qʼaxal sahaq saʼ xchʼool.

KIYAABʼAK RE XSANTOBʼRESINKIL LI XKʼABʼAʼ LI XYUWAʼ

Qatzʼaamaq li xtenqʼ li Jehobʼa naq yooq qakʼaʼuxl, joʼ kixbʼaanu li Jesús. (Chaawil li raqal 15 toj 17). g

15. Kʼaru kixbʼaanu li Jesús naq jun qʼoqyink chik ma nakamk, joʼ naxye saʼ Lucas 22:39-44?

15 Naq najt qʼoqyink chik, saʼ li 14 re nisán re li chihabʼ 33, li Jesús xkoho saʼ li naʼajej Getsemaní ut kixte xchʼool chiru li Jehobʼa (taayaabʼasi Lucas 22:39-44). Saʼ li hoonal aʼan, li qʼaxal chʼaʼaj, «kitzʼaamank […] chi kaw xyaabʼ xkux ut rikʼin xyaʼal ru» (Heb. 5:7). Kʼaru kixtzʼaama li Jesús saʼ li qʼoqyink aʼan naq ak kamk re? Kixtzʼaama re li Jehobʼa naq tixkʼe xmetzʼew re naq inkʼaʼ tixtzʼeqtaana ut re naq tixbʼaanu li rajom. Li Jehobʼa kirabʼi li xtij li Ralal ut kixtaqla jun li ánjel re xkawresinkil xchʼool.

16. Kʼaʼut kiʼok xkʼaʼuxl li Jesús naq kitijok chaq saʼ li naʼajej Getsemaní?

16 Chʼolchʼo tana naq li Jesús kiyaabʼak naq kiwank saʼ li naʼajej Getsemaní xbʼaan naq yook xkʼaʼuxl naq teʼxkʼoxla naq kixmaajewa li Yos. Chʼolchʼo ajwiʼ chiru naq tenebʼanbʼil saʼ xbʼeen jun li nimla kʼanjel: xsantobʼresinkil malaj xkolbʼal rix li xkʼabʼaʼ li Xyuwaʼ. Wi yookat xkʼulbʼal jun li chʼaʼajkilal li naxyal rix laapaabʼal, kʼaru naru nakaatzol rikʼin li Jesús naq kiyaabʼak? Qilaq oxibʼ li naʼlebʼ.

17. Kʼaru naqatzol chirix li Jehobʼa naq kixsume li kixtzʼaama li Jesús?

17 Li Jehobʼa narabʼi li nakaatzʼaama chiru. Li Jehobʼa kirabʼi naq li Ralal kitzʼaamank chiru. Kʼaʼut? Xbʼaan naq li jwal wank xwankil chiru li Jesús, aʼan naq tiikaq xchʼool chiru li Xyuwaʼ ut xkolbʼal rix li xkʼabʼaʼ. Wi li jwal wank xwankil chiqu, aʼan naq tiikaq qachʼool chiru li Jehobʼa ut xkolbʼal rix li xkʼabʼaʼ, aʼan tooxsume naq tootzʼaamanq chiru (Sal. 145:18, 19).

18. Kʼaʼut naqaye naq li Jesús, aʼan jun li qamiiw li naxtaw ru li naqekʼa?

18 Li Jesús naxtaw ru li nakaawekʼa. Naq yook qakʼaʼuxl, nasahoʼk saʼ qachʼool naq wank jun li qamiiw li naxtaw ru li naqekʼa, ut qʼaxal chik wi ak xkʼul li yooko xkʼulbʼal. Li Jesús, aʼan li chaabʼil amiiw aʼin. Naxtaw ru naq narahoʼk saʼ qachʼool ut naq naqaj qatenqʼankil. Naxtaw ajwiʼ ru chanru yobʼtesinbʼilo ut tixbʼaanu naq tqakʼul li tenqʼ «saʼ xqʼehil» (Heb. 4:15, 16). Joʼ naq li Jesús kixkʼulubʼa naq ttenqʼaaq xbʼaan jun li ánjel saʼ li naʼajej Getsemaní, laaʼo ajwiʼ tento tqakʼulubʼa naq li Jehobʼa tooxtenqʼa, maakʼaʼ naxye wi troksi junaq li tasal hu, jun li bʼideo, jun li seeraqʼ malaj tixwaklesi qachʼool jun li cheekel winq malaj jun li qamiiw li kaw xpaabʼal.

19. Kʼaru tkawresinq re laachʼool wi yookat xnumsinkil junaq li chʼaʼajkilal? Kʼe jun li eetalil.

19 Li Jehobʼa tixkʼe aawe li xtuqtuukilal. Chanru tixkawresi qachʼool li Jehobʼa? Naq nokootijok chiru, naqakʼul «li tuqtuukil usilal li nachalk rikʼin li Yos ut naxqʼax ru chixjunil li naʼlebʼ» (Filip. 4:6, 7). Li tuqtuukilal li naxkʼe qe li Jehobʼa, naxkʼojobʼ qachʼool ut nokooxtenqʼa chi kʼoxlak chiʼus. Aʼan tzʼaqal li kixkʼul li xLuz, jun li hermaan. Aʼan naxye: «Wank sut inchʼina junes nawekʼa wibʼ, ut aʼin naxbʼaanu naq tinkʼoxla naq li Jehobʼa inkʼaʼ nikinxra. Abʼan saʼ li hoonal aʼan, saʼ junpaat ninye re li Jehobʼa chanru nawekʼa wibʼ. Saʼ xkʼabʼaʼ li tij, natuqlaak ru linkʼaʼuxl». Joʼ naxkʼutbʼesi li kixkʼul li xLuz, li tij nokooxtenqʼa re naq ttuqlaaq ru li qachʼool.

20. Kʼaru xqatzol chirix li Jesús naq kiyaabʼak?

20 Li xqatzol chirix li Jesús naq kiyaabʼak, naxkʼojobʼ qachʼool ut kʼajoʼ naq nokooxtenqʼa. Naq kiyaabʼak naxjultika chiqu naq tqatenqʼahebʼ li qamiiw li xeʼkamk junaq li xkomon malaj ramiiw, ut tqakʼojobʼ qachʼool naq li Jehobʼa ut li Jesús tooʼeʼxtenqʼa wi tkamq junaq li qakomon malaj qamiiw. Nokoorekʼasi ajwiʼ chi toqʼobʼank u naq nokoopuktesink ut naq nokookʼutuk, xbʼaan naq li Jehobʼa ut li Jesús nekeʼxkʼutbʼesi ajwiʼ li chaabʼil naʼlebʼ aʼin. Ut li xyaʼal ru naxkʼojobʼ qachʼool, xbʼaan naq naxkʼutbʼesi naq li Jehobʼa ut li xraarokil Alal nekeʼxtaw ru li naqekʼa, li qapaltil ut nekeʼraj qatenqʼankil re naq twanq qakuyum. Miqakanabʼ xyuʼaminkil li xqatzol toj reetal naq li Jehobʼa tixbʼaanu naq ttzʼaqloq ru li yeechiʼom aʼin: «Tixchaqihobʼresi chixjunil li xyaʼalebʼ ru» (Apoc. 21:4).

BʼICH 120 Seamos apacibles y humildes como Cristo

a Wank sut li Jesús kʼajoʼ kirahoʼk saʼ xchʼool joʼkan naq kiyaabʼak. Saʼ li tzolom aʼin, tqatzʼil rix naq kiyaabʼak oxibʼ sut li Jesús ut li naqatzol chirix aʼin.

b Xjalmank wiibʼ oxibʼ li kʼabʼaʼej.

d Li aatin «laawas aawiitzʼin» saʼ griego li natawmank saʼ Mateo 22:39 (li naraj xyeebʼal «li wank chaakʼatq») moko kaʼaj tawiʼ naʼaatinak chirixebʼ laawechkabʼal. Naraj tana xyeebʼal chixjunilebʼ li kristiʼaan li naqaatinahebʼ.

e XCHʼOLOBʼANKIL LI JALAM U: Li Jesús kiraj xkʼojobʼankil xchʼool li xMaría ut li xMarta. Joʼkan ajwiʼ naru tqabʼaanu rikʼinebʼ li xeʼkamk junaq li xkomon.

f XCHʼOLOBʼANKIL LI JALAM U: Li Jesús kixkʼulubʼa xtzolbʼal laj Nicodemo naq ak qʼoqyink chik. Tento ajwiʼ tqatzolebʼ li kristiʼaan saʼ li hoonal li teʼxye qe.

g XCHʼOLOBʼANKIL LI JALAM U: Li Jesús kixtzʼaama li xtenqʼ re li Jehobʼa re naq tiikaq xchʼool chiru. Aʼin ajwiʼ tento tqabʼaanu naq tyaleʼq rix li qapaabʼal.