1, 2. Kʼaru ebʼ li chʼaʼajkilal li juntaqʼeet joʼ li naqanumsi anaqwan xeʼxnumsi ebʼ laj judiiy li xeʼsutqʼiik Jerusalén? (Chaawil ajwiʼ li kaaxukuut « Saʼ xkutankil laj Ageo, laj Zacarías ut laj Esdras»).

 MA NAXIK aachʼool chirix li kutan chalk re? Maare xaatzʼeq laakʼanjel ut nakaakʼoxla chanru taachʼolani laajunkabʼal. Maare naxkʼe aakʼaʼuxl naq laajunkabʼal wank saʼ xiwxiwal xbʼaanebʼ li awabʼej, li rahobʼtesiik malaj li xikʼ ileʼk xbʼaan li awabʼej saʼ xkʼabʼaʼ li puktesink. Wi yookat xnumsinkil jun rehebʼ li chʼaʼajkilal aʼin, kʼajoʼ tatxtenqʼa rilbʼal chanru li Jehobʼa kixtenqʼahebʼ laj Israel naq xeʼxkʼul ebʼ li chʼaʼajkilal joʼ aʼin.

² Ebʼ laj judiiy li xeʼyoʼlaak Babilonia kiʼajmank chiruhebʼ naq kawaq li xpaabʼal re naq teʼxkanabʼ li bʼihomal ut ebʼ li kʼaʼaq re ru li wank Babilonia ut qʼaxonk saʼ jun li naʼajej li inkʼaʼ nekeʼxnaw ru. Naq tojeʼ xeʼwulak aran, xeʼxtaw xchʼaʼajkilal xbʼaan naq xmaakʼaʼoʼk li xtuminebʼ, li chʼaʼajkilal rikʼin li awabʼej ut li rahobʼtesiik rikʼin li xikʼ nekeʼilok rehebʼ. Saʼ xkʼabʼaʼ naq naabʼal xchʼaʼajkilalebʼ, kichʼaʼajkoʼk chiru wiibʼ oxibʼ roksinkil chixjunil li xhoonal re xkabʼlankil wiʼ chik li rochoch li Jehobʼa. Joʼkan naq, saʼ li chihabʼ 520 naq toj maajiʼ nachalk li Jesús saʼ Ruuchichʼochʼ, li Jehobʼa kixtaqla li propeet Ageo ut Zacarías re naq teʼxwaklesi xchʼool li tenamit (Ageo 1:1; Zac. 1:1). Joʼ tqil, li xkʼanjelebʼ li propeet chaabʼil kiʼelk. Abʼanan, maare 50 chihabʼ moqon ebʼ laj judiiy xeʼchʼinaak wiʼ chik xchʼool. Tojaʼ naq laj Esdras, jun chaabʼil aj tzʼiibʼ re li Chaqʼrabʼ, kisutqʼiik Jerusalén re xwaklesinkilebʼ xchʼool ut xtenqʼankilebʼ re naq teʼxkʼe chiʼubʼej li tzʼaqal loqʼonink (Esd. 7:​1, 6).

3. Kʼaru ebʼ li patzʼom tqatzʼil rix? (Proverbios 22:19).

 ³ Ebʼ li propesiiy li keʼxtzʼiibʼa laj Ageo ut laj Zacarías kixtenqʼahebʼ li xmoos li Yos li xeʼwank chaq junxil re naq teʼxkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa usta xeʼrahobʼtesiik ut truuq ajwiʼ qatenqʼankil chi xkʼojobʼankil qachʼool rikʼin li Jehobʼa aʼ yaal kʼaru li chʼaʼajkilal tqanumsi (taayaabʼasi Proverbios 22:19). Saʼ li tzolom aʼin tqil li kixye li Yos re li xtenamit saʼ xkʼabʼaʼ laj Ageo ut laj Zacarías ut tqatzʼil rix li xyuʼam laj Esdras. Aʼin tooxtenqʼa chi xsumenkil ebʼ li patzʼom aʼin: chanru xeʼchʼaʼajkiik ebʼ laj judiiy ebʼ li chʼaʼajkilal li xeʼxnumsi naq xeʼsutqʼiik saʼ li xtenamit?, kʼaʼut tento tqakʼe chiʼubʼej li rajom li Yos naq naqanumsi ebʼ li chʼaʼajkilal? ut kʼaru tooxtenqʼa re naq tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li Jehobʼa aʼ yaal kʼaru li chʼaʼajkilal tqanumsi?

4, 5. Bʼar wank wiibʼ oxibʼ xyaalal kʼaʼut ebʼ laj judiiy inkʼaʼ chik sahebʼ saʼ xchʼool?

⁴ Naq ebʼ laj judiiy xeʼwulak Jerusalén, wank naabʼal li kʼanjel li teʼxbʼaanu. Saʼ junpaat xeʼxkabʼla wiʼ chik li xʼaltar li Jehobʼa ut xeʼxkʼe li rubʼelankil li rochoch li Yos (Esd. 3:​1-3, 10). Abʼan li xsahilebʼ xchʼool saʼ junpaat kiʼosoʼk. Kʼaru kikʼulmank? Moko kaʼaj tawiʼ teʼxyiibʼ li rochoch li Yos, tento bʼan teʼxkabʼla ebʼ li rochoch, teʼraw ebʼ li awimq ut teʼxkʼe chi waʼak ebʼ li xjunkabʼal (Esd. 2:​68, 70). Joʼkan ajwiʼ, ebʼ li xikʼ nekeʼilok rehebʼ inkʼaʼ xeʼhilank: xeʼxkʼubʼ jun li naʼlebʼ re naq teʼxkanabʼ xkabʼlankil wiʼ chik li rochoch li Yos (Esd. 4:​1-5).

⁵ Kʼajoʼ xeʼchʼaʼajkiik ebʼ laj judiiy naq kimaakʼaʼoʼk li tumin ut naq kiwank li chʼaʼajkilal rikʼinebʼ li awabʼej. Saʼ li kutan aʼan, li xtenamitebʼ wank saʼ xyanq li Nimla Tenamit persa. Naq ak kikamk laj Ciro saʼ li chihabʼ 530 naq toj maajiʼ nachalk li Jesús saʼ Ruuchichʼochʼ, laj Cambises, li kikanaak saʼ xnaʼaj kixtikibʼ jun li kʼanjel re rechaninkil Egipto. Naq yookebʼ chi xik, maare ebʼ laj puubʼ xeʼnumeʼk saʼ li tenamit Israel ut xeʼxpatzʼ naq teʼxkʼe rehebʼ haʼ, tzekemq ut naʼaj bʼarwiʼ teʼxkol ribʼebʼ ut aweʼ kixkʼam chaq chʼaʼajkilal saʼ li tenamit. Naq li jun chik awabʼej, laj Darío I kiʼok chi awabʼejink kiwank naabʼal li qʼetok ibʼ ut chʼaʼajkilal saʼ li Nimla Tenamit persa. Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin naabʼalebʼ laj judiiy li xeʼsutqʼiik Jerusalén xeʼok xkʼaʼuxl chirix chanru teʼruuq xchʼolaninkil li xjunkabʼal. Xbʼaan li xkʼaʼuxebʼ, wiibʼ oxibʼ xeʼok xkʼoxlankil naq moko aʼan ta li hoonal re xkabʼlankil wiʼ chik li rochoch li Jehobʼa (Ageo 1:2).

6. Kʼaru chik chʼaʼajkilal keʼxkʼul ebʼ laj judiiy ut kʼaru kixye rehebʼ laj Zacarías? (Zacarías 4:​6, 7).

⁶ (Taayaabʼasi Zacarías 4:​6, 7). Ebʼ laj judiiy moko kaʼaj tawiʼ xeʼxtaw chʼaʼajkilal saʼ xkʼabʼaʼ naq kimaakʼaʼoʼk li tumin ut chʼaʼajkilal rikʼin li awabʼej, xeʼrahobʼtesiik ajwiʼ. Saʼ li chihabʼ 522 naq toj maajiʼ nachalk li Jesús saʼ Ruuchichʼochʼ, ebʼ li xikʼ nekeʼilok rehebʼ keʼxbʼaanu naq teʼxxaqabʼ xkabʼlankil wiʼ chik li rochoch li Jehobʼa. Abʼan laj Zacarías kixye rehebʼ laj judiiy naq li Jehobʼa troksi li xsantil musiqʼej re risinkil yalaq kʼaru li chʼaʼajkilal li teʼxtaw. Saʼ li chihabʼ 520, li awabʼej Darío moko kaʼaj tawiʼ kixye naq tkabʼlamanq wiʼ chik li rochoch li Yos, kixkʼe bʼan tumin rehebʼ laj judiiy re naq teʼruuq kabʼlak ut kixye rehebʼ li awabʼej naq teʼtenqʼanq (Esd. 6:​1, 6-10).

7. Kʼaru ebʼ li osobʼtesihom xeʼxkʼul ebʼ laj judiiy saʼ xkʼabʼaʼ naq xeʼxkʼe chiʼubʼej li rajom li Yos?

 ⁷ Li Jehobʼa kiroksi laj Ageo ut laj Zacarías re xyeebʼal rehebʼ laj kʼanjel chiru naq wi teʼxkʼe chiʼubʼej xkabʼlankil wiʼ chik li rochoch aʼan twanq rikʼinebʼ (Ageo 1:​8, 13, 14; Zac. 1:​3, 16). Rikʼin li tenqʼ li xeʼkʼeheʼk  re xbʼaanebʼ li propeet ebʼ laj judiiy xeʼok wiʼ chik xkabʼlankil li rochoch li Yos saʼ li chihabʼ 520 ut maajiʼ oobʼ chihabʼ xeʼxchoy xyiibʼankil wiʼ chik. Usta naabʼal li chʼaʼajkilal xeʼxkʼul, keʼxkʼe chiʼubʼej li rajom li Yos. Joʼkan naq li Jehobʼa kixtenqʼahebʼ rikʼin li naʼajmank chiruhebʼ ut saʼebʼ li xpaabʼal. Chi joʼkan xeʼruuk xloqʼoninkil ru li Jehobʼa chi sahebʼ saʼ xchʼool (Esd. 6:​14-16, 22).

8. Chanru nokooxtenqʼa Ageo 2:4 chi xkʼebʼal chiʼubʼej li rajom li Yos? (Chaawil ajwiʼ li xyaalal).

⁸ Naqanaw naq li nimla rahilal nachʼ wank chaq. Joʼkan naq jwal aajel ru naq anaqwan tooʼabʼinq chiru li taql re xyeebʼal li chaabʼil esil (Mar. 13:10). Abʼan, wi yooko xnumsinkil ebʼ li chʼaʼajkilal saʼ xkʼabʼaʼ naq namaakʼaʼoʼk li tumin malaj ebʼ li awabʼej inkʼaʼ nekeʼraj naq toopuktesinq, aʼin truuq xbʼaanunkil naq inkʼaʼ chik tqakʼe qachʼool chirix li puktesink. Kʼaru tooxtenqʼa re xkʼebʼal chiʼubʼej li Awabʼejilal? Xkʼojobʼankil qachʼool naq «li Nimajwal Yos» junelik wank chiqakʼatq. Aʼan tooxtenqʼa wi qʼaxal naqakʼe xwankil li Xʼawabʼejilal chiru li naqaj laaʼo. Joʼkan naq maakʼaʼ tqaxuwa ru (taayaabʼasi Ageo 2:4).

9, 10. Chanru kitzʼaqlok ru rikʼin jun li sumal li naxye Mateo 6:33?

⁹ Qilaq li xeʼxkʼul laj Oleg ut li xʼIrina, b jun li sumal aj kʼamolbʼe. Naq ak xeʼqʼaxonk chi tenqʼank saʼ jun li chʼuut, keʼxtzʼeq li xkʼanjel xbʼaan naq kimaakʼaʼoʼk li tumin saʼ li tenamit bʼarwiʼ wankebʼ. Usta moko rajlal ta xeʼwank xkʼanjelebʼ chiru jun chihabʼ, junelik xeʼrekʼa naq li Jehobʼa kitenqʼank rehebʼ ut wank sut xeʼtenqʼaak xbʼaanebʼ li hermaan. Chanru xeʼelk chiʼubʼej? Laj Oleg, li kichʼinaak xchʼool saʼ xtiklajik naxye: «Puktesink rajlal xooxtenqʼa re naq junelik tqakʼe chiʼubʼej li jwal wank xwankil». Usta aʼan ut li rixaqil yookebʼ xsikʼbʼal xkʼanjel, xeʼxkʼe xchʼool saʼ li puktesink.

¹⁰ Saʼ jun kutan naq yookebʼ chiqʼajq saʼ li rochoch naq ak xeʼwulak saʼ li puktesink  jun li rechkabʼal kixye rehebʼ naq jun li ramiiw kibʼihajik 160 kilómetro re xkʼambʼal wiibʼ bʼools xtzekemqebʼ. Laj Oleg kixye: «Saʼ li kutan aʼan xqil wiʼ chik naq li Jehobʼa ut li chʼuut kʼajoʼ nekeʼxkʼe xchʼool chiqix. Chʼolchʼo chiqu naq li Jehobʼa maajunwa nasach saʼ xchʼool ebʼ li xmoos usta maare junaq li chʼaʼajkilal maakʼaʼ xtuqubʼankil ru» (Mat. 6:33).

11. Kʼaru tixkʼe qe li Jehobʼa wi naqakʼe qachʼool chi xbʼaanunkil li rajom?

¹¹ Li Jehobʼa naraj naq tookʼehoq tzolom, jun li kʼanjel li nakolok yuʼam. Joʼ xqil saʼ li raqal  wuqubʼ, laj Ageo kixwaklesi xchʼool ebʼ laj judiiy re naq teʼxkabʼla wiʼ chik li rochoch li Yos. Chanchan tawiʼ kixye rehebʼ naq teʼxkʼe wiʼ chik li rubʼelankil li ochoch ut teʼsachq saʼ xchʼool ebʼ li chihabʼ bʼarwiʼ inkʼaʼ xeʼkʼanjelak. Chanchan tawiʼ xtikibʼankil wiʼ chik. Wi teʼabʼinq, li Jehobʼa kixye rehebʼ naq teʼosobʼtesiiq (Ageo 2:​18, 19). Laaʼo ajwiʼ chʼolchʼooq chiqu naq li Jehobʼa toorosobʼtesi wi naqakʼe chiʼubʼej li kʼanjel li kʼebʼil qe.

12. Kʼaʼut aajel ru naq kawaq xpaabʼal laj Esdras ut ebʼ li keʼbʼihajik rochbʼeen?

¹² Saʼ li chihabʼ 468 naq toj maajiʼ nachalk li Jesús saʼ Ruuchichʼochʼ, laj Esdras kibʼihajik Babilonia toj Jerusalén rochbʼeen li xkabʼ chʼuut aj judiiy. Aajel ru naq kawaq xpaabʼalebʼ re naq teʼruuq bʼihajik. Tento teʼbʼihajiq saʼ jun li naʼajej li jwal xiwxiw ru ut saʼ xkʼabʼaʼ naq nekeʼxkʼam rikʼin li oor ut li plaat choʼq re li rochoch li Yos, ebʼ laj elqʼ teʼruuq raj relqʼankil li kʼaru rehebʼ (Esd. 7:​12-16; 8:31). Saʼ junpaat xeʼxkʼe reetal naq xiwxiw wank Jerusalén xbʼaan naq moko kʼihebʼ ta li kristiʼaan wankebʼ aran, li xsuttzʼakil li tenamit ut ebʼ li okebʼaal moko chaabʼilebʼ ta chik. Chanru nokooxtenqʼa li xʼeetalil laj Esdras re naq qʼaxal tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li Jehobʼa?

13. Kʼaru kitenqʼank re laj Esdras re xkʼojobʼankil xchʼool rikʼin li Jehobʼa? (Chaawil ajwiʼ li xyaalal).

¹³ Laj Esdras kiril chanru li Jehobʼa naxtenqʼa li xtenamit naq yookebʼ xnumsinkil chʼaʼajkilal. Wiibʼ oxibʼ chihabʼ rubʼelaj, saʼ li chihabʼ 484 naq li awabʼej Asuero kixtaqla xkamsinkil chixjunilebʼ laj judiiy li wankebʼ saʼ li Nimla Tenamit persa, maare laj Esdras wank Babilonia (Est. 3:​7, 13-15). Li xyuʼam wank saʼ xiwxiwal. Naq xeʼrabʼi aʼin, ebʼ laj judiiy li wankebʼ saʼ «chixjunilebʼ li tenamit» xeʼayuunik ut xeʼrahoʼk xchʼool ut xeʼxtzʼaama re li Jehobʼa naq tixkolebʼ (Est. 4:3). Qakʼoxlaq rix chanru keʼrekʼa ribʼ laj Esdras ut ebʼ laj judiiy naq keʼril naq li chʼaʼajkilal kijalaak ut li xeʼxkʼubʼ xkamsinkil ebʼ laj judiiy aʼanebʼ chik li xeʼkamsiik (Est. 9:​1, 2). Li kixkʼul laj Esdras saʼ li hoonal aʼan maare kixkawresi xchʼool choʼq re li aaleek li tchalq moqon ut chʼolchʼo naq kixkawubʼresi li xkʼojobʼankil xchʼool naq li Jehobʼa naru xkolbʼal li xtenamit. c

14. Kʼaru kixtzol jun li hermaan naq kikanaak chi maakʼaʼ xkʼanjel?

¹⁴ Naq naqil chanru li Jehobʼa nokooxtenqʼa naq naqanumsi ebʼ li chʼaʼajkilal, li xkʼojobʼankil qachʼool rikʼin qʼaxal nakawuuk. Qakʼoxlaq li kixkʼul li xʼAnastasia, jun li hermaan li wank Europa del Este. Ebʼ li rechkʼanjel keʼxmin ru chi tzʼaqonk saʼ jun li naʼlebʼ re li awabʼej ut aʼan kixkanabʼ li xkʼanjel re naq inkʼaʼ ttzʼaqonq chirixebʼ. Li xʼAnastasia naxye: «Maajun sut raj xinkanaak chi maakʼaʼ intumin». Ut naxye ajwiʼ:  «Xinʼaatinak chirix aʼin rikʼin li Jehobʼa ut xkʼutbʼesi li xrahom naq xinxchʼolani. Wi saʼ jun kutan tinkanaaq chi maakʼaʼ inkʼanjel, inkʼaʼ tinxuwaq. Chʼolchʼo chiwu naq wi linchoxahil Yuwaʼ ninxchʼolani anaqwan joʼkan ajwiʼ tixbʼaanu wulaj».

15. Kʼaru kikʼulmank re naq laj Esdras junelik tixkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa? (Esdras 7:​27, 28).

¹⁵ Laj Esdras kiril li xtenqʼ li Jehobʼa saʼ li xyuʼam. Xnaʼlebʼankil rix naq kitenqʼaak xbʼaan li Jehobʼa kixbʼaanu naq junelik kʼojkʼooq xchʼool chirix. Qakʼoxlaq rix li aatin li «xtenqʼaal li Qaawaʼ linYos» li natawmank saʼ Esdras 7:​27, 28 (taayaabʼasi). Saʼ li hu li naxkʼam xkʼabʼaʼ laj Esdras kiroksi oobʼ sut chik ebʼ li aatin joʼ aʼin (Esd. 7:​6, 9; 8:​18, 22, 31).

16. Joqʼe chik tooruuq rilbʼal chi chʼolchʼo ru li xtenqʼ li Jehobʼa? (Chaawil ebʼ li jalam u).

¹⁶ Li Jehobʼa truuq qatenqʼankil naq nayaleʼk qix. Jun eetalil, maare tqapatzʼ re laj echal kʼanjel naq tixkʼe qahoonal re naq tooxik saʼ junaq li nimla chʼutam malaj tixjal xhoonalil li qakʼanjel re naq inkʼaʼ tqakol ebʼ li qachʼutam. Naq naqanumsi ebʼ li chʼaʼajkilal joʼ aʼin, tooruuq rilbʼal li xtenqʼ li Jehobʼa saʼ li qayuʼam. Naru tsachq qachʼool rilbʼal li rusilal li tqataw ut li xkʼojobʼankil qachʼool rikʼin li Jehobʼa qʼaxal nakawuuk.

17. Chanru naqanaw naq laj Esdras kixkubʼsi ribʼ naq yook xnumsinkil ebʼ li chʼaʼajkilal? (Chaawil li jalam u chiru li hu).

¹⁷ Laj Esdras kixkubʼsi ribʼ ut kixpatzʼ xtenqʼ re li Jehobʼa. Naq narekʼa naq naabʼal xkʼanjel, naxkubʼsi ribʼ re tijok chiru li Jehobʼa (Esd. 8:​21-23; 9:​3-5). Naq xeʼril naq naxkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Yos, xkʼul xtenqʼ rikʼinebʼ li junchʼol ut xeʼxkʼam re rikʼin li xpaabʼal (Esd. 10:​1-4). Naq inkʼaʼ chik sa nokoowark xbʼaan xmaakʼaʼil li tumin malaj li xwanjik li qajunkabʼal, qakʼojobʼaq qachʼool rikʼin li Jehobʼa naq tootijoq chiru.

18. Kʼaru ttenqʼanq qe re naq qʼaxal tqakʼojobʼ qachʼool rikʼin li Jehobʼa?

¹⁸ Li xkʼojobʼankil qachʼool rikʼin li Jehobʼa nakawuuk wi naqakubʼsi qibʼ, naqapatzʼ qatenqʼ ut wi naqakanabʼ naq ebʼ li qechpaabʼanel tooʼeʼxtenqʼa. Li xʼErika, jun li hermaan li wank oxibʼ xkokʼal, inkʼaʼ kixkanabʼ xkʼojobʼankil xchʼool rikʼin li Jehobʼa usta kixkʼul naabʼal chʼaʼajkilal saʼ li xyuʼam. Chi maakʼaʼ saʼ xchʼool kikamk li xkoʼ li maajiʼ nayoʼlaak ut kikamk ajwiʼ li xbʼeelom. Naq naxkʼoxla rix li kixkʼul, naxye: «Inkʼaʼ nakaanaw chanru li Jehobʼa tatxtenqʼa. Wank sut nasach aachʼool. Naabʼal sut xwil naq li nekeʼxye malaj li nekeʼxbʼaanu ebʼ li wamiiw aʼan xsumenkil li ninpatzʼ saʼ  lintij. Wi ninye rehebʼ li ninkʼul, moko nachʼaʼajkoʼk ta chiruhebʼ intenqʼankil».

19, 20. Kʼaru naqatzol rikʼinebʼ laj judiiy li inkʼaʼ xeʼruuk sutqʼiik Jerusalén?

¹⁹ Tooruuq ajwiʼ xtzolbʼal jun chaabʼil naʼlebʼ rikʼinebʼ laj judiiy li inkʼaʼ xeʼruuk sutqʼiik Jerusalén maare saʼ xkʼabʼaʼ naq cheekebʼ chik, yajebʼ malaj wankebʼ xkʼanjel saʼ li xjunkabʼal. Usta joʼkan, chi anchal xchʼoolebʼ xeʼxtenqʼa ebʼ li xeʼsutqʼiik rikʼin kʼaʼaq re ru (Esd. 1:​5, 6). Maare bʼeleelaju chihabʼ moqon, naq li xbʼeen chʼuut aj judiiy xeʼwulak Jerusalén, li xeʼkanaak Babilonia toj nekeʼxtaqla ebʼ li tenqʼ aran (Zac. 6:10).

²⁰ Usta inkʼaʼ nokooruuk xbʼaanunkil chixjunil li nawulak raj chiqu saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa, chʼolchʼo chiqu naq li Yos naroxloqʼi chixjunil li naqabʼaanu choʼq re. Chanru naqanaw? Saʼ xkʼabʼaʼ li kixye li Jehobʼa re li propeet Zacarías. Kixye re naq tixyiibʼ jun li koroon rikʼin li oor ut li plaat li xeʼxtaqla ebʼ laj judiiy li xeʼkanaak Babilonia (Zac. 6:11). Li «koroon» aʼin aʼan «xpatzʼbʼalaqebʼ» li xchaabʼilal (Zac. 6:14). Joʼkan naq chʼolchʼo chiqu naq li Jehobʼa maajunwa tsachq saʼ xchʼool naq nokookʼanjelak chiru chi anchal qachʼool usta wank qachʼaʼajkilal (Heb. 6:10).

21. Kʼaru tooxtenqʼa chi rilbʼal li kutan chalk re chi maakʼaʼ qaxiw?

²¹ Naqanaw naq anaqwan saʼ rosoʼjik li kutan yooko xnumsinkil naabʼal li rahilal ut aʼin tnumtaaq (2 Tim. 3:​1, 13). Abʼan inkʼaʼ naqaj naq li qakʼaʼuxl tixchʼina qachʼool. Qajultikaq li kixye li Jehobʼa rehebʼ li xmoos saʼ xkutankil laj Ageo: «Wankin eerikʼin […]: mexxiwak! (Ageo 2:​4, 5). Chʼolchʼo ajwiʼ chiqu naq wi naqayal qaqʼe chi xbʼaanunkil li rajom, li Jehobʼa twanq qikʼin. Wi naqayuʼami chixjunil li xqatzol saʼebʼ li propesiiy re laj Ageo ut laj Zacarías ut li xʼeetalil laj Esdras, kʼojkʼooq qachʼool rikʼin li Jehobʼa aʼ yaal kʼaru li chʼaʼajkilal tqanumsi.