1. Kʼaʼut nachʼaʼajkoʼk chiqu abʼink?

 MA NACHʼAʼAJKOʼK chaawu abʼink? Wank sut, laj David kixkʼul aʼin. Joʼkan naq kixye re li Yos: «Chakʼe xkawubʼ linchʼool» re naq tinʼabʼinq chaawu (Sal. 51:14). Usta laj David naxra li Jehobʼa wank sut kichʼaʼajkoʼk chiru abʼink joʼkan ajwiʼ naqakʼul laaʼo. Kʼaʼut? Xbʼeen, xbʼaan naq xqechani naq inkʼaʼ tooʼabʼinq. Xkabʼ, xbʼaan naq laj Tza junelik yook xbʼaanunkil naq tqaqʼet qibʼ joʼ kixbʼaanu aʼan (2 Cor. 11:3). Ut rox, xbʼaan naq sutsuko xbʼaan jun li ruuchichʼochʼ li inkʼaʼ naʼabʼink ut aʼan «li musiqʼej li yo chi kʼanjelak rikʼinebʼ laj qʼetol aatin» (Efes. 2:2). Joʼkan naq re abʼink chiru li Jehobʼa ut chiru li kʼebʼilebʼ xwankil saʼ qabʼeen tento tqakʼe qaqʼe chi xtzʼeqtaanankil li maak li xqechani, naq naxmin qu laj Tza chi xqʼetbʼal qibʼ ut li xruuchichʼochʼ.

2. Kʼaru naraj xyeebʼal xkʼebʼal qachʼool re abʼink? (Santiago 3:17, TNM).

² (Taayaabʼasi Santiago 3:17, TNM. Taawil taqʼa). b Laj Santiago kixye naq li wank xchoxahil naʼlebʼ «tixkʼe xchʼool chi abʼink». Kʼaru naraj xyeebʼal aʼin? Naq tento tooʼabʼinq chiru li kʼebʼilebʼ xwankil xbʼaan li Jehobʼa ut naq chi anchal qachʼool tqaj xbʼaanunkil. Chʼolchʼo naq li Jehobʼa inkʼaʼ naraj naq tooʼabʼinq chiruhebʼ li nekeʼraj naq tqaqʼet qibʼ chiru li xnaʼlebʼ (Hech. 4:18-20).

3. Kʼaʼut naq wank xwankil choʼq re li Jehobʼa naq tooʼabʼinq chiruhebʼ li wankebʼ xwankil saʼ qabʼeen?

³ Maare tqekʼa naq moko tchʼaʼajkoʼq ta chiqu abʼink chiru li naʼlebʼ li naxkʼe qe li Jehobʼa xbʼaan naq tzʼaqal re ru chiru li nekeʼxye qe li kristiʼaan (Sal. 19:8). Ut aʼin inkʼaʼ nakʼulmank rikʼinebʼ li kristiʼaan li wankebʼ xwankil. Usta joʼkan li qachoxahil  Yuwaʼ kixkʼe bʼayaq xwankilebʼ li naʼbʼej yuwaʼbʼej, ebʼ li nekeʼtaqlank saʼ qabʼeen ut ebʼ li cheekel winq (Prov. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Ped. 2:13, 14). Naq nokooʼabʼink chiruhebʼ li kristiʼaan aʼin yooko chi abʼink chiru li Jehobʼa. Qilaq kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re naq tooʼabʼinq chiru li xaqabʼanbʼilebʼ xbʼaan li Jehobʼa usta tchʼaʼajkoʼq chiqu xkʼulubʼankil ut xyuʼaminkil li naʼlebʼ li nekeʼxkʼe qe.

4. Kʼaʼut naabʼalebʼ li saaj nekeʼchʼaʼajkoʼk chiru abʼink chiru li xnaʼ xyuwaʼ?

⁴ Naabʼalebʼ li rechtzolom ebʼ li saaj inkʼaʼ nekeʼabʼink chiru li xnaʼ xyuwaʼ (2 Tim. 3:1, 2). Kʼaʼut naabʼalebʼ nekeʼnaʼlebʼak chi joʼkan? Wankebʼ nekeʼril naq li xnaʼ xyuwaʼ nekeʼxpatzʼ naq teʼxbʼaanu junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ nekeʼxyuʼami ut nekeʼxkʼoxla naq nekeʼnaʼlebʼak saʼ kaʼpakʼal u. Jalanebʼ chik nekeʼxkʼoxla naq li naʼlebʼ li nekeʼxkʼe li xnaʼ xyuwaʼ inkʼaʼ chik nakʼanjelak saʼebʼ li qakutan, jwal chʼaʼaj xpaabʼankil malaj maakʼaʼ xwankil. At saaj, ma xaawekʼa aawibʼ chi joʼkan jun sutaq? Naabʼalebʼ nekeʼchʼaʼajkoʼk chiru xpaabʼankil li naʼlebʼ aʼin: «Chepaabʼ leenaʼ leeyuwaʼ saʼ xkʼabʼaʼ li Qaawaʼ xbʼaan naq aʼan eekʼulubʼ xbʼaanunkil» (Efes. 6:1). Kʼaru ttenqʼanq aawe chi xbʼaanunkil aʼin?

5. Joʼ naxye Lucas 2:46-52, kʼaʼut li Jesús aʼan jun chaabʼil eetalil re abʼink chiru li naʼbʼej yuwaʼbʼej?

⁵ Re naq tqatzol abʼink, jwal chaabʼil li eetalil kixkʼe qe li Jesús (1 Ped. 2:21-24). Aʼan tzʼaqal re ru abʼan li xnaʼ xyuwaʼ ebʼ aj maak. Abʼanan, kiroxloqʼihebʼ usta nekeʼpaltoʼk malaj inkʼaʼ nekeʼxtaw ru li naxkʼoxla (Éx. 20:12). Kʼoxla li kixkʼul naq wank kabʼlaju chihabʼ re (taayaabʼasi Lucas 2:46-52). Li Jesús kibʼihajik Jerusalén rikʼin li xjunkabʼal re xninqʼehinkil jun li ninqʼe li nabʼaanumank rajlal chihabʼ. Naq laj José ut li xMaría keʼsutqʼiik saʼ li rochoch inkʼaʼ keʼxkʼe reetal naq li Jesús moko wank ta rochbʼeenebʼ. Li xyaalalil, tento raj xeʼxkʼe reetal naq chixjunilebʼ li xkokʼal wankebʼ raj rikʼin. Naq xeʼxtaw, li xMaría kixye naq aʼan wank re naq xeʼxuwak. Usta li Jesús kiruuk raj xyeebʼal naq moko usta li xeʼxye, inkʼaʼ kixbʼaanu. Kiroxloqʼihebʼ bʼan ut chi chʼolchʼo ru kixsumehebʼ. Abʼan laj José ut li xMaría «inkʼaʼ keʼxtaw ru li kixye rehebʼ». Usta joʼkan, li Jesús «napaabʼank chiruhebʼ».

6, 7. Kʼaru naru natenqʼank rehebʼ li saaj re abʼink chiru li xnaʼ xyuwaʼ?

⁶ At saaj, naq laanaʼ laayuwaʼ nekeʼpaltoʼk malaj inkʼaʼ nekeʼxtaw ru li nakaawekʼa, ma nachʼaʼajkoʼk chaawu abʼink chiruhebʼ? Kʼaru ttenqʼanq aawe? Xbʼeen, kʼoxla chanru narekʼa ribʼ li Jehobʼa. Li Santil Hu naxye naq wi ebʼ li alal kʼajolbʼej nekeʼabʼink chiruhebʼ li xnaʼ xyuwaʼ aʼan «nawulak chiru li Qaawaʼ» (Col. 3:20). Naq laanaʼ laayuwaʼ inkʼaʼ nekeʼxtaw ru li nakaawekʼa malaj nekeʼxkʼe li naʼlebʼ li nakaakʼoxla naq moko us ta, li Jehobʼa naxnaw. Abʼan wi nakaakʼe aachʼool abʼink chiruhebʼ, nakaasahobʼresi xchʼool li Jehobʼa.

⁷ Xkabʼ, kʼoxla chanru nekeʼrekʼa ribʼ laanaʼ laayuwaʼ. Naq nakat-abʼink chiruhebʼ, nakaasahobʼresi xchʼoolebʼ ut nekeʼxkʼojobʼ xchʼool aawikʼin (Prov. 23:22-25). Ut chʼolchʼo naq taawekʼa naq wankat saʼ junajil rikʼinebʼ. Laj Alexandre, jun li hermaan re Bélgica, naxye: «Naq xinʼok abʼink chiru linnaʼ linyuwaʼ, qʼaxal sa chik xoowank. Xqekʼa naq nachʼ wanko chiqibʼil qibʼ ut sa qachʼool». c Rox, kʼoxla naq abʼink anaqwan tatxtenqʼa moqon. Laj Paulo, li wank Brasil, naxye: «Abʼink chiru linnaʼ linyuwaʼ nikinxtenqʼa  xpaabʼankil li Jehobʼa ut ebʼ li wankebʼ xwankil». Li Raatin li Yos naxkʼe jun xyaalal kʼaʼut tento tat-abʼinq chiru laanaʼ laayuwaʼ: «Re naq sa tatwanq ut taanajtoʼq roq laayuʼam saʼ ruuchichʼochʼ» (Efes. 6:2, 3).

8. Kʼaʼut wiibʼ oxibʼ li saaj nekeʼxkʼe xchʼool abʼink chiru li xnaʼ xyuwaʼ?

⁸ Naabʼalebʼ li saaj nekeʼxkʼe reetal naq chaabʼil nekeʼelk naq nekeʼabʼink chiru li xnaʼ xyuwaʼ. Li xLuiza, li wank ajwiʼ Brasil, naxye naq kichʼaʼajkoʼk chiru xtawbʼal ru kʼaʼut naq li xnaʼ xyuwaʼ inkʼaʼ nekeʼxkanabʼ naq twanq junaq li xselular joʼ junjunq li saaj li juntaqʼeetebʼ chihabʼ rikʼin. Abʼan moqon kixkʼe reetal naq li xnaʼ xyuwaʼ yookebʼ xkolbʼal. Aʼan naxye: «Naq ninʼabʼink chiru linnaʼ linyuwaʼ moko nawekʼa ta naq maakʼaʼ ninruuk xbʼaanunkil xbʼaan naq li naʼlebʼ li nekeʼxkʼe we aʼan li naʼajmank saʼ linyuʼam». Li xʼElizabeth, li wank Estados Unidos, wank sut nachʼaʼajkoʼk chiru abʼink. Aʼan naxye li naxbʼaanu: «Naq linnaʼ linyuwaʼ nekeʼxkʼe we jun li naʼlebʼ ut inkʼaʼ nintaw ru kʼaʼut nekeʼxye, ninkʼoxla rix chixjunil li naʼlebʼ bʼarwiʼ xineʼxkol». Li xMonica, li wank Armenia, naxye naq chaabʼil naʼelk naq naʼabʼink chiru li xnaʼ xyuwaʼ chiru naq inkʼaʼ naʼabʼink chiruhebʼ.

9. Kʼaru nekeʼxkʼoxla naabʼalebʼ chirix abʼink chiru li chaqʼrabʼ li nekeʼxkʼe li awabʼej?

⁹ Chʼolchʼo chiruhebʼ li kristiʼaan naq aajel ru naq teʼwanq ebʼ li awabʼej ut tento teʼabʼinq chiru wiibʼ oxibʼ li chaqʼrabʼ li nekeʼxkʼe «li wankebʼ xwankil saʼ qabʼeen» (Rom. 13:1). Abʼan naq nekeʼrekʼa naq moko us ta jun li chaqʼrabʼ malaj nekeʼchʼaʼajkoʼk chiru xbʼaanunkil, inkʼaʼ chik nekeʼraj abʼink. Aatinaqo chirix li toj li nachʼutubʼamank choʼq re li awabʼej. Jun li hu bʼarwiʼ xeʼxpatzʼ re wiibʼ oxibʼ li qas qiitzʼin saʼ jun li tenamit re Europa naxye naq jun re kaahibʼ li qas qiitzʼin nekeʼxkʼoxla naq «wi junaq naxkʼoxla naq li toj li nachʼutubʼamank choʼq re li awabʼej jwal naabʼal, moko aajel ta ru naq tixtoj». Joʼkan naq saʼ li tenamit aʼan ebʼ li qas qiitzʼin inkʼaʼ nekeʼxkʼe chixjunil li toj li nachʼutubʼamank choʼq re li awabʼej.

10. Kʼaʼut nokooʼabʼink chiru ebʼ li chaqʼrabʼ usta wank junaq li inkʼaʼ nawulak chiqu?

¹⁰ Joʼ naxye li Santil Hu, ebʼ li awabʼej nekeʼxrahobʼtesi li kristiʼaan, wankebʼ rubʼel xwankil laj Tza ut chi seebʼ teʼsacheʼq chi junajwa (Sal. 110:5, 6; Ecl. 8:9; Luc. 4:5, 6). Joʼkan ajwiʼ naxye naq «li ani inkʼaʼ napaabʼank chiruhebʼ li wankebʼ xwankil naxqʼet xtaqlahom li Yos». Li Jehobʼa naxkanabʼ naq teʼwanq li awabʼej saʼebʼ li qakutan re naq maakʼaʼaq naabʼal li chʼaʼajkilal ut naraj naq tqoxloqʼihebʼ. Joʼkan naq tento tqakʼe rehebʼ «li kʼaru tento xkʼeebʼal re» saʼ xyanq aʼin wank li toj li nachʼutubʼamank choʼq re li awabʼej, roxloqʼinkilebʼ ut abʼink chiruhebʼ (Rom. 13:1-7). Maare naqakʼoxla naq xpaabʼankil jun li chaqʼrabʼ inkʼaʼ tkʼanjelaq  malaj jwal terto xtzʼaq t-elq chiqu malaj naqakʼoxla naq moko us ta choʼq qe. Abʼan nokooʼabʼink chiru li Jehobʼa ut aʼan naraj naq tooʼabʼinq chiruhebʼ li awabʼej, wi ebʼ aʼan inkʼaʼ nekeʼxpatzʼ naq tqabʼaanu junaq li naʼlebʼ li tixqʼet li xchaqʼrabʼ li Yos (Hech. 5:29).

11, 12. Joʼ naxye Lucas 2:1-6, kʼaru keʼxbʼaanu laj José ut li xMaría re abʼink chiru jun li chaqʼrabʼ li chʼaʼaj xbʼaanunkil? Ut kʼaru rusilal xeʼxtaw? (Chaawil ebʼ li jalam u)

¹¹ Naru naqatzol naabʼal rikʼin laj José ut li xMaría. Aʼanebʼ junelik xeʼabʼink chiruhebʼ li wankebʼ xwankil usta wank sut chʼaʼaj xbʼaanunkil (taayaabʼasi Lucas 2:1-6). Jun eetalil, naq ak naxkʼam bʼeleebʼ po wank saʼ yuʼam li xMaría kichʼaʼajkoʼk chiru abʼink. Li awabʼej re Roma laj César Augusto kixye naq t-ajlaaq li tenamit. Re xpaabʼankil li chaqʼrabʼ aʼin laj José ut li xMaría tento teʼxik Belén. Aʼin naraj xyeebʼal naq tento teʼbʼihajiq 150 kilómetro saʼ jun li bʼe li jwal xiikʼ. Choʼq re li xMaría chʼaʼaj xbʼaanunkil li bʼihaaj aʼin. Maare xeʼok xkʼaʼuxl chirix kʼaru tixkʼul li kʼuulaʼal ut li xMaría. Ut wi tyoʼlaaq li kʼuulaʼal naq yookebʼ chi xik saʼ li bʼe? Li kʼuulaʼal li tyoʼlaaq rikʼin li xMaría aʼan li Mesiiy! Ma kixkʼoxla naq aʼan jun xyaalal naq tixqʼet ribʼ chiru li chaqʼrabʼ?

¹² Laj José ut li xMaría inkʼaʼ xeʼroksi ebʼ li naʼlebʼ aʼin re xqʼetbʼal li chaqʼrabʼ. Ut saʼ xkʼabʼaʼ naq xeʼabʼink li Jehobʼa kirosobʼtesihebʼ: li xMaría kiwulak Belén, kaw ribʼ li kʼuulaʼal naq kiyoʼlaak ut chi joʼkan kitzʼaqlok ru jun li propesiiy (Miq. 5:2).

13. Chanru naxtenqʼahebʼ li hermaan naq nokooʼabʼink?

¹³ Wi nokooʼabʼink chiruhebʼ li wankebʼ xwankil naqataw rusilal laaʼo ut jalanebʼ chik. Chanru? Jun xyaalal aʼan naq inkʼaʼ naqakʼul li rahilal li nekeʼxkʼul li nekeʼxqʼet li xchaqʼrabʼ li awabʼej (Rom. 13:4). Jun chik xyaalal, abʼink chiru li chaqʼrabʼ naxbʼaanu naq ebʼ li wankebʼ xwankil chaabʼil teʼaatinaq chirixebʼ laj testiiw re li Jehobʼa joʼ chʼuut. Aʼan kikʼulmank saʼ li tenamit Nigeria naabʼal chihabʼ anaqwan. Jun chʼuut aj puubʼ xeʼok saʼ jun li Chʼutlebʼaal Kabʼl naq yook jun li chʼutam. Yookebʼ xsikʼbʼal  li kristiʼaan li nekeʼxmululi ribʼ re naq inkʼaʼ teʼxtoj li nachʼutubʼamank choʼq re li awabʼej. Abʼan li naxjolomi ebʼ laj puubʼ kixye naq maakʼaʼ teʼxbʼaanu rehebʼ. Kixye: «Ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa inkʼaʼ nekeʼxmululi ribʼ re naq inkʼaʼ teʼxtoj li nachʼutubʼamank choʼq re li awabʼej». Naq nakat-abʼink chiruhebʼ li chaqʼrabʼ, aʼin naxbʼaanu naq chaabʼil teʼaatinaq chirix li xtenamit li Jehobʼa. Ut aʼin saʼ jun kutan truuq xkolbʼalebʼ laawechpaabʼanel (Mat. 5:16).

14. Chanru kiruuk jun li hermaan xkʼutbʼesinkil naq «tixkʼe xchʼool chi abʼink» chiruhebʼ li wankebʼ xwankil saʼ qabʼeen?

¹⁴ Wank sut nachʼaʼajkoʼk abʼink chiruhebʼ li wankebʼ xwankil saʼ qabʼeen. Li xJoanna, jun li hermaan li wank Estados Unidos naxye: «Jwal chʼaʼaj choʼq we abʼink xbʼaan naq linjunkabʼal kʼajoʼ li rahilal xeʼxkʼul xbʼaan ebʼ li nekeʼtaqlank saʼ qabʼeen». Abʼan li xJoanna kixkʼe xchʼool re xjalbʼal chanru nanaʼlebʼak. Chanru kixbʼaanu? Xbʼeen, kixkanabʼ rilbʼal li nayeemank saʼ internet chirixebʼ li awabʼej re naq chi joʼkan us tnaʼlebʼaq chirixebʼ (Prov. 20:3). Xkabʼ, kixtzʼaama re li Jehobʼa naq tixtenqʼa chi xkʼojobʼankil xchʼool rikʼin ut inkʼaʼ bʼan naq junaq li awabʼej tixtuqubʼ ru li chʼaʼajkilal li wank saʼ ruuchichʼochʼ (Sal. 9:10, 11). Ut rox, kiʼok rilbʼal ebʼ li naʼlebʼ li wank saʼebʼ li qatasal hu li naʼaatinak chirix inkʼaʼ okenk chirixebʼ li awabʼej (Juan 17:16). Li xJoanna naxye naq roxloqʼinkil ut abʼink chiruhebʼ li wankebʼ xwankil saʼ qabʼeen kʼajoʼ «li tuqtuukilal naxkʼe re».

15. Kʼaʼut wank sut nachʼaʼajkoʼk chiqu xpaabʼankil li naʼlebʼ li naxkʼe qe li xmolam li Jehobʼa?

¹⁵ Li Jehobʼa naraj naq tooʼabʼinq chiru li xaqabʼanbʼilebʼ re qabʼeresinkil saʼ li chʼuut (Heb. 13:17). Usta li Jesús, li Nabʼeresink qe tzʼaqal re ru, li xaqabʼanbʼilebʼ re qabʼeresinkil saʼ Ruuchichʼochʼ moko tzʼaqalebʼ ta re ru. Wank sut, xpaabʼankil li naʼlebʼ li nekeʼxkʼe qe nachʼaʼajkoʼk chiqu, qʼaxal wiʼ chik wi nekeʼxpatzʼ qe naq tqabʼaanu junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ naqaj xbʼaanunkil. Saʼ jun kutan li apóstol Pedro kirekʼa ribʼ chi joʼkaʼin. Jun li ánjel kixye re naq truuq xtzekankil ebʼ li xul li yeebʼil naq moko saqebʼ ta ru saʼ Xchaqʼrabʼ laj Moisés. Abʼan laj Pedro oxibʼ sut inkʼaʼ kiraj xbʼaanunkil (Hech. 10:9-16). Choʼq re, ebʼ li naʼlebʼ aʼin maakʼaʼ xyaalal xbʼaan naq kʼaynaq xbʼaanunkil joʼ naxye li Xchaqʼrabʼ laj Moisés. Wi kichʼaʼajkoʼk chiru laj Pedro abʼink chiru jun li ánjel li tzʼaqal re ru, misach qachʼool naq wank sut nachʼaʼajkoʼk ajwiʼ chiqu xpaabʼankil ebʼ li naʼlebʼ li nekeʼxkʼe li winq li moko tzʼaqalebʼ ta re ru.

16. Kʼaru kixbʼaanu li apóstol Pablo naq kiyeeheʼk re naq tixbʼaanu jun li naʼlebʼ li kixkʼoxla naq inkʼaʼ tkʼanjelaq? (Hechos 21:23, 24, 26).

¹⁶ Li apóstol Pablo kixkʼutbʼesi naq yoʼon wank re abʼink usta naxkʼoxla naq li naʼlebʼ inkʼaʼ tkʼanjelaq. Wankebʼ aj paabʼanel aj judiiy xeʼrabʼi li nayeemank chirix: naq aʼan yook xkʼutbʼal naq teʼxqʼet ribʼ chiru li «xchaqʼrabʼ laj Moisés» ut naq inkʼaʼ naroxloqʼi li Xchaqʼrabʼ laj Moisés (Hech. 21:21). Ebʼ li cheekel winq re Jerusalén keʼxye re laj Pablo naq tixkʼutbʼesi naq yook xpaabʼankil li Chaqʼrabʼ. Re xbʼaanunkil aʼin tento raj taaxik saʼ rochoch li Yos rochbʼeen kaahibʼ li winq ut tixchʼajobʼresi ribʼ. Abʼan laj Pablo naxnaw naq ebʼ laj paabʼanel inkʼaʼ chik wankebʼ rubʼel xwankil li Chaqʼrabʼ ut naq aʼan inkʼaʼ yook chi maakobʼk. Usta joʼkan, saʼ junpaat kiʼabʼink. Li Santil Hu naxye: «Laj Pablo kixkʼamebʼ li winq aʼan chirix ut, saʼ li kutan jun chik, koxxchʼajobʼresi ribʼ rochbʼeenebʼ» (taayaabʼasi Hechos 21:23, 24, 26). Naq kiʼabʼink kixbʼaanu naq ebʼ li hermaan teʼwanq saʼ junajil (Rom. 14:19, 21).

17. Kʼaru naxkʼut chaawu li kixkʼul li xStephanie?

 ¹⁷ Li xStephanie jun li hermaan kixye naq kichʼaʼajkoʼk chiru xbʼaanunkil jun li naʼlebʼ li kixkʼe li molam. Aʼan ut li xbʼeelom sahebʼ saʼ xchʼool kʼanjelak saʼ jun li chʼuut re jalan chik aatinobʼaal. Abʼan li molam kixye naq tjukʼeʼq li chʼuut ut teʼqʼaxonq saʼ jun li chʼuut li wank saʼ li raatinobʼaal. Chanru kirekʼa ribʼ li xStephanie? Aʼan naxye: «Jwal kirahoʼk inchʼool ut xinkʼoxla naq jun li chʼuut li wank saʼ li waatinobʼaal inkʼaʼ naraj xtenqʼ». Usta joʼkan, kiʼabʼink chiru li naʼlebʼ li xjalmank. Naxye: «Saʼ xnumik li kutan xintaw ru naq chaabʼil li naʼlebʼ li xeʼxbʼaanu ebʼ li hermaan. Saʼ li akʼ chʼuut naabʼalebʼ xjunes wankebʼ saʼ li yaal joʼkan naq xooʼok chi wank joʼebʼ li xnaʼ xyuwaʼ saʼ li xpaabʼal. Joʼkan ajwiʼ xinʼok xkʼebʼal xtzolom jun li hermaan li inkʼaʼ chik nakʼanjelak chiru li Jehobʼa. Ut anaqwan jwal wank inhoonal re tzolok saʼ junesal». Naxye ajwiʼ: «Ninnaw naq xinkʼe inchʼool chi abʼink ut aʼin naxbʼaanu naq sa twekʼa wibʼ».

18. Kʼaru rusilal naqataw naq nokooʼabʼink?

¹⁸ Chiqajunilo tooruuq xtzolbʼal abʼink. Li Jesús «kixtzol paabʼank rikʼin li rahilal kixkʼul» ut moko saʼ xkʼabʼaʼ ta naq maakʼaʼ li xchʼaʼajkilal (Heb. 5:8). Wank sut naqatzol abʼink naq naqanumsi junaq li chʼaʼajkilal. Qakʼoxlaq li kikʼulmank saʼ xtiklajik li COVID-19. Xeʼxye qe naq tqakanabʼ wulak saʼebʼ li Chʼutlebʼaal Kabʼl ut naq inkʼaʼ chik toopuktesinq chirekabʼlal. Chanru xat-elk? Ma kichʼaʼajkoʼk chaawu abʼink? Usta joʼkan, li abʼink kikolok aawe, xatwank saʼ junajil rikʼinebʼ li hermaan ut xaasahobʼresi xchʼool li Jehobʼa. Anaqwan ak kawresinbʼilo re abʼink chiru yalaq kʼaru naʼlebʼ li teʼxkʼe qe chiru li nimla rahilal. Maare abʼink tixkol li qayuʼam (Job 36:11).

19. Kʼaʼut naq nakaawaj abʼink?

¹⁹ Ak xqatzol naq naabʼal li osobʼtesihom naqakʼul naq nokooʼabʼink. Abʼan naqakʼe qachʼool abʼink chiru li Jehobʼa xbʼaan naq naqara ut naqaj naq sahaq saʼ xchʼool qikʼin (1 Juan 5:3). Maajunwa tooruuq xkʼebʼal reqaj re li Jehobʼa chixjunil li naxkʼe qe (Sal. 116:12). Abʼan wank jun li naʼlebʼ li tooruuq xbʼaanunkil: abʼink chiru li Jehobʼa ut chiruhebʼ li wankebʼ xwankil saʼ qabʼeen. Naq nokooʼabʼink naqakʼutbʼesi naq wank qanaʼlebʼ. Ut naq wank qanaʼlebʼ, naqasahobʼresi xchʼool li Jehobʼa (Prov. 27:11).