1, 2. Chanru naxchap ribʼ li naxye saʼ Eclesiastés 11:6 rikʼin li puktesink?

SAʼ WIIBʼ oxibʼ li tenamit, ebʼ li kristiʼaan nekeʼxkʼulubʼa li chaabʼil esilal chirix li Xʼawabʼejilal li Yos chi anchalebʼ xchʼool xbʼaan naq aʼan tzʼaqal li naʼajmank chiruhebʼ. Abʼan saʼ jalan chik tenamit ebʼ li kristiʼaan inkʼaʼ nekeʼwulak chiru aatinak chirix li Yos malaj li Santil Hu. Maakʼaʼ naxye chanru nekeʼnaʼlebʼak ebʼ li kristiʼaan saʼ li qateep, li Jehobʼa inkʼaʼ naraj naq tqakanabʼ puktesink toj reetal naq aʼan tixye naq xraqeʼk li kʼanjel aʼin.

² Naq twulaq li hoonal li ak kixxaqabʼ li Jehobʼa, inkʼaʼ chik toopuktesinq ut chirix chik aʼan «taachalq li rosoʼjik» (Mat. 24:14, 36). Kʼaru naru naqabʼaanu anaqwan naq toj maajiʼ nawulak li kutan aʼan re naq inkʼaʼ tqakanabʼ puktesink? (Taayaabʼasi Eclesiastés 11:6).

3. Kʼaru tqatzʼil rix saʼ li tzolom aweʼ?

³ Saʼ li tzolom li xqil rubʼelaj, xqatzʼil rix kaahibʼ li naʼlebʼ li ttenqʼanq qe re naq inkʼaʼ tchʼaʼajkoʼq chiqu xsikʼbʼal ebʼ li kristiʼaan «choʼq ruuchil li kar» (Mat. 4:19). Saʼ li tzolom aweʼ tqatzʼil rix oxibʼ li naʼlebʼ li ttenqʼanq qe re naq jwal t-alaaq saʼ qachʼool xpuktesinkil li chaabʼil esilal maakʼaʼ naxye li yooko xnumsinkil saʼ li qayuʼam. Tqatzol kʼaʼut aajel ru naq tqakʼe qachʼool chi puktesink, naq wanq qakuyum ut naq kawaq li qapaabʼal.

4. Kʼaʼut naq tento tqakʼe qachʼool chi xbʼaanunkil li kʼanjel li kixkanabʼ saʼ quqʼ li Jehobʼa?

⁴ Li Jesús kixye kʼaru tkʼulmanq saʼ rosoʼjikebʼ li kutan ut kixye ajwiʼ chanru teʼnaʼlebʼaq ebʼ li kristiʼaan. Joʼkan ajwiʼ, kixye naq ebʼ li naʼlebʼ aʼin naru naxbʼaanu naq ebʼ li xtzolom inkʼaʼ  chik teʼxkʼe xchʼool chi puktesink. Joʼkan naq kixye rehebʼ: «Chexyoʼleq bʼiʼ» (Mat. 24:42). Saʼebʼ li qakutan, wank wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ joʼ kiwank chaq saʼ xkutankil laj Noé li kixbʼaanu naq ebʼ li kristiʼaan inkʼaʼ teʼxkʼe xchʼool chi rabʼinkil li naxye (Mat. 24:37-39; 2 Ped. 2:5). Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, naqaj xkʼebʼal qachʼool chi xbʼaanunkil li kʼanjel li kixkanabʼ saʼ quqʼ li Jehobʼa.

5. Joʼ naxye saʼ Hechos 1:6-8, toj bʼar tpuktesimanq li chaabʼil esilal?

⁵ Saʼebʼ li qakutan, tento naq tqakʼe qachʼool chi xpuktesinkil li chaabʼil esilal chirix li Xʼawabʼejilal li Yos. Li Jesús kixye naq li kʼanjel aʼin tbʼaanumanq saʼ jalan jalanq chi naʼajej ut toj tbʼaanumanq chiru naabʼal chihabʼ chirix li xkamik (Juan 14:12). Naq ak xkamk li Jesús, wankebʼ li xtzolom xeʼok wiʼ chik chi kʼanjelak joʼ aj kar. Li Jesús kiroksi li xwankil re xbʼaanunkil naq numtajenaqaq xkʼihalil li kar teʼxchap wiibʼ oxibʼ li xtzolom naq ak xwakliik wiʼ chik chi yoʼyo. Kiroksi li hoonal aʼan re xchʼolobʼankil chiruhebʼ naq xsikʼbʼal ebʼ li kristiʼaan choʼq ruuchil li kar, jwal wank xwankil chiru junaq chik kʼanjel (Juan 21:15-17). Naq jayeʼq chik ma naxik saʼ choxa, li Jesús kixye rehebʼ li xtzolom naq li kʼanjel li kixtikibʼ, tbʼaanumanq saʼ jalan jalanq chi tenamit (taayaabʼasi Hechos 1:6-8). Naabʼal chihabʼ chik chirix aʼan, kixkʼut chiru li apóstol Juan saʼ jun li moy u li tkʼulmanq «saʼ xkutankil li Qaawaʼ». * Laj Juan kiril jun li xnimal ru naʼlebʼ: naq ebʼ li ánjel yookebʼ xbʼeresinkil ebʼ li kristiʼaan li nekeʼxpuktesi «li chaabʼil esilal li maakʼaʼ rosoʼjik: [...] rikʼinebʼ chixjunil li amaqʼ ut tenamit, yalaq chan re ru nekeʼilok ut nekeʼaatinak» (Apoc. 1:10; 14:6). Chʼolchʼo naq li Jehobʼa naraj naq tootzʼaqonq saʼ li xnimal ru kʼanjel aʼin toj saʼ li rosoʼjik.

6. Kʼaru tento tqabʼaanu re naq junelik tqakʼe qachʼool chi puktesink?

⁶ Jun li naʼlebʼ li ttenqʼanq qe re naq junelik tqakʼe qachʼool chi puktesink aʼan xkʼoxlankil  rix chixjunil li naxbʼaanu li Jehobʼa re qatenqʼankil. Jun eetalil, naabʼal li naʼlebʼ naxkʼe qe re xkawubʼresinkil li qapaabʼal: ebʼ li hu li naʼelk chi huhil ut li naru xkubʼsinkil saʼ Internet, ebʼ li xyaabʼ kuxej ut ebʼ li bʼideo, ut li tustukil kʼanjel li natawmank saʼ JW Broadcasting. Qakʼehaq reetal aʼin: saʼ li qanaʼaj li natawmank saʼ Internet, numenaq jun mil chi aatinobʼaal natawmank wiʼ li naʼlebʼ chirix li Santil Hu (Mat. 24:45-47). Usta saʼ li ruuchichʼochʼ aʼin wank li jachok ibʼ saʼ xkʼabʼaʼ li xʼawabʼejilal li winq, li paabʼal ut li tumin, abʼan ebʼ laj kʼanjel chiru li Yos li wankebʼ saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ ut numenaqebʼ waqxaqibʼ miyon, aʼanebʼ tzʼaqal jun li junkabʼal li nekeʼwank saʼ junajil. Jun eetalil, chiru li kutan viernes 19 re abril re li chihabʼ 2019, ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa li wankebʼ saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ, xeʼruuk rilbʼal jun li bʼideo li naxtzʼil rix li raqal xaqabʼanbʼil re li junjunq chi kutan. Chiru ajwiʼ li qʼoqyink aʼan, 20,919,041 chi kristiʼaan xeʼxchʼutubʼ ribʼ re Xnimankil li Xkamik li Kriist. Peʼyaal naq jwal oxloqʼ chiqu rilbʼal li xnimal ru naʼlebʼ aʼin ut tzʼaqonk chisaʼ? Xkʼoxlankil rix li naʼlebʼ aweʼ tooxtenqʼa chi xkʼebʼal qachʼool chi xpuktesinkil li chaabʼil esilal chirix li Xʼawabʼejilal li Yos.

7. Chanru nokooxtenqʼa li eetalil li kixkanabʼ li Jesús re naq tqakʼe qachʼool chi puktesink?

⁷ Jun chik li naʼlebʼ li tooxtenqʼa chi xkʼebʼal qachʼool chi puktesink aʼan xkʼambʼal qe rikʼin li Jesús. Inkʼaʼ kixkanabʼ naq junaq li naʼlebʼ tixbʼaanu naq inkʼaʼ chik tixkʼe xchʼool chi puktesink (Juan 18:37). Inkʼaʼ kitʼaneʼk saʼ li xraʼal laj Tza naq aʼan kixyeechiʼi re «li xwankilal ut li xchʼinaʼusal chixjunilebʼ li xninqal ru tenamit li wank saʼ ruuchichʼochʼ» chi moko naq ebʼ li kristiʼaan xeʼraj raj xxaqabʼankil choʼq awabʼej (Mat. 4:8, 9; Juan 6:15). Inkʼaʼ kixkʼe xchʼool chi xsikʼbʼal li bʼihomal chi moko kixxuwa ru li xikʼ ileʼk (Luc. 9:58; Juan 8:59). Naq tyaleʼq rix li qapaabʼal, tqakʼe qachʼool chi puktesink wi naqabʼaanu li kixye li apóstol Pablo; xkʼambʼal qe rikʼin li Jesús re naq inkʼaʼ toolubʼq chi moko tchʼinaaq qachʼool (Heb. 12:3).

8. Kʼaru li kuyuk, ut kʼaʼut naq jwal wank xwankil saʼebʼ li qakutan?

⁸ Junaq li kristiʼaan li wank xkuyum inkʼaʼ natitzʼk chi roybʼeninkil li kutan naq tkʼulmanq junaq li naʼlebʼ li naxyoʼoni. Aajel ru naq wanq qakuyum, maakʼaʼ naxye ma yooko roybʼeninkil li kutan naq inkʼaʼ chik tqakʼul li chʼaʼajkilal malaj naabʼal chihabʼ qokik chi roybʼeninkil junaq li naʼlebʼ li naqayoʼoni. Laj Habacuc naroybʼeni chaq naq twulaq li rosoʼjik li maaʼusilal saʼ li tenamit Judá (Hab. 1:2). Ebʼ li xtzolom li Jesús xeʼxkʼoxla «naq tikto taakʼutbʼesimanq li xnimajwal awabʼejihom li Yos» ut trisihebʼ rubʼel xwankil ebʼ laj Roma (Luc. 19:11). Ut laaʼo, peʼyaal naq naqayoʼoni li kutan naq li Xʼawabʼejilal li Yos trisi li maaʼusilal ut tixkʼam chaq li akʼ Ruuchichʼochʼ bʼarwiʼ wanq li tiikilal? (2 Ped. 3:13). Abʼan tento naq wanq qakuyum ut tqoybʼeni li kutan xaqabʼanbʼil xbʼaan li Jehobʼa re xbʼaanunkil aʼin. Qilaq wiibʼ oxibʼ li eetalil li naroksi li Jehobʼa re xkʼutbʼal chiqu li kuyuk.

9. Bʼar wank ebʼ li eetalil li naxkʼutbʼesi li xkuyum li Jehobʼa?

⁹ Kaʼajwiʼ li Jehobʼa naxyuʼami chi tzʼaqal re ru li kuyuk. Kixkʼe re laj Noé naabʼal li hoonal re naq tixkabʼla li jukubʼ kabʼl ut re naq tixbʼaanu li xkʼanjel joʼ aj «yehol resil li tiikilal» (2 Ped. 2:5; 1 Ped. 3:20). Kixkʼe xchʼool chi rabʼinkil laj Abrahán naq aʼan kixpatzʼi re kʼaʼut naq tixsach ru li tenamit Sodoma ut Gomorra (Gén. 18:20-33). Ut chiru naabʼal chihabʼ, li Jehobʼa qʼaxal kiwank xkuyum rikʼinebʼ laj Israel (Neh. 9:30, 31). Joʼkan ajwiʼ, saʼebʼ li qakutan li Jehobʼa wank xkuyum xbʼaan naq toj yook xkʼebʼal li hoonal rehebʼ li kristiʼaan li naxkʼam chaq saʼ li xmolam re naq teʼxyotʼ  xchʼool ut teʼxjal xnaʼlebʼ (Juan 6:44; 1 Tim. 2:3, 4; 2 Ped. 3:9). Li eetalil li naxkʼe li Jehobʼa naxkʼut chiqu kʼaʼut naq tento wanq qakuyum naq nokoopuktesink ut naq naqatzol ebʼ li kristiʼaan chirix li Santil Hu. Naxkʼut ajwiʼ chiqu li kuyuk rikʼin jun li eetalil li natawmank saʼ li Raatin. Qilaq.

10. Kʼaru naqatzol rikʼin laj awinel li natawmank resil saʼ Santiago 5:7, 8?

¹⁰ (Taayaabʼasi Santiago 5:7, 8). Li eetalil chirix laj awinel naxkʼut chiqu li kuyuk. Yaal naq wank li awimq li nakʼiik saʼ junpaat, abʼan moko aʼin ta nakʼulmank rikʼin li xkʼihalil, qʼaxal chik rikʼin li awimq li naxkʼe ru. Junxil, saʼ li tenamit Israel chiru waqibʼ po nabʼaanumank chaq li kʼanjel aʼan: chalen naq naʼawmank toj naq naxokmank li ru li awimq. Laj awinel naraw li riyaj saʼ xyijachil li po octubre naq ak xkʼe li xbʼeen habʼ, ut naxxok li ru li rawimq saʼ xyijachil li po abril chiruhebʼ li kutan naq inkʼaʼ chik naxkʼe li habʼ (Mar. 4:28). Wi wank qanaʼlebʼ, tqakʼam qe rikʼin li kuyuk li naxyuʼami laj awinel. Abʼanan, maare tchʼaʼajkoʼq chiqu xbʼaanunkil aweʼ.

11. Chanru nokooxtenqʼa li kuyuk saʼ li xkʼanjel li Yos?

¹¹ Saʼ xkʼabʼaʼ naq laaʼo aj maak, saʼ junpaat naqaj rilbʼal li ru li qakʼanjel. Wi junaq naraj naq t-uuchinq ru li xchʼochʼ tento naq tixkʼe xchʼool chi xkʼanjelankil ru: tento naq tpikoq, t-awq, t-aqʼinq ut ttʼaqresinq. Joʼkan ajwiʼ nakʼulmank naq naqakʼe ebʼ li kristiʼaan choʼq xtzolom li Kriist. Tento tqakʼe qahoonal chi xmichʼbʼal li tzʼeqtaanank ut li xikʼ ilok saʼ xchʼoolebʼ li qatzolom. Naq ebʼ li kristiʼaan inkʼaʼ nekeʼxkʼulubʼa li chaabʼil esil, li kuyuk nokooxtenqʼa re naq inkʼaʼ tchʼinaaq li qachʼool. Abʼan, tento ajwiʼ naq wanq qakuyum rikʼinebʼ li kristiʼaan li nekeʼxkʼulubʼa li chaabʼil esil, xbʼaan naq inkʼaʼ naru naqapuʼersi ruhebʼ li qatzolom chi kʼiik saʼ li xpaabʼal. Ebʼ li xtzolom li Jesús wank sut moko saʼ junpaat ta ajwiʼ xeʼxtaw ru li kixye rehebʼ (Juan 14:9). Jultikaq qe naq laaʼo naru nokooʼawk ut nokootʼaqresink, abʼan aʼ li Yos nakʼehok re chi kʼiik (1 Cor. 3:6).

12. Chanru naqakʼutbʼesi li kuyuk naq naqapuktesi li chaabʼil esilal rehebʼ li qakomon?

 ¹² Bʼarwiʼ naru nachʼaʼajkoʼk chiqu xyuʼaminkil li kuyuk aʼan naq naqapuktesi li chaabʼil esilal rehebʼ li qakomon. Saʼ Eclesiastés 3:1, 7, naqataw jun li chaabʼil naʼlebʼ li naru nokooxtenqʼa. Aran naxye: «Wank xqʼehil li chʼanaak, ut wank xqʼehil li aatinak». Usta yaal naq nanawmank qu saʼ xkʼabʼaʼ li xchaabʼilal ru qanaʼlebʼ, abʼan junelik yoʼon wanko re aatinak chirix li yaal rikʼin junaq li qas qiitzʼin (1 Ped. 3:1, 2). Nokoopuktesink ut naqatzol ebʼ li kristiʼaan chirix li Santil Hu chi sa saʼ li qachʼool, abʼan wank qakuyum rikʼinebʼ chixjunil, saʼ xyanq wankebʼ li qakomon.

13, 14. Bʼar wank wiibʼ oxibʼ li eetalil chirix li kuyuk li naru naqakʼam choʼq qe?

¹³ Naqataw li chaabʼil eetalil chirix li kuyuk rikʼinebʼ li xmoos li Jehobʼa li xeʼwank chaq saʼ li qʼe kutan ut li wankebʼ saʼebʼ li qakutan. Laj Habacuc kiraj raj rilbʼal li rosoʼjik li maaʼusilal, abʼan chi anchal xchʼool kixye: «Tinwanq saʼ linnaʼaj chi kʼaakʼalenk» (Hab. 2:1). Usta li apóstol Pablo kixye naq naraj raj xchoybʼal li kʼanjel kʼebʼil saʼ ruqʼ xbʼaan li Yos, abʼan kiwank xkuyum re naq inkʼaʼ tixkanabʼ «xyeebʼal resil li [...]Chaabʼil Esil» (Hech. 20:24).

¹⁴ Qilaq li kixkʼul jun li sumal li xeʼwank saʼ li Tzolok re Galaad ut xeʼtaqlaak chi xkʼanjelak saʼ jun li tenamit bʼarwiʼ moko kʼihebʼ ta laj Testiiw ut li xkʼihalil li paabʼal inkʼaʼ nekeʼxpaabʼ li Kriist. Moko kʼihebʼ ta li kristiʼaan xeʼraj xtzolbʼal li Santil Hu rikʼinebʼ. Abʼanan, ebʼ li xeʼwank ajwiʼ saʼ li tzolok aweʼ ut xeʼtaqlaak chi kʼanjelak saʼ jalan chik tenamit, nekeʼxtaqla chaq li esil re li sumal aʼin chirix joʼkʼihal ebʼ li kristiʼaan xeʼxtenqʼa re naq teʼkubʼeeq xhaʼ. Usta qʼaxal kichʼaʼajkoʼk chiruhebʼ re naq junaq li kristiʼaan tixkʼulubʼa wank choʼq aj testiiw re li Jehobʼa, abʼan li sumal aʼin keʼwank xkuyum joʼkan naq inkʼaʼ xeʼxkanabʼ puktesink. Usta ak waqxaqibʼ chihabʼ rokikebʼ chi puktesink, ut chanchan tawiʼ naq moko us ta yookebʼ chi elk, abʼan jun rehebʼ li xtzolom kixkʼulubʼa wank choʼq aj testiiw re li Jehobʼa. Kʼaru naqatzol rikʼinebʼ laj kʼanjel chiru li Yos li xeʼwank saʼ li qʼe kutan ut li wankebʼ saʼebʼ li qakutan? Naq inkʼaʼ xeʼqʼemoʼk chi moko xeʼxkanabʼ xpuktesinkil li chaabʼil esilal, ut li Jehobʼa kirosobʼtesihebʼ saʼ xkʼabʼaʼ li xkuyumebʼ. Joʼkan bʼiʼ, qakʼamaq qe «rikʼinebʼ li yookebʼ reechaninkil li xyeechiʼom li Yos rikʼin li xpaabʼaalebʼ joʼwiʼ rikʼin li xnimal xkuyumebʼ» (Heb. 6:10-12).

15. Kʼaʼut naq nakawuuk li qapaabʼal naq jwal naʼalaak saʼ qachʼool puktesink?

¹⁵ Saʼ xkʼabʼaʼ naq naqapaabʼ li esil li naqapuktesi, naqaj naq naabʼalebʼ li kristiʼaan teʼrabʼi li esil aʼin. Naqapaabʼ naq ttzʼaqloq ru li xyeechiʼom li Yos li natawmank saʼ li Santil Hu (Sal. 119:42; Is. 40:8). Saʼebʼ li qakutan, ak xqil chanru xtzʼaqlok ru wiibʼ oxibʼ li propesiiy li natawmank saʼ li Santil Hu. Naqil ajwiʼ chanru naq ebʼ li kristiʼaan nekeʼxjal xnaʼlebʼ naq nekeʼxyuʼami li naxye li Santil Hu. Chixjunil aʼin kutan saqenk naxkanabʼ chiqu naq chixjunil ebʼ li kristiʼaan naʼajmank chiruhebʼ rabʼinkil li chaabʼil esil chirix li Xʼawabʼejilal li Yos.

16. a) Joʼ naxkʼut saʼ Salmo 46:2-4, chanru nakawuuk li qapaabʼal chirix li Jehobʼa naq jwal naʼalaak saʼ qachʼool puktesink? b) Chanru nokooxtenqʼa li qapaabʼal chirix li Jesús?

¹⁶ Joʼkan ajwiʼ, wank qapaabʼal chirix li Jehobʼa, li nakʼehok re li esil li naqakʼam, ut chirix li Jesús, li kixaqabʼaak choʼq Awabʼej saʼ li Xʼawabʼejilal li Yos (Juan 14:1). Maakʼaʼ naxye kʼaru tkʼulmanq, abʼan li Jehobʼa junelik aʼanaq li qasaqonak malaj laj kolol qe ut li qakawilal (taayaabʼasi Salmo 46:2-4). Joʼkan ajwiʼ, naqapaabʼ chi anchal qachʼool naq li Jesús naxbʼeresi li puktesink toj saʼ choxa rikʼin li metzʼew ut li wankilal li kikʼeheʼk saʼ ruqʼ xbʼaan li Jehobʼa (Mat. 28:18-20).

17. Kʼe jun eetalil li naxkʼutbʼesi kʼaʼut naq inkʼaʼ tqakanabʼ puktesink.

 ¹⁷ Saʼ xkʼabʼaʼ li qapaabʼal, chʼolchʼo chiqu naq li Jehobʼa trosobʼtesi li qakʼanjel, ut wank sut maare moko joʼ naqoybʼeni ta raj (Ecl. 11:6). Jun eetalil, chi mil ebʼ li kristiʼaan nekeʼnumeʼk rajlal kutan chiru li kʼanjelobʼaal ut ebʼ li meex bʼarwiʼ natusmank li qahu. Ma wank rusilal li puktesink chi joʼkaʼin? Joʼkan tzʼaqal! Li hu Li Qakʼanjel Chirix li Yos re noviembre 2014 naʼaatinak chirix jun aj tzolonel li kixtzʼiibʼa jun li hu chirixebʼ laj testiiw re li Jehobʼa. Inkʼaʼ kiruuk xtawbʼal junaq li Chʼutlebʼaal Kabʼl, abʼan saʼ li nimla tzolebʼaal bʼarwiʼ yook chi tzolok kiril jun li meex bʼarwiʼ tustu li qahu. Chi joʼkan kixtaw li naʼlebʼ li kiraj xtzʼiibʼankil chirixebʼ laj testiiw re li Jehobʼa. Saʼ xnumikebʼ li chihabʼ, li ixq aʼan kikubʼeek xhaʼ ut anaqwan aʼan jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink li naxbʼaanu 70 hoor. Li eetalil aʼin naʼekʼasink qe re naq inkʼaʼ tqakanabʼ puktesink, xbʼaan naq naxkʼutbʼesi naq toj wank ebʼ li kristiʼaan li naʼajmank chiruhebʼ rabʼinkil li esil chirix li Xʼawabʼejilal li Yos.

18. Kʼaʼut naq chʼolchʼo chiqu naq li kʼanjel chirix li puktesink traqeʼq tzʼaqal tzʼaqal saʼ li hoonal xaqabʼanbʼil xbʼaan li Jehobʼa?

¹⁸ Chʼolchʼooq chiqu naq tzʼaqal saʼ xhoonalil tqakanabʼ puktesink. Qajultikaq li kikʼulmank saʼ xkutankil laj Noé. Li Jehobʼa kixkʼutbʼesi naq tzʼaqal saʼ xhoonalil naxbʼaanu li naxye. Maare 120 chihabʼ rubʼelaj kixye joqʼe tixkʼam chaq li Bʼutʼihaʼ. Saʼ xnumikebʼ li chihabʼ, kixye re laj Noé naq tento tixkabʼla jun li jukubʼ kabʼl. Chiru 40 malaj 50 chihabʼ tana, laj Noé qʼaxal laatzʼ chaq ru chi kʼanjelak. Usta ebʼ li kristiʼaan inkʼaʼ xeʼxpaabʼ li kixye, laj Noé inkʼaʼ kixkanabʼ xyeebʼal resil li Bʼutʼihaʼ toj reetal naq li Jehobʼa kixye naq tento teʼoq li xul saʼ li jukubʼ kabʼl. Chirix chik aʼan, tzʼaqal tzʼaqal saʼ xhoonalil, «li Qaawaʼ kixtzʼap li okebʼaal» (Gén. 6:3; 7:1, 2, 16).

19. Kʼaru naru naqoybʼeni wi inkʼaʼ naqakanabʼ xbʼaanunkil li qakʼanjel chiru li Yos?

¹⁹ Chi seebʼ li Jehobʼa tixye naq inkʼaʼ chik toopuktesinq, tixtzʼap li rokebʼaal li xruuchichʼochʼ laj Tza ut tixkʼam chaq li akʼ Ruuchichʼochʼ bʼarwiʼ twanq li tiikilal. Abʼan, anaqwan qakʼamaq qe rikʼin laj Noé, laj Habacuc ut jalan chik xmoos li Jehobʼa li inkʼaʼ xeʼxkanabʼ xbʼaanunkil li xkʼanjelebʼ chiru li Yos. Joʼkan utan, qakʼehaq qachʼool chi puktesink, wanq qakuyum, ut kawaq li qapaabʼal chirix li Jehobʼa ut li xyeechiʼom.