Kʼaru tatruuq xtzolbʼal rikʼin li sachbʼachʼoolej li kixbʼaanu li Jesús?

MAARE tsachq aachʼool xnawbʼal naq, naq li Santil Hu naʼaatinak chirix li kixbʼaanu li Jesús naq kiwank saʼ Ruuchichʼochʼ maajunwa kiroksi li aatin «sachbʼachʼoolej» saʼ li aatinobʼaal griego. Jun li aatin saʼ griego re xyeebʼal «sachbʼachʼoolej» aʼan dý·na·mis, li naraj xyeebʼal «wankil» (Lucas 8:46) ut naru ajwiʼ najalmank ru joʼ «xseebʼal xchʼool» malaj «sachbʼachʼoolej» (Mateo 11:20, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG; 25:15, SBG). Jun li winq li wank xnaʼlebʼ chirix aʼin, naxye naq li aatin aʼin «yook chi aatinak chirix li metzʼew li kiʼoksimank re xbʼaanunkil ebʼ li sachbʼachʼoolej. Aʼin naxkʼut li xwankil li Yos».

Li aatin té·ras, aʼan jun chik li aatin saʼ griego li naraj xyeebʼal «sachbʼachʼoolej» (Juan 4:48, SBG; Hechos 2:19). Li aatin aʼin naxkʼut chanru nekeʼkanaak li kristiʼaan naq nekeʼril jun li sachbʼachʼoolej. Sachso xchʼool nekeʼkanaak li kristiʼaan ut li xtzolom li Jesús naq nekeʼril li naxbʼaanu (Marcos 2:12; 4:41; 6:51; Lucas 9:43).

Li aatin sē·méi·on, aʼan jun chik li aatin saʼ griego li naraj xyeebʼal «eetalil». Laj Robert Deffinbaugh li wank xnawom chirix aʼin, naxye naq li aatin aʼin «naʼaatinak chirix li xyaalal ebʼ li sachbʼachʼoolej. Ebʼ li eetalil aʼan ebʼ li sachbʼachʼoolej li naxkʼut li yaal chirix li Jesús».

Ma rikʼin li Yos nachalk li sachbʼachʼoolej malaj yal yoobʼanbʼil?

Li Santil Hu moko naxye ta naq li Jesús kixbʼaanu ebʼ li sachbʼachʼoolej yal re rajsinkil ruhebʼ li kristiʼaan, kixbʼaanu bʼan re xkʼutbʼal «li xnimal xwankilal li Yos». Jun eetalil, kirisi li maaʼus aj musiqʼej rikʼin jun li al (Lucas 9:37-43, SBG). Chiru li Nimajwal Yos li «qʼaxal nim xwankil» moko chʼaʼaj ta xbʼaanunkil aʼin (Isaías 40:26, SBG).

Usta saʼ li hu Mateo toj Juan naxye naq li Jesús kixbʼaanu numenaq 30 li sachbʼachʼoolej, abʼan toj wank chik xkomon li kixbʼaanu. Jun eetalil, saʼ Mateo 14:14, SBG, naxye naq li Jesús «kiril naabʼalebʼ li tenamit, kixtoqʼobʼa ruhebʼ ut kixkʼirtasihebʼ li yaj», abʼan moko naxye ta chi chʼolchʼo ru jarubʼ rehebʼ aʼin kixkʼirtasi.

Ebʼ li sachbʼachʼoolej li kixbʼaanu li Jesús kixkʼutbʼesi naq aʼan Ralal li Yos, li Mesiiy. Li Santil Hu naxkʼut naq li Jesús kiruuk xbʼaanunkil ebʼ li sachbʼachʼoolej rikʼin li xwankilal li Yos. Li apóstol Pedro kixye naq li Jesús, aʼan «jun li winq xaqabʼanbʼil xwankil xbʼaan li Yos saʼ eeyanq rikʼin sachbʼachʼoolej, xninqal ru bʼaanuhom ut eetalil li kixbʼaanu li Yos saʼ eeyanq saʼ xkʼabʼaʼ aʼan, joʼ nekenaw ajwiʼ laaʼex» (Hechos 2:22, SBG). Jun sut chik laj Pedro kixye: «Kiyuleʼk xbʼaan li Yos rikʼin Santil Musiqʼej ut xwankil, ut kinumeʼk yalaq bʼar, yo chi rusilankil ut xkʼirtasinkil joʼkʼihalebʼ li wankebʼ rubʼel xwankil laj tza, xbʼaan naq li Yos wank rikʼin» (Hechos 10:37, 38, SBG).

Li xkʼanjel li Jesús aʼan kʼutuk ut xbʼaanunkil ebʼ li sachbʼachʼoolej. Marcos 1:21-27 naxkʼut chanru xeʼnaʼlebʼak ebʼ li kristiʼaan rikʼin li xkʼutum ut rikʼin jun rehebʼ li sachbʼachʼoolej. Saʼ li raqal 22, SBG, naxye naq «sachsookebʼ xchʼool keʼkanaak li tenamit rikʼin li xkʼutum» ut li raqal 27, SBG, naxye naq «sachsookebʼ xchʼool» keʼkanaak naq keʼril naq kirisi jun li maaʼus aj musiqʼej. Chixjunil li kʼanjel li kixbʼaanu li Jesús kixkʼut naq aʼan li Mesiiy.

Li Jesús moko kaʼaj tawiʼ kixye naq aʼan li Mesiiy, kikʼutbʼesiik aʼin rikʼin li xbʼaanuhom ut ebʼ li sachbʼachʼoolej li kixbʼaanu. Naq keʼxwechʼ rix li xkʼanjel ut li xwankil, kixye rehebʼ: «Laaʼin wank kʼaru naʼaatinak chiwix qʼaxal nim xwankil chiru laj Jwan [laj Kubʼsihom haʼ], aʼ li xnimal kʼanjel li kixkʼe chinbʼaanu li Yuwaʼbʼej. Xbʼaan naq li kʼanjel yookin chi xbʼaanunkil naʼaatinak chiwix ut naxye naq li Yuwaʼbʼej kitaqlank chaq we» (Juan 5:36, SBG).

Li naxkʼutbʼesi naq yaal li kikʼulmank

Kʼaʼut naq chʼolchʼo chiqu naq tzʼaqal yaal naq li Jesús kixbʼaanu ebʼ li sachbʼachʼoolej? Qilaq wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naxkʼut naq yaal aʼin.

Naq li Jesús kixbʼaanu ebʼ li sachbʼachʼoolej moko kixkanabʼ ta naq tnimaaq ru. Kixbʼaanu bʼan naq li loqʼal ut li wankilal tkʼemanq re li Yos. Jun eetalil, naq ok re xkʼirtasinkil jun li winq mutzʼ kixbʼaanu «re bʼan naq li xnimal xwankil li Yos taakʼutbʼesiiq rikʼin» (Juan 9:1-3, SBG; 11:1-4).

Li Jesús moko juntaqʼeet ta rikʼinebʼ li nekeʼxye naq nekeʼxbʼaanu sachbʼachʼoolej, moko kiroksi ta li xnaʼlebʼebʼ laj tuul, ebʼ laj qʼe ut inkʼaʼ kibʼalaqʼik. Inkʼaʼ kiroksi li xnaʼlebʼebʼ li xeʼtoon malaj junaq chik li naʼlebʼ. Kʼe reetal li xchaabʼil naʼlebʼ li Jesús naq kixkʼirtasi wiibʼ ebʼ li mutzʼ: «Li Jesus kixtoqʼobʼa ruhebʼ, kixchʼeʼ xsaʼ ruhebʼ, ut saʼ junpaat keʼilok; ut keʼxtaaqe» (Mateo 20:29-34, SBG). Moko kixbʼaanu ta aʼin re xnimankil ribʼ chiruhebʼ li junchʼol. Naabʼalebʼ li kristiʼaan keʼilok re naq yook xbʼaanunkil ebʼ li sachbʼachʼoolej. Moko kiroksi ta junaq li kʼanjelobʼaal re xbʼaanunkil ebʼ li sachbʼachʼoolej. Jalan chiruhebʼ li nekeʼxye naq nekeʼxbʼaanu junaq li sachbʼachʼoolej, abʼan moko nanawmank ta ma yaal naq nekeʼxbʼaanu (Marcos 5:24-29; Lucas 7:11-15).

Wank sut, li Jesús kixye naq li xeʼkʼirtasiik nekeʼxkʼul aʼin xbʼaan naq wankebʼ xpaabʼal. Abʼan, usta maakʼaʼ xpaabʼal li kristiʼaan toj naxbʼaanu li sachbʼachʼoolej. Naq kiwank Capernaum aran Galilea «keʼkʼameʼk chaq rikʼin li Jesus naabʼalebʼ li eechaninbʼilebʼ xbʼaan laj tza; kirisihebʼ li maaʼus aj musiqʼej rikʼin li raatin ut kixkʼirtasi chixjunilebʼ li yaj» (Mateo 8:16, SBG).

Li Jesús kixbʼaanu ebʼ li sachbʼachʼoolej aʼin re xtenqʼankilebʼ li kristiʼaan, maawaʼ re rajsinkil ruhebʼ (Marcos 10:46-52; Lucas 23:8). Li Jesús moko kixbʼaanu ta ebʼ li sachbʼachʼoolej kaʼajwiʼ re naq tixtaw rusilal choʼq re (Mateo 4:2-4; 10:8).

Ma paabʼajel ebʼ li hu Mateo toj Juan?

Naru naqatzol chirix ebʼ li sachbʼachʼoolej li kixbʼaanu li Jesús naq naqayaabʼasi Mateo toj Juan. Ma paabʼajel li nekeʼxye ebʼ li hu aʼin chirix ebʼ li sachbʼachʼoolej li kixbʼaanu li Jesús? Paabʼajel.

Joʼ ak xqatzol, naabʼalebʼ li kristiʼaan xeʼril li sachbʼachʼoolej li kixbʼaanu li Jesús ut wiibʼ oxibʼ rehebʼ li kristiʼaan aʼin toj yoʼyokebʼ naq keʼok chi tzʼiibʼamank ebʼ li hu aʼin. Li hu The Miracles and the Resurrection (Los milagros y la resurrección) naxye: «Nimla maak xyeebʼal naq li xeʼtzʼiibʼank re li kaahibʼ chi hu aʼin keʼtikʼtiʼik re xkʼutbʼal li nekeʼxpaabʼ. [...] Ebʼ li winq aʼin moko xeʼtikʼtiʼik ta».

Ebʼ laj Judiiy li xikʼ nekeʼril li xtzolom li Jesús, moko keʼxye ta naq moko kikʼulmank ta ebʼ li sachbʼachʼoolej li naqil saʼebʼ li kaahibʼ chi hu aʼin. Keʼxye bʼan naq li maaʼus aj musiqʼej keʼtenqʼank re li Jesús re xbʼaanunkil ebʼ li sachbʼachʼoolej (Marcos 3:22-26). Junchʼol chik li xikʼ nekeʼril ebʼ li xtzolom li Jesús, moko keʼruuk ta xyeebʼal naq ebʼ li sachbʼachʼoolej aʼin inkʼaʼ kikʼulmank. Wankebʼ li hu li keʼtzʼiibʼamank numenaq 200 chihabʼ naq ak kiwank li Jesús saʼ Ruuchichʼochʼ, nekeʼxye naq relik chi yaal kikʼulmank aʼin. Naru naqapaabʼ naq kikʼulmank chixjunil li naxye ebʼ li hu Mateo toj Juan.

Chanru xnaʼlebʼ li Jesús?

Re xtawbʼal ru ebʼ li sachbʼachʼoolej li naqil saʼebʼ li hu Mateo toj Juan aajel ru naq tqanaw ru li winq li kibʼaanunk re. Ebʼ li hu aʼin naxkʼut chiqu naq li Jesús kʼajoʼ narahok, naʼuxtaanank u ut naxkʼe xchʼool chirixebʼ li kristiʼaan.

Jun eetalil, jun li winq li saqlep rix kixtzʼaama re li Jesús naq tixtenqʼa, naq kixye re: «Wi taawaj, truuq tinaakʼirtasi. Li Jesus kixtoqʼobʼa ru, kixyeʼ li ruqʼ, kixchʼeʼ ut kixye re: —Twaj, tatkʼiraaq». Saʼ junpaat li winq kikʼiraak (Marcos 1:40-42, SBG). Aʼin naxkʼut naq li Jesús kixbʼaanu ebʼ li sachbʼachʼoolej xbʼaan naq narahok ut naxkʼe xchʼool chirixebʼ li qas qiitzʼin.

Kʼaru kikʼulmank naq kixtaw jun li muquk li yook chi elk saʼ li tenamit Naín? Li saaj al li kikamk, aʼan li xyum jun li malkaʼan. Li Jesús «kixtoqʼobʼa ru» li ixq ut kixye re: «Matyaabʼak». Tojaʼ naq kixwaklesi wiʼ chik chi yoʼyo li xyum (Lucas 7:11-15, SBG).

Naq naqil li kixbʼaanu li Jesús sa naqekʼa qibʼ xbʼaan naq naqatzol naq aʼan naraj xtenqʼankil ebʼ li kristiʼaan. Abʼan, ebʼ li sachbʼachʼoolej aʼin naxkʼe qoybʼenihom re li kutan chalk re. «Li Jesukriist aʼan ajwiʼ li wan chaq ewer, li wank anaqwan; ut aʼanaq chi junelik» naxye Hebreos 13:8, SBG. Aʼan li Awabʼej saʼ li Xʼawabʼejilal li Yos ut tixbʼaanu xkomon li sachbʼachʼoolej saʼ xbʼeen chixjunil li Ruuchichʼochʼ. Chi seebʼ troksi li xwankilal re xkʼirtasinkil ebʼ li kristiʼaan li nekeʼabʼink chiru. Ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa chi anchalebʼ xchʼool tateʼxtenqʼa re xnawbʼal chirix li oybʼenihom aʼin.

[Jalam u]

Ebʼ li sachbʼachʼoolej li kixbʼaanu li Jesús naxkʼutbʼesi naq rikʼin wank «li xnimal xwankilal li Yos»

[Jalam u]

Li Jesús aʼan jun li winq li naxnaw rahok