• KIYOʼLAAK SAʼ LI CHIHABʼ: 1941

• TENAMIT: BENÍN

• XTZʼAQOBʼ LI NAʼLEBʼ: NAABʼAL RIXAQIL UT XIKʼ NARIL EBʼ LAJ TESTIIW RE LI JEHOBʼA

LI XINKʼUL CHAQ:

Xinyoʼlaak saʼ li tenamit Cotonou aran Benín. Xeʼxkʼam inbʼe saʼ li paabʼal rehebʼ laj Katoolk abʼan inkʼaʼ ninxik saʼ miix. Naabʼalebʼ laj Katoolk nekeʼwank naabʼalebʼ rixaqil xbʼaan naq kʼulubʼanbʼil aʼin. Joʼkan naq laaʼin keʼwank kaahibʼ li wixaqil.

Saʼ 1970 kitiklaak li pleet rikʼin li awabʼej aran Benín. Saʼ xkʼabʼaʼ naq ninra lintenamit xinʼokenk chi xkolbʼal rix, ebʼ laj pleet aʼin xikʼ nekeʼril ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa xbʼaan naq aʼanebʼ inkʼaʼ nekeʼokenk saʼebʼ li naʼlebʼ aʼin ut xinʼokenk chi xrahobʼtesinkilebʼ. Saʼ 1976 naq keʼisiik saʼ li tenamit li taqlanbʼilebʼ chaq chi puktesink xinkʼoxla naq maajunwa chik teʼchalq.

CHANRU KIXJAL LINYUʼAM LI SANTIL HU:

Saʼ 1990 kiraqeʼk li pleet, xsach inchʼool rilbʼal naq saʼ junpaat xeʼsutqʼiik chaq ebʼ li nekeʼxik chi puktesink saʼ jalan chik tenamit. Joʼkan naq xinʼok xkʼoxlankil naq wank li Yos rikʼinebʼ. Saʼebʼ li kutan aʼan xinjal linkʼanjel. Wank jun li wechkʼanjel aj testiiw re li Jehobʼa ut kiʼok xyeebʼal we chirix li xpaabʼal. Kixkʼut chiwu li xraqal li Santil Hu bʼarwiʼ naxye naq li Yos tiik xchʼool ut narahok (Deuteronomio 32:4; 1 Juan 4:8). Ebʼ li chaabʼil naʼlebʼ aʼin jwal xwulak chiwu ut saʼ xkʼabʼaʼ naq nawaj xnawbʼal xkomon, xinkʼulubʼa xtzolbʼal li Santil Hu.

Saʼ junpaat xinʼok chi wulak saʼebʼ li chʼutam reheb testiiw re li Jehobʼa ut kiwulak chiwu naq nekeʼxkʼutbʼesi li tzʼaqal rahok, inkʼaʼ nekeʼsikʼok u saʼ xkʼabʼaʼ li xtenamitebʼ chi moko li xtuminebʼ. Naq ninnumsi naabʼal li hoonal rikʼinebʼ laj Testiiw nachʼolaak chiwu naq aʼanebʼ tzʼaqal li xtzolom li Jesús (Juan 13:35).

Xinkʼe reetal naq wi nawaj wank joʼ testiiw re li Jehobʼa tento naq tinkanabʼ wank joʼ aj Katoolk. Kichʼaʼajkoʼk chiwu xbʼaanunkil aʼin xbʼaan naq naʼok inkʼaʼuxl chirix kʼaru teʼxkʼoxla li junchʼol. Usta kinumeʼk naabʼal li kutan, rikʼin xtenqʼ li Jehobʼa xinkanabʼ wank joʼ aj Katoolk.

Toj wank jun chik li naʼlebʼ li tento tinjal saʼ linyuʼam. Li Santil Hu inkʼaʼ naxkʼulubʼa naq junaq li winq naabʼalaq li rixaqil (Génesis 2:18-24; Mateo 19:4-6). Xinkʼe reetal naq li Yos kaʼajwiʼ naxkʼulubʼa li xbʼeen linsumlajik, joʼkan naq xinsumlaak chiru chaqʼrabʼ. Ut xinkanabʼ li oxibʼ chik li wixaqil. Abʼan nintenqʼahebʼ ajwiʼ rikʼin li naʼajmank chiruhebʼ. Saʼ xnumikebʼ li kutan, wiibʼ rehebʼ aʼan xeʼok joʼ aj testiiw re li Jehobʼa.

KʼARU RUSILAL XINTAW:

Usta li wixaqil toj wank joʼ aj Katoolk abʼan maajunwa naxram chiwu kʼanjelak chiru li Jehobʼa ut xqakʼe reetal naq chaabʼilin chik joʼ bʼeelomej.

Junxil xinkʼoxla naq li xʼawabʼejilal li winq truuq xtuqubʼankil ru li chʼaʼajkilal li wank saʼ lintenamit abʼan moko joʼkan ta. Xinkʼe reetal naq kaʼajwiʼ li Xʼawabʼejilal li Yos truuq xtuqubʼankil ru li chʼaʼajkilal li wank saʼ ruuchichʼochʼ (Mateo 6:9, 10). Jwal ninbʼanyoxi re li Jehobʼa naq xkʼut chiwu chanru tintaw li sahil chʼoolejil saʼ linyuʼam.

• KIYOʼLAAK SAʼ LI CHIHABʼ: 1977

• TENAMIT: BRASIL

• XTZʼAQOBʼ LI NAʼLEBʼ: AJ KʼAMOLBʼE SAʼ LI PAABʼAL PENTECOSTAL

LI XINKʼUL CHAQ:

Xinkʼiik chaq Itu aran São Paulo, bʼarwiʼ numtajenaq li kamsink.

Ninyuʼami li muxuk ibʼ, kʼajoʼ chaq injosqʼil ut ninkʼayi ajwiʼ li bʼan li nakanobʼresink u. Xinkʼe reetal naq wi inkʼaʼ ninjal linyuʼam naru tinʼosoʼq saʼ tzʼalam malaj tineʼxkamsi joʼkan naq xinkanabʼ xbʼaanunkil. Tojaʼ naq xinʼok joʼ aj kʼamolbʼe saʼ li paabʼal Pentecostal.

Xinkʼoxla naq saʼ xkʼabʼaʼ li paabʼal tinruuq xtenqʼankilebʼ li qas qiitzʼin saʼ linteep, joʼkan naq xinʼok xkʼebʼal li esil saʼ li raay ut xeʼxnaw wu yalaq bʼar. Abʼanan timil timil xinkʼe reetal naq ebʼ li nekeʼkʼamok bʼe saʼ li iklees inkʼaʼ nekeʼxkʼe xchʼool chirixebʼ li qas qiitzʼin chi moko chirix li Yos naxik bʼan xchʼoolebʼ chirix li tumin. Joʼkan naq xinkanabʼ li iklees.

CHANRU KIXJAL LINYUʼAM LI SANTIL HU:

Naq xinʼok chi tzolok rikʼinebʼ laj testiiw re li Jehobʼa xinkʼe reetal naq jalanebʼ chiruhebʼ li junchʼol chik chi paabʼal. Xsach inchʼool rilbʼal wiibʼ li naʼlebʼ li nekeʼxbʼaanu. Li xbʼeen naq moko kaʼaj tawiʼ nekeʼaatinak chirix xraabʼal li Yos ut ebʼ li qas qiitzʼin, nekeʼxkʼutbʼesi bʼan rikʼin li xbʼaanuhomebʼ, li xkabʼ naq moko nekeʼokenk ta chirix li xʼawabʼejilal li ruuchichʼochʼ chi moko chirix li yalok u (Isaías 2:⁠4). Li wiibʼ chi naʼlebʼ aʼin xinxtenqʼa chi rilbʼal naq xintaw li tzʼaqal paabʼal: li xbʼehil li junelik yuʼam (Mateo 7:​13, 14).

Xintaw ru naq re xsahobʼresinkil xchʼool li Yos tento naq tinjal linnaʼlebʼ. Jun eetalil, tento naq tinkubʼsi inwankil ut tinkʼe inhoonal rehebʼ linjunkabʼal. Usta xchʼaʼajkoʼk chiwu li Jehobʼa xinxtenqʼa chi xjalbʼal linnaʼlebʼ. Li wixaqil aʼan li xbʼeenwa kixtikibʼ xtzolbʼal li Santil Hu, kisach xchʼool rilbʼal chanru xinjal linnaʼlebʼ aʼin kitenqʼank re, re naq tkʼiiq saʼ li xpaabʼal. Moqon chik xqaye naq tooʼoq joʼ aj testiiw re li Jehobʼa ut xkubʼeek qahaʼ saʼ kabʼichal.

KʼARU RUSILAL XINTAW:

Rochbʼen li wixaqil sa qachʼool chi xtenqʼankilebʼ li qakokʼal re naq teʼwanq saʼ amiiwil rikʼin li Jehobʼa. Sa qachʼool joʼ junkabʼal. Jwal ninbʼanyoxi re li Yos naq kixkʼut chiwu li yaal. Li Santil Hu naxjal xyuʼam ebʼ li qas qiitzʼin ut li xinkʼul saʼ linyuʼam naxkʼutbʼesi chi tzʼaqal re ru aʼin.

• KIYOʼLAAK SAʼ LI CHIHABʼ: 1957

• TENAMIT: AUSTRALIA

• XTZʼAQOBʼ LI NAʼLEBʼ: RA KIXKʼUL NAQ TOJ KACHʼIN CHAQ

LI XINKʼUL CHAQ:

Laaʼin li asbʼej chiruhebʼ li waqibʼ chik li wiitzʼin, xinyoʼlaak Newcastle (Nueva Gales del Sur). Linyuwaʼ nawulak chiru pleetik ut kalaak. Linnaʼ aj pleet ajwiʼ, nikinxhobʼ ut nikinxsakʼ. Wulaj wulaj naxye naq yibʼru innaʼlebʼ ut naq tinʼosoʼq saʼ li bʼalbʼa. Naq nawabʼi aʼin kʼajoʼ naq nikinxuwak.

Linnaʼ junelik nikinxteni ut wank sut inkʼaʼ chik ninruuk chi xik saʼ li tzolebʼaal. Naq wank 11 chihabʼ we ebʼ li nekeʼtaqlank saʼ li tenamit kineʼxmaqʼ chiru linnaʼ linyuwaʼ ut kineʼxtaqla saʼ jun li konbʼeent. Xinʼelelik aran naq wank 14 chihabʼ we. Saʼ xkʼabʼaʼ naq inkʼaʼ chik nawaj sutqʼiik saʼ li wochoch xinkanaak chi wank saʼ bʼe aran Kings Cross (jun li teep aran Sydney).

Naq wankin saʼ bʼe xinʼok roksinkil li bʼan li nakanobʼresink u, li haʼ li nakaltesink, xinʼok rilbʼal li nekeʼxkʼut ribʼ chi tʼustʼu ut xmuxbʼal wibʼ. Naq yookin chi kanaak rikʼin jun li winq laj echal re jun li naʼaj bʼarwiʼ nawank li tzʼiʼbʼeetalil naʼlebʼ keʼwulak wiibʼ li winq chi rulaʼaninkil. Xinxtaqla saʼ linwaribʼaal abʼan xwabʼi naq yook xyeebʼal naq tinxkʼayi rehebʼ li wiibʼ chi winq. Ebʼ aʼan tineʼxmuq saʼ jun li jukubʼ re naq tineʼxkʼam saʼ li tenamit Japón chi kʼanjelak bʼarwiʼ nekeʼxkʼayi ribʼ li ixq. Kʼajoʼ naq xinxuwak joʼkan naq xinpiskʼok saʼ li bʼentaan ut xinʼelelik.

Xinkʼul jun li winq ut xinchʼolobʼ chiru li yookin xkʼulbʼal re naq tixkʼe raj intumin. Abʼan xinxbʼoq saʼ li naʼaj bʼarwiʼ yook chi kanaak re naq tinʼatinq ut tinwaʼaq. Abʼan xinkanaak rikʼin chi junajwa, jun chihabʼ chik chirix aʼin xoosumlaak.

CHANRU KIXJAL LINYUʼAM LI SANTIL HU:

Naq yookin chi tzolok rikʼinebʼ laj testiiw re li Jehobʼa wank sut nasahoʼk linchʼool ut ninjosqʼoʼk ajwiʼ. Kʼajoʼ naq xinjosqʼoʼk naq xwabʼi resil naq laj Tza wank re naq naqakʼul chixjunil li rahilal xbʼaan junelik nekeʼxye naq xmaak li Yos naq naqakʼul chixjunil li rahilal. Abʼan kisahoʼk ajwiʼ inchʼool xtzolbʼal naq li Yos inkʼaʼ naxrahobʼtesihebʼ li qas qiitzʼin saʼ li bʼalbʼa, xbʼaan naq chalen chaq saʼ linkachʼinal li naʼlebʼ aʼin nikinxsebʼesi.

Xsach inchʼool rilbʼal naq ebʼ laj Testiiw nekeʼxkʼe saʼ ajl li naxye li Santil Hu naq nekeʼxbʼaanu junaq li naʼlebʼ, naraj xyeebʼal naq nekeʼxyuʼami li nekeʼxpaabʼ. Yibʼ chaq ru innaʼlebʼ usta joʼkan nikineʼxra ut nikineʼroxloqʼi.

Li kichʼaʼajkink we aʼan naq junelik ninkʼoxla naq maakʼaʼ ninʼok wiʼ ut inkʼaʼ ninra wibʼ. Aʼin kʼajoʼ naq xinxrahobʼtesi usta ak xkubʼeek chik inhaʼ joʼ aj testiiw re li Jehobʼa. Ninra li Yos abʼan chʼolchʼo chiwu naq aʼan maajunwa tixra junaq li qas qiitzʼin joʼ laaʼin.

Naq oʼlaju chihabʼ xkubʼik inhaʼ kikʼulmank jun li naʼlebʼ li kixjal chanru ninkʼoxlak. Saʼ jun li seeraqʼ li hermaan kixyaabʼasi Santiago 1:23 ut 24. Ebʼ li raqal aʼin naxye naq li Santil Hu chanchan jun li lem li nokooxtenqʼa re naq tqil qibʼ joʼ chanru nokooril li Jehobʼa. Xinʼok xkʼoxlankil ma jalan tawiʼ nikinril li Jehobʼa. Kichʼaʼajkoʼk chiwu xpaabʼankil naq li Jehobʼa nikinxra.

Wiibʼ oxibʼ kutan chirix aʼin xwil jun li naʼlebʼ li xjal chi junajwa linyuʼam. Xinyaabʼasi li naxye Isaías 1:18, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG: «Kimqex ut aatinanqo [...]. Us ta kaqebʼ leemaak kamaʼ li kikʼ ut li kaqi bʼon, abʼan saq chik teʼkanaaq joʼ li tuuxil isbʼ ut li ratzʼamke». Xwekʼa naq li Jehobʼa yook xyeebʼal we: «Kim bʼiʼ Vicky chooʼaatinaq, ninnaw ru laayuʼam, ninnaw ru laamaak, ninnaw ru laachʼool ut nakatinra».

Chiru li qʼoqyink aʼan inkʼaʼ xinruuk chi wark. Toj nawiibʼank linkʼaʼuxl chirix ma nikinxra tawiʼ li Yos abʼan xinʼok xkʼoxlankil rix li xkamik li Jesús. Toj aran xinkʼe reetal naq li Yos nim xkuyum wikʼin ut xinkʼe reetal naq naxkʼutbʼesi rikʼin jalan jalanq li naʼlebʼ naq nikinxra. Rikʼin chixjunil li ninkʼoxla chanchan tawiʼ yookin xyeebʼal re li Jehobʼa: «Moko natzʼaqlok ta laarahom chiwix. Li xkamik laawalal moko tzʼaqal ta re xkuybʼal xsachbʼal linmaak». Relik chi yaal yookin xtzʼeqtaanankil linkolbʼal li kixkʼe li Jesús. Abʼan naq xinnaʼlebʼak chirix li xkamik xinʼok rekʼankil naq nikinxra li Jehobʼa.

KʼARU RUSILAL XINTAW:

Saq chik wu, yoʼyokin ut wankin saʼ tuqtuukilal. Sa inchʼool xbʼaan naq li xinkʼul chaq saʼ linyuʼam naru naxtenqʼa jalan chik. Rajlal kutan nawekʼa naq yookin chi jilok chixkʼatq li Jehobʼa.

• KIYOʼLAAK SAʼ LI CHIHABʼ: 1974

• TENAMIT: RUSIA

• XTZʼAQOBʼ LI NAʼLEBʼ: NAWULAK CHIRU LI SON HEAVY METAL

LI XINKʼUL CHAQ:

Xinyoʼlaak saʼ jun li junkabʼal nebʼaʼ aran Vótkinsk, bʼarwiʼ kiyoʼlaak laj Piotr Ilič Chaikovski li nawbʼil ru joʼ laj tzʼiibʼanel bʼich. Linyuwaʼ aʼan jun chaabʼil winq abʼan nawulak chiru kalaak joʼkan naq wank naabʼal li chʼaʼajkilal saʼ li qochoch.

Moko seebʼ ta inchʼool chi tzolok ut naq xnumeʼk li chihabʼ xinkʼoxla naq maakʼaʼ ninʼok wiʼ ut naq ebʼ li junchʼol jwal chaabʼilebʼ chiwu. Maaʼani aj ikʼin ninʼaatinak chi moko ninkʼojobʼ inchʼool ut xchʼaʼajkoʼk chiwu xik chi tzolok. Jun eetalil, moko ninruuk ta xchʼolobʼankil jun li naʼlebʼ rehebʼ li wechtzolom li maare saʼ jalan chik hoonal moko nachʼaʼajkoʼk ta chiwu xchʼolobʼankil. Naq yookin chi tzolok saʼ xraqik li chihabʼ xeʼxtzʼiibʼa saʼ linhu: «Inkʼa naʼelk raatin ut inkʼaʼ naru xchʼolobʼankil li naxkʼoxla». Naq xwabʼi ebʼ li aatin aʼin kʼajoʼ naq xrahoʼk linchʼool joʼkan naq xinʼok xkʼoxlankil kʼaru xyaalal linyuʼam.

Saʼ linsaajilal xintikibʼ ukʼak. Saʼ xtiklajik sa nawekʼa wibʼ abʼan naq ninkalaak naʼok inkʼaʼuxl ut inkʼaʼ chik sa nawekʼa wibʼ. Xnimank li xrahil inchʼool. Wank sut maabʼar chik nawaj elk, joʼkan naq xinkʼoxla xkamsinkil wibʼ.

Naq wank 20 chihabʼ we xintaw jun li naʼlebʼ li xinkʼoxla naq tinxtenqʼa: aʼan li son heavy metal xkʼabʼaʼ. Nawekʼa naq nikinxkawresi li son aʼin joʼkan naq xinʼok rochbʼeninkilebʼ li nekeʼwulak ajwiʼ chiru, xinkanabʼ chi chamoʼk li wismal, xinkʼe inkaʼxik ut xinʼok xtiqibʼankil wibʼ joʼ li nekeʼbʼichank re li bʼich aʼin. Xjalaak linnaʼlebʼ, laaʼin chik aj pleet ut xuwajel wu, aʼin xinxkʼe saʼ chʼaʼajkilal rikʼin linjunkabʼal.

Xinjalaak chi junajwa. Xinkʼoxla naq rabʼinkil li bʼich aʼin tixsahobʼresi inchʼool abʼan moko joʼkan ta xkʼulmank. Ut naq xwabʼi naq yibʼru li xnaʼlebʼebʼ li nekeʼbʼichank re li bʼich aʼan xwekʼa naq xineʼxbʼalaqʼi.

Xinkʼoxla wiʼ chik xkamsinkil wibʼ abʼan anaqwan chi tzʼaqal yaal xwaj xbʼaanunkil. Inkʼaʼ xinbʼaanu xbʼaan naq xinkʼoxla linnaʼ, li qʼaxal nikinxra ut naabʼal li usilal xbʼaanu we. Inkʼaʼ chik ninnaw kʼaru xbʼaanunkil, inkʼaʼ chik nawaj wank abʼan inkʼaʼ ajwiʼ ninruuk xkamsinkil wibʼ.

Re rajsinkil bʼayaq wu xinʼok xyaabʼasinkil jalan jalanq ebʼ li tasal hu. Jun rehebʼ naʼaatinak chirix jun laj kʼamolbʼe saʼ jun li paabʼal. Tojaʼ naq xʼalaak saʼ inchʼool xnawbʼal ru li Yos ut xtenqʼankil ebʼ li qas qiitzʼin. Xintijok chiru li Yos ut xinye re chixjunil li nawekʼa, maajunwa inbʼaanuhom aʼin. Xintzʼaama re naq tinxtenqʼa chi xchaabʼilobʼresinkil linyuʼam. Xsach inchʼool rilbʼal chanru kituqlaak inchʼool naq yookin chi tijok abʼan qʼaxal kisach wiʼ chik inchʼool rilbʼal li kikʼulmank moqon: jun aj testiiw re li Jehobʼa xwulak saʼ li wochoch ut xyeechiʼi intzolbʼal chirix li Santil Hu, ninkʼoxla naq chi kamaʼan li Yos kixsume lintij. Saʼ li kutan aʼan xjalaak linyuʼam ut xintaw li sahil chʼoolejil.

CHANRU KIXJAL LINYUʼAM LI SANTIL HU:

Usta xchʼaʼajkoʼk chiwu abʼan xinkut saʼ mul chixjunil li nawoksi naq nawabʼi li bʼich heavy metal. Usta joʼkan moko saʼ junpaat ta xʼelk saʼ linkʼaʼuxl. Rajlal naq ninnumeʼk saʼebʼ li naʼaj bʼarwiʼ nekeʼrabʼi ebʼ bʼich aʼin, nanaq saʼ inchʼool li yibʼ aj naʼlebʼ li xinbʼaanu chaq. Inkʼaʼ nawaj xjunajinkil li chaabʼil naʼlebʼ li yook chi xeʼink saʼ linchʼool rikʼin li yibʼ aj naʼlebʼ li xinbʼaanu chaq junxil, joʼkan naq xinkanabʼ numeʼk saʼebʼ li naʼaj bʼarwiʼ nekeʼrabʼi li son aʼin. Ut naq nanaq saʼ inchʼool li xinkʼul chaq junxil tikto ninʼok chi tijok chiru li Yos. Chi joʼkan xwekʼa: «Li tuqtuukil usilal li nachalk rikʼin li Yos ut naxqʼax ru chixjunil li naʼlebʼ» (Filipenses 4:7, SBG).

Naq yookin xtzolbʼal li Santil Hu xchʼolaak chiwu naq ebʼ laj paabʼanel tento teʼxkʼe chi naweʼk li xpaabʼal chiruhebʼ li qas qiitzʼin (Mateo 28:19, 20). Laaʼin xinkʼoxla naq maajunwa tinruuq xbʼaanunkil abʼan li nintzol naxkʼe xtuqtuukilal ut xsahil inchʼool. Chʼolchʼo chiwu naq naʼajmank naq ebʼ li qas qiitzʼin teʼxnaw li yaal. Abʼan ninxuwak chi puktesink. Usta joʼkan xinkʼe inchʼool chi aatinak rikʼinebʼ li qas qiitzʼin chirix li yookin xtzolbʼal. Aʼin xinxtenqʼa chi xkawresinkil inchʼool ut xkʼulankil saʼ li waanm li naxye li Santil Hu.

KʼARU RUSILAL XINTAW:

Sa inchʼool saʼ linsumlajik. Joʼkan ajwiʼ xinruuk xtenqʼankilebʼ naabʼal li qas qiitzʼin chi xnawbʼal li yaal, joʼ linnaʼ ut li wiitzʼin. Naq xinʼok chi kʼanjelak chiru li Yos ut xtenqʼankilebʼ li kristiʼaan chi xnawbʼal ru, xintaw rusilal linyuʼam.