Xinyoʼlaak saʼ Sajonia li wank saʼ li tenamit República Democrática Alemana (RDA). Saʼ linjunkabʼal naqara qibʼ ut linnaʼ linyuwaʼ xeʼxkʼut chiwu li chaabʼil naʼlebʼ. Li nekeʼjolomink saʼ li tenamit RDA nekeʼxsikʼ li junaqik re naq juntaqʼeetaq xyuʼamebʼ li kristiʼaan. Joʼkan naq naabʼalebʼ li kristiʼaan saʼ Sajonia inkʼaʼ nekeʼxkʼe xwankil li paabʼal. Laaʼin ajwiʼ inkʼaʼ ninpaabʼ naq wank li Yos. Naq xinket 18 chihabʼ ak wank wiibʼ li naʼlebʼ li nataqlank saʼ linyuʼam: naq maakʼaʼ li Yos ut li junaqik.

Kʼaʼut naq kiwulak chiwu li nekeʼxye li nekeʼraj li junaqik? Xbʼaan naq nawulak raj chiwu naq ebʼ li kristiʼaan juntaqʼeet raj xwanjikebʼ. Xinkʼoxla naq, re naq maakʼaʼaqebʼ li nebʼaʼ malaj li bʼihom tento naq juntaqʼeet tjekʼimanq li bʼihomal saʼ xyanqebʼ li kristiʼaan. Joʼkan naq kinʼokenk saʼ jun li chʼuut bʼarwiʼ wankebʼ li saaj li nekeʼxsikʼ li junaqik. Naq wank we 14 chihabʼ xinkʼanjelak saʼ lintenamit re xxokbʼal li hu re roksinkil wiʼ chik. Kʼajoʼ keʼsahoʼk saʼ xchʼool ebʼ li nekeʼtaqlank saʼ li tenamit Aue joʼkan naq xeʼxkʼe jun linmaatan. Usta toj saajin chaq xinnawebʼ ru wiibʼ oxibʼ li nekeʼawabʼejink saʼ li tenamit. Nawekʼa naq yookin xtawbʼal li nawaj xbʼaanunkil ut naq us tinʼelq saʼ linyuʼam.

Tojaʼ naq chixjunil li ninpaabʼ chaq xʼosoʼk. Saʼ li chihabʼ 1989 keʼxjukʼ li xsuttzʼakil li tenamit Berlín joʼ ajwiʼ li chʼuut li nekeʼxsikʼ li junaqik saʼ Europa del Este. Moko kaʼaj tawiʼ aʼin kixkʼe xrahil inchʼool. Xwabʼi ajwiʼ resil naq keʼxrahobʼtesi naabʼalebʼ li kristiʼaan. Jun eetalil, keʼtzʼeqtanaak li inkʼaʼ keʼtzʼaqonk chirixebʼ li nekeʼraj li junaqik. Kʼaʼut kikʼulmank aʼin? Ma inkʼaʼ tabʼiʼ nekeʼxye li nekeʼxsikʼ li junaqik naq juntaqʼeet li qawanjik? Ma yal matkʼembʼil li junaqik? Kʼajoʼ kixkʼe xkʼaʼuxl inchʼool chixjunil aʼin.

Xinjal li nawaj xbʼaanunkil saʼ linyuʼam, xwulak chiwu li wajbʼak ut li bʼonok. Xinʼok chi tzolok chirix li wajbʼak xbʼaan naq nawaj xik saʼ li nimla tzolebʼaal. Ninrahi chaq ru wank choʼq aj wajbʼanel ut joʼ aj bʼononel li nawbʼil ru. Maakʼaʼ chik nawaj re li chaabʼil naʼlebʼ li xintzol saʼ linkachʼinal. Kaʼajwiʼ rajsinkil wu nawulak chiwu ut ninpaay chaq wiibʼ oxibʼ li ixq. Chi moko li wajbʼak, li bʼonok ut linwanjik keʼxkotz linkʼaʼuxl, chixjunil aʼin nakʼutunk saʼebʼ li eetalil li ninbʼon. Chanruhaq li kutan chalk re? Ut kʼaru aj e naq wanko arin?

Leelo we xinkanaak naq xintaw xsumenkil ebʼ linpatzʼom. Saʼ jun li ewu xinchunlaak rikʼin jun chʼuut li wechtzolonel li yookebʼ chi aatinak chirix li kutan chalk re. Saʼ xyanqebʼ wank li xMandy, * jun aj testiiw re li Jehobʼa li kixkʼe we jun li chaabʼil naʼlebʼ. Kixye we: «Andreas, wi taawaj xtawbʼal li xsumenkil ebʼ laapatzʼom chirix li yuʼam ut li kutan chalk re sikʼ li naxye li Santil Hu».

Kiwiibʼank ru inchʼool ut xinsikʼ li naxye li Santil Hu. Li xMandy kixkʼut chiwu li xkabʼ tasal re li hu Daniel ut sachso inchʼool xinkanaak rikʼin li xinyaabʼasi. Li propesiiy aʼin yook chi aatinak chirix li xninqal ru awabʼejilal li toj yookebʼ chi awabʼejink saʼebʼ li qakutan. Moqon li xMandy kixkʼut chiwu junchʼol chik li propesiiy li naʼaatinak chirix li naxyeechiʼi qe li Yos. Toj anaqwan yookin xtawbʼal li xsumenkil ebʼ linpatzʼom. Abʼan ani kitzʼiibʼank rehebʼ li propesiiy aʼin? Ani kiruuk xyeebʼal chi chʼolchʼo ru li tkʼulmanq? Ma aʼin reetalil naq wank li Yos?

Li xMandy kixkʼamebʼ chaq laj Horst ut li xʼAngelika jun sumal aj Testiiw. Aʼanebʼ xineʼxtenqʼa chi xtawbʼal ru li Santil Hu. Saʼ junpaat xinkʼe reetal naq kaʼajwiʼ ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa nekeʼroksi li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa ut nekeʼxkʼe chi naweʼk (Salmo 83:18, La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo, TNM, 2019 saʼ español; Mateo 6:⁠9). Xintzol naq li Jehobʼa naraj naq ebʼ li kristiʼaan teʼwanq saʼ jun li chʼinaʼusil naʼajej arin saʼ Ruuchichʼochʼ. Saʼ Salmo 37:⁠9, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, naxye: «Li kʼojkʼookebʼ xchʼool rikʼin li Qaawaʼ teʼreechani li chaabʼil naʼajej [“Ruuchichʼochʼ”, TNM]». Kʼajoʼ xwulak chiwu naq yalaq ani naru nawank xyuʼam chi junelik wi naxyuʼami li xchaqʼrabʼ li Yos.

Xchʼaʼajkoʼk chiwu xyuʼaminkil li naxye li Santil Hu. Ninnimobʼresi chaq wibʼ xbʼaan naq us xinʼelk joʼ aj wajbʼanel ut joʼ aj bʼononel, tento xintzol xyuʼaminkil li kubʼsink ibʼ. Xchʼaʼajkoʼk chiwu xkanabʼankil li tzʼaj aj naʼlebʼ. Kʼajoʼ ninbʼanyoxi re li Jehobʼa naq wank xkuyum, naxtoqʼobʼa ru ut naxrahebʼ li kristiʼaan li nekeʼxyal xqʼe chi xyuʼaminkil li naxye li Santil Hu.

Chiru 18 chihabʼ li naʼlebʼ li nataqlank saʼ linyuʼam aʼan chaq li junaqik ut xkʼoxlankil naq maakʼaʼ li Yos. Abʼan li Santil Hu yook xjalbʼal linyuʼam. Li Santil Hu xinxtenqʼa chi xtawbʼal ru kʼaru aj e naq wankin arin ut inkʼaʼ chik naʼok inkʼaʼuxl chirix li kutan chalk re. Saʼ li chihabʼ 1993 xkubʼeek inhaʼ joʼ aj testiiw re li Jehobʼa ut saʼ li chihabʼ 2000 xinsumlaak rikʼin li xTabitha li wechpaabʼanel. Saʼ wiibʼal naqakʼe qahoonal re xkʼutbʼal chiruhebʼ li kristiʼaan li naxye li Santil Hu. Naabʼalebʼ li kristiʼaan nekeʼxkʼam re rikʼin li junaqik ut naq maakʼaʼ li Yos, joʼ xinkʼul chaq laaʼin. Joʼkan naq kʼajoʼ nasahoʼk inchʼool chi xtenqʼankilebʼ li kristiʼaan chi xnawbʼal ru li Jehobʼa.

Linnaʼ linyuwaʼ xeʼxiwak naq xinʼok ramiiwinkilebʼ laj testiiw re li Jehobʼa. Abʼan saʼ xnumikebʼ li kutan xeʼxkeʼ reetal li rusilal li kixkʼam chaq aʼin saʼ linyuʼam. Kʼajoʼ nasahoʼk linchʼool anaqwan xbʼaan naq yookebʼ xtzolbʼal li Santil Hu ut nekeʼwulak saʼ xchʼutamebʼ laj testiiw re li Jehobʼa.

Joʼ sumal naqayal qaqʼe re xyuʼaminkil li naxye li Santil Hu choʼq rehebʼ li sumsukebʼ. Aʼin naxkʼe xsahil qachʼool. Jun eetalil, xyuʼaminkil li naxye li Santil Hu chirix li muxuk sumlaak nokooxtenqʼa re naq us wank qasumlajik (Hebreos 13:⁠4).

Moko naʼok ta chik inkʼaʼuxl chirix li yuʼam chi moko chirix li kutan chalk re. Wankin saʼ xtenamit li Jehobʼa bʼar wank li tuqtuukilal ut li junajil. Saʼ li tenamit aʼin wank li ninrahi chaq ru ut li yookin raj xsikʼbʼal, li junaqik.