Qʼaxal kaw li saqʼe saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ joʼ maajunwa xʼilmank chaq ut qʼaxal kaw nachalk ajwiʼ li habʼ ut ebʼ li kaqsut-iqʼ. Kʼe reetal ebʼ li esil aʼin:

•   «Qʼaxal tiq ru li po junio re li chihabʼ aʼin, maajunwa xʼilmank aʼin chalen 174 chihabʼ naq xeʼxtikibʼ xtzʼilbʼal rix li xtiqwal li kutan saʼ chixjunil li Ruuchichʼochʼ» (Oficina Nacional de Administración Oceánica y Atmosférica, Departamento de Comercio de Estados Unidos, 13 de julio 2023).

•   «Qʼaxal kaw li saqʼe li yookebʼ xnumsinkil ebʼ li tenamit re Italia, España, Francia, Alemania ut Polonia, li xtiqwal twulaq tana 48 ºC [118 ºF] saʼebʼ li naʼaj re Sicilia ut Cerdeña. Maare aʼin li kutan li qʼaxal tiq li maajunwa xkʼulmank aran Europa» (Agencia Espacial Europea, 13 de julio 2023).

•   «Naq yooq chi tiqwoʼk li Ruuchichʼochʼ naʼoybʼenimank naq rajlal tkawuuq li habʼ ut aʼin tixkʼam chaq li nimla bʼutʼ» (Stefan Uhlenbrook, director de la Sección de Hidrología, Recursos Hídricos y Criosfera de la Organización Meteorológica Mundial, 17 de julio 2023).

 Ma naʼok aakʼaʼuxl naq nakaawil chanru yook chi jalaak li qasutam? Chaawil li naxye li Santil Hu chirix li nimla chʼaʼajkilal aʼin.

 Heeheʼ. Li xtiqwal li saqʼe, li xkawil li habʼ, ebʼ li kaqsut-iqʼ ut jalan chik li rahilal naxchap ribʼ rikʼin li naxye li Santil Hu naq tkʼulmanq saʼebʼ li qakutan. Jun eetalil, li Jesús kixye naq «xiwajelaq rilbʼal li taakʼulmanq» (Lucas 21:11, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). Naabʼalebʼ li kristiʼaan nekeʼxuwak naq nekeʼril chanru yook chi tiqwoʼk li qasutam. Yookebʼ xkʼaʼuxl chirix naq li winq tixjukʼ li Ruuchichʼochʼ.

 Heeheʼ. Li Yos kixyiibʼ li Ruuchichʼochʼ re naq toowanq chisaʼ chi junelik ut inkʼaʼ tixkanabʼ naq ebʼ li winq teʼxsach ru (Salmo 115:16; Eclesiastés 1:4). Li Yos kixye naq tixsachebʼ ajwiʼ «li nekeʼsachok re li ruuchichʼochʼ» (Apocalipsis 11:18, SBG).

 Li Santil Hu naxye naq li Yos naru tixkol li Ruuchichʼochʼ chirix chixjunil li yook chi kʼulmank. Ut chʼolchʼo naq tixbʼaanu.

•   «[Li Yos] chʼanchʼo kixkanabʼ li kaqsut-iqʼ, chʼanaamil ajwiʼ li xkaw oq li palaw» (Salmo 107:29, SBG). Li Yos naru nataqlank saʼ xbʼeen li xyobʼtesihom. Li winq kixpoʼ li Ruuchichʼochʼ, joʼkan naq xuwajel ru li tiq, li habʼ ut ebʼ li kaqsut-iqʼ, abʼan li Yos naru naxtuqubʼ ru chixjunil aʼin.

•   «Laaʼat nokolaawil li chʼochʼ ut nakatʼaqres kʼajoʼ naq nakakʼe chi chaabʼiloʼk!» (Salmo 65:9, SBG). Li Yos tixchʼinaʼusa li Ruuchichʼochʼ.

 Re xtawbʼal xkomon li naʼlebʼ chirix chanru li Yos naxyeechiʼi xchaabʼilobʼresinkil li Ruuchichʼochʼ, chaawil li naʼlebʼ «Ani tkoloq re li Ruuchichʼochʼ?».