Juan 6:1-71

  • Li Jesús naxkʼe chi waʼak 5,000 chi winq (1-15)

  • Nabʼeek saʼ xbʼeen li haʼ (16-21)

  • Aʼan «li kaxlanwa li nakʼehok yuʼam» (22-59)

  • Naabʼalebʼ nekeʼrahoʼk xchʼool naq nekeʼrabʼi (60-71)

6  Naq ak xkʼulmank aʼin, li Jesús xkoho junpakʼal li nimaʼ Galilea, li nakʼabʼaʼiik ajwiʼ Tiberíades.  Ut yook chi taqeek xbʼaan li kʼiila tenamit xbʼaan naq nekeʼril ebʼ li sachbʼachʼoolej li naxbʼaanu chaq naq naxkʼirtasihebʼ li yaj.  Joʼkan naq li Jesús kitaqeʼk saʼ jun li tzuul ut kichunlaak aran rochbʼeenebʼ li xtzolom.  Ak xnachʼok chaq li Paswa, li ninqʼe rehebʼ laj judiiy.  Naq li Jesús kixtaqsi li rilobʼaal ut kiril li kʼiila tenamit li yook chi chalk chiru, kixye re laj Felipe: «Bʼar tqaloqʼ li kaxlanwa re naq teʼwaʼaq ebʼ li qas qiitzʼin aʼin?».  Kixye aʼin re xnawbʼal li yook xkʼoxlankil laj Felipe xbʼaan naq aʼan naxnaw li ok re xbʼaanunkil.  Kichaqʼok laj Felipe ut kixye re: «Chi moko wiibʼ siʼeent denario* li kaxlanwa ttzʼaqloq re naq teʼwaʼaq bʼayaq ebʼ li qas qiitzʼin aʼin».  Jun rehebʼ li xtzolom aʼ laj Andrés, li riitzʼin* laj Simón Pedro, kixye re:  «Arin wank jun li chʼinaʼal li wank rikʼin oobʼ li kaxlanwa re sebʼaad ut wiibʼ li kokʼ kar. Abʼan, chanru ttzʼaqloq aʼin choʼq re chixjunilebʼ?». 10  Li Jesús kixye: «Yeehomaq rehebʼ li qas qiitzʼin naq teʼchunlaaq». Saʼ xkʼabʼaʼ naq naabʼal li pachʼayaʼ, xeʼchunlaak aran. Wank tana 5,000 chi winq. 11  Li Jesús kixchap li kaxlanwa ut naq ak kibʼanyoxink chiru li Yos, kixjekʼi saʼ xyanqebʼ li chunchukebʼ aran; kixbʼaanu ajwiʼ aʼin rikʼin li kokʼ kar, ut xeʼxwaʼ joʼkʼihal xeʼraj. 12  Naq ak xeʼkʼojlaak xchʼool, kixye rehebʼ li xtzolom: «Xokomaq li peraas chi kaxlanwa li kiʼelaʼank* re naq maakʼaʼ ttzʼeqmanq». 13  Joʼkan naq xeʼxxok xperaasil li kaxlanwa ut xeʼxnujobʼresi kabʼlaju chakach. Aʼin li kaxlanwa li xeʼxkanabʼ li qas qiitzʼin li xeʼwaʼak rikʼin li oobʼ chi kaxlanwa re sebaad. 14  Naq ebʼ li qas qiitzʼin xeʼril li sachbʼachʼoolej li kixbʼaanu, xeʼok xyeebʼal: «Chʼolchʼo naq aʼin li Propeet li tento tkʼulunq saʼ ruuchichʼochʼ». 15  Tojaʼ naq li Jesús xkoho wiʼ chik xjunes saʼ li tzuul. Naxnaw naq chalkebʼ re chi xminbʼal ru re xkʼebʼal choʼq awabʼej. 16  Naq kiqʼoqyinoʼk, ebʼ li xtzolom xeʼkubʼeek chire li palaw, 17  xeʼtaqeʼk saʼ jun li jukubʼ* ut xeʼok xtoqbʼal li palaw saʼ xjayal Capernaúm. Ak qʼoqyink chik ut li Jesús toj maajiʼ nawulak rikʼinebʼ. 18  Ut li palaw kiʼok chi ekʼank xbʼaan xkawil li iqʼ. 19  Naq ak xeʼxbʼeni oobʼ malaj waqibʼ kilómetro,* xeʼril chi bʼeek li Jesús saʼ xbʼeen li palaw ut naq kinachʼok chixkʼatq li jukubʼ,* xeʼxuwak. 20  Abʼan aʼan kixye rehebʼ: «Laaʼin, mexxuwak!». 21  Tojaʼ naq ebʼ aʼan xeʼxkʼul saʼ li jukubʼ* ut moqon chik li jukubʼ* kiwulak saʼ li naʼaj bʼarwiʼ yookebʼ chi xik. 22  Wulajaq chik, li kʼiila tenamit li kikanaak junpakʼal li palaw kixkʼe reetal naq maakʼaʼ chaq aran jun li jukubʼ.* Junxil wank chaq aran jun li chʼina jukubʼ,* abʼan li Jesús moko kitaqeʼk saʼ li jukubʼ* aʼin rochbʼeenebʼ li xtzolom, ebʼ li xtzolom xkohebʼ bʼan xjunes. 23  Tojaʼ naq wiibʼ oxibʼ li jukubʼ* li xeʼelk chaq Tiberíades xeʼwulak chixkʼatq li naʼaj bʼarwiʼ ebʼ li qas qiitzʼin xeʼxwaʼ li kaxlanwa naq ak xbʼanyoxink li Qaawaʼ chiru li Yos. 24  Joʼkan bʼiʼ, naq li kʼiila tenamit kiril naq chi moko li Jesús chi moko ebʼ li xtzolom wankebʼ aran, xeʼtaqeʼk saʼebʼ li jukubʼ* ut xkohebʼ Capernaúm chi xsikʼbʼal li Jesús. 25  Naq xeʼxtaw junpakʼal li palaw xeʼxpatzʼ re: «At Kʼutunel,* joqʼe xatkʼulunk arin?». 26  Li Jesús kixye rehebʼ: «Relik chi yaal ninye eere naq laaʼex inkʼaʼ nikineesikʼ xbʼaan naq xeeril ebʼ li sachbʼachʼoolej, nikineesikʼ bʼan xbʼaan naq xeewaʼ li kaxlanwa toj reetal kikʼojlaak leechʼool. 27  Mexkʼanjelak chirix li tzekemq li napoʼeʼk, kʼanjelaqex bʼan chirix li tzekemq li inkʼaʼ naʼosoʼk ut li nakʼamok saʼ li junelik yuʼam li tixkʼe eere li Ralal li Winq. Xbʼaan naq li Yuwaʼbʼej aʼ li Yos kixkʼe jun li eetalil saʼ xbʼeen re xkʼutbʼesinkil naq tixbʼaanu aʼin». 28  Joʼkan naq xeʼxpatzʼ re: «Kʼaru tento tqabʼaanu re xbʼaanunkil li xkʼanjel li Yos?». 29  Ut li Jesús kixye rehebʼ: «Aʼin li xkʼanjel li Yos: naq teekʼutbʼesi naq nekeepaabʼ li kixtaqla chaq». 30  Tojaʼ naq xeʼxye re: «Ut kʼaru li sachbʼachʼoolej taabʼaanu re naq tqil ut tatqapaabʼ? Kʼaru li kʼanjel nakaabʼaanu laaʼat? 31  Li qaxeʼtoon xeʼxwaʼ li maná saʼ li chaqichʼochʼ joʼ tzʼiibʼanbʼil: “Kixkʼehebʼ chixtzeka li kaxlanwa li nachalk saʼ choxa”». 32  Tojaʼ naq li Jesús kixye rehebʼ: «Relik chi yaal ninye eere naq laj Moisés inkʼaʼ kixkʼe eere li kaxlanwa li nachalk saʼ choxa, Linyuwaʼ bʼan naxkʼe eere li tzʼaqal kaxlanwa li nachalk saʼ choxa. 33  Xbʼaan naq li kaxlanwa li nachalk rikʼin li Yos aʼan li xʼelk chaq saʼ choxa ut naxkʼe xyuʼam li ruuchichʼochʼ». 34  Joʼkan naq xeʼxye re: «Qaawaʼ, kʼe qe junelik li kaxlanwa aʼin». 35  Li Jesús kixye rehebʼ: «Laaʼin li kaxlanwa li nakʼehok yuʼam. Li tchalq wikʼin maajunwa chik ttzʼokaaq, ut li tixkʼutbʼesi naq nikinxpaabʼ maajunwa chik tchaqiq re. 36  Abʼan, joʼ ak xinye eere, laaʼex ak xeeril wu ut usta joʼkan inkʼaʼ nekexpaabʼank. 37  Chixjunilebʼ li naxqʼaxtesi we li Yuwaʼbʼej teʼchalq wikʼin, ut li tchalq wikʼin maajunwa tintzʼeqtaana. 38  Xbʼaan naq inkʼaʼ xinʼelk chaq saʼ choxa re xbʼaanunkil li wajom, xinchalk bʼan re xbʼaanunkil li rajom li kitaqlank chaq we. 39  Aʼin li rajom li xtaqlank chaq we: naq inkʼaʼ tsachq chiwu junaq rehebʼ li kixqʼaxtesi we, tinwaklesihebʼ bʼan chi yoʼyo saʼ li kutan chalk re. 40  Xbʼaan naq aʼin li rajom Linyuwaʼ: naq li tixkʼulubʼa li Alalbʼej ut tixkʼutbʼesi naq naxpaabʼ, twanq xyuʼam chi junelik ut laaʼin tinwaklesi chi yoʼyo saʼ li kutan chalk re». 41  Tojaʼ naq ebʼ laj judiiy xeʼok xwechʼbʼal rix xbʼaan naq kixye «Laaʼin li kaxlanwa li xʼelk chaq saʼ choxa». 42  Ut xeʼok xyeebʼal: «Ma maawaʼ tabʼiʼ li Jesús ralal laj José? Ma inkʼaʼ tabʼiʼ naqanaw ru li xnaʼ ut li xyuwaʼ? Chanru naq naxye anaqwan “Xinʼelk chaq saʼ choxa”?». 43  Naq kiril aʼin, li Jesús kixye rehebʼ: «Kanabʼomaq wechʼink. 44  Maaʼani naru nachalk wikʼin wi inkʼaʼ kʼambʼil chaq xbʼaan li Yuwaʼbʼej, li kitaqlank chaq we. Ut laaʼin tinwaklesi chi yoʼyo li qas qiitzʼin aʼin saʼ li kutan chalk re. 45  Tzʼiibʼanbʼil saʼ xhuhebʼ li Propeet: “Chixjunilebʼ tzolbʼilaqebʼ xbʼaan li Jehobʼa”.* Li narabʼi li Yuwaʼbʼej ut naxtzol ribʼ rikʼin, nachalk wikʼin. 46  Maaʼani rilom ru li Yuwaʼbʼej, kaʼajwiʼ li chalenaq rikʼin li Yos; aʼan rilom ru li Yuwaʼbʼej. 47  Relik chi yaal ninye eere naq li napaabʼank twanq xyuʼam chi junelik. 48  »Laaʼin li kaxlanwa li nakʼehok yuʼam. 49  Leexeʼtoon xeʼxwaʼ li maná saʼ li chaqichʼochʼ, usta xeʼxwaʼ, xeʼkamk. 50  Aʼin li kaxlanwa li xʼelk chaq saʼ choxa ut li twaʼoq re inkʼaʼ tkamq. 51  Laaʼin li yoʼyokil kaxlanwa li xʼelk chaq saʼ choxa. Wi junaq li qas qiitzʼin tixwaʼ li kaxlanwa aʼin, twanq xyuʼam chi junelik. Joʼkan naq li kaxlanwa li tinqʼaxtesi re naq twanq xyuʼam li ruuchichʼochʼ aʼan lintibʼel». 52  Tojaʼ naq ebʼ laj judiiy xeʼok xchoqinkil ribʼ ut xyeebʼal: «Chanru naq li winq aʼin tixkʼe chiqatzeka li xtibʼel?». 53  Joʼkan naq li Jesús kixye rehebʼ: «Relik chi yaal ninye eere naq, wi inkʼaʼ nekeetzeka li xtibʼel li Ralal li Winq ut wi inkʼaʼ nekeerukʼ li xkikʼel, moko teetaw ta eeyuʼam. 54  Li naxtzeka lintibʼel ut narukʼ linkikʼel wank xyuʼam chi junelik, ut laaʼin tinwaklesi chi yoʼyo saʼ li kutan chalk re; 55  xbʼaan naq lintibʼel tzʼaqal tzekemq ut linkikʼel tzʼaqal ukʼaʼ. 56  Li naxtzeka lintibʼel ut narukʼ linkikʼel wank saʼ junajil wikʼin, ut laaʼin wankin saʼ junajil rikʼin. 57  Li yoʼyokil Yuwaʼbʼej kitaqlank chaq we ut laaʼin yoʼyokin saʼ xkʼabʼaʼ li Yuwaʼbʼej. Joʼkan ajwiʼ, li tixtzeka lintibʼel yoʼyooq saʼ inkʼabʼaʼ. 58  Aʼin li kaxlanwa li xʼelk chaq saʼ choxa. Moko chanchan ta li kaxlanwa li xeʼxwaʼ leexeʼtoon li xeʼkamk. Li tixtzeka li kaxlanwa aʼin twanq xyuʼam chi junelik». 59  Kixye aʼin naq yook chaq chi kʼutuk saʼ jun li naʼaj re loqʼonink* li wank Capernaúm. 60  Naq xeʼrabʼi aʼin, naabʼal rehebʼ li xtzolom xeʼxye: «Kʼaru yook xyeebʼal? Inkʼaʼ naqaj rabʼinkil!». 61  Abʼan li Jesús naxnaw naq ebʼ xtzolom yookebʼ chi wechʼok saʼ xchʼoolebʼ, joʼkan naq kixye rehebʼ: «Ma naxrahobʼtesi eechʼool* aʼin? 62  Kʼaru raj teekʼoxla chi joʼkanan wi teeril li Ralal li Winq chi taqeʼk bʼarwiʼ wank chaq junxil? 63  Li nakʼehok yuʼam aʼan li musiqʼej; li tibʼelej maakʼaʼ naʼok wiʼ. Ebʼ li aatin li xinye eere aʼan musiqʼej ut yuʼam. 64  Abʼan wank wiibʼ oxibʼ saʼ eeyanq li inkʼaʼ nekeʼpaabʼank». Xbʼaan naq li Jesús naxnaw chalen saʼ xtiklajik anihebʼ li inkʼaʼ nekeʼpaabʼank ut ani tqʼaxtesinq re. 65  Ut kixye ajwiʼ: «Joʼkan naq xinye eere naq maaʼani naru nachalk wikʼin wi li Yuwaʼbʼej inkʼaʼ naraj naq tchalq». 66  Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, naabʼal rehebʼ li xtzolom xeʼok wiʼ chik xbʼaanunkil li xeʼxkanabʼ chaq chiʼixbʼej ut xeʼxkanabʼ xtaqenkil. 67  Joʼkan naq li Jesús kixye rehebʼ li Kabʼlaju: «Ma nekeeraj ajwiʼ xik laaʼex?». 68  Laj Simón Pedro kixye re: «Qaawaʼ, ani aj ikʼin tooxik? Aawikʼin wank li aatin li nakʼehok li junelik yuʼam. 69  Laaʼo naqapaabʼ ut naqanaw naq laaʼat li Saant, li taqlanbʼil xbʼaan li Yos». 70  Li Jesús kixye rehebʼ: «Peʼyaal naq laaʼin xinsikʼok eeru laaʼex li Kabʼlaju? Abʼanan jun eere aj yoobʼanel tikʼtiʼ».* 71  Chirix laj Judas, ralal laj Simón Iscariote, yook chi aatinak xbʼaan naq aʼan tqʼaxtesinq re, usta aʼan jun rehebʼ li Kabʼlaju!

Xtzʼaqobʼ ebʼ li naʼlebʼ

Jun li denario aʼan xtojbʼal jun li winq li nakʼanjelak chiru jun kutan. Li denario aʼan jun li tumin re plaat li nekeʼroksi ebʼ laj Roma.
Maare «ras».
Malaj «li kisobʼrin».
Malaj «li kayuuk».
Malaj «hiil», «leew».
Malaj «li kayuuk».
Malaj «li kayuuk».
Malaj «li kayuuk».
Malaj «li kayuuk».
Malaj «li kayuuk».
Malaj «li chʼina kayuuk».
Malaj «li kayuuk».
Malaj «li kayuuk».
Saʼ griego «Rabí».
Taawil xchʼolobʼankil li aatin, Jehobʼa.
Maare «chiruhebʼ li qas qiitzʼin li chʼutchʼukebʼ».
Malaj «nekexkʼe chi tichkʼok».
Malaj «Diʼaabʼ». Li aatin saʼ griego “Diʼaabʼ” naraj xyeebʼal jun li qas qiitzʼin li naxtzʼajni xkʼabʼaʼ jun chik li qas qiitzʼin.