Sikʼ li naʼlebʼ

Sikʼ li xtusulal naʼlebʼ

TZOLOM 2

Kʼaʼut Junelik Saqaq Ru li Qachʼool ut li Qakʼaʼuxl?

Kʼaʼut Junelik Saqaq Ru li Qachʼool ut li Qakʼaʼuxl?

Junelik «chaabʼilaq leekʼaʼuxl» ut leechʼool (1 PEDRO 3:16).

1, 2. Chanru nokooxkol junaq li tzʼiʼ, ut kʼaʼut naqajuntaqʼeeta rikʼin li qachʼool ut li qakʼaʼuxl?

QAYEHAQ naq jun li winq kamenaq chi wark saʼ rochoch naq naʼok chaq jun laj elqʼ. Ut naq li tzʼiʼ naʼok chi woobʼak, nawakliik chaq laj eechal ochoch ut maakʼaʼ naril ru; xbʼaan naq laj elqʼ ak xʼeelelik. Abʼan, kʼaru raj kikʼulmank wi li tzʼiʼ inkʼaʼ raj ajʼo ru malaj inkʼaʼ raj xwoobʼak? Maare laj elqʼ kiʼok raj saʼ li ochoch ut kixkamsi raj laj eechal kabʼl.

2 Naabʼalebʼ li junkabʼal wankebʼ xtzʼiʼ. Wi li tzʼiʼ seebʼ xchʼool chi kʼaakʼalenk, naru naxkol laj eechal ochoch. Joʼ chanru nakolok li tzʼiʼ, li qakʼaʼuxl ut li qachʼool naru ajwiʼ nokooxkol (Santiago 1:17). Wi li Jehobʼa inkʼaʼ raj kixkʼe li qakʼaʼuxl ut li qachʼool, inkʼaʼ raj tqanaw kʼaru tento tqabʼaanu. Li qakʼaʼuxl ut li qachʼool aʼan jun rehebʼ li maatan li naxkʼe qe li Yos. Ut wi us tqoksi li maatan aʼin chaabʼilaq li qayuʼam ut maajunwa tqatzʼeqtaana li Yos. Joʼkan naq, tqatzol chanru nakʼanjelak li qachʼool ut li qakʼaʼuxl. Ut chirix chik aʼan tqatzol oxibʼ li naʼlebʼ: 1) Chanru tqanaw kʼaru li us ut li inkʼaʼ us? 2) Kʼaʼut toj naqakʼoxla chiʼus li naqabʼaanu chiruhebʼ li poyanam? 3) Kʼaru rusilal tqataw wi junelik saqaq ru qachʼool ut qakʼaʼuxl?

CHANRU NAKʼANJELAK LI QACHʼOOL?

3. Kʼaru tzʼaqal naraj xyeebʼal li aatin li kiʼoksimank saʼ Griego naq li Santil Hu naʼaatinak chirix li qachʼool ut li qakʼaʼuxl, ut chanru nokooxtenqʼa aʼin?

3 Naq li Santil Hu naʼaatinak chirix li qachʼool ut li qakʼaʼuxl, naroksi saʼ Griego jun li aatin re xyeebʼal naq aʼan «xnawbʼal qibʼ chiʼus» malaj «xnawbʼal kʼaru tzʼaqal wank saʼ li qaanm». Li Jehobʼa kixbʼaanu naq kaʼajwiʼ ebʼ li poyanam teʼxnaw kʼaru wank saʼ xchʼoolebʼ. Saʼ xkʼabʼaʼ li maatan aʼin naru naqanaw chanru li qanaʼlebʼ ut nokooxtenqʼa ajwiʼ chi xkʼoxlankil ma us yooko xbʼaanunkil. Li qakʼaʼuxl ut li qachʼool chanchan aj raqol aatin. Abʼan, kʼaʼut naqaye aʼin? Xbʼaan naq naxye qe ma us malaj inkʼaʼ us li naqaj xbʼaanunkil ut nokooxtenqʼa chi rilbʼal kʼaru tento tqabʼaanu. Joʼkan naq wi us yooko xbʼaanunkil, naxsahobʼresi qachʼool ut wi inkʼaʼ us yooko xbʼaanunkil, trahoʼq saʼ qachʼool.

4, 5. a) Chanru naqanaw naq laj Adan ut xʼEva nekeʼxnaw chaq kʼaru li us ut li inkʼaʼ us, ut kʼaru kikʼulmank naq keʼxqʼet ribʼ chiru li Yos? b) Anihebʼ keʼxkʼoxla chiʼus kʼaru teʼxbʼaanu?

4 Naq li Yos kixyoobʼtesihebʼ laj Adan ut xʼEva, kixkʼe saʼ xchʼoolebʼ naq teʼxnaw kʼaru li us ut li inkʼaʼ us. Chanru naqanaw aʼin? Xbʼaan naq keʼxutaanak naq keʼmaakobʼk chiru li Yos ut keʼxkʼe reetal naq nimla maak li keʼxbʼaanu (Genesis 3:7, 8). Usta keʼxkʼe reetal aʼin, maakʼaʼ chik aj e naq keʼrahoʼk saʼ xchʼool. Naq keʼxqʼet ribʼ chiru li Yos, chʼolchʼo chiruhebʼ naq yookebʼ xtzʼeqtaanankil. Ut maakʼaʼ chik keʼruuk xbʼaanunkil!

5 Usta chiqajunilo aj maak, naru naqabʼaanu li us. Kʼaʼut naqaye aʼin? Xbʼaan naq li Santil Hu naxkʼut naq wankebʼ li poyanam keʼxbʼaanu chaq li us, joʼ kixbʼaanu laj Job. Li winq aʼin kixye: «Inkʼaʼ tinkanabʼ xyeebʼal naq tiik linchʼool [...] maakʼaʼ li tinxutaanaq wiʼ» (Job 27:6). Laj Job junelik kixkʼe reetal kʼaru nareekʼa li xchʼool, joʼkan naq kixye naq maakʼaʼ nachʼiʼchʼiʼink re. Anaqwan qilaq kʼaru kireekʼa chaq laj David. Li Santil Hu naxye naq laj David «kirahoʼk xchʼool» naq inkʼaʼ kiroxloqʼi laj Saul, li sikʼbʼil ru xbʼaan li Jehobʼa (1 Samuel 24:5). Naq laj David kirahoʼk saʼ xchʼool saʼ xkʼabʼaʼ laj Saul aran kixtzol oxloqʼink u.

6. Chanru naqanaw naq chiqajunilo kʼeebʼil saʼ li qachʼool xnawbʼal li us ut li inkʼaʼ us?

6 Naqanaw naq moko kaʼaj tawiʼ li xtenamit li Jehobʼa kʼeebʼilebʼ saʼ xchʼool xnawbʼal kʼaru li us ut li inkʼaʼ us. Joʼkan naq li Apostol Pablo kixtzʼiibʼa saʼ li Santil Hu: «Li maawaʼebʼ aj Judiiy li maakʼaʼebʼ xChaqʼrabʼ nekeʼxbʼaanu li naxye li Chaqʼrabʼ xbʼaan naq nekeʼreekʼa saʼ xchʼoolebʼ, [...] us ta maakʼaʼebʼ xChaqʼrabʼ, xchaqʼrabʼebʼ ribʼ xjunesebʼ. Nekeʼxkʼut naq li kʼaru yeebʼil xbʼaan li Chaqʼrabʼ, aʼan tzʼiibʼanbʼil saʼ xchʼoolebʼ. Aʼ ajwiʼ li reekʼobʼaal xchʼoolebʼ joʼwiʼ li xkʼaʼuxebʼ nachʼolobʼank re: wan naq aʼan najitok rehebʼ, wan naq aʼan nakolok rehebʼ» (Romanos 2:14, 15). Wankebʼ li qas qiitzʼin nekeʼxbʼaanu li naxye li Santil Hu xbʼaan naq li xchʼool nataqlank rehebʼ; usta maakʼaʼ nekeʼxnaw chirix li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa.

7. Kʼaʼut wankebʼ inkʼaʼ nekeʼkʼanjelak chiʼus ebʼ li xchʼool ut xkʼaʼuxl?

7 Abʼan, wankebʼ inkʼaʼ nekeʼkʼanjelak chiʼus ebʼ li xchʼool ut xkʼaʼuxl. Qajultikaq wiʼ chik li eetalil li xooʼaatinak wiʼ saʼ xtiklajik: wi li winq inkʼaʼ raj kiʼabʼink chiru li xtzʼiʼ kixkʼe raj ribʼ saʼ chʼaʼajkilal. Ut wi li tzʼiʼ inkʼaʼ raj xwoobʼak, maakʼaʼ raj kiʼok wiʼ. Joʼkan ajwiʼ naru naqakʼul wi naqakanabʼ naq t-oq saʼ li qachʼool ut saʼ li qakʼaʼuxl li yiibʼru aj naʼlebʼ, inkʼaʼ chik tixye qe kʼaru tento tqabʼaanu. Ut, kʼaru tqakʼul wi inkʼaʼ naqasikʼ qanaʼlebʼ saʼ li Santil Hu? Inkʼaʼ tqanaw kʼaru li us ut li inkʼaʼ us. Joʼkan ajwiʼ, re naq tkʼanjelaq chiʼus li qachʼool ut li qakʼaʼuxl aajel ru naq tooxtenqʼa li santil musiqʼej. Li Apostol Pablo kixye: «Naweekʼa saʼ linchʼool naq yaal li ninye ut li Santil Musiqʼej namusiqʼank we» (Romanos 9:1). Anaqwan qakʼoxlaq, kʼaru tento tqabʼaanu re naq li santil musiqʼej tixbʼeeresi li qachʼool ut li qakʼaʼuxl?

CHANRU TQANAW KʼARU LI US UT LI INKʼAʼ US?

8. a) Chanru naru tooxbʼalaqʼi li qaanm? Kʼaru tento tqakʼe xwankil naq naqaj xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ? b) Kʼaʼut moko tzʼaqal ta rikʼin reekʼankil naq us wank li qachʼool ut li qakʼaʼuxl? (Chaawil ajwiʼ li kokʼ tzʼiibʼ.)

8 Kʼaru tento tqabʼaanu re naq li qachʼool ut li qakʼaʼuxl tixnaw kʼaru li us ut li inkʼaʼ us? Wankebʼ nekeʼxye naq ebʼ li raanm nataqlank rehebʼ, joʼkan naq nekeʼxye: «Xinbʼaanu li naraj li waanm». Abʼan, qajultikaq naq li qaanm naru tooxkʼe saʼ chʼaʼajkilal xbʼaan naq yalaq kʼaru naxrahi ru. Li Santil Hu naxye aʼin: «Qʼaxal aj bʼalaqʼ li xchʼool li poyanam, kʼajoʼ xyibʼal ru chiru chixjunil li kʼaʼaq re ru. Maajun natawok ru li naxkʼoxla» (Jeremias 17:9). Joʼ xqakʼe reetal inkʼaʼ tqabʼaanu li naraj li qaanm malaj li qachʼool; tento tqabʼaanu bʼan li naraj li Jehobʼa. *

9. Kʼaru naraj xyeebʼal xuwankil li Yos ut chanru naxkʼam ribʼ aʼin rikʼin li qachʼool ut li qakʼaʼuxl?

9 Wi li qachʼool ut li qakʼaʼuxl tzolbʼil chiʼus rikʼin li Santil Hu, tqabʼaanu li naraj li Yos. Laaʼo inkʼaʼ naqaj naq tchʼinaaq xchʼool li Jehobʼa. Joʼkan kixbʼaanu laj Nehemias, li awabʼej re li tenamit Jerusalen; usta wank chaq xwankil re xpatzʼbʼal ral li tumin re li tenamit, moko kixbʼaanu ta. Kʼaʼut inkʼaʼ kixbʼaanu? Li awabʼej kixye: «Xbʼaan naq ninxiwa ru li Yos» (Nehemias 5:15). Laj Nehemias inkʼaʼ kiraj xyoobʼankil xjosqʼil li Jehobʼa rikʼin xchʼichʼiʼinkil li tenamit. Joʼkan bʼiʼ, wi naqaxuwa ru li Yos tqasikʼ qanaʼlebʼ saʼ li Santil Hu re naq tqakʼoxla chiʼus kʼaru tento tqabʼaanu.

10, 11. Kʼaru li naʼlebʼ li wank saʼ li Santil Hu nokooxtenqʼa chi xnawbʼal ma tqukʼ li haʼ li nakaltesink malaj inkʼaʼ, ut kʼaru tento tqabʼaanu re naq li Yos tooxtenqʼa chi xbʼaanunkil li naxye li Raatin?

10 Aatinaqo chirix li ukʼak. Wi wanko saʼ jun li ninqʼe, us raj naq tqakʼoxla: «Tinʼukʼaq malaj inkʼaʼ tinʼukʼaq?». Re xnawbʼal kʼaru tqabʼaanu, tento tqatzol kʼaru tzʼaqal naxye li Raatin li Yos. Li Santil Hu moko naxye ta naq inkʼaʼ us rukʼbʼal bʼayaq li bʼiin, naxkʼe bʼan xloqʼal li Yos xbʼaan naq Aʼan kikʼehok chaq re (Salmo 104:14, 15). Li Santil Hu naxye naq li Yos xikʼ naril li numʼukʼak ut li ninqʼe bʼarwiʼ nekeʼxbʼaanu li maajoʼil naʼlebʼ (Lucas 21:34; Romanos 13:13). Joʼkan ajwiʼ nimla maak li kalaak ut chixjunil chik li tzʼaj aj naʼlebʼ joʼ li muxuk ibʼ (1 Corintios 6:9, 10). *

11 Joʼ xqakʼe reetal li Santil Hu nokooxtzol re naq li qachʼool ut li qakʼaʼuxl tixnaw kʼaru li us ut li inkʼaʼ us. Joʼkan naq, wi tooʼeʼxbʼoq saʼ junaq li ninqʼe bʼarwiʼ maare teʼxnumsi li haʼ li nakaltesink, us raj naq tqakʼoxla: «Kʼaru tawiʼ teʼxbʼaanu saʼ li ninqʼe? Ma inkʼaʼ tawiʼ teʼxbʼaanu li tzʼaj aj naʼlebʼ? Ma ak yookin roybʼeeninkil xhoonalil joqʼe tinʼukʼaq? Ma tento tinʼukʼaq re naq sahaq saʼ linchʼool, malaj re naq tsachq saʼ inchʼool linchʼaʼajkilal? Ma chʼaʼaj chiwu xyeebʼal tzʼaqal xinʼukʼak?». Naq ak xaakʼoxla chiʼus li naxye li Santil Hu ut ebʼ li patzʼom aʼin, us raj naq tattijoq chiru li Jehobʼa re naq li xsantil musiqʼej ttenqʼanq aawe (chaawil Salmo 139:23, 24). Wi joʼkan tqabʼaanu, tqakʼutbʼesi naq naqaj naq li Jehobʼa tooxbʼeeres ut yooqo ajwiʼ xkʼutbʼal chiru li qachʼool ut li qakʼaʼuxl naq tento tqabʼaanu li naxye li Santil Hu. Abʼan, toj wank jun chik li naʼlebʼ tqatzol.

KʼAʼUT TOJ NAQAKʼOXLA CHIʼUS LI NAQABʼAANU?

Li Santil Hu tixtenqʼa li qachʼool chi xnawbʼal ma tooʼukʼaq malaj inkʼaʼ

12, 13. Kʼaʼut moko juntaqʼeet ta ebʼ li xchʼool ut ebʼ li xkʼaʼuxl laj paabʼanel, ut anaqwan naq naqanaw aʼin kʼaru tento tqabʼaanu?

12 Ma juntaqʼeetebʼ li xchʼool ut ebʼ li xkʼaʼuxl li wankebʼ saʼ li chʼuut? Inkʼaʼ moko chiqajunilo ta juntaqʼeet li qachʼool. Xbʼaan naq maare wanq junaq li hermaan inkʼaʼ twulaq chiru junaq li naʼlebʼ, abʼan chiru jalan chik moko yiibʼ ta ru li naʼlebʼ aʼin. Qajultikaq wiʼ chik li eetalil chirix li haʼ li nakaltesink. Wankebʼ li hermaan naq nekeʼhilank nekeʼxchʼutubʼ ribʼ rikʼin li rech aj paabʼanel ut nekeʼrukʼ bʼayaq li haʼ li nakaltesink, abʼanan wankebʼ maare inkʼaʼ teʼwulaq chiru naq teʼril aʼin. Kʼaʼut jalan jalanq ru li qakʼaʼuxl ut li qachʼool? Ut, kʼaʼut toj tqakʼoxla chiʼus li tqabʼaanu chiruhebʼ li qas qiitzʼin?

13 Anaqwan qakʼoxlaq aʼin, ma juntaqʼeet li xyuʼamebʼ chixjunilebʼ li poyanam? Inkʼaʼ, xbʼaan naq wankebʼ laj paabʼanel keʼxbʼaanu chaq li tzʼaj aj naʼlebʼ naq toj maajiʼ nekeʼxnaw chaq ru li Yos ut maare kichʼaʼajkoʼk chiruhebʼ xtzʼeqtaanankil li yiibʼru aj naʼlebʼ aʼin (1 Reyes 8:38, 39). Qayehaq naq jun li qahermaan inkʼaʼ naxkʼul chiqu li haʼ li nakaltesink naq nokoorulaʼani. Abʼan, ma toopoʼq rikʼin malaj tqamin re naq tixkʼul? Tento naq inkʼaʼ toopoʼq rikʼin usta inkʼaʼ tixchʼolobʼ chiqu kʼaʼut naq inkʼaʼ naraj. Qajultikaq naq laaʼo naqarahebʼ li qahermaan joʼkan naq inkʼaʼ tqaminebʼ ru chi xbʼaanunkil li inkʼaʼ nekeʼraj.

14, 15. Kʼaru li chʼaʼajkilal kiwank saʼ xkutankilebʼ li Apostol, ut kʼaru kixye laj Pablo naq us xbʼaanunkil?

14 Joʼkan ajwiʼ kikʼulmank saʼ xkutankilebʼ li Apostol. Laj Pablo kixkʼe reetal naq moko junxikik ta xchʼoolebʼ li rech aj paabʼanel saʼebʼ li chʼuut. Joʼ keʼxkʼul chaq laj paabʼanel li inkʼaʼ keʼwulak chiru naq kikʼayiimank li tibʼ li kiyeechiʼimank chaq rehebʼ li pechʼbʼil yos (1 Corintios 10:25, 26). Abʼan, chiru laj Pablo maakʼaʼ xyiibʼal ru li naʼlebʼ aʼin, xbʼaan naq naxnaw naq ebʼ li pechʼbʼil yos maakʼaʼebʼ xwankil chi moko aʼanebʼ ta nekeʼkʼehok chaq re li tzakahemq, li Jehobʼa bʼan kixyoobʼtesihebʼ chaq ebʼ li xul aʼin. Li Apostol Pablo kixtaw ru naq moko chixjunilebʼ ta teʼwulaq chiru li xkʼaʼuxl, xbʼaan naq wankebʼ keʼxloqʼoni chaq ebʼ li pechʼbʼil yos naq toj maajiʼ nekeʼok chi paabʼank. Ebʼ laj paabʼanel aʼin inkʼaʼ sahebʼ saʼ xchʼool xbʼaan naq keʼxkʼoxla naq yookebʼ chaq xjunajinkil li xpaabʼal rikʼin li jalanil loqʼonink. Joʼkan naq, kʼaru tento xbʼaanunkil rikʼin li naʼlebʼ aʼin?

15 Li Apostol Pablo kixye: «Laaʼo li kaw qachʼool saʼ li qapaabʼaal tento naq tqakuy li xchʼinal xpaabʼaalebʼ li toj qʼunebʼ xchʼool, ut miqasikʼ kaʼajwiʼ li kʼaru nawulak chiqu. [Xbʼaan naq li] Kriist [...] inkʼaʼ kixsikʼ li kʼaru kiwulak chiru» (Romanos 15:1, 3). Joʼkan naq, aajel ru tqakʼoxla chiʼus kʼaru tqabʼaanu re naq inkʼaʼ tchʼinaaq xchʼool ebʼ li qech aj paabʼanel. Saʼ jun kutan li Apostol Pablo kixye naq inkʼaʼ tixtzaka li tibʼ wi aʼan tchʼinanq re xchʼool li xtzolom li Jesus li kixkʼe wiʼ xyuʼam saʼ xkʼabʼaʼebʼ (chaawil 1 Corintios 8:13; 10:23, 24, 31-33).

16. Kʼaʼut inkʼaʼ us naq tooʼaatinaq chirix xjolom junaq li qech aj paabʼanel usta inkʼaʼ naxkʼul qu li naxbʼaanu?

16 Joʼkan bʼiʼ, wi junaq li qech aj paabʼanel tixbʼaanu junaq li naʼlebʼ ut inkʼaʼ naxkʼul qachʼool inkʼaʼ us naq tooʼaatinaq chirix xjolom. Xbʼaan naq moko chixjunilebʼ ta teʼwulaq chiru li kʼaru nawulak chiqu (chaawil Romanos 14:10). Li qachʼool ut li qakʼaʼuxl nakʼanjelak re xyeebʼal qe kʼaru li us ut inkʼaʼ us yooko xbʼaanunkil. Joʼkan naq li Jesus kixye naq tqakanabʼ «raqok aatin re naq inkʼaʼ taaraqmanq aatin» saʼ qabʼeen (Mateo 7:1). Ut laaʼo joʼ aj paabʼanel, inkʼaʼ us naq tooʼaatinaq chirix xjolom junaq li qech aj paabʼanel naq tqil chanru yook chi naʼlebʼak. Qajultikaq naq moko junxikik ta ru li qachʼool. Naqaj bʼan naq junelik tqara qibʼ ut toowanq saʼ junajil (Romanos 14:19).

TQATAW RUSILAL WI JUNELIK SAQAQ RU LI QACHʼOOL

Wi saq ru li qachʼool tqataw qayuʼam, xsahil ut xtuqtuukilal qachʼool

17. Kʼaru naxkʼul li xchʼool ut ebʼ li xkʼaʼuxl naabʼalebʼ li qas qiitzʼin?

17 Li Apostol Pedro kixye rehebʼ laj paabʼanel: «Chaabʼilaq leekʼaʼuxl» (1 Pedro 3:16). Joʼkan naq aajel ru naq saqaq li qachʼool chiru li Yos, wankebʼ li poyanam moko us ta wankebʼ chiru li Jehobʼa. Joʼkan naq li Apostol Pablo kixye naq chanchan tawiʼ «kʼatbʼil rikʼin chʼiichʼ li xkʼaʼuxebʼ» (1 Timoteo 4:2, Wy). Naq nakʼeemank reetalil junaq li wakax, nakʼatmank li xtibʼel ut naq ak kʼatbʼil li xtibʼel maakʼaʼ chik nareekʼa. Joʼkan ajwiʼ nekeʼxkʼul li nekeʼxbʼaanu li maaʼusilal chanchan tawiʼ kamenaqebʼ li xchʼool. Xbʼaan naq chi moko nekeʼyotʼeʼk chi moko nekeʼxutaanak ta chik.

18, 19. a) Chanru tooxtenqʼa li qachʼool naq yooqo reekʼankil naq yook qaqʼabʼankil? b) Kʼaru tento tqabʼaanu wi naqeekʼa naq li qachʼool inkʼaʼ naxkanabʼ qaqʼabʼankil usta ak xkuyeʼk qamaak?

18 Naq yooko xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ ut inkʼaʼ chik saʼ naqeekʼa qibʼ, li qachʼool yook qaqʼabʼankil xbʼaan naq xoomaakobʼk chiru li Yos. Ut, wi naqayotʼ qachʼool ut naqajal qanaʼlebʼ naru nakuyeʼk qamaak usta nim ru li xqabʼaanu. Joʼ kixkʼul chaq laj David li awabʼej naq kimaakobʼk chaq. Laj David kikuyeʼk xmaak, xbʼaan naq kixtzʼeqtaana li maaʼusilal li kixbʼaanu, kixyotʼ xchʼool ut kixjal xnaʼlebʼ, ut kixye naq maajunwa chik tixqʼet xchaqʼrabʼ li Yos. Ut naq kiril li xchaabʼilal li Yos, kixye: «Qʼaxal chaabʼilat, at Qaawaʼ, ut aj kuyulat maak» (Salmo 51:3-21 [51:1-19, Wy]; 86:5). Abʼan, kʼaru tento tqabʼaanu wi toj naqeekʼa naq li qachʼool inkʼaʼ naxkanabʼ qaqʼabʼankil usta ak xqajal qanaʼlebʼ?

19 Wi ak xkuyeʼk qamaak abʼan toj ra saʼ qachʼool, qajultikaq naq «li Jehobʼa chaabʼil ut jwal nokooxra joʼkan naq naxkuy qamaak». Maare ak xqakawresi xchʼool junaq li qamiiw rikʼin li aatin aʼin ut anaqwan qoqsihaq choʼq qe (chaawil 1 Juan 3:19, 20). Naq saqaq chik ru li qakʼaʼuxl chiru li Yos, tqataw xtuqtuukilal ut xsahil qachʼool. Naabʼalebʼ li keʼmaakobʼk chaq naq toj maajiʼ nekeʼok chi paabʼank rahebʼ chaq saʼ xchʼool, abʼan anaqwan sahebʼ chik saʼ xchʼool chi xloqʼoninkil li Jehobʼa (1 Corintios 6:11).

20, 21. a) Chanru nokooxtenqʼa li tasal hu aʼin? b) Kʼaru naxkanabʼ li Jehobʼa naq tqabʼaanu ut chanru tqoksi li maatan aʼin?

20 Li tasal hu aʼin tatxtenqʼa chi xtawbʼal xsahil aachʼool ut re naq junelik saqaq ru laakʼaʼuxl chiru li Yos, xbʼaan naq yook chi numtaak li maaʼusilal. Yaal naq chisaʼ moko wank ta xchaqʼrabʼil li junjunq chi naʼlebʼ li naqabʼaanu wulaj wulaj chi moko wank ta xchaqʼrabʼil re naq us wanq li qachʼool ut li qakʼaʼuxl chiru li Yos. Li tasal hu aʼin nokooxtenqʼa bʼan chi xtawbʼal ru li naxchʼolobʼ li Santil Hu re naq li qachʼool ut li qakʼaʼuxl tixnaw bʼar wank li us ut li inkʼaʼ us. Qajultikaq, najter kikʼeemank chaq xwankil li xchaqʼrabʼ laj Moises, ut saʼebʼ li qakutan «li xchaqʼrabʼ li Kriist» naxkʼe xwankil li qachʼool naq naqabʼeeres rikʼin li Santil Hu (Galatas 6:2). Usta yaal naq li Jehobʼa naxkanabʼ naq tqabʼaanu li naqaj abʼan inkʼaʼ tqabʼaanu «li maaʼusilal»; tento bʼan tqakʼutbʼesi naq naqara li Jehobʼa chi anchal qachʼool (1 Pedro 2:16).

21 Naq xaatikibʼ tzolok chirix li Jehobʼa, xat-ok xtawbʼal li tzʼaqal bʼe. Re naq maajunwa taatzʼeqtaana xbʼe li Jehobʼa, tento naq taatzʼaama re li Yos naq tixkʼut chaawu chanru taayuʼami li naxye li Santil Hu. Chirix chik aʼan taakʼe aachʼool chi xyuʼaminkil. Ut wi joʼkan taabʼaanu tkʼayq laachʼool ut laakʼaʼuxl chi xtawbʼal «li us ut [...] li inkʼaʼ us» (Hebreos 5:14). Ut naq ak xatkʼaay xbʼaanunkil li naxye li Santil Hu, laachʼool ut laakʼaʼuxl tatxtenqʼa chi xbʼaanunkil li us. Joʼ chanru nokooxtenqʼa junaq li tzʼiʼ naq nawoobʼak, li qakʼaʼuxl ut li qachʼool naru tooxtenqʼa ajwiʼ chi xyeebʼal qe kʼaru li us ut li inkʼaʼ us, re naq tqasahobʼresi xchʼool li Qayuwaʼ li wank saʼ choxa. Ut chi joʼkan tatruuq chi wank junelik saʼ xrahom li Yos.

^ párr. 8 Li Santil Hu naxchʼolobʼ naq moko tzʼaqal ta rikʼin reekʼankil naq us wank li qachʼool ut li qakʼaʼuxl. Joʼkan naq, li Apostol Pablo kixye: «Laaʼin naweekʼa naq maakʼaʼ inmaak, abʼanan moko naraj ta naxye naq tiik linchʼool. Laj raqol aatin saʼ inbʼeen aʼan li Qaawaʼ» (1 Corintios 4:4). Wankebʼ li poyanam nekeʼxrahobʼtesi li xtenamit li Yos, joʼ kixbʼaanu chaq laj Pablo naq toj maajiʼ naʼok chi paabʼank. Naq laj Pablo kixbʼaanu aʼin, kixkʼoxla naq yook xbʼaanunkil li Rajom li Yos. Joʼkan bʼiʼ, aajel ru naq tuqtuuq qachʼool chiru li Yos (Hechos 23:1; 2 Timoteo 1:3).

^ párr. 10 Naabʼalebʼ laj bʼanonel nekeʼxye naq ebʼ li kʼaynaqebʼ chi ukʼak naru nekeʼxkanabʼ wi maajunwa chik teʼxyal li haʼ li nakaltesink.