TZOLOM 3
«Xeʼnujak rikʼin santil musiqʼej»
Li kikʼulmank rikʼin li santil musiqʼej saʼ Pentecostés
Isinbʼil saʼ Hechos 2:1-47
1. Ye kʼaru yook chi kʼulmank saʼ li ninqʼe re li Pentecostés.
NAABʼALEBʼ li kristiʼaan wankebʼ Jerusalén. a Saʼ li rochoch li Yos, chiru li altar yook chi elk li sibʼ ut ebʼ laj Leví yookebʼ xbʼichankil li bʼich Hallel (Salmo 113 toj 118). Maare jun chʼuut nekeʼbʼichank ut li junchʼol chik nekeʼsumenk. Saʼ li bʼe numtajenaqebʼ li qas qiitzʼin li jalanebʼ xtenamit joʼebʼ laj Elam, ebʼ laj Mesopotamia, ebʼ laj Capadocia, ebʼ laj Ponto, ebʼ laj Egipto ut ebʼ laj Roma. b Kʼaru nekeʼxninqʼehi? Li Pentecostés malaj li xkutankil «li xbʼeen ru [...]awimq» (Núm. 28:26). Li ninqʼe aʼin jun sut ajwiʼ nabʼaanumank chiru li chihabʼ ut qʼaxal sahebʼ saʼ xchʼool naq nekeʼxchoy xqʼolbʼal li sebʼaad ut naq nekeʼxtikibʼ xqʼolbʼal li triiw.
2. Kʼaru xnimal ru naʼlebʼ kikʼulmank saʼ Pentecostés re li chihabʼ 33?
2 Maare bʼeleebʼ hoor re eqʼla, saʼ li chihabʼ 33, kikʼulmank jun xnimal ru naʼlebʼ li tjultikamanq chi junelik. Tojaʼ naq «kiʼabʼimank kamaʼ jun li kawil iqʼ najubʼubʼnak chi chalk» (Hech. 2:2). Li iqʼ aʼin kixnujobʼresi li ochoch bʼarwiʼ chʼutchʼukebʼ 120 xtzolom li Jesús. Tojaʼ naq, kikʼulmank jun li sachbʼachʼoolej, kiʼilmank li chanchan ruʼuj aqʼ xaml ut kixkʼe ribʼ saʼ xbʼeen li junjunq. c Moqon ebʼ li xtzolom li Jesús xeʼnujak chi santil musiqʼej ut xeʼok chi aatinak saʼ jalan jalanq chi aatinobʼaal. Naq xeʼelk chaq saʼ li ochoch, li jalanebʼ xtenamit xeʼsach xchʼool naq xeʼrabʼi naq yookebʼ chi aatinak «saʼ li raatinobʼaalebʼ» (Hech. 2:1-6).
3. a) Kʼaʼut qʼaxal wank xwankil li xkʼulmank chiru li Pentecostés re li chihabʼ 33 chirix li tzʼaqal loqʼonink? b) Chanru kiroksi laj Pedro jun li «xlaawil li Xʼawabʼejilal li choxa» saʼ Pentecostés?
3 Li kikʼulmank saʼ li tzʼaqal loqʼonink aʼan: li xtiklajik li xʼIsrael li Yos, li yulbʼilebʼ ru rikʼin santil musiqʼej (Gál. 6:16). Moko kaʼaj tawiʼ aʼin li xkʼulmank. Saʼ ajwiʼ li kutan aʼan, laj Pedro kiʼaatinak rikʼin kʼiila kristiʼaan. Chi joʼkan kiroksi li xbʼeen, re li oxibʼ «xlaawil li Xʼawabʼejilal li choxa» li tixtenqʼahebʼ jalan jalanq li kristiʼaan (Mat. 16:18, 19). Li xbʼeen laaw kixbʼaanu naq ebʼ laj judiiy ut li maawaʼebʼ aj judiiy d teʼxkʼulubʼa li chaabʼil esil ut teʼyuleʼq ru rikʼin santil musiqʼej. Chi joʼkan teʼokenq saʼ li xʼIsrael li Yos, teʼwanq joʼ aj jolominel ut joʼ aj tij saʼ li Xʼawabʼejilal li Yos (Apoc. 5:9, 10). Li xkabʼ, kiroksi rikʼinebʼ laj Samaria ut li rox, rikʼinebʼ li maawaʼebʼ aj judiiy. Joʼ aj paabʼanel, kʼaru naqatzol chirix li xkʼulmank saʼ Pentecostés?
«Chixjunilebʼ chʼutchʼukebʼ saʼ jun chi naʼajej» (Hechos 2:1-4)
4. Kʼaʼut naqaye naq li chʼuut saʼebʼ li qakutan naxchap ribʼ rikʼin li kitiklaak saʼ li chihabʼ 33?
4 Joʼ xqil, li chʼuut kitiklaak rikʼin 120 xtzolom li Jesús naq «chʼutchʼukebʼ saʼ jun chi naʼajej», saʼ jun li ochoch li wank taqeʼq ut xeʼyuleʼk ru rikʼin santil musiqʼej (Hech. 2:1). Saʼ xraqik li kutan naabʼal li kristiʼaan xeʼkubʼeek xhaʼ. Aʼan xtiklajik jun li molam li yook chi kʼiik saʼ li qakutan. Saʼebʼ li qakutan, saʼ li chʼuut wankebʼ winq ut ixq li nekeʼxra li Yos. Aʼanebʼ yookebʼ xyeebʼal resil «li chaabʼil esil chirix li Xʼawabʼejilal li Yos saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ re naq chi joʼkan ebʼ li qas qiitzʼin teʼruuq rabʼinkil» naq toj maajiʼ nachalk li rosoʼjik (Mat. 24:14).
5. Joʼ saʼ xkutankilebʼ li apóstol joʼ ajwiʼ saʼebʼ li qakutan, kʼaru li naʼlebʼ teʼxtaw rusilal ebʼ laj paabʼanel li wankebʼ saʼ li chʼuut?
5 Li chʼuut tixtenqʼa ut tixwaklesihebʼ ajwiʼ xchʼool li wankebʼ chisaʼ: li yulbʼilebʼ ru ut saʼ xnumikebʼ li kutan, ebʼ li «jalan chik [...]karneer» (Juan 10:16). Laj Pablo qʼaxal naroxloqʼi naq ebʼ laj paabʼanel nekeʼxtenqʼa ribʼ chiribʼilebʼ ribʼ. Joʼkan naq kixtzʼiibʼa aʼin rehebʼ laj paabʼanel re Roma: «Qʼaxal nawaj rilbʼal eeru re xwotzbʼal eerikʼin li maatan li nachalk rikʼin li Yos re xkawresinkil leepaabʼal ut nawaj ajwiʼ rilbʼal eeru re xwaklesinkil qachʼool chiqibʼil qibʼ saʼ xkʼabʼaʼ leepaabʼal ut linpaabʼal» (Rom. 1:11, 12).
6, 7. Chanru yookebʼ chi puktesink ebʼ laj Testiiw saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ?
6 Saʼebʼ li qakutan, ebʼ laj paabʼanel yookebʼ xbʼaanunkil li kʼanjel li xbʼaanumank chaq saʼ xkutankilebʼ li apóstol. Usta chʼaʼaj, tento teʼxbʼaanu li chaabʼil kʼanjel li kixkʼe li Jesús choʼq rehebʼ li xtzolom: «Ayuqex ut kʼehomaq choʼq intzolom ebʼ li qas qiitzʼin re chixjunilebʼ li tenamit. Teekubʼsihebʼ xhaʼ saʼ xkʼabʼaʼ li Yuwaʼbʼej, li Alalbʼej ut li santil musiqʼej. Kʼutumaq chiruhebʼ xpaabʼankil chixjunil li xexintaqla wiʼ» (Mat. 28:19, 20).
7 Ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa aʼan li chʼuut li naroksi li Yos re xbʼaanunkil li kʼanjel aʼin. Chʼolchʼo naq puktesink saʼ naabʼal chi aatinobʼaal naxkʼam chaq chʼaʼajkilal; abʼan yookebʼ xqʼaxbʼal ru: ebʼ laj Testiiw nekeʼxyiibʼ ebʼ li hu saʼ numenaq 1,000 chi aatinobʼaal. Ma yookat chi wulak saʼebʼ li chʼutam ut xkʼebʼal ebʼ li kristiʼaan choʼq xtzolom li Jesús? Wi joʼkan, sahaq laachʼool xbʼaan naq laaʼat jun rehebʼ li qas qiitzʼin li naxkʼe chi naweʼk chi tzʼaqal re ru li xkʼabʼaʼ li Yos.
8. Kʼaru ebʼ li osobʼtesihom taakʼul saʼ li chʼuut?
8 Li Jehobʼa naxkʼe aawe ebʼ li hermaan re naq tateʼxtenqʼa re naq sahaq saʼ laachʼool ut naq inkʼaʼ tchʼinaaq aachʼool saʼebʼ li kutan aʼin li qʼaxal chʼaʼaj. Kʼe reetal li kixtzʼiibʼa laj Pablo choʼq rehebʼ laj hebreo: «Qakʼoxlaq qibʼ chiqibʼil qibʼ re naq tqatenqʼa qibʼ chi xkʼutbʼesinkil li rahok ut xbʼaanunkil li us, ut inkʼaʼ toochʼutlaaq yal joqʼeqil joʼ kʼaynaqebʼ xbʼaanunkil wiibʼ oxibʼ. Qʼaxal qawaklesihaq bʼan qachʼool chiqibʼil qibʼ anaqwan naq yook chaq chi nachʼok xkutankil li Yos» (Heb. 10:24, 25). Li chʼuut, aʼan jun li maatan li kixkʼe aawe li Jehobʼa re naq texruuq xwaklesinkil eechʼool cheeribʼil eeribʼ. Joʼkan bʼiʼ, junelik wanqat saʼ junajil rikʼinebʼ li hermaan ut maakanabʼ li chʼutam.
«Xeʼrabʼi chi aatinak ebʼ li xtzolom li Jesús saʼ li raatinobʼaalebʼ» (Hechos 2:5-13)
«Naqabʼihebʼ chi xyeebʼal saʼ li qaatinobʼaal li xnimal ru xnaʼlebʼ li Yos» (Hechos 2:11).
9, 10. Kʼaru nekeʼxbʼaanu wiibʼ oxibʼ re aatinak chirix li chaabʼil esil rikʼinebʼ li kristiʼaan li jalanebʼ raatinobʼaal?
9 Kʼoxla li sahil chʼoolejil li xeʼrekʼa laj judiiy ut ebʼ li maawaʼebʼ aj judiiy saʼ li kutan aʼan! Chʼolchʼo naq li xkʼihalebʼ nekeʼroksi jun ajwiʼ chi aatinobʼaal re raatinankilebʼ ribʼ, maare li griego malaj hebreo. Abʼan anaqwan, «xeʼrabʼi chi aatinak ebʼ li xtzolom li Jesús saʼ li raatinobʼaalebʼ» (Hech. 2:6). Naq xeʼrabʼi li chaabʼil esil saʼebʼ li raatinobʼaal xwulak saʼ xchʼoolebʼ. Chʼolchʼo naq ebʼ laj paabʼanel anaqwan, inkʼaʼ nekeʼxkʼul junaq li sachbʼachʼoolej re naq teʼaatinaq saʼ jalan chik aatinobʼaal. Abʼanan, naabʼalebʼ yookebʼ chi xpuktesinkil li Xʼawabʼejilal li Yos saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ. Chanru? Wiibʼ oxibʼ nekeʼxtzol ebʼ li aatinobʼaal re naq teʼkʼanjelaq saʼ junaq li chʼuut malaj re naq teʼxik chi kʼanjelak saʼ jalan chik tenamit. Ut rajlal li nekeʼabʼink rehebʼ nekeʼsach xchʼool chi rilbʼal naq nekeʼxkʼe xchʼool xbʼaanunkil aʼin.
10 Aʼin kixkʼul li xChristine, li kixtzol li aatinobʼaal gujaratí rochbʼeen wuqubʼ chik laj Testiiw. Naq kixtaw ribʼ rikʼin li rechkʼanjel li naʼaatinak saʼ gujaratí, kixkʼe xsahil xchʼool saʼ raatinobʼaal. Sachso xchʼool xkanaak li ixq ut kixpatzʼ re kʼaʼut naq yook xtzolbʼal li aatinobʼaal gujaratí. Li xChristine kiraatina chirix li Santil Hu ut li ixq kixye re: «Maakʼaʼ junaq chik li paabʼal li naxwaklesi xchʼoolebʼ li kristiʼaan re naq teʼxtzol junaq li aatinobʼaal li chʼaʼaj. Qʼaxal wank tana xwankil li esil li nekeejekʼi».
11. Chanru tqakawresi qibʼ re puktesink saʼ jalan chik aatinobʼaal?
11 Yaal naq moko chiqajunilo ta nokooruuk xtzolbʼal jalan chik li aatinobʼaal. Abʼan nokooruuk xkawresinkil qibʼ re xkʼambʼal li chaabʼil esil chirix li Xʼawabʼejilal li Yos rehebʼ li jalanebʼ chik raatinobʼaal. Chanru? Roksinkil JW Language®. Rikʼin aʼin naru taatzol xkʼebʼal xsahil xchʼool junaq li kristiʼaan saʼ li aatinobʼaal li wank saʼ laateep. Naru ajwiʼ taatzol wiibʼ oxibʼ li aatin re naq ebʼ li qas qiitzʼin teʼraj xnawbʼal chirix li chaabʼil esil. Naru taayehebʼ re naq teʼxsikʼ saʼ jw.org malaj taakʼut chiruhebʼ li bʼideo ut ebʼ li hu li wank saʼebʼ li raatinobʼaal. Qoksihaq chiʼus ebʼ li kʼanjelobʼaal aʼin. Chi joʼkan qʼaxal sahaq saʼ qachʼool joʼebʼ li xbʼeen aj paabʼanel naq xeʼril naq ebʼ li qas qiitzʼin xeʼrabʼi chi anchalebʼ xchʼool li chaabʼil esil saʼebʼ li raatinobʼaal.
«Laj Pedro kixaqli» (Hechos 2:14-37)
12. a) Kʼaru kixye li propeet Joel chirix li sachbʼachʼoolej li kikʼulmank saʼ Pentecostés? b) Kʼaʼut naʼoybʼenimank naq ttzʼaqloq ru li xpropesiiy laj Joel saʼ xkutankilebʼ li apóstol?
12 Li Santil Hu naxye naq «laj Pedro kixaqli» re aatinak rikʼinebʼ li kristiʼaan li chalenaqebʼ saʼ jalan jalanq chi tenamit (Hech. 2:14). Kixchʼolobʼ chiruhebʼ naq li xtzolom li Jesús yookebʼ chi aatinak saʼ jalan jalanq chi aatinobʼaal xbʼaan naq kitzʼaqlok ru li kixye li propeet Joel: «Tinhoy linmusiqʼ saʼ xbʼeenebʼ chixjunil» (Joel 2:28). Ak naʼoybʼenimank naq ttzʼaqloq ru aʼin saʼ xkutankilebʼ li apóstol, xbʼaan naq jayeʼqaq xxikik li Jesús saʼ choxa kixye rehebʼ li xtzolom: «Laaʼin tintzʼaama re li Yuwaʼbʼej ut aʼan tixkʼe eere jun chik li tenqʼ», li naraj xyeebʼal, «li musiqʼej» (Juan 14:16, 17).
13, 14. Kʼaru kixbʼaanu laj Pedro re wulak saʼ xchʼoolebʼ li kristiʼaan ut chanru tooruuq xkʼambʼal qe rikʼin?
13 Laj Pedro kixraq li xseeraqʼ rikʼin ebʼ li aatin aʼin: «Chixnawaq li tenamit Israel naq li Yos kixxaqabʼ li Jesús choʼq Qaawaʼ ut choʼq Kriist aʼ li xeetʼuyubʼ chiru cheʼ» (Hech. 2:36). Yaal naq li xkʼihalebʼ moko wankebʼ ta aran naq xeʼxkamsi li Jesús; abʼan, nekeʼokenk saʼ xyanq li tenamit li xeʼkamsink re, joʼkan naq wankebʼ ajwiʼ xmaak. Abʼanan, naqakʼe reetal naq li apóstol kiraatinahebʼ saʼ xyaalal ebʼ laj judiiy re naq twulaq saʼ xchʼoolebʼ. Inkʼaʼ kiraj xtenebʼankil maak saʼ xbʼeenebʼ; kiraj bʼan naq teʼxyotʼ xchʼoolebʼ. Aʼanebʼ inkʼaʼ xeʼpoʼk. «Kʼajoʼ xeʼrahoʼk saʼ xchʼool», joʼkan naq xeʼxpatzʼ: «Kʼaru tqabʼaanu?». Joʼ chanru kiʼaatinak laj Pedro kitenqʼank re naq tixtaw li naraj ut re naq naabʼal teʼxyotʼ xchʼool (Hech. 2:37).
14 Naru naqakʼam qe rikʼin laj Pedro re wulak saʼ xchʼoolebʼ li kristiʼaan. Naq naqaye resil li chaabʼil esil, moko naqaye ta rehebʼ li qas qiitzʼin naq moko chaabʼil ta li nekeʼxye. Naqakʼe bʼan qachʼool chirix li nekeʼxkʼulubʼa ut chi joʼkan tooruuq xtenqʼankilebʼ re naq teʼxtaw ru li naxye li Santil Hu. Joʼkan naq, wi saʼ qʼunil nokooʼaatinak joʼ kixbʼaanu laj Pedro, maare ebʼ li kristiʼaan li chaabʼilebʼ xchʼool teʼxkʼulubʼa li esil li wank saʼ li Santil Hu.
«Chikubʼeeq eehaʼ» (Hechos 2:38-47)
15. a) Kʼaru kixye laj Pedro rehebʼ li maawaʼebʼ aj judiiy ut ebʼ laj judiiy ut chanru xeʼnaʼlebʼak? b) Chanru naqanaw naq li xeʼkubʼeek xhaʼ ak kawresinbʼilebʼ chik xbʼaanunkil aʼin?
15 Saʼ li kutan aʼan li qʼaxal wank xwankil, laj Pedro kixye rehebʼ li maawaʼebʼ aj judiiy ut ebʼ laj judiiy li xeʼxkʼulubʼa li esil: «Yotʼomaq eechʼool ut jalomaq eenaʼlebʼ ut chikubʼeeq eehaʼ» (Hech. 2:38). Maare 3,000 li qas qiitzʼin xeʼkubʼeek xhaʼ saʼebʼ li pisiin li wank Jerusalén ut li wank chixkʼatq. e Ma saʼ junpaat xeʼxbʼaanu aʼin? Ma naxkʼut aʼin naq li yookebʼ xtzolbʼal li Santil Hu ut ebʼ li xkokʼal ebʼ laj Testiiw tento naq teʼkubʼeeq xhaʼ usta toj maajiʼ kawresinbʼilebʼ? Chʼolchʼo naq moko joʼkan ta. Qajultikaq naq ebʼ laj judiiy ut li maawaʼebʼ aj judiiy li xeʼkubʼeek xhaʼ saʼ Pentecostés ak xeʼxtzol chaq li Santil Hu ut wankebʼ joʼ li xtenamit li Jehobʼa. Joʼkan ajwiʼ, ak nekeʼxkʼutbʼesi naq kawebʼ xpaabʼal, xbʼaan naq naabʼalebʼ xeʼbʼihajik re naq teʼwanq saʼ li ninqʼe. Kaʼaj chik naʼajmank naq teʼxkʼulubʼa li yaal chirix li Jesukriist ut li xkʼanjel saʼ li rajom li Yos. Naq xeʼxbʼaanu aʼin, ak kawresinbʼilebʼ chik chi kʼanjelak chiru li Yos, abʼan xeʼkubʼeek xhaʼ joʼ xtzolom li Kriist.
16. Chanru xeʼxkʼutbʼesi li xbʼeen aj paabʼanel naq nekeʼsihok?
16 Chʼolchʼo naq li Jehobʼa yook chaq rosobʼtesinkil li chʼuut aʼin, joʼkan naq naxye: «Chixjunilebʼ li xeʼok chi paabʼank wankebʼ saʼ junajil ut nekeʼxwotz li kʼaru rehebʼ, ut nekeʼxkʼayi li xjunkabʼlal ut ebʼ li xchʼochʼ ut li xtuminal nekeʼxjekʼi joʼ chanru naʼajmank chiru li junjunq» (Hech. 2:44, 45). f Joʼ aj Testiiw, nokoorahok ut nokoosihok joʼ chanru xeʼxbʼaanu chaq junxil.
17. Kʼaru li naʼlebʼ tixbʼaanu li kristiʼaan li naraj xkubʼsinkil xhaʼ?
17 Joʼkan naq, li ani naraj xqʼaxtesinkil li xyuʼam re li Jehobʼa ut tkubʼeeq xhaʼ tento tixbʼaanu joʼ naxye li Santil Hu. Xbʼeenwa, tixtzol kʼaru naxye li Raatin li Yos (Juan 17:3). Moqon chik, tixkʼutbʼesi naq naxpaabʼ ut naq naxyotʼ xchʼool chirix li kixbʼaanu chaq junxil (Hech. 3:19). Tojaʼ naq tixjal li xyuʼam ut tixtikibʼ xbʼaanunkil li nawulak chiru li Jehobʼa naq teʼxbʼaanu ebʼ li xmoos (Rom. 12:2; Efes. 4:23, 24). Naq ak kixbʼaanu chixjunil aʼin, naru tixqʼaxtesi li xyuʼam chiru li Yos rikʼin jun li tij ut tkubʼeeq xhaʼ (Mat. 16:24; 1 Ped. 3:21).
18. Kʼaru li maatan kʼanjel kʼebʼil rehebʼ laj paabʼanel li kubʼenaqebʼ xhaʼ?
18 Ma ak xaaqʼaxtesi laayuʼam ut xaakubʼsi aahaʼ? Wi joʼkan, li Jehobʼa tixbʼaanu joʼ kixbʼaanu rikʼinebʼ li xtzolom li Jesús saʼ xkutankilebʼ li apóstol, aʼan tixkʼe aawe li xsantil musiqʼej re naq tatruuq xyeebʼal resil li yaal ut xbʼaanunkil li rajom. Aʼin jun li maatan li qʼaxal oxloqʼ chiqu!
a Chaawil li kaaxukuut « Jerusalén, bʼarwiʼ nekeʼloqʼonink ebʼ laj judiiy».
b Chaawil ebʼ li kaaxukuut « Roma, li xjolomil ebʼ li tenamit», « Wankebʼ aj judiiy saʼ Mesopotamia ut Egipto» ut « Wankebʼ aj paabʼanel saʼ Ponto».
c Li Santil Hu kixye naq «xeʼril kamaʼ li ruʼuj raqʼ xaml». Aʼin naraj xyeebʼal naq li santil musiqʼej li kichalk saʼ xbʼeenebʼ li xtzolom li Jesús chanchan xaml, abʼan moko tzʼaqal xaml ta.
d Chaawil li kaaxukuut « Anihebʼ li maawaʼebʼ aj judiiy?».
e Re xjuntaqʼeetankil aʼin, saʼ 7 re agosto 1993 xeʼkubʼeek xhaʼ 7,402 chi kristiʼaan saʼ waqibʼ chi pisiin saʼ jun li nimla chʼutam rehebʼ laj testiiw re li Jehobʼa li xʼuxmank saʼ Kiev (Ucrania). Re xbʼaanunkil aʼin kixkʼam wiibʼ hoor rikʼin 15 kʼasal.
f Xbʼaan naq naabʼalebʼ li ulaʼ li xeʼkanaak Jerusalén re xkawresinkilebʼ li xpaabʼal, li wankebʼ aran xeʼxsikʼ chanru xtenqʼankilebʼ rikʼin li naʼajmank chiruhebʼ. Xeʼxwotz li kʼaʼaq re ru li wank rehebʼ xbʼaan naq kiʼalaak saʼ xchʼoolebʼ, moko minbʼilebʼ ta ru xbʼaanunkil chi moko xtaql junaq li awabʼej, joʼ nekeʼxye junjunq li kristiʼaan (Hech. 5:1-4).
