1-3. Kʼaru aj e naq xkoho laj Pablo saʼ li tenamit Corinto ut kʼaru kixkʼe xkʼaʼuxl?

 WANKO saʼ xraqik li chihabʼ 50. Laj Pablo wank saʼ li tenamit Corinto, bʼarwiʼ nawank li yakok ut li bʼihomal, aran wankebʼ naabʼal aj griego, aj Roma ut aj judiiy. a Abʼan laj Pablo moko wank aran re yakok malaj xsikʼbʼal xkʼanjel, wank bʼan aran chi xbʼaanunkil jun li xnimal ru kʼanjel: xyeebʼal li chaabʼil esil chirix li Xʼawabʼejilal li Yos. Chʼolchʼo naq naraj li naʼaj bʼarwiʼ tkanaaq, abʼan maaʼani naraj xchʼiʼchʼiʼinkil. Chi moko naxye naq ebʼ li junchʼol teʼweenteninq re xbʼaan naq aʼan napuktesink. Kʼaru tixbʼaanu?

² Laj Pablo kixtzol jun li kʼanjel: xyiibʼankil ebʼ li ochoch rikʼin tʼikr. Kaw li kʼanjel aʼin, abʼan chʼolchʼo chiru laj Pablo naq tixbʼaanu re xweentininkil ribʼ. Ma tixtaw tawiʼ xkʼanjel ut bʼar tkanaaq saʼ jun li tenamit bʼarwiʼ wankebʼ naabʼal li kristiʼaan? Aʼin maare naxkʼe xkʼaʼuxl, abʼan aʼan naxnaw naq li kʼanjel li wank xwankil aʼan xyeebʼal li chaabʼil esil.

³ Chanchan naq laj Pablo kikanaak jarubʼaq kutan saʼ li tenamit Corinto ut us kiʼelk saʼ li puktesink. Qilaq chixjunil li kixbʼaanu naq wank aran ut qatzʼilaq chanru nokooxtenqʼa aʼin naq naqakʼe chi naweʼk chi tzʼaqal re ru li Xʼawabʼejilal li Yos saʼ li qateep.

4, 5. a) Bʼar xkanaak li apóstol Pablo naq wank chaq Corinto ut chanru kixweenteni ribʼ? b) Kʼaʼut naq laj Pablo naxnaw xyiibʼankil li ochoch rikʼin tʼikr?

⁴ Naq kiwulak Corinto, laj Pablo kixnaw ru jun li sumal li jwal chaabʼilebʼ ut nekeʼkʼehok chi anchalebʼ xchʼool: laj Áquila, aj judiiy ut li xPriscila, nawbʼil ajwiʼ ru joʼ Prisca. Wankebʼ chaq Roma, abʼan xeʼqʼaxonk Corinto, xbʼaan naq laj Claudio li awabʼej «kixye naq chixjunilebʼ laj judiiy teʼelq chaq Roma» (Hech. 18:1, 2). Saʼ xkʼabʼaʼebʼ, laj Pablo kixtaw bʼar tkanaaq ut xkʼanjel. Li Santil Hu naxye: «Saʼ xkʼabʼaʼ naq  junaqik li xkʼanjel, kikanaak saʼ rochochebʼ ut kikʼanjelak rikʼinebʼ. Li xkʼanjel aʼan xyiibʼankil ochoch rikʼin tʼikr» (Hech. 18:3). Naq laj Pablo wank chaq Corinto junelik kikanaak rikʼinebʼ ut maare wank saʼ rochochebʼ naq kixtzʼiibʼa junjunq li esilhu li wank anaqwan saʼ li Santil Hu. b

⁵ Chan put ru naq li kitzoleʼk «xbʼaan laj Gamaliel» t-oq xyiibʼankil ochoch rikʼin tʼikr? (Hech. 22:3). Naqakʼe reetal naq ebʼ laj judiiy moko xutaanal ta choʼq rehebʼ xkʼutbʼal chiruhebʼ li xkokʼal kʼanjelak rikʼinebʼ li ruqʼ ut tzolok saʼ junaq li nimla tzolebʼaal. Qajultikaq naq laj Pablo nachalk saʼ li tenamit Tarso, li wank saʼ xweent Cilicia. Li tenamit aʼin nawbʼil ru xbʼaan jun li tʼikr li nakʼabʼaʼiik cilicium, li naʼoksimank re xyiibʼankil li ochoch rikʼin tʼikr. Joʼkan naq maare laj Pablo kixtzol li kʼanjel aʼin naq toj saaj chaq. Jwal chʼaʼaj xyiibʼankil ebʼ li ochoch rikʼin tʼikr. Maare nachʼaʼajkoʼk xsetbʼal li tʼikr aʼin li kaw ut qʼes ru naq nekeʼxyiibʼ.

6, 7. a) Chanru naril li xkʼanjel laj Pablo ut chanru naqanaw naq laj Áquila ut li xPriscila joʼkan ajwiʼ nekeʼxkʼoxla? b) Chanru naqakʼam qe rikʼin laj Pablo, laj Áquila ut li xPriscila?

⁶ Choʼq re laj Pablo moko aʼ ta li xkʼanjel li wank xwankil. Kaʼajwiʼ nakʼanjelak re xweentininkil ribʼ ut wanq li naʼajmank chiru re naq truuq xyeebʼal «li chaabʼil esil chirix li Yos chi sibʼil» (2 Cor. 11:7). Saʼ xkʼabʼaʼ naq laj Áquila ut xPriscila chaabʼil aj paabʼanelebʼ, nekeʼril li kʼanjel joʼ naril laj Pablo. Naq laj Pablo kiqʼaxonk Éfeso saʼ li chihabʼ 52, laj Áquila ut li xPriscila xeʼxkanabʼ chixjunil ut xeʼkoho chirix. Aran xeʼroksi li rochoch re naq ebʼ laj paabʼanel teʼchʼutlaaq aran (1 Cor. 16:19). Moqon chik xeʼsutqʼiik  chaq Roma ut xeʼwulak wiʼ chik Éfeso. Li qʼaxal wank xwankil chiruhebʼ aʼan li Xʼawabʼejilal li Yos ut junelik xeʼxkʼe xwankil li naʼajmank chiruhebʼ li junchʼol chiru li rehebʼ aʼan. Joʼkan peʼ naq nekeʼraheʼk xbʼaan «chixjunilebʼ li chʼuut li maawaʼebʼ aj judiiy» (Rom. 16:3-5; 2 Tim. 4:19).

⁷ Saʼebʼ li qakutan, li xmoos li Jehobʼa nekeʼxkʼam rehebʼ rikʼin laj Pablo, laj Áquila ut li xPriscila. Usta laatzʼebʼ ru chi xyeebʼal li chaabʼil esil, kaw nekeʼkʼanjelak «re naq maaʼani […] tixtoj chixjunil» li xsachomebʼ (1 Tes. 2:9). Naabʼalebʼ laj kʼamolbʼe saʼ li puktesink nekeʼkʼanjelak chiru jarubʼaq kutan re xweentininkilebʼ ribʼ ut nekeʼxkʼe xchʼool chi xbʼaanunkil li qʼaxal wank xwankil chiruhebʼ: li puktesink. Joʼ laj Áquila ut li xPriscila, naabʼalebʼ li hermaan nekeʼxkʼul li nekeʼulaʼanink chʼuut saʼebʼ li rochoch. Saʼ xkʼabʼaʼ naq nekeʼxtenqʼa ebʼ li junchʼol, sahebʼ xchʼool ut nekeʼwaklesiik xchʼool xbʼaan li ulaʼanink aʼin (Rom. 12:13).

8, 9. Kʼaru kixbʼaanu laj Pablo naq ebʼ laj judiiy xikʼ nekeʼril ut bʼar xkoho re naq toj yooq chi puktesink?

⁸ Qilaq jun chik li naʼlebʼ li naxkʼutbʼesi naq laj Pablo kaʼajwiʼ nakʼanjelak re xweentininkil ribʼ ut xkʼebʼal xchʼool saʼ li puktesink. Laj Silas ut laj Timoteo xeʼwulak chi xkanabʼankil li naʼajmank re laj Pablo, li xeʼxtaqla li hermaan re Macedonia (2 Cor. 11:9). Saʼ ajwiʼ li hoonal aʼan, laj Pablo «kixkʼe chixjunil li xhoonal re xyeebʼal resil li raatin li Yos» (Hech. 18:5). Abʼan ebʼ laj judiiy xikʼ nekeʼril laj Pablo. Ut maajunwa xeʼxkʼulubʼa li esil chirix naq teʼkoleʼq xbʼaan li Kriist. Joʼkan naq laj Pablo kixchiqʼ ru li xtʼikr re xkʼutbʼesinkil naq maakʼaʼ xmaak chirix li teʼxkʼul ut kixye rehebʼ: «Laaʼex wank eere wi texkamq. Moko laaʼin ta wank we. Chalen anaqwan tinxik rikʼinebʼ li maawaʼebʼ aj judiiy» (Hech. 18:6; Ezeq. 3:18, 19).

⁹ Li Santil Hu naxye naq Pablo kiʼelk chaq saʼ li naʼaj re loqʼonink. Abʼan bʼar txik chi puktesink? Laj Ticio Justo, li maawaʼ aj judiiy kixkʼul saʼ rochoch, li wank chixkʼatq li naʼaj re loqʼonink (Hech. 18:7). Usta laj Pablo nakanaak saʼ rochoch laj Áquila ut li xPriscila naq kiwank Corinto, abʼan kiroksi li rochoch laj Ticio Justo re xbʼaanunkil li xkʼanjel chirix li puktesink.

10. Kʼaru nakʼutbʼesink re naq laj Pablo inkʼaʼ kixkanabʼ aatinak chirix li chaabʼil esil rikʼinebʼ laj judiiy?

¹⁰ Wi laj Pablo tpuktesinq rikʼinebʼ li jalanebʼ xtenamit, ma naraj xyeebʼal aʼin naq inkʼaʼ chik t-aatinaq chirix li chaabʼil esil rikʼinebʼ laj judiiy ut li maawaʼebʼ aj judiiy li teʼraj rabʼinkil? Moko joʼkan ta. Jun eetalil, «laj Crispo, li najolomink re li naʼaj re loqʼonink, ut chixjunilebʼ li wankebʼ saʼ rochoch xeʼok xpaabʼankil li Qaawaʼ». Ut chanchan naq naabʼalebʼ li nekeʼxik saʼ li naʼaj re loqʼonink, xeʼxbʼaanu joʼ laj Crispo, xbʼaan naq li Santil Hu naxye: «Naabʼal rehebʼ laj Corinto li xeʼrabʼi li chaabʼil esil xeʼok chi paabʼank ut xeʼkubʼeek xhaʼ» (Hech. 18:8). Joʼkan naq, saʼ rochoch laj Ticio Justo xeʼok chi xchʼutubʼankilebʼ ribʼ li chʼuut re Corinto. Laj Lucas kixtzʼiibʼa li kikʼulmank chi tustu ru, joʼkan naq, maare ebʼ laj judiiy malaj li maawaʼebʼ aj judiiy xeʼok joʼ aj paabʼanel naq ak kixchiqʼ ru li xtʼikr laj Pablo. Aʼin naraj xyeebʼal naq laj Pablo napuktesink rikʼinebʼ chixjunil li nekeʼraj rabʼinkil li chaabʼil esil.

11. Joʼ kixbʼaanu laj Pablo rikʼinebʼ laj Corinto, kʼaru naqabʼaanu laaʼo joʼ aj Testiiw re xtenqʼankilebʼ li poyanam li nekeʼxye naq ebʼ aj paabʼanel?

¹¹ Saʼebʼ li qakutan, saʼ naabʼal li tenamit ebʼ li Iklees nekeʼokenk saʼ xyuʼamebʼ li kristiʼaan, maare xbʼaan naq wankebʼ aran chiru naabʼal chihabʼ malaj xbʼaan naq nekeʼxkʼe xchʼool chi xsikʼbʼal ani teʼokenq saʼebʼ li xpaabʼal. Joʼ xeʼxkʼul chaq ebʼ laj judiiy li wankebʼ chaq Corinto, naabʼalebʼ li kristiʼaan nekeʼxik xchʼool chirix li kʼaynaqebʼ chaq xbʼaanunkil. Joʼ kixbʼaanu laj Pablo naqakʼe qachʼool chi xkʼutbʼal chiruhebʼ li poyanam li yaal chirix li Santil Hu. Inkʼaʼ naqakanabʼ xbʼaanunkil usta li nekeʼkʼamok bʼe saʼebʼ li paabʼal tooʼeʼxrahobʼtesi. Tento naq wanq saʼ qachʼool naq naabʼalebʼ li wankebʼ aran «nekeʼxkʼe  xchʼool chi xloqʼoninkil li Yos abʼan inkʼaʼ nekeʼxtaw ru chiʼus li rajom» (Rom. 10:2). Qasikʼaqebʼ!

12. Kʼaru kixchʼolobʼ li Jesús chiru laj Pablo saʼ jun li moy u?

¹² Maare laj Pablo inkʼaʼ naxnaw jarubʼ kutan chik tkanaaq Corinto. Abʼan li Jesús kixkanabʼ chi chʼolchʼo chiru naq kixkʼut ribʼ chiru saʼ jun li qʼoqyink ut kixye re: «Matxuwak! Maakanabʼ aatinak ut matlubʼk xbʼaan naq wankin aawikʼin ut maaʼani trahobʼtesinq aawe. Toj wank naabʼal li qas qiitzʼin saʼ li tenamit aʼin li tpaabʼanq we» (Hech. 18:9, 10). Qʼaxal kiwaklesiik xchʼool xbʼaan li moy u aʼin! Li Jesús kixye re naq junelik tixkol rix ut naq toj wankebʼ li kristiʼaan li tento teʼrabʼi li chaabʼil esil. Joʼkan naq laj Pablo «kikanaak aran jun chihabʼ rikʼin waqibʼ po ut yook xkʼutbʼal chiruhebʼ li raatin li Yos» (Hech. 18:11).

13. Kʼaru tana yook xkʼoxlankil laj Pablo naq yook chi nachʼok rikʼin li raqlebʼaal aatin? Kʼaʼut chʼolchʼo chiru laj Pablo naq moko joʼkan ta tixkʼul?

¹³ Naq jun chihabʼ rokik laj Pablo aran Corinto, kikʼulmank jun li naʼlebʼ li kixbʼaanu naq tixkʼe reetal naq li Jesús wank rikʼin. Aʼan naq «ebʼ laj judiiy xeʼxkʼe ribʼ saʼ aatin re xrahobʼtesinkil laj Pablo ut xeʼxkʼam saʼ li raqlebʼaal aatin» (Hech. 18:12). Wankebʼ nekeʼxye naq li raqlebʼaal aatin aʼin (saʼ griego, bḗma) aʼan jun li naʼaj li najt xteram, li yiibʼanbʼil rikʼin tertokil pek. Saq ut rax moyink xbʼonol ut wank li chʼinaʼusil eetalil chiru. Chanchan tawiʼ naq nachʼ wank chixkʼatq li kʼayil. Chiru li nimla raqlebʼaal aatin wank jun li naʼaj bʼarwiʼ nekeʼok naabʼal li kristiʼaan. Li nekeʼbʼekok malaj nekeʼpikok najteril kʼaʼaq re ru xeʼxtaw naq li naʼajej aʼin nachʼ wank rikʼin li naʼajej re loqʼonink ut rikʼin li rochoch laj Ticio Justo. Naq yook chi nachʼok rikʼin li raqlebʼaal aatin, laj Pablo maare kixjultika laj Esteban, li xbʼeen aj paabʼanel li kikamk saʼ xkʼabʼaʼ li xpaabʼal. Laj Pablo, li nawbʼil chaq ru joʼ Saulo, kiʼokenk ajwiʼ chi xkamsinkil laj Esteban (Hech. 8:1). Ma joʼkan ajwiʼ tixkʼul laj Pablo? Inkʼaʼ, xbʼaan naq li Jesús kixye re naq inkʼaʼ tixkʼul li rahilal (Hech. 18:10).

14, 15. a) Chirix kʼaru xeʼxqʼabʼa laj Pablo ut kʼaʼut naq kixye laj Galión naq inkʼaʼ traqmanq aatin saʼ xbʼeen? b) Kʼaru kixkʼul laj Sóstenes ut kʼaru kixbʼaanu moqon?

 ¹⁴ Kʼaru xkʼulmank naq laj Pablo kiwulak saʼ li raqlebʼaal aatin? Laj raqol aatin aʼan laj Galión, li ruuchil awabʼej re Acaya ut ras laj Séneca, aj nawonel xninqal ru kʼaʼuxl li nawbʼil chaq ru. Ebʼ laj judiiy xeʼxye: «Li winq aʼin kinaʼlebʼak rikʼinebʼ re naq ebʼ li qas qiitzʼin teʼxloqʼoni ru li Yos, abʼan joʼ chanru naxtzolebʼ inkʼaʼ naxchap ribʼ rikʼin li chaqʼrabʼ» (Hech. 18:13). Ebʼ laj judiiy xeʼxye naq laj Pablo yook xqʼetbʼal li chaqʼrabʼ naq naraj xqʼunbʼesinkilebʼ laj judiiy re naq teʼoq joʼ aj paabʼanel. Abʼan laj Galión kixkʼe reetal naq Pablo inkʼaʼ «xbʼaanu li maaʼusilal malaj xmaakobʼk» (Hech. 18:14). Jun chik naq moko naraj ta xchʼikbʼal ribʼ saʼ xchʼaʼajkilalebʼ laj judiiy. Moko kiʼajmank ta naq laj Pablo tixkol ribʼ xjunes: xbʼaan naq laj Galión kixye naq inkʼaʼ teʼraqoq aatin saʼ xbʼeen. Kʼajoʼ xeʼjosqʼoʼk laj judiiy, joʼkan naq xeʼxchap laj Sóstenes, li wank tana joʼ ruuchil laj Crispo, li najolomink re li naʼaj re loqʼonink «ut xeʼok xteninkil chiru li raqlebʼaal» (Hech. 18:17).

¹⁵ Kʼaʼut inkʼaʼ kiʼokenk laj Galión chirix li naʼlebʼ aʼin? Maare kixkʼoxla naq laj Sóstenes najolomink re li chʼuut aʼin, joʼkan naq xkʼoxla naq xkʼulubʼ naq tixkʼul aʼin. Usta laj Sóstenes naxjolomi ebʼ laj judiiy, saʼ xkʼabʼaʼ li kikʼulmank maare kixjal xnaʼlebʼ, xbʼaan naq saʼ li xbʼeen xhu laj Pablo li kixtzʼiibʼa choʼq rehebʼ laj Corinto, kiʼaatinak chirix jun li hermaan li naxkʼabʼaʼi Sóstenes (1 Cor. 1:1, 2). Ma yook chi aatinak chirix laj Sóstenes aʼin? Wi joʼkan, maare li chʼaʼajkilal li kikʼulmank kixbʼaanu naq t-oq joʼ aj paabʼanel.

16. Kʼaʼut naxwaklesi qachʼool li kixye li Jesús re laj Pablo?

¹⁶ Joʼ ak xqatzʼil rix, li Jesús kixye re laj Pablo: «Matxuwak! Maakanabʼ aatinak ut matlubʼk xbʼaan naq wankin aawikʼin» (Hech. 18:9, 10). Joqʼe kixye aʼin re? Naq ebʼ laj judiiy ak xeʼxtzʼeqtaana li esil. Us naq laaʼo tqajultika ajwiʼ ebʼ li aatin li kixye li Jesús, qʼaxal chik naq ebʼ li kristiʼaan inkʼaʼ teʼraj qabʼinkil. Qajultikaq naq li Jehobʼa naril li wank saʼ xchʼoolebʼ li kristiʼaan ut naxbʼaanu naq li chaabʼilebʼ xchʼool teʼchalq saʼ li xtenamit (1 Sam. 16:7; Juan 6:44). Peʼyaal naq aʼin naxkawresi qachʼool re inkʼaʼ tqakanabʼ puktesink? Rajlal chihabʼ chi mil li kristiʼaan nekeʼkubʼeek xhaʼ. Aʼin naraj xyeebʼal naq rajlal kutan chi siʼeent li kristiʼaan nekeʼkubʼeek xhaʼ. Wi naqayal qaqʼe chi xkʼebʼalebʼ choʼq xtzolom li Jesús «ebʼ li qas qiitzʼin re chixjunilebʼ li tenamit», chʼolchʼooq chiqu naq ttzʼaqloq li yeechiʼom aʼin: «Wanqin eerikʼin wulaj wulaj toj reetal twulaq ebʼ li kutan li tixkʼutbʼesi naq nachʼ wank li xraqik li ruuchichʼochʼ» (Mat. 28:19, 20).

17, 18. Kʼaru tana yook xjultikankil laj Pablo naq yook chi xik Éfeso?

¹⁷ Inkʼaʼ naqanaw wi saʼ xkʼabʼaʼ li kixbʼaanu laj Galión kiwank saʼ tuqtuukilal li akʼ chʼuut re Corinto. Li naqanaw aʼan naq laj Pablo kikanaak «wiibʼ oxibʼ kutan» Corinto ut moqon chik kixchaqʼrabʼihebʼ li hermaan. Chiru li  chihabʼ 52, laj Pablo kixchap xjukubʼ saʼ li tenamit Cencreas, li wank 11 kilómetro (7 miles) xnajtil rikʼin Corinto ut txik Siria. Naq wank Cencreas, «kixbʼes li rismal re xbʼaanunkil li kixye chaq re li Yos» (Hech. 18:18). c Moqon chik kixkʼam laj Áquila ut li xPriscila chirix ut xeʼxqʼax ru li palaw Egeo re naq teʼwulaq Éfeso, li wank saʼ xteepal Asia Menor.

¹⁸ Saʼ li xbʼihaaj chʼolchʼo naq laj Pablo yook xjultikankil chixjunil li kixkʼul chiru li jun chihabʼ rikʼin waqibʼ po naq kiwank Corinto. Naabʼal li chaabʼil naʼlebʼ kixkʼul ut saʼ xkʼabʼaʼ aʼin sa chaq xchʼool. Chaabʼil kiʼelk saʼ li puktesink. Kixaqabʼamank li xbʼeen chʼuut ut wank chikan li naʼaj re naq teʼchʼutlaaq: li rochoch laj Ticio Justo. Naabʼalebʼ li kristiʼaan xeʼok joʼ aj paabʼanel joʼ laj Ticio Justo, laj Crispo ut chixjunilebʼ li wankebʼ saʼ rochoch. Qʼaxal naxrahebʼ xbʼaan naq kixtenqʼahebʼ chi xkʼulubʼankil li yaal. Moqon laj Pablo kixtzʼiibʼa jun li esilhu re li chʼuut aʼin ut kixjuntaqʼeetahebʼ rikʼin jun li esilhu li teʼaatinaq chiʼus chirix ut naq inkʼaʼ nekeʼsach saʼ xchʼool. Laaʼo ajwiʼ qʼaxal naqarahebʼ li qas qiitzʼin li xqatenqʼahebʼ re naq teʼxnaw li yaal. Qʼaxal nasahoʼk saʼ qachʼool naq aʼanebʼ chik qahermaan, xbʼaan naq chanchan tawiʼ naq aʼanebʼ «li esilhu li teʼaatinaq chiʼus chiqix»! (2 Cor. 3:1-3).

19, 20. Kʼaru kixbʼaanu laj Pablo naq kiwulak Éfeso ut chanru tqakʼam qe rikʼin?

¹⁹ Kaʼajwiʼ kiwulak laj Pablo aran Éfeso, kiʼok chi puktesink. «Kiʼok saʼ li naʼaj re loqʼonink ut kiʼok chi naʼlebʼak rikʼinebʼ laj judiiy» (Hech. 18:19). Abʼan moko najt ta kikanaak saʼ li tenamit. Usta ebʼ laj Éfeso “xeʼxye re, naq toj tkanaaq bʼayaq chik, inkʼaʼ kixkʼulubʼa kixchaqʼrabʼihebʼ bʼan ut kixye rehebʼ: «Wi li Jehobʼa naraj toj twil wiʼ chik eeru»” (Hech. 18:20, 21). Chʼolchʼo chiru naq saʼ li tenamit Éfeso wank naabʼal li kʼanjel li naʼajmank xbʼaanunkil. Kiraj sutqʼiik chaq, abʼan kixkanabʼ chixjunil saʼ ruqʼ li Jehobʼa. Naru naqakʼam qe rikʼin. Chanru? Us naq tqakʼubʼ xbʼaanunkil li naqaj saʼ xkʼanjel li Jehobʼa ut tqakʼe qachʼool chi xtawbʼal, abʼan aajel ru naq tqasikʼ qatenqʼ rikʼin ut xkʼebʼal qaqʼe chi xbʼaanunkil li rajom (Sant. 4:15).

²⁰ Laj Pablo kixkanabʼ laj Áquila ut li xPriscila aran Éfeso ut xkoho Cesarea. Moqon «kitaqeʼk» re xkʼebʼal xsahil xchʼool li chʼuut re Jerusalén (chaawil li xyaalal saʼ Hechos 18:22). Chirix aʼin, xsutqʼiik wiʼ chik saʼ li xnaʼaj, Antioquía re Siria. Jwal us kiʼelk saʼ li xkabʼ xbʼihaaj! Qilaq anaqwan chanru kiʼelk saʼ li rox xbʼihaaj.