Kilumbu mosi na suka, Sandra vandaka kudia na na nzo ya bokilo na yandi, yandi monaka tiya ke basika na depo yina vandaka na nima ya nzo. Yo yina, Sandra tubaka na ndinga ya ngolo nde:“Tiya, tala tiya!” Na mbala mosi yandi ti bakala na yandi Thomas, sosaka mpila ya kufwa tiya. Ntangu Sandra bakaka kima yina bo ke sadilaka sambu na kufwa tiya (extincteur), Thomas kwendaka na depo sambu na kuzikisa kana tiya kele. Sandra pesaka Thomas nswalu kima yina bo ke sadilaka sambu na kufwa tiya mpi Thomas fwaka tiya. Sandra ke tuba nde: “Kana beto salaka ve nswalu depo ya mvimba zolaka kuyokama tiya.”

Inki sadisaka Thomas ti Sandra na kuwa ve boma mpi bo fwa tiya nswalu? Bo ti bampangi ya luzolo 1000 yina ke salaka na biro ya filiale ya Bambangi ya Yehowa ya Selters na Allemagne, longukaka mutindu ya kufwa tiya nswalu.

Ba-ectare 30 ya Selters vandaka ve kaka babiro mpi banzo ya kuzinga. Kansi yo vandaka ti banzo yina bo ke tulaka bamasini ya kuyobisila bilele, nzo yina ke ti masini ya kubasisa mikanda mpi bisika ya nkaka yina bo ke salaka bisalu. Bisika yai yonso vandaka, bisika ya kigonsa sambu na tiya. Yo yina, biro ya ke talaka mambu ya lutaninu mpi yina ke talaka mambu ya me tala kisika yina bantu ke zingaka, salaka manaka ya kulonga bantu mutindu ya kufwa tiya. Ya ntete, bantu yina ke kwisaka sambu na kufwa tiya nswalu longaka bampangi ya biro ya kufwa tiya ya bwala yina mutindu ya kufwa tiya. Ya zole, yo lombaka nde bampangi yonso ya luzolo ya mbote ya betele kusala mambu yai:

• Kusala bangalasisi sambu na kuzaba mutindu ya kugulusa bantu na kigonsa ya tiya.

• Kuvukana na malongi yina ya bo ke pesa sambu na kuzaba mutindu ya kugulusa bantu na kigonsa ya tiya.

• Kulonguka mutindu ya kuzaba kufwa tiya ntangu yo me yantika.

  Yo yina, bampangi ya luzolo, longukaka mambu mingi yina kele mfunu sambu na kusadila yo ntangu kigonsa me banda.

Yo yina, bampangi ya luzolo, longukaka mambu mingi yina kele mfunu sambu na kusadila yo ntangu kigonsa me banda.

Ntangu bo vandaka kumeka kusadila mambu yina ya bo vandaka kulonguka, bampangi yina longukaka mambu mingi sambu na kugulusa bantu na kigonsa ya tiya. Christin yina longukaka mutindu ya kugulusa bantu na kigonsa ya tiya na nzo-nkanda mpi yina ke pesaka formasio na bampangi ya Betele, ke tuba nde: “Mono bakaka kima yina ya bo ke sadilaka sambu na kufwa tiya, mono kangulaka mpi tulaka yo na dibulu yina tiya vandaka kubasika. Ziku tiya zolaka kubula mono na luse. Na nima mono fwaka tiya yina yonso mono mosi. Mono longukaka mpi mutindu ya kufwa tiya ti bantu ata beto kele bantu iya to tanu.”

Daniel yina ke pesaka formasio na biro yina ke talaka mambu ya kugulusa bantu na kigonsa ya tiya ke tuba nde: “Kusadila mambu yina ya beno ke longuka ke katulaka boma ya tiya.” Yandi ke yika nde: “Ntangu tiya ke fwaka, bantu ke yitukaka mingi. Bo ke vandaka na boma mpi ke kudiyulaka nde ‘nki beto zolaka kusala? Inki mutindu beto lenda sadila kima yina bo ke sadilaka sambu na kufwa tiya?’ Kansi kana bo me zaba mutindu ya mbote ya kusadila yo, bo lenda fwa tiya ntangu yo kele ntete fioti.” Yandi ke tuba diaka nde: “Ntangu ya bo ke longuka, bampangi ke longukaka mutindu ya kusadila mbote kima yina ya bo ke sadilaka sambu na kufwa tiya na kisumbula. Bo ke vandaka kikesa mpi ya kuyilama sambu na kufwa tiya na ntangu ya kigonsa.”

Bantu mingi monisaka ntonda sambu na formasio yina. Christin, yina beto tubilaka na luyantiku ke yika nde: “Mono simbaka sambu na mbala ya ntete kima yina ya bo ke sadilaka sambu na kufwa tiya. Mu ke mona nde bantu yonso fwete baka formasio yai.” Nadja yina ke salaka bilumbu ya nkaka na Betele mpi yina ke salaka na kisika yina bo ke bakaka avio, ke tuba nde: “Bamvula kumi me luta banda mono longukaka mambu ya me tala kuditanina na tiya na kisika yina bo ke bakaka avio. Kansi formasio yina mu bakaka na Betele sadisaka mono mingi. Kana tiya me pela, mono ke zabaka mutindu ya kufwa yo.”

Sandra ke ndima nde formasio yina yandi bakaka na Betele sadisaka yandi na kufwa tiya nswalu na nzo ya bokilo na yandi. Yandi ke tuba nde: “Mono ke waka diaka ve boma ya kusadila kima yina bo ke sadilaka sambu na kufwa tiya.” “Yo kele mfunu kusala bangalasisi konso mvula. Yo ke sadisaka mono mingi.”

Bampangi ya Betele yina ke talaka mambu ya kufwa tiya ke salaka bangalasisi na banzo yina betele me yidikaka. Mpangi Theo Neckermann yina kele nkengi ya kisalu ya kufwa tiya ke tuba nde: “Biro na beto ya ke talaka mambu ya kufwa tiya kele ti mukumba ya nene ya kutanina banzo ya bampangi ya mbanza Selters. Na mbanza yai, Betele kele ti lupangu mosi ya nene kibeni sambu yo kele ti banzo mingi ya nene mpi banzo ya bisalu. Yo ke lomba nde bantu yina me zaba kusala kisalu ya kufwa tiya na kutanina babiro yai. Yo yina, beto ke na kiese mpi ke pesa matondo sambu na formasio yai.”

Bampangi kuluta 100 ya Betele, yina ke salaka na biro ya ke talaka mambu ya kusadisa bantu na ntangu ya kigonsa salaka bangalasisi ti bampangi ya biro yina ke talaka mambu ya kufwa tiya sambu na kugulusa bantu kana tiya me pela. Mpangi Neckermann ke tuba nde: “Beto ke sepelaka ti ekipi na beno ya kugulusa bantu na kigonsa. Kana bo sadisaka beto ve, formasio ya kuzaba mutindu ya kusadisa bantu na ntangu ya kigonsa zolaka ve kuluta mbote.”

Bampangi yina ke talaka mambu ya kufwa tiya mpi kusadisa bantu na kigonsa monisaka mayele na bo kilumbu mosi na nkokila ya Februari 2014. Nzo mosi ya Betele bakaka tiya mpi fulukaka na midinga. Daniel yina ya beto tubilaka na luyantiku ke tuba nde: “Midinga vandaka mingi kibeni mpi beto vandaka ve ti mpila ya kumona ata maboko na beto. Mbala mosi beto bingaka bampangi yina ke talaka mambu ya kufwa tiya mpi yantikaka kubasisa bima na bashambre 88. Ntangu bampangi ya biro ya ke talaka mambu ya kufwa tiya kumaka, beto vandaka me basisa bima dezia na kati ya nzo.” Mpangi Neckermann ke tuba nde: “Mono ndimaka ve mutindu beto katulaka bima nswalu na nzo ya nene ya mbanza, bonso Frankfurt bantu na beno vandaka luzitu mingi mpi ekipi ya kugulusa bantu na kigonsa vandaka ngolo!” Bantu yina ke fwaka tiya monaka kigonsa mbote mpi fwaka yo. Ata muntu mosi ve lwalaka mpi ata diambu mosi ve ya mbi salamaka.

Bantu yonso na Betele ya Selters kele ti kivuvu nde diambu ya mutindu yai ta salama diaka ve. Kansi kana yo salama, bampangi kele ya kuyilama sambu bo longukaka mutindu ya kufwa tiya.