Mono kele muntu ya Tonga, insi mosi ya kele ti bisanga 170 na ndambu ya sudi-westi ya Pacifique. Na Tonga, beto vandaka kuzinga luzingu mosi ya kukonda mindondo, kuran vandaka ve mpi beto vandaka ve ti kaminio. Kansi beto vandaka ti masa yina ke kulumukaka, beto vandaka mpi ti bansusu. Kana beto me baka konzie, mono ti bampangi na mono zole ya babakala, beto vandaka kusadisa papa na ferme na beto. Beto vandaka kukuna mankondo, bikwa, taro ti manioko. Papa na mono vandaka kuteka bima yina mpi kusala bisalu ya nkaka ya fioti-fioti sambu na kulungisa bampusa ya dibuta na beto. Bantu mingi ya bisanga ya Pacifique ke zitisaka Biblia mingi. Dibuta na beto mpi vandaka kuzitisa Biblia mingi kibeni mpi beto vandaka kukwenda mbala na mbala na nzo-nzambi. Kansi beto vandaka kuyindula nde sambu na kuvanda ti luzingu mosi ya mbote, yo lombaka kukwenda kuzinga na insi yina kele ti mbongo mingi.

 Ntangu mono lungisaka bamvula 16, ngwasi na mono sadisaka dibuta na beto na kukwenda kuzinga na Californie na États-Unis. Yo vandaka mpasi sambu yo lombaka nde beto soba mutindu na beto ya kuzinga. Ata beto kumaka kuzwa mbongo, beto vandaka kuzinga na kartie mosi ya bansukami mpi kuna mubulu vandaka mingi mpi bantu mingi vandaka kunwa bima yina ke lawusaka. Mbala mingi beto vandaka kuwa minduki ke bula na mpimpa mpi bantu yina beto vandaka ti bo banzo pene-pene vandaka kubanga babandi. Bantu mingi vandaka ti minduki sambu na kuditanina to sambu na kumanisa makambu. Mu ke vandaka ti disasi mosi na ntulu. Bo bulaka mono yo ntangu mavwanga ya mutindu yina salamaka.

 Ntangu mono vandaka na nzo-nkanda, mono vandaka kuzola nde batoko ya nkaka kundima mono. Mono kumaka ti kikalulu ya kukwenda na bafeti ya mbi, ya kunwa malafu ya ngolo, ya kusala mubulu mpi ya kunwa bima yina ke lawusaka yina leta me buyisaka. Malembe-malembe, mono kumaka kunwa makaya yina bo ke bingaka cocaïne. Mono kumaka kuyiba sambu na kuzwa mpila ya kusumba bima yina ke lawusaka. Ata bantu ya dibuta mono vandaka kusambila, bo pesaka mono ve ata ndongisila mosi yina lendaka kusadisa mono na kulanda ve mbandu ya batoko ya nkaka. Bo vandaka kukanga mono mbala na mbala sambu mono vandaka kusala mubulu. Mono vandaka diaka ve kukuka kuyala luzingu na mono. Nsuka-nsuka, mono kotaka boloko.

 Na 1997, kilumbu mosi ntangu mono vandaka na boloko, muntu ya nkaka yina vandaka mpi na boloko monaka mono ti Biblia na maboko. Kilumbu yango vandaka nkinsi ya lubutuku mpi bantu mingi ya Tonga ke monaka nde nkinsi yina kele nkinsi mosi ya santu. Yandi yulaka mono kana mono me zaba mambu yina Biblia ke tubaka kibeni sambu na lubutuku ya Kristu, kansi mono zabaka ve mambu yina Biblia ke tubaka. Yandi songaka mono disolo ya Biblia yina ke tubilaka lubutuku ya Yezu. Lubutuku ya Yezu vandaka ve ti mambu ya mindondo-mindondo. Mono bakisaka nde Biblia ke tubilaka nkutu ve mambu yina bantu ke salaka na nkinsi ya lubutuku. (Matayo 2:1-12; Luka 2:5-14) Yo yitukisaka mono, mpi mono sosaka kuzaba mambu ya nkaka yina Biblia ke tubaka. Muntu yina vandaka kukwenda na balukutakanu yina Bambangi ya Yehowa vandaka kusala konso mposo na boloko, mpi mono bakaka lukanu ya kukwendaka mpi. Bo vandaka kulonguka mambu yina kele na mukanda Kusonga (Apocalypse). Mono vandaka kubakisa kibeni ve. Kansi mono bakisaka nde mambu yonso ya bo vandaka kulonga vandaka kukatuka na Biblia.

 Ntangu Bambangi ya Yehowa lombaka na kukwisa kulonguka Biblia ti mono, mono ndimaka na kiese yonso. Yo vandaka mbala ya ntete yina mono waka nde Biblia ke tubilaka lusilu ya paladisu awa na ntoto na bilumbu ke kwisa. (Yezaya 35:5-8) Mono bakisaka mbote-mbote nde sambu na kusepedisa Nzambi, mono fwete sala bansoba ya ngolo na luzingu na mono. Mono bakisaka nde Yehowa Nzambi ta pesa mono ve nzila ya kuzinga na ntoto ya mpa kana mono me yambula ve bikalulu na mono ya mbi. (1 Bakorinto 6:9, 10) Yo yina mono bakaka lukanu ya kuyala kimuntu na mono, ya kubuya kunwa makaya, mpi ya kunwa diaka ve malafu ya ngolo to bima yina ke lawusaka.

 Na 1999, na ntwala nde bo basisa mono na boloko, bamfumu katulaka mono na boloko yina mpi bo nataka mono na boloko ya nkaka. Mono salaka mvula kuluta mosi kukonda kusolula ti Bambangi ya Yehowa. Kansi mono vandaka kaka ti lukanu ya kulanda kusoba luzingu na mono. Na mvu 2000, luyalu katulaka nswa ya mono vandaka ti yo ya kuzinga na États-Unis mpi bo vutulaka mono na Tonga.

 Ntangu mono vutukaka na Tonga, mono sosaka Bambangi ya Yehowa kukonda kusukinina mpi mono kumaka diaka kulonguka Biblia. Mono vandaka kuzola mambu ya mono vandaka kulonguka, mpi mono yitukaka ntangu mono monaka nde Bambangi ya Yehowa yina vandaka na kisanga vandaka kubaka malongi na bo yonso na Biblia kaka mutindu Bambangi ya Yehowa ya États-Unis vandaka kusala.

 Bantu ya kisika yina beto vandaka kuzinga zabaka mbote-mbote papa na mono sambu yandi vandaka ti kiyeka ya nene ya nzo-nzambi. Na luyantiku, dibuta na beto vandaka kubakisa ve sambu na nki mono ke vukana ti Bambangi ya Yehowa. Kansi na nima, bibuti na mono vandaka na kiese mutindu minsiku ya Biblia vandaka kusadisa mono na kuyambula bikalulu ya mbi mpi kukuma ti bikalulu ya mbote.

 Yo vandaka ve pete sambu mono sala nsoba na yina me tala malafu mosi buna yina bantu mingi ya bwala na beto vandaka kunwa. Babakala mingi ya Tonga vandaka kulutisa bangunga mingi konso mposo sambu na kunwa malafu yina bo ke bingaka nde kava. Malafu yina ke manisaka basusi mpi makasi. Sambu na kusala yo, bo vandaka kusala yo ti misisa ya nti ya pipidi. Ntangu mono vutukaka na bwala na beto, mono yantikaka kukwenda konso nkokila na bare mosi ya bo vandaka kuteka kava mpi mono vandaka kunwa malafu yina tii ya mono ta lawuka kibeni. Kima ya nkaka ya mpasi vandaka nde mono vandaka ti banduku yina vandaka ve kuzitisa ata fioti bansiku ya Biblia. Nsuka-nsuka, bampangi sadisaka mono na kubakisa nde bikalulu na mono vandaka kupesa Nzambi makasi. Mono salaka bansoba sambu Nzambi kusakumuna mono mpi kundima mono.

 Mono yantikaka kukwenda na balukutakanu yonso ya Bambangi ya Yehowa. Mutindu mono kumaka kuvukana ti bantu ya nkaka yina vandaka kusala bikesa sambu na kusepedisa Nzambi sadisaka mono na kubwa ve na bampukumuna. Na 2002, mono bakaka mbotika mpi kumaka Mbangi ya Yehowa.

 Ntima ya nda ya Nzambi natilaka mono mambote kaka mutindu Biblia ke tubilaka yo nde: “Yehowa . . . ke monisila beno ntima ya nda, sambu yandi ke zola ve nde ata muntu mosi kufwa, kansi yandi ke zola nde bantu yonso kubalula ntima.” (2 Piere 3:9) Yehowa lendaka kufwa nsi-ntoto yai ya kubeba banda ntama, kansi yandi me bikaka nde yo landa kuzinga sambu bantu yina kele bonso mono kusala kinduku ti yandi. Mono ke sepelaka kibeni kuditubila nde Yehowa lenda sadisa mono sambu na kusadisa bantu ya nkaka na kukwenda pene-pene na yandi.

 Ti lusadisu ya Yehowa, mono yambulaka kubebisa luzingu na mono. Mono ke yibaka diaka ve bantu ya nkaka sambu na kusumba bima yina ke lawusaka mpi ya ke fwaka bantu. Kansi, mono ke salaka bikesa sambu na kusadisa bantu ya kartie na beto na kukuma mpi banduku ya Yehowa. Mutindu mono kumaka kuvukana ti Bambangi ya Yehowa, mono kwelaka Tea. Mono vandaka kuzola yandi mingi. Beto kele ti mwana mosi ya bakala. Beto kele ti luzingu mosi ya mbote ya dibuta. Beto ke longaka bantu ya nkaka mambu yina Biblia ke tubaka na yina me tala kivuvu yina beto kele ti yo sambu na bilumbu ya ke kwisa, disongidila kivuvu ya kuzinga mvula na mvula mpi na ngemba na paladisu.