1, 2. (a) Sambu na nki lukanu ya kubaka mbotika kele ve kima mosi ya kubaka na nsaka? (b) Inki muntu fwete tadila ntete na ntwala ya kubaka mbotika, mpi sambu na nki?

KETI nge kele leke mpi nge ke zola kubaka mbotika? Kana mpidina, yo kele dibaku ya kuluta mbalu. Mutindu disolo ya me luta monisaka yo, mbotika kele ve kima mosi ya kubaka na nsaka. Yo ke monisaka bantu ya nkaka nde nge me kudipesaka na Yehowa, disongidila, nge me silaka yandi nde nge ta sadila yandi luzingu na nge ya mvimba mpi nde kusala luzolo na yandi me kuma diambu ya kuluta mfunu na luzingu na nge. Sambu yo kele ve lusilu mosi ya kubaka na nsaka, nge fwete baka mbotika kaka kana nge me yela kibeni, lukanu yango fwete katuka na ntima na nge mosi, mpi nge fwete sala yo kana nge me bakisa mambu yina kudipesa na Nzambi ke lombaka.

² Kansi, nge lenda yindula nde nge me fwana ntete ve na kubaka mbotika. To nge lenda mona nde nge me fwana na kubaka  mbotika, kansi bibuti na nge ke yindula nde nge fwete vingila tii ntangu nge ta kuma mbuta mpi ta bakisa mambu mingi. Inki nge fwete sala? Kulemba nitu ve. Kansi sadila ntangu yina sambu na kuyela na kimpeve, yo lenda sadisa nge na kudibongisa mbote mpi kubaka mbotika nswalu. Ntangu nge ke kudibongisa, nge lenda kuditudila balukanu na mambu yai: (1) balukwikilu na nge, to mambu yina nge ke ndimaka, (2) mambu ya nge ke salaka, mpi (3) mutindu na nge ya kumonisa ntonda.

3, 4. Mbandu ya Timoteo lenda longa baleke inki?

³ Inki bamvutu nge ta pesa na bangiufula yai: Inki ke ndimisaka mono nde Nzambi kele? Inki ke ndimisaka mono nde Biblia kele Ndinga ya Nzambi? Sambu na nki mono ke lemfukaka na bansiku ya Nzambi na kisika ya kuzinga bonso bantu ya nsi-ntoto? Bangiufula yai lenda sadisa nge na kulanda ndongisila yai ya Biblia: “Beno kudindimisa (zikisa) luzolo ya Nzambi yina kele ya mbote, yina yandi lenda ndima, mpi yina kele ya kukuka.” (Baroma 12:2) Sambu na nki nge fwete zikisa balukwikilu na nge?

⁴ Mbandu ya Timoteo lenda sadisa nge. Yandi zabaka Masonuku mbote sambu mama mpi nkaka na yandi longaka yandi yo. Kansi Polo zabisaka Timoteo nde: “Landa kaka mambu yina nge longukaka mpi yina bo ndimisaka nge na kukwikila.” (2 Timoteo 3:14, 15) Awa, ngogo ‘kundimisa’ ke tendula “kundima kibeni nde kima mosi kele ya kieleka.” Yo yina, Timoteo ndimaka mpenza nde Masonuku lenda sadisa yandi na kuzaba kieleka. Yandi ndimaka yo sambu yandi yindululaka mambu yina bo longaka yandi mpi yina bo ndimisaka yandi, kansi ve kaka sambu mama mpi nkaka na yandi songaka yandi na kundima.—Tanga Baroma 12:1.

5, 6. Sambu na nki nge fwete sadilaka ‘mayele na nge ya kuyindula’ ntangu nge kele ntete leke?

⁵ Ebuna nge? Ziku nge me zabaka kieleka banda ntama. Kana mpidina, baka lukanu ya kuyindulula bikuma yina ke pusaka nge na kukwikila. Yo ta sadisa nge na kukumisa lukwikilu na nge ngolo mpi kubaka ve balukanu ya mbi, ntangu banduku, bangindu ya bantu ya nsi-ntoto to ya nge mosi ke pukumuna nge.

⁶ Kana nge ke sadila ‘mayele na nge ya kuyindula’ ntangu nge kele ntete leke, nge ta kuka kupesa mvutu na bangiufula yina banduku na nge lenda yula nge. Mu mbandu, ‘Inki mutindu nge me zaba kibeni nde Nzambi kele? Kana Nzambi ke zolaka beto, sambu na nki yandi me pesaka nzila na bampasi? Kana Nzambi salaka bima yonso, ebuna yandi mosi, nani salaka yandi?’ Kana nge ke vandaka ti kikalulu ya kulonguka mbote Biblia, bangiufula yai ta basisa ve badute na mabanza na nge, kansi yo ta kumisa lukwikilu na nge ngolo.

7-9. Inki lenda sadisa nge na kuvanda ti banzikisa ya ngolo?

 ⁷ Kana nge ke longuka Biblia mbote-mbote, yo ta sadisa nge na kupesa mvutu na bangiufula yina bantu lenda yula nge, kununga bantembe, mpi kukumisa lukwikilu na nge ngolo. (Bisalu 17:11) Mikanda na beto mingi lenda sadisa nge na kusala yo. Kamukanda, Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie mpi mukanda Y a-t-il un Créateur qui se soucie de vous ? me sadisaka baleke mingi.

⁸ Sambu nge ke longukaka Biblia, ziku nge me zaba dezia mvutu na bangiufula ya nkaka ya malongi ya Biblia. Kansi, keti nge kele ti banzikisa ya ke pusa nge na kundima? Nge lenda sala bansosa na mikanda na beto ntangu nge ke longuka, sambu na kuvanda ti banzikisa ya ngolo. Kusala mpidina ta sadisa nge na kutendudila bantu mambu ya nge ke kwikilaka.

⁹ Nge fwete ndima nge mosi nde malongi yina kele ya kieleka. Yo ta sadisa nge na kudibongisa sambu na kubaka mbotika. Leke mosi ya nkento tubaka nde: “Na ntwala ya kubaka mbotika, mono longukaka Biblia, mpi na nima, mono bakisaka nde mono kele na dibundu ya kieleka. Konso kilumbu mono ke monaka nde dibundu na beto kele kibeni ya kieleka.”

10. Sambu na nki muntu yina ke zola kubaka mbotika fwete sala mambu yina ke wakana ti lukwikilu na yandi?

¹⁰ Biblia ke tuba nde: “Lukwikilu, kana yo me konda bisalu, yo kele ya kufwa.” (Yakobo 2:17) Kana nge kele ti lukwikilu ya ngolo, yo ta monana na mambu ya nge ke sala. Nge ta kuma ti “bikalulu ya santu mpi kusala bisalu ya ke monisa kukangama na Nzambi.”—Tanga 2 Piere 3:11.

11. Kuvanda ti “bikalulu ya santu” ke tendula nki?

¹¹ “Bikalulu ya santu” ke tendula nki? Yo ke tendula kusala mambu ya mbote. Yindula mambu ya nge me kutana ti yo na bangonda sambanu ya me luta. Mu mbandu, ntangu  bantu pusaka nge na kusala kima mosi ya mbi, keti nge sosaka kuzaba mambu yina vandaka ya mbote mpi ya mbi? (Baebreo 5:14) Keti nge ke yibuka kilumbu mosi ya nge buyaka kusala kima mosi ya mbi to kusadila bangindu ya mbi ya banduku? Keti nge ke pesaka banduku na nge ya nzo-nkanda mbandu ya mbote? Keti nge ke vandaka ya kwikama na Yehowa, to nge ke sosaka kusala mambu bonso banduku ya nzo-nkanda sambu bo yangisa nge ve? (1 Piere 4:3, 4) Ya kieleka, beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka. Bantangu ya nkaka, ata bampangi yina me sadilaka Yehowa bamvula mingi lenda wa nsoni to kukuka ve kusolula ti bantu na kisalu ya kusamuna. Kansi muntu ya me kudipesaka na Nzambi fwete vanda na kiese ya kuvanda Mbangi ya Yehowa, mpi kumonisa yo na bikalulu na yandi.

12. Tanga “bisalu ya ke monisa kukangama na Nzambi,” mpi nki mutindu nge fwete tadila yo?

¹² Inki kele ‘bisalu ya ke monisaka kukangama na Nzambi’? Yo kele bisalu yina nge ke salaka na dibundu; mu mbandu kukwenda na balukutakanu mpi kusamuna. Yo ke tendula diaka mambu ya nkaka ya nge ke salaka, yina bantu ya nkaka ke monaka ve; mu mbandu kusamba Yehowa mpi kulonguka nge mosi. Muntu yina me kudipesaka na Yehowa ke monaka ve mambu yai mpasi. Yandi ta kudiwa bonso Ntotila Davidi yina tubaka nde: “O Nzambi na mono, mono ke vandaka na kiese na kusala luzolo na nge, mpi nsiku na nge kele kibeni na kati na mono.”—Nkunga 40:8.

13, 14. Inki mambu lenda sadisa nge na kusala “bisalu ya ke monisa kukangama na Nzambi,” mpi nki mutindu baleke ya nkaka me bakilaka yo mambote?

¹³ Kutadila bangiufula ya nkaka mpi kusonika bamvutu na nge ta sadisa nge na kuditudila balukanu. Mu mbandu, “Keti nge ke tendudilaka Yehowa mambu pwelele na kisambu? Keti bisambu na nge ke monisaka nde nge ke zolaka Yehowa mingi?” “Inki bisadilu nge ke sadilaka na kulonguka na nge mosi?” “Keti nge ke samunaka ata kilumbu yina bibuti na nge ke samuna ve?” Nge lenda sonika mpi balukanu yina nge me baka, yo vanda na yina me tala kisambu, kulonguka na nge mosi, mpi kisalu ya kusamuna.

¹⁴ Baleke mingi ya ke zola kubaka mbotika ke monaka nde, kusonika balukanu na bo ke sadisaka bo. Tilda, toko mosi ya nkento, ke tendula nde, yandi sonikaka balukanu na yandi; yo sadisaka yandi na kulungisa lukanu mosi mosi, mpi mvula mosi na nima, yandi bakaka mbotika. Patrick, leke mosi ya bakala salaka mpi mutindu yina. Yandi ke tuba nde, “Mono kuditudilaka dezia balukanu; kansi kusonikaka yo sadisaka mono na kusala bikesa sambu na kulungisa yo.”

15. Sambu na nki lukanu ya kubaka mbotika fwete katuka na muntu yandi mosi?

¹⁵ Baleke yango ke kudiyulaka mpi ngiufula yai: “Keti mono ta landa kusadila Yehowa  ata bibuti to banduku na mono me buya kusadila yandi?” Kana nge kudipesa na Yehowa mpi nge baka mbotika, nge ta kuma ti bangwisana ya mbote ti yandi. Yo yina, nge fwete sadila Yehowa na luzolo na nge mosi; bibuti to bantu ya nkaka fwete pusa nge ve na kingolo-ngolo. Kana nge kele ti bikalulu ya santu mpi ke sala mambu yina ke monisa nde nge ke kangamaka na Nzambi, bantu ta mona nde nge ke ndimaka nde nge kele na dibundu ya kieleka mpi nde nge ke zolaka kuzitisa bansiku ya Nzambi. Kusala mpidina ta sadisa nge na kudibongisa sambu na kubaka mbotika.

16, 17. (a) Inki fwete pusa muntu na kukuma Mukristu? (b) Inki mbandu lenda monisa mfunu ya kutonda Nzambi mpi Yezu sambu na nkudulu?

¹⁶ Kilumbu mosi, muntu mosi yina zabaka mbote Nsiku ya Moize yulaka Yezu nde: “Inki kele nsiku ya kuluta nene na kati ya Nsiku?” Yezu tubaka nde: “Nge fwete zola Yehowa Nzambi na nge na ntima na nge ya mvimba, na moyo na nge ya mvimba, mpi na mabanza na nge yonso.” (Matayo 22:35-37) Yezu tendulaka nde zola ya Yehowa kele kima yina fwete pusa muntu na kubaka mbotika mpi kukuma Mukristu. Mutindu ya kuluta mbote ya kuzola Yehowa mingi kele,  kuyindulula mbote nkudulu, dikabu ya kuluta nene yina Nzambi me pesaka bantu. (Tanga 2 Bakorinto 5:14, 15; 1 Yoane 4:9, 19.) Kusala mpidina ta pusa nge na kumonisa ntonda sambu na dikabu yina ya mbalu.

¹⁷ Mbandu yai lenda sadisa nge na kubakisa ntonda na nge sambu na nkudulu. Yindula nde nge ke na kudinda na nzadi mpi muntu mosi me gulusa nge. Keti nge ta kwenda mbala mosi na nzo mpi kuvila mambu ya muntu yina me sala sambu na nge? Ve! Nge ta vandaka ntangu yonso na ntonda sambu na muntu yina gulusaka nge! Mutindu mosi mpi, nkudulu fwete pusa beto na kuvanda na ntonda sambu na Yehowa mpi Yezu. Luzingu na beto kele na maboko na bo. Bo me gulusaka beto na disumu mpi na lufwa. Bubu yai beto kele ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na Paladisu awa na ntoto sambu bo ke zolaka beto!

18, 19. (a) Sambu na nki nge fwete wa ve boma ya kudipesa na Yehowa? (b) Kusadila Yehowa ke natilaka nge nki mambote?

¹⁸ Keti nge ke monisilaka Yehowa ntonda na mambu yina yandi me salaka sambu na nge? Kana mpidina, kudipesa na yandi mpi kubaka mbotika kele diambu ya mbote ya kusala. Kudipesa na Nzambi ke tendula kusila yandi na kisambu nde nge me ndima kusadila yandi mvula na mvula. Keti nge fwete wa boma ya kusala lusilu yai? ve! Yehowa ke zola nde nge vanda ti luzingu ya kuluta mbote, mpi yandi ke sakumunaka bantu yina ke salaka luzolo na yandi. (Baebreo 11:6) Na nima ya kudipesa na Nzambi mpi kubaka mbotika, luzingu na nge ta kuma mbote kibeni, yo ta beba ve ata fioti! Mpangi bakala mosi ya bamvula 24 bakaka mbotika na ntwala ya kulungisa bamvula 13; yandi ke tuba nde: “Ziku kana mono vingilaka nde mono kuma mbuta, mono zolaka kuzaba mambu mingi; kansi kudipesa na Yehowa me taninaka mono na mambu ya nsi-ntoto yai.”

¹⁹ Yehowa ke zolaka nde luzingu na nge kuvanda ya mbote. Kansi, Satana ke sosaka kaka mambote na yandi mosi; yandi ke kudibanzaka ve sambu na nge. Kana nge landa yandi, nge ta baka ve ata kima mosi ya mbote. Yandi mosi kele ve ata ti kima; ebuna nki yandi lenda pesa nge? Yandi kele ve ata ti nsangu mosi ya mbote, yandi kele mpi ve ata ti kivuvu mosi. Mambu ya mbi ke vingila yandi na bilumbu ke kwisa; kana nge landa yandi, mambu yango ta kumina nge mpi!—Kusonga 20:10.

20. Baleke fwete sala nki sambu na kuyela, kudipesa na Nzambi mpi kubaka mbotika? (Tala mpi lupangu “Mambu yai Ta Sadisa Nge na Kuyela.”)

²⁰ Kudipesa na Yehowa kele lukanu ya kuluta mfunu yina nge fwete baka. Keti nge kele ya kuyilama sambu na kubaka lukanu yai? Kana mpidina, kuwa boma ve na kusala lusilu yina. Kansi, kana nge kele ya kuyilama ve, landa bandongisila ya kele na disolo yai sambu na kuyela diaka. Polo siamisaka bampangi ya Filipi na kulanda kuyela. (Bafilipi 3:16) Kana nge sadila ndongisila yai, nge ta baka nswalu lukanu ya kudipesa na Yehowa mpi kubaka mbotika.