DISOLO YA KULONGUKA 18
“Manisa Kubaka Ntinu”
“Mono me manisa kubaka ntinu.”—2 TIM. 4:7.
NKUNGA 129 Beto Ta Landa Kukanga Ntima
MAMBU YINA DISOLO YAI KE TUBILA *
1. Inki beto yonso fwete sala?
BANTU ke sala nsaka ya kubaka ntinu. Nsaka yango kele mpasi. Nge ke bela to kele ya kulemba. Keti nge ta ndima mpi kukota na nsaka yina ya kubaka ntinu? Ve. Ntumwa Polo tubaka nde Bakristu yonso ya kieleka ke bakaka ntinu. (Baeb. 12:1) Beto yonso, yo vanda baleke to bambuta, bantu ya kele ngolo to bayina me lemba, fwete kanga ntima tii na nsuka sambu na kubaka lufutu yina Yehowa me bumbilaka beto.—Mat. 24:13.
2. Mutindu 2 Timoteo 4:7, 8 ke monisa yo, sambu na nki Polo tubilaka pwelele mambu ya kubaka ntinu?
2 Polo tubilaka mambu yai pwelele sambu yandi mosi “manisa kubaka ntinu.” (Tanga 2 Timoteo 4:7, 8.) Kansi, nki kibeni Polo zolaka kutuba ntangu yandi tubilaka kubaka ntinu?
KUBAKA NTINU KE TENDULA NKI?
3. Inki ntinu Polo tubilaka?
3 Bantangu ya nkaka Polo vandaka kutubila bansaka yina vandaka kusalama na Grèce ya ntama sambu na kulonga malongi ya mfunu. (1 Bak. 9:25-27; 2 Tim. 2:5) Mbala mingi yandi monisaka nde luzingu ya Mukristu kele bonso muntu ya kele na nsaka ya kubaka ntinu. (1 Bak. 9:24; Bag. 2:2; Bafil. 2:16) Muntu ke yantikaka kubaka “ntinu” yai ntangu yandi me kudipesa na Yehowa mpi me baka mbotika. (1 Pie. 3:21) Yandi ta kuma na ndilu ya nsuka ntangu Yehowa ta pesa yandi lufutu ya luzingu ya mvula na mvula.—Mat. 25:31-34, 46; 2 Tim. 4:8.
4. Inki beto ta longuka na disolo yai?
4 Inki mutindu luzingu ya Mukristu me fwanana ti kubaka ntinu na kitamina ya nda? Mambu ya kiteso mosi kele mingi. Beto tubila mambu tatu. Ya ntete, beto fwete landa nzila ya mbote; ya zole, beto fwete tula mabanza kaka na kisika yina beto fwete suka; ya tatu, beto fwete kanga ntima ata beto ke kutana ti bampasi.
LANDA NZILA YA MBOTE
Beto yonso fwete tambula na nzila yina ke nataka na luzingu (Tala baparagrafe 5-7) *
5. Inki nzila beto fwete landa mpi sambu na nki?
5 Sambu na kubaka lufutu na nsaka ya kubaka ntinu, bantu yina ke baka ntinu fwete baka ntinu na nzila yina bantu ya me yidika nsaka me pona. Mutindu mosi, kana beto ke zola kubaka lufutu ya luzingu ya mvula na mvula, beto fwete tambula na nzila ya Bakristu, nzila ya luzingu. (Bis. 20:24; 1 Pie. 2:21) Kansi Satana mpi bantu yina ke landaka mbandu na yandi ke zolaka nde beto tambula na nzila ya nkaka, disongidila, ‘beto kwenda ti bo.’ (1 Pie. 4:4) Bo ke vwezaka nzila ya luzingu yina beto ke landaka mpi ke tubaka nde nzila yina bo ke landaka kele mbote kuluta sambu yo ke pesaka bantu kimpwanza. Kansi mambu yina bo ke tubaka kele ya luvunu.—2 Pie. 2:19.
6. Mbandu ya Brian ke longa nge nki?
6 Mpangi yina ke baka ntinu ti bantu yina kele ti mpeve ya nsi-ntoto ya Satana ke bakisaka nswalu nde nzila yina bo me ponaka ke natilaka bo ve kimpwanza kansi yo ke kumisaka bo bampika. (Bar. 6:16) Beto tubila mbandu ya Brian. Bibuti na yandi siamisaka yandi na kulanda nzila ya luzingu yina Bakristu ya kieleka ke landaka. Kansi ntangu yandi lungisaka bamvula kiteso ya 13, yandi monaka nde nzila yina ta natila yandi ve kiese. Brian bakaka lukanu ya kubaka ntinu ti bantu yina ke landaka bangindu ya Satana. Yandi ke tuba nde: “Mono bakisaka nde kimpwanza yina mono vandaka kuyindula vandaka ve kimpwanza ya kieleka nkutu yo kumisaka mono mpika ya mambu ya mbi. Na nima ya bantangu, mono kumaka kunwa bima yina ke lawusaka, malafu ya ngolo mpi mono kumaka ti luzingu ya mansoni. Na bamvula yina landaka, mono kumaka kusadila diaka bima ya ngolo yina ke lawusaka mpi yina ke tulaka luzingu na kigonsa mpi mono kumaka mpika na yo. . . Mono kumaka kuteka bima yina ke lawusaka sambu yo sadisa mono na kuzinga luzingu yina ya mbi.” Nsuka-nsuka, Brian bakaka lukanu ya kuzitisa bansiku ya Yehowa. Yandi sobaka luzingu na yandi mpi bakaka mbotika na 2001. Bubu yai, yandi kele na kiese mingi sambu yandi kele na nzila ya mbote ya luzingu. *
7. Inki kele banzila zole yina Matayo 7:13, 14 ke tubila?
7 Yo kele mfunu mingi nde beto pona nzila ya mbote. Satana ke zolaka nde beto yambula nzila ya mbote yina “ke nataka na luzingu” sambu beto landa nzila ya nene yina bantu mingi ya nsi-ntoto ke landaka. Bo ke ponaka nzila yai sambu yo kele nene. Kansi yo “ke nataka na lufwa.” (Tanga Matayo 7:13, 14.) Sambu na kulanda kutambula na nzila ya mbote mpi kulanda ve nzila ya mbi, beto fwete tudila Yehowa ntima mpi kuwila yandi.
LANDA KUTULA DIKEBI NA NZILA YA MBOTE MPI SALA BIKESA NA KUBWA VE
Kima mosi ve fwete katula beto dikebi mpi beto fwete budisa ve bantu ya nkaka sakuba (Tala baparagrafe 8-12) *
8. Kana muntu yina ke baka ntinu me bwa, nki yandi ke salaka?
8 Muntu ya ke bakaka ntinu na kitamina ya nda ke tulaka meso na nzila yina kele na ntwala na yandi sambu yandi bwa ve. Ata mpidina, muntu ya nkaka yina ke baka ntinu lenda tutana ti yandi to mwa dibulu mosi na nzila lenda bwisa yandi. Kana yandi me bwa, yandi ta telama nswalu mpi ta landa kubaka ntinu. Bantu ya ke bakaka ntinu ke tulaka ve dikebi mingi na bima yina lenda bwisa bo kansi na kisika yina bo fwete suka mpi na lufutu yina bo ta baka.
9. Inki beto fwete sala kana beto me bwa?
9 Na ntinu yina beto ke bakaka sambu na luzingu, beto lenda bwa mbala mingi disongidila, kusala bifu na kutuba to na mambu yina beto ke sala. Bampangi yina ke baka ntinu ti beto lenda sala bifu yina lenda pesa beto mpasi. Yo fwete yitukisa beto ve. Beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka mpi beto yonso ke baka ntinu na nzila ya fioti ya ke nata na luzingu. Yo yina bantangu ya nkaka, beto lenda tutana ti bampangi ya nkaka. Polo ndimaka nde bantangu ya nkaka beto ta vanda ti “makambu” ti bampangi ya nkaka. (Bakol. 3:13) Na kisika ya kutula dikebi na mambu yina me budisa beto sakuba, beto fwete tula dikebi na lufutu yina kele na ntwala. Kana beto me bwa, beto fwete telama nswalu mpi kulanda kubaka ntinu. Kana beto wa makasi mpi beto buya kutelama, beto ta kuma ve na ndilu ya nsuka mpi beto ta baka ve lufutu. Diaka, beto ta kanga nzila na bantu ya nkaka yina ke baka ntinu na nzila yina ya fioti ya ke nata na luzingu.
10. Inki mutindu beto lenda buya kuvanda ‘kima ya ke budisaka bantu ya nkaka sakuba’?
10 Beto ta buya mpi kuvanda ‘kima ya ke budisaka sakuba’ sambu na bampangi ya ke baka ntinu kana beto ke ndima bangindu na bo na kisika ya kuzola nde mambu kusalama kaka mutindu beto ke zola. (Bar. 14:13, 19-21; 1 Bak. 8:9, 13) Na nzila ya luzingu, beto ke bakaka ve ntinu bonso bantu ya nsi-ntoto yina ke salaka nsaka ya kubaka ntinu. Bo ke tesanaka mpi konso muntu ke salaka bikesa sambu na kuluta bankaka mpi kubaka lufutu yandi mosi. Bantu yai ke yindulaka kaka mambote na bo mosi. Yo yina muntu mosi lenda pusa to kuyina bantu ya nkaka yina ke baka ntinu ti yandi sambu yandi baka kisika ya ntete. Kansi beto ke tesanaka ve ti bampangi na beto yina ke baka ntinu. (Bag. 5:26; 6:4) Lukanu na beto kele ya kusadisa bantu mingi na kukuma na ndilu ya nsuka sambu beto yonso kubaka lufutu ya luzingu. Yo yina, beto ke salaka bikesa ya kuzitisa ndongisila yai ya ntumwa Polo pesaka na nsadisa ya mpeve santu: “Beno sosa kaka ve mambote na beno mosi, kansi mpi mambote ya bantu ya nkaka.”—Bafil. 2:4.
11. Muntu ya ke bakaka ntinu ke tulaka dikebi na nki mpi sambu na nki?
11 Katula kutula dikebi na nzila, bantu ya ke bakaka ntinu ke tulaka dikebi na kisika yina bo fwete suka. Ata bo ke mona ve kisika yango, bo lenda mona na mabanza mutindu bo ta kuma na kisika yango mpi ta baka lufutu. Bo ke bakaka kikesa ntangu bo ke yindulaka lufutu yina bo ta baka.
12. Inki lufutu Yehowa me bumbilaka beto?
12 Na ntinu na beto ya Bakristu, Yehowa me silaka bantu yina ta manisa kubaka ntinu, lufutu ya kuluta nene disongidila luzingu ya mvula na mvula na zulu to na ntoto yina ta kuma paladisu. Masonuku ke tubilaka pwelele lufutu yai sambu beto mona na mabanza luzingu ya kitoko yina beto ta vanda ti yo na bilumbu ke kwisa. Kana beto kele ti kivuvu yai ntangu yonso na mabanza mpi na ntima na beto, yo ta sadisa beto na kubika ve nde kima mosi kubwisa beto kimakulu.
LANDA KUBAKA NTINU ATA NGE KE KUTANA TI BAMPASI
Beto fwete landa kubaka ntinu sambu na luzingu ata beto ke kutana ti bampasi (Tala baparagrafe 13-20) *
13. Inki mambote beto ke vandaka ti yo yina bantu ya nsi-ntoto ya ke bakaka ntinu ke vandaka ve ti yo?
13 Na Grèce ya ntama, bantu yina vandaka kubaka ntinu vandaka kukanga ntima na mambu bonso, kulemba to mpasi yina bo vandaka kuwa na nitu. Kansi, kima vandaka kusadisa bo mingi vandaka formasio yina bo vandaka kubaka mpi ngolo na bo. Beto me fwanana ti bo sambu Yehowa ke longaka beto sambu beto zaba mutindu ya kubaka ntinu. Kansi beto ke bakaka mambote ya nkaka kuluta bo. Nzambi ke pesaka beto ngolo yina me luta bangolo yonso. Kana beto ke tudila Yehowa ntima, yandi ta pesa beto formasio mpi ta kumisa beto ngolo.—1 Pie. 5:10.
14. Inki mutindu 2 Bakorinto 12:9, 10 ke sadisa beto na kukanga ntima na bampasi?
14 Polo kutanaka ti bampasi mingi. Bantu vandaka kufinga yandi mpi kubangika yandi. Diaka, bantangu ya nkaka yandi vandaka kulemba nitu mpi kudiyangisa sambu na mpasi yina yandi bingaka “nsende na nsuni.” (2 Bak. 12:7) Bampasi yai kangaka yandi ve nzila ya kulanda kubaka ntinu, yandi vandaka kutadila yo bonso mabaku ya kutudila Yehowa ntima. (Tanga 2 Bakorinto 12:9, 10.) Mutindu na yandi ya mbote ya kutadila mambu salaka nde Yehowa kusadisa yandi na bampasi na yandi yonso.
15. Inki mambote beto ta baka kana beto ke landa mbandu ya Polo?
15 Bantu mpi lenda finga beto to kubangika beto sambu na lukwikilu na beto. Maladi lenda yangisa beto to beto lenda lemba nitu. Kana beto ke landa mbandu ya Polo, Yehowa ta sadisa beto na konso mpasi yina ke yangisa beto.
16. Inki nge lenda sala ata nge ke belaka?
16 Keti maladi ke sala nde nge bikala kaka na mbeto to nge tambula na velo ya bikata? Keti makulu ke yangisaka nge to nge ke monaka mbote ve? Kana mpidina, keti nge lenda baka ntinu ti bantu yina kele ngolo? Ee nge lenda sala yo. Minunu mingi mpi bantu yina ke belaka ke bakaka ntinu na nzila ya mbote ya luzingu. Bo ke salaka yo ve na ngolo na bo mosi. Bo ke tulaka ntima na ngolo ya Yehowa ntangu bo ke landaka balukutakanu na batelefone to na Internet. Diaka, bo ke salaka mpi kisalu ya kukumisa bantu balongoki ntangu bo ke taka kimbangi na minganga mpi bantu ya mabuta na bo.
17. Inki mutindu Yehowa ke tadilaka bampangi yina ke belaka?
17 Kubika ve nde kimbefo kupusa nge na kuyindula nde nge lenda ve ata fioti kubaka ntinu na nzila ya luzingu. Yehowa ke zolaka nge mingi sambu nge ke kwikilaka na yandi mpi ke kangaka ntima na bampasi. Nge kele kibeni na mfunu ya lusadisu na yandi bubu yai mpi yandi ta yambula nge ve. (Nk. 9:10) Nkutu yandi ta pusana pene-pene na nge. Mpangi-nkento mosi yina ke belaka ke tuba nde: “Maladi na mono ke kuma kaka mingi, mono ke zwaka ve mabaku mingi ya kusamuna. Kansi mono ke zaba nde bikesa ya fioti yina mono ke salaka ke pesaka Yehowa kiese. Kuyibuka mambu yai ke pesaka mono kiese.” Kana nge me lemba, zaba nde Yehowa ta sadisa nge. Yibuka mbandu ya Polo mpi mambu yina yandi tubaka, yina ke pesa beto kikesa: “Mono ke monaka kiese ntangu mono kele ya kulemba, . . . sambu ntangu mono ke vandaka ya kulemba, na ntangu yo yina mono ke vandaka ngolo.”—2 Bak. 12:10.
18. Inki mpasi ya ngolo bampangi ya nkaka ke kutana ti yo?
18 Bampangi ya nkaka yina ke baka ntinu na nzila ya luzingu ke kutana ti bampasi ya nkaka. Bo ke kutana ti bampasi yina bantu ya nkaka lenda mona ve mpi kubakisa ve. Mu mbandu, bankaka ke kudiyangisaka na mabanza to kele ti basusi mingi. Sambu na nki beto ke tuba nde mpasi ya bo ke kutana ti yo kele ngolo? Sambu kana muntu me bukana diboko to ke tambula na velo ya bikata, bantu yonso lenda mona mpasi na yandi mpi kusadisa yandi. Kansi, sambu na bampangi yina ke niokwama na mabanza, bantu ya nkaka lenda mona ve nde bo ke niokwama. Bampangi yai mpi ke niokwama kaka bonso bantu yina me bukana dikulu kansi bantu ta monisila bo ve mawa ya mutindu mosi mpi kupesa bo lusadisu ya mutindu mosi sambu mpasi ya bantu yina ke niokwama na mabanza ke monanaka ve mpi bantu lenda yindula nde bo ke niokwama mpenza ve.
19. Mbandu ya Mefibosheti ke longa beto nki?
19 Kana maladi ke pesa nge ve nzila ya kusala mambu ya nkaka na kisalu ya Yehowa mpi nge ke mona nde bantu ya nkaka ke bakisa ve mpasi na nge, mbandu ya Mefibosheti lenda sadisa nge. (2 Sam. 4:4) Yandi kumaka kikata, diaka ntotila Davidi yindudilaka yandi mambu ya mbi yo yina Davidi sadilaka yandi mambu ya mbi. Mefibosheti salaka ve kima ya mbi yina lendaka kunatila yandi bampasi yai yonso. Ata mpidina yandi kumaka ve makasi-makasi; yandi vandaka kutula dikebi na mambu ya mbote ya luzingu na yandi. Yandi landaka kumonisa ntonda sambu na mambu ya mbote yina Davidi sadilaka yandi na bamvula yina lutaka. (2 Sam. 9:6-10) Yo yina ntangu Davidi sadilaka yandi mambu ya mbi, Mefibosheti tulaka ve dikebi kaka na mambu ya mbi yina Davidi sadilaka yandi. Yandi bikaka ve nde kifu ya Davidi kubebisa bikalulu na yandi ya mbote. Yandi pesaka mpi ve Yehowa foti sambu na mambu yina Davidi salaka. Mefibosheti tulaka dikebi na mambu yina yandi lendaka kusala sambu na kusadisa ntotila Davidi yina Yehowa tulaka mafuta. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Yehowa lombaka nde bo sonika mbandu ya mbote ya Mefibosheti na Biblia, Ndinga na yandi sambu beto bakila yo mambote.—Bar. 15:4.
20. Inki bampasi basusi ya ngolo lenda natila bampangi ya nkaka kansi nki bo fwete vila ve?
20 Bampangi ya nkaka yina kele ti basusi ya ngolo me kumaka kiseku-kiseku mpi ke zolaka ve kukangama ti bantu ya nkaka. Bo ke kukaka ve kuvanda kisika yina bantu kele mingi. Ata mpidina, bo ke landaka kukwenda na balukutakanu ya dibundu mpi ya nene. Bo ke kukaka ve kusolula ti bantu yina bo me zaba ve. Ata mpidina, bo ke salaka bikesa ya kusolula ti bantu na kisalu ya kusamuna. Kana nge ke kudiwaka mutindu yai, zaba nde nge kele ve nge mosi. Bampangi mingi ke kudiwaka mpi mutindu yina. Kuvila ve nde Yehowa ke sepelaka ti bikesa yina nge ke salaka na ntima ya mvimba. Sambu nge ke landa kusadila Yehowa, yo kele kidimbu ya ke monisa nde Yehowa ke sakumuna nge mpi ke pesa nge ngolo. * (Bafil. 4:6, 7; 1 Pie. 5:7) Kana nge ke landa kusadila Yehowa ata nge ke belaka to ke niokwamaka na mabanza, zaba nde Yehowa ke sepelaka ti nge.
21. Yehowa ta sadisa beto yonso na kusala nki?
21 Beto kele na kiese ya kuzaba nde nsaka ya kubaka ntinu ya bantu ya nsi-ntoto me swaswana ti ntinu ya Bakristu yina Polo tubilaka. Na nsaka ya kubaka ntinu yina bantu vandaka kusala na ntangu ya ntama, muntu mosi mpamba vandaka kubaka lufutu. Kansi na ntinu ya Bakristu ke baka sambu na luzingu, bantu yonso yina ke kanga ntima ta baka lufutu ya luzingu ya mvula na mvula. (Yoa. 3:16) Na nsaka ya kubaka ntinu ya bantu ya nsi-ntoto, sambu muntu kununga, yandi fwete vanda ngolo na nitu. Kansi na ntinu ya Bakristu, bampangi ya nkaka kele ti bimbefo ata mpidina bo ke bakaka ntinu mpi ke kangaka ntima. (2 Bak. 4:16) Yehowa ta sadisa beto yonso na kumanisa kubaka ntinu.
NKUNGA 144 Tula Meso na Dikabu!
^ par. 5 Bubu yai bansadi ya Yehowa mingi ke kutana ti bampasi sambu na kinunu to maladi yina ke lembisa bo mingi. Bantangu ya nkaka beto yonso ke lembaka nitu. Yo yina, ngindu ya kubaka ntinu lenda pesa beto boma. Disolo yai ta monisa mutindu beto yonso lenda baka ntinu ti kukanga ntima mpi kununga na nsaka ya kubaka ntinu sambu na luzingu yina ntumwa Polo tubilaka.
^ par. 6 Tala disolo “Biblia Ke Sobaka Luzingu ya Bantu” na Nzozulu ya Nkengi ya Yanuari 1, 2013.
^ par. 63 NTENDULA YA BIFWANISU: Kudipesa mingi na kisalu ya kusamuna ke sadisa mpangi-bakala mosi ya mununu na kulanda kubaka ntinu na nzila ya mbote ya luzingu.
^ par. 65 NTENDULA YA BIFWANISU: Beto lenda budisa bantu ya nkaka sakuba kana beto ke pusa bo na kunwa malafu mingi to kana beto mosi ke nwa ve ti bukati-kati.
^ par. 67 NTENDULA YA BIFWANISU: Ata mpangi-bakala mosi kele na mbeto ya lopitalu, yandi ke landa kubaka ntinu ya Bakristu ntangu yandi ke ta kimbangi na bantu yina ke sansa yandi.
