KETI nge ke pesaka matondo? Yai kele ngiufula yina konso muntu fwete kudiyula. Biblia tubaka na ntwala nde na bilumbu na beto, bantu mingi ta “pesaka ve matondo.” (2 Tim. 3:2) Ntembe kele ve nde nge ke me monaka dezia bantu yina ke yindulaka nde bantu ya nkaka fwete sadila bo mambu mpi kupesa bo bima. Bo ke yindulaka nde bo fwete pesa ve matondo sambu na bima yina bo ke pesaka bo. Ntembe kele ve nge ta sepela ve kuzinga ti bantu ya mutindu yai.

Kansi, Biblia ke siamisaka bansadi ya Yehowa na ‘kupesa matondo.’ Beto fwete “pesa matondo sambu na mambu yonso.” (Bakol. 3:15; 1 Bate. 5:18) Yo yina, kikalulu ya kupesa matondo kele mbote mingi sambu na bansadi ya Nzambi. Beto kele ti bikuma mingi ya ke monisa nde yo kele mbote.

Beto ke kudiwaka mbote ntangu beto ke pesaka matondo mpi yo kele kikuma mosi ya mfunu ya ke pusaka beto na kusala yo. Ntembe kele ve nde muntu yina ke pesaka matondo mpi muntu yina bo ke pesa matondo ke waka mbote. Sambu na nki bo ke waka mbote? Beto tadila diambu yai: Kana muntu mosi me baka ntangu ya kusadila nge diambu mosi sambu yo ke lomba nde yandi sadila nge diambu yango, yo ke tendula nde yandi ke tudilaka nge dikebi. Kana nge me bakisa yo, nge ta wa mbote. Diambu yai kuminaka mpi Ruti. Boazi monisilaka Ruti kikalulu ya kukaba. Yo yina ntangu Ruti bakisaka nde Boazi vandaka kutudila yandi dikebi, yandi waka kiese mingi.—Ruti 2:10-13.

Yo me fwana nde beto pesa Nzambi matondo. Sambu yandi me pesaka beto bima mingi ya kimpeve ti ya kinsuni mpi yandi ke landaka kupesa beto yo. (Kul. 8:17, 18; Bis. 14:17) Na kisika ya kuyindula kaka fioti mambu ya mbote yina Nzambi ke sadilaka beto, beto fwete baka kibeni ntangu ya kuyindulula balusakumunu yina Nzambi me pesaka beto mpi bantu yina beto ke zolaka. Kana nge ke yindula kikalulu ya Nzambi ya kukaba, yo ta sadisa nge na kupesa yandi matondo mingi mpi yo ta sadisa nge na kubakisa nde yandi ke zolaka nge mingi mpi ke sepelaka ti nge.—1 Yoa. 4:9.

Beto fwete yindulula bima yina Yehowa me pesaka beto mpi kupesa yandi matondo. (Nk. 100:4, 5) Bantu mingi ke tubaka nde: “Kupesa bantu ya nkaka matondo ke pesaka bantu kiese mingi.”

Kikalulu ya kupesa matondo ke vandaka diaka mbote sambu yo ke kumisaka kinduku ngolo. Beto yonso ke zolaka nde bantu kupesa beto matondo. Ntangu beto ke pesaka matondo na muntu yina me sadila beto diambu mosi ya mbote, yo ke kumisaka kinduku na beto ngolo. (Bar. 16:3, 4) Diaka, bantu yina ke pesaka matondo, ke sadisaka bantu ya nkaka. Ntangu bo ke bakisaka ntima-mbote yina bantu ya nkaka ke monisilaka bo, yo ke pusaka bo na kuvanda mpi ntima-mbote. Ya kieleka, kusadisa bantu ya nkaka ke pesaka kiese. Yezu tubaka nde: “Kiese ke vandaka mingi na kupesa, kansi na kubaka kiese ke vandaka fioti.”—Bis. 20:35.

Robert Emmons, kilandi ya direktere ya Iniversite ya Californie yina ke longukaka mambu ya me tala kupesa matondo, ke tuba nde: “Sambu na kupesa matondo, beto fwete bakisa nde bantu ya nkaka mpi lenda sadisa beto. Bantangu ya nkaka beto ke pesaka bantu mpi bantu ke pesaka beto.” Diambu ya kieleka kele nde, beto yonso, bantu ke sadisaka beto mingi mpi na mitindu mingi. Mu mbandu, bo lenda  pesa beto madia to bo lenda sadisa beto ntangu beto ke bela. (1 Bak. 12:21) Muntu yina ke pesaka matondo ke sepelaka ti mambu yina bantu ke sadilaka yandi. Yo yina nge fwete kudiyula kana nge ke vandaka ti kikalulu ya kupesa matondo na mambu yina bo ke sadilaka nge.

Kupesa matondo ke sadisaka beto diaka na kutula dikebi na mambu ya mbote na kisika ya kutula dikebi na mambu ya mbi. Kana nge sala mutindu yina, mabanza na nge ta kuma bonso kiyungulu. Yo ta sadisa nge na kutula dikebi na mambu ya mbote na kisika ya kutula dikebi mingi na mambu ya mbi. Kana nge ke pesa matondo mingi, yo ta sadisa nge na kutula dikebi na mambu ya mbote mpi nge ta kuma diaka kupesa matondo mingi. Kana nge ke tula dikebi na mambu yina ke pusa nge na kupesa matondo, yo ta sadisa nge na kusala mambu yai ya ntumwa Polo tubaka: “Beno vanda ntangu yonso na kiese sambu na Mfumu.”—Bafil. 4:4.

Kana nge kele ti kikalulu ya kupesa matondo, yo ta sadisa nge na kutadila ve mambu na mutindu ya mbi. Yo kele mpasi kibeni nde muntu kupesa matondo mpi na nima yandi wa kimpala, kuvanda mawa-mawa mpi kuwa makasi. Bantu yina ke pesaka matondo ke sosaka ve kuvanda ti bima mingi ya kinsuni. Bo ke sepelaka ti bima yina bo kele ti yo mpi bo ke sosaka ve kuvanda ntangu yonso ti bima mingi.—Bafil. 4:12.

Satana ke zolaka nde bansadi ya Yehowa kulemba nitu na bampasi yina bo ke kutana ti yo na bilumbu yai ya nsuka mpi kukuma mawa-mawa. Yandi ke sepelaka nde beto kuma ti bangindu ya mbi mpi beto kuma kubokuta-bokuta. Kana nge me kuma kubokuta-bokuta mpi me kuma ti bangindu ya mbi, nge ta samuna diaka mbote ve. Ya kieleka, kupesa matondo ke tambulaka nzila mosi ti bikalulu ya mbuma ya mpeve, yo kele kiteso mosi ti kiese yina beto ke waka na mambu ya mbote yina Nzambi ke sadilaka beto mpi lukwikilu na beto na balusilu na yandi.—Bag. 5:22, 23.

Ntembe kele ve nde, nge me ndima mambu ya beto me tuba na disolo yai na yina me tala kupesa matondo. Beto ke butukaka ve ti kikalulu ya kupesa matondo mpi ya kutula dikebi na mambu ya mbote. Ata mpidina, kulemba ve nitu. Nge lenda yedisa kikalulu ya kupesa matondo mpi ya kutula dikebi na mambu ya mbote. Inki mutindu? Konso kilumbu, baka ntangu ya kuyindulula mambu ya mbote yina lenda pusa nge na kupesa matondo. Kana nge ke sala mutindu yina mbala na mbala, nge ta kuma ti kikalulu ya kupesa matondo. Nge ta kuma na kiese mingi kuluta bantu yina ke tulaka dikebi na bampasi yina bo ke kutana ti yo. Tula dikebi na mambu ya mbote yina ke pesaka nge kiese, yina Nzambi mpi bantu ke sadilaka nge. Nge lenda sonika nkutu mambu yango. Konso kilumbu, nge lenda sonika mambu zole to tatu yina ta pusa nge na kupesa matondo.

Bantu yina ke longukaka kikalulu ya kupesa matondo ke tuba nde: “Kana beto kele ti kikalulu ya kupesa bantu matondo, malembe-malembe butomfu na beto ta kuma kutula dikebi mingi kaka na mambu ya mbote.” Muntu yina ke pesaka matondo ke vandaka na kiese. Yindula mambote yina nge me bakaka, sepela ti mambu ya mbote yina nge me kutanaka ti yo na luzingu mpi landa kumonisa ntonda. Kumona ve mpamba mambu ya mbote yina nge ke kutana ti yo na luzingu, kansi “pesa Yehowa matondo, sambu yandi kele mbote.” Ee, “pesa matondo sambu na mambu yonso.”—1 Bans. 16:34; 1 Bate. 5:18.